Truyện ngắn Bùi Văn Hải
1. Chuyện người thợ làm bánh và nhà sư khất thực
[IMG]http://quehuongonline.vn/Uploads/LibraryImages/nguoi-tho.jpg[/IMG]
Một người thợ làm bánh có bốn người giúp việc, một người chuyên múc nước, một người chuyên nhào bột, một người chuyên nặn bánh và một người chuyên rán bánh.
Người rán bánh thường bảo với người thợ:
- Anh nặn bánh làm việc rất ẩu, anh ta để vỏ bánh quá mỏng nên khi rán tôi phải hết sức khéo léo bánh mới không bị vỡ.
Người nặn bánh lại nói:
- Anh nhào bột hay để bột nhăo nên rất khó nặn bánh, mà thưa ông chủ, anh rán bánh rất hay ăn vụng ở mẻ bánh đầu tiên.
Người nhào bột mách:
- Thưa ông, anh nặn bánh thường để tay bẩn khi làm việc, anh rán bánh rất hay nói xấu ông bà chủ, c̣n thằng múc nước, nó đang ṭm tem con gái ông bà đấy ạ ...
Anh múc nước th́ chẳng nói ǵ, mỗi khi xong việc anh ta mắc vơng nằm đọc sách.
Người thợ mỗi lần nghe mách như vậy đều bực lắm. Nh́n vẻ mặt của ba người giúp việc khi đến tố cáo anh thấy h́nh như họ đều rất trung thực, đáng tin, đáng quư, anh hứa sẽ chấn chỉnh ngay mọi việc.
Từ đó anh ta bắt đầu để ư, săm soi mọi việc. Tuy nhiên do khối lượng công việc quá nhiều, nên anh ta không thể theo sát tất cả các công đoạn được, v́ vậy anh ta nghi ngờ tất cả.
Anh nghĩ: “Thằng rán bánh cái mặt tham thế kia th́ chắc chắn là hay ăn vụng rồi, mắt gian mà mỏ nhọn th́ việc nó nói xấu vợ chồng ḿnh là có chứ không sai. C̣n thằng nặn bánh, thằng này luộm thuộm, việc để tay bẩn là đúng đây. Thằng nhào bột … hừ .. thằng này làm việc bê bết thật, nhưng nó biết gét thằng nói xấu ḿnh, cũng được. C̣n thằng múc nước… giúp việc mà suốt ngày giả vờ sách với vở, không phải để lừa con gái ḿnh th́ là làm ǵ…hừm…lũ chúng mày…hỏng…hỏng ! phải quản lư thật chặt bọn này !!!”
Anh ta bắt đầu đặt ra những yêu cầu khắt khe hơn với cả 3 người, duy có người nhào bột là được thả lỏng.
Một thời gian sau anh thợ làm bánh thấy những lời tố cáo ngày càng nhiều thêm từ ba người giúp việc, anh đi kiểm tra mặt này th́ họ lại tố cáo nhau về mặt khác. Mỗi khi thấy họ nói chuyện với ai, anh đều có cảm giác họ đang làm ǵ gian dối hoặc có thể đang nói xấu anh. Chỉ có người múc nước th́ vẫn vậy, xong việc lại b́nh thản mắc vơng nằm đọc sách, mà anh lại thấy ngứa mắt nhất là người này.
Do suy nghĩ, nghi ngờ quá nhiều nên anh thợ làm bánh dần cảm thấy mệt mỏi, không buồn ăn, lúc nào cũng cảm giác mọi người đang chống lại ḿnh, đang nói xấu ḿnh, anh uất ức, thấy đau ngực, đau sườn. Cuộc sống của anh lúc này là những chuỗi ngày dài bực dọc.
Một hôm, đứng trước cửa nhà, anh thợ làm bánh thấy từ xa có một nhà sư khất thực đang tiến lại. Nhà sư dáng điệu trang nghiêm, bước đi rất thong thả nhưng vững vàng, vẻ mặt thanh thản với đôi mắt hiền ḥa như một ông tiên thoát tục.
Sinh ḷng kính ngưỡng, anh thợ làm bánh đi vào nhà cầm mấy chiếc bánh ra, cung kính đặt vào b́nh bát cúng dường.
Nhà sư không đi ngay mà chăm chú nh́n người thợ làm bánh rồi hỏi:
- Thí chủ có phải đang thấy trong người không được khỏe ?
- Vâng !
