VUA QUANG TRUNG :" DỰNG NƯỚC LẤY HỌC LÀM ĐẦU "
[IMG]http://i42.tinypic.com/26451c5.jpg[/IMG]
"Dựng nước lấy học làm đầu". Đó là ư tưởng nh́n xa trông rộng của vua Quang Trung nói riêng và của triều đại Tây Sơn nói chung khi chưa từng có trong lịch sử dân tộc .
Công cuộc xây dựng đất nước sau chiến thắng giặc Măn Thanh đặt lên vai người lănh đạo đất nước. Vua Quang Trung đă chứng tỏ ḿnh chẳng những là nhà lănh đạo kiệt xuất của phong trào Tây Sơn mà c̣n tỏ ra có bản lĩnh lẫn tầm nh́n chiến lược trong việc xây dựng đất nước văn hiến sau chiến thắng.
Mà nay áo vải cờ đào
Giúp dân dựng nước xiết bao công tŕnh.
Ngọc Hân công chúa-Bắc Hoàng Hậu đă khóc chồng bi thiết trong Ai tư văn như vậy. Trong Ai tư Văn, Ngọc Hân công chúa Bắc Hoàng Hậuso sánh công đức của vua Quang Trung với các vua Thang Vơ, Nghiêu Thuấn - Là sự đánh giá rất cao về người anh hùng áo vải. Nhưng như thế chỉ với Nho giáo không thôi, Quang Trung không đủ sức để kiến tạo lại đất nước sau chiến thắng.Vua Quang Trung đă tự trang bị cho ḿnh một vốn tri thức, văn hóa mang ư nghĩa thiết thực.
Khắc họa h́nh ảnh Vua Quang Trung Nguyễn Huệ như là một thiên tài không ngừng tiến thủ, Ngô Th́ Nhậm trong Bang giao hải thoại đă viết: " Quang Trung là người vốn tính ham học, dẫu trong can qua bận rộn cũng không quên giảng đạo lư. Ngày thường nghị luận ư tứ rành mạch, khơi mở nhiều điều mà sách vở ngày xưa chưa từng biết". Ở đây chúng ta chú ư đến tinh thần ham học hỏi và biết vận dụng tri thức sách vở vào thực tiễn của vua Quang Trung. Điều đó thật khác xa với nhiều kẻ sĩ được đào luyện dưới cửa Khổng, sân Tŕnh. Bản thân Vua Quang Trung cũng phải học văn hóa và lịch sử Việt Nam do một quan Đại phu riêng "mỗi tháng sáu lần chầu để giảng giải kinh sách" nên ông khá am hiểu lịch sử và văn hóa Việt Nam.
Hơn ai hết,Vua Quang Trung nhận thức rất rơ vai tṛ của tri thức trong công cuộc xây dựng đất nước. Sau chiến thắng quân Thanh, vua Quang Trung đă dần dần để các văn thần nắm các chức vụ quan trọng chính yếu trong bộ máy chính quyền. Điều đó được nêu rơ trong Chiếu lập học và chiếu cầu hiền của nhà vua trong mục đích "văn trị" của công cuộc trị quốc. Chiếu cầu hiền nói rơ: "Dựng nước lấy học làm đầu, trị nước chọn nhân tài làm gốc... Trẫm buổi đầu dựng nghiệp, tôn trọng việc học, lưu tâm yêu mến kẻ sĩ, muốn có người thực tài ra sức giúp nước".
Việc làm cấp thiết của vua Quang Trung là tổ chức kỳ thi hương đầu tiên ở Nghệ An để tuyển chọn nhân tài do Nguyễn Thiếp làm chánh chủ khảo. Chiếu lên ngôi đă quy định: "Nho sinh và sinh đồ cứ đợi đến kỳ thi vào thi, hạng ưu th́ tuyển vào, hạng kém th́ băi về trường xă học...". Như vậy, Quang Trung rất chú trọng đến chất lượng và tính thực tiễn của việc học "Học cho rộng, rồi ước lượng cho gọn, theo điều học biết mà làm". Đó là một thế hệ nhân tài, quan lại không chỉ có hiểu biết mà c̣n có khả năng làm việc thực sự để phục vụ vương triều, đất nước.
Do yêu cầu như thế nên người dạy học phải đạt 2 tiêu chuẩn: Kiến thức và đức hạnh. Chiếu lập học nêu: "Chọn nho sĩ trong xă có đạo đức, hạnh kiểm, đặt làm thầy dạy, giảng tập cho học tṛ xă hội".
Thời vua Quang Trung, xă thôn đều có học xă chăm lo việc học. Có thể nói lần đầu tiên trong lịch sử chế độ phong kiến, xă thôn có trường công lập. C̣n ở kinh đô, văn miếu là học đường chính ở Bắc thành thường xuyên hoạt động đào tạo. Quang Trung giao cho Nguyễn Thiếp đảm đương chức vụ Viện trưởng viện sùng chính.
Hàng loạt chính sách cải cách giáo dục đă được đưa ra cho phù hợp với xă hội mới như đề cao chữ Nôm, đưa chữ Nôm lên địa vị chính thức của dân tộc. Trong thi cử, Quang Trung bắt giám khảo ra đề bằng chữ Nôm, thí sinh làm bài bằng chữ Nôm. đây là lần đầu tiên nhà nước phong kiến đưa chữ Nôm vào thi cử. Đó là ḷng tự tôn dân tộc trong văn hóa. Quang Trung thuận theo ư Nguyễn Thiếp để cải cách giáo dục về phương pháp: "Nước Việt ta từ khi lập quốc đến bây giờ, chính học lâu ngày đă mất đi. Người ta chỉ tranh đua tập việc học từ chương cầu lợi... Chúa tầm thường, tôi nịnh hót, quốc phá gia vong, những tệ kia ở đó mà ra", cho nên việc học "phải tuần tự mà tiến, đọc cho kỹ mà ngẫm nghĩ cho tinh, học cho rộng rồi ước lượng cho gọn, theo điều học biết mà làm họa may nhân tài mới có thể thành tựu, nước nhà nhờ đó mà vững yên".