Anh thợ làm bánh ngạc nhiên nói ấp úng:
- Thời gian này quả thực con thấy trong người rất khó chịu, cứ đau ốm luôn… không biết… không biết … thầy…
- Bệnh này ta có thể chữa được, nếu thí chủ không ngại th́ để ta bắt mạch xem sao.
- Vậy mời thầy vào nhà, xin thầy giúp con ạ.
Anh thợ làm bánh vui mừng rước nhà sư vào nhà.
Nhà sư để b́nh bát và tay nải xuống bàn, ngồi xuống, nhẹ nhàng đón lấy chén nước mà anh thợ làm bánh vừa rót vội, uống một hớp, xong ông từ từ đặt chén xuống và lấy trong tay nải ra một chiếc khăn mềm, gấp lại làm tư, đặt lên bàn. Ông cầm tay anh thợ, để ngửa cổ tay trên chiếc khăn, rồi đặt 3 ngón tay của ḿnh vào các vị trí thốn, quan, xích, trầm ngâm nghe mạch. Chừng 3 phút sau nhà sư nhấc tay lên, nh́n anh thợ, nói:
- Thí chủ bị đau và tức ở hai vị trí ngực và sườn, bệnh này chữa ngọn không khó, nhưng gốc bệnh là do tâm nên chữa ngọn rồi lại phát. Nguyên nhân bệnh do uất ức lâu ngày mà gây ra, nếu không giải tỏa được th́ bệnh không thể lành, lại có thể sinh thêm các bệnh khác.
Anh thợ hết sức ngạc nhiên trước tài năng của nhà sư. Anh kể hết mọi chuyện của gia đ́nh, những phiền muộn mà 4 người giúp việc gây ra, sự nghi ngờ, mệt mỏi và uất ức của ḿnh.
Nhà sư im lặng lắng nghe rồi nói:
- Như vậy nguyên nhân ban đầu là do sự nghi ngờ của thí chủ, nghi ngờ lâu ngày không được giải tỏa bị dồn nén lại nên sinh ra bực dọc, uất ức mà gây thành bệnh.
- Dạ, quả thật con rất nghi ngờ bọn chúng, thằng nào trước mặt con cũng khép nép, vâng lời, nhưng không biết sau lưng con bọn chúng làm bậy bạ những ǵ, mà chúng nó tố cáo nhau ngày càng nhiều thầy ạ.
Nhà sư lặng lẽ suy nghĩ, rồi ông chợt chỉ tay vào lọ đường mà anh làm bánh để ở góc nhà:
- Thí chủ hăy mang lọ đường kia lại đây.
Anh làm bánh hơi ngạc nhiên nhưng cũng đứng dậy, cầm lọ đường mang đặt lên bàn.
Do nhà làm bánh, lúc nào cũng cần đường nên lọ đường chỉ được đậy nắp sơ sài, có đàn kiến bâu quanh miệng lọ, vài con c̣n chui hẳn vào bên trong, quanh lọ có vài chú ruồi, đậu rồi lại bay.
Nhà sư nói:
- Thí chủ hăy quan sát lọ đường này, thí chủ có biết v́ sao đàn kiến và lũ ruồi bâu quanh lọ không ?
- Dạ, v́ chúng ngửi thấy mùi đường, thích ăn đường nên chúng bâu quanh ạ.
- Vậy bây giờ thí chủ làm cách nào để đuổi ruồi và kiến đi ?
Người thợ làm bánh liền lấy khăn lau thật sạch lọ đường và vặn chặt nắp lại, nhưng chỉ một lát sau lũ ruồi lại bay quanh c̣n đàn kiến th́ tiếp tục leo lên.
- Bây giờ thí chủ làm thế nào ? – nhà sư hỏi
- Dạ, con không biết ạ.
Nhà sư đứng dậy, lặng lẽ cầm lọ đường bước ra sân, đổ hết đường đi , lấy nước rửa và lau sạch lọ đường. Quả nhiên, kiến và ruồi không c̣n bâu vào lọ nữa. Nhà sư bảo anh thợ làm bánh:
- Sự tức giận và nghi ngờ của thí chủ cũng giống như đường ở trong lọ, thí chủ đă biết do ruồi và kiến thích mùi đường nên bâu quanh, vậy những người kia chính v́ thích nh́n thấy thí chủ tức giận và nghi ngờ người khác nên mới đến tố cáo. Nếu trong thí chủ không c̣n tồn tại dạ nghi