Chính v́ coi trọng việc học như vậy cho nên, một mặt chế độ giáo dục ấy ắt sẽ sản sinh ra những nhân tài biết đem công sức ḿnh xây dựng đất nước (tiếc rằng nhà Tây Sơn tồn tại quá ngắn, chỉ 4 năm), mặt khác tập hợp được quanh ḿnh những bậc hiền tài lỗi lạc đương thời như: Nguyễn Thiếp, Phan Huy Ích, Ngô Văn Sở... Họ là những văn thần, vơ tướng của cựu trào, thấm nhuần tư tưởng: "Trung thần bất sự nhị quân", nhưng họ thấy ở Quang Trung một tấm ḷng thành chiêu hiền đăi sĩ, thật ḷng muốn xây dựng đất nước, chăm lo cho trăm họ, chứ không thuộc loại vua chỉ biết vun vén, củng cố cho ngai vàng của ḿnh.
Thái độ tôn trọng việc học và nhân tài đất nước thể hiện từ trong bản chất, có ngay từ những ngày đầu, khi Quang Trung vào thành Thăng Long, và sau đó trong lời phê vào đơn của dân làng Văn Chương (Hà Nội) xin dựng lại những hàng bia đá ở Văn Miếu đă bị đổ v́ chiến cuộc:
Nay mai dọn lại nước nhà
Bia nghè lại dựng trên ṭa nhân gian.
Tóm tắt tiểu sử Vua Quang Trung
[IMG]http://i51.tinypic.com/10efo61.jpg[/IMG]
[IMG]http://i44.tinypic.com/dg5chs.jpg[/IMG]
[IMG]http://i41.tinypic.com/25allz5.jpg[/IMG]
Hoàng Đế Quang Trung – Nguyễn Huệ là một thiên tài quân sự, một vị anh hùng dân tộc kiệt xuất. H́nh ảnh vua Quang Trung tiêu biểu cho tinh thần quật cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam. Chỉ với 39 tuổi xuân,Hoàng đế Quang Trung đă có 22 năm đánh Nam dẹp Bắc – Tạo cơ sở cho quá tŕnh thống nhất đất nước; đuổi Xiêm diệt Thanh – góp phần bảo vệ vững chắc nền độc lập nước nhà. Mỗi chiến công trong cuộc đời Hoàng Đế Quang Trung là một mốc son trong lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam .
Những sự kiện chính trong cuộc đời và sự nghiệp vua Quang Trung:
Năm 1753 – Sinh ra tại thôn Kiên Mỹ, ấp Kiên Thành, huyện Hoài Nhơn, phủ Quy Nhơn (nay thuộc thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn, tỉnh B́nh Định). Thân sinh Quang Trung là ông Hồ Phi Phúc và bà Nguyễn Thị Đồng.
Năm 1771 – Dựng cờ khởi nghĩa, trở thành một trong ba Lănh tụ cao nhất của phong trào Tây Sơn : Nguyễn Nhạc ,Nguyễn Lữ , Nguyễn Huệ.
Năm 1775 – Tổng Tư Lệnh xuất sắc trận đánh Phú Yên, tạo ra bước ngoặt quan trọng cho toàn bộ quá tŕnh phát triển mạnh mẽ sau đó của phong trào Cách mạng Tây Sơn
Năm 1777 – Tổng Tư Lệnh cuộc tấn công vào Gia Định lần thứ hai, lật đổ cơ đồ thống trị Chúa Nguyễn.
Năm 1782 – Tổng Tư Lệnh cuộc tấn công vào Gia Định lần thứ tư, đánh cho Chúa Nguyễn Ánh (Vua Gia Long) đại bại.
Năm 1783 – Tổng Tư Lệnh cuộc tấn công vào Gia Định lần thứ năm, đuổi Chúa Nguyễn Ánh ra khỏi bờ cơi lánh nạn qua Xiêm La (Thái Lan).
Năm 1785 – Tổng Tư Lệnh trận Rạch Gầm – Xoài Mút, đánh tan 5 vạn quân Xiêm xâm lược.Năm 1786 – Tổng Tư Lệnh các đợt tấn công ra Bắc Hà tiêu diệt chính quyền Chúa Trịnh thống nhất Đất nước .
Ngày 22/12/1788 – Lên ngôi Hoàng Đế tại Núi Bân (Phú Xuân – Huế). Niên hiệu Quang Trung bắt đầu xuất hiện từ đây.
Năm 1789 – Tổng Tư Lệnh trận Ngọc Hồi – Đống Đa, quét sạch 29 vạn quân Thanh và bè lũ tay sai phản quốc bán nước vua Lê Chiêu Thống ra khỏi bờ cơi.
Từ 1789 đến 1792 – Ban bố Chiếu khuyến nông, Chiếu lập học, tiến hành những cải cách tích cực và táo bạo.
Ngày 15/9/1792 – Vua Quang Trung đột ngột qua đời, để lại niềm thương tiếc khôn nguôi cho lớp lớp những thế hệ người Việt Nam yêu nước , Vua Quang Trung là niềm tự hào của Dân tộc Việt Nam Anh hùng !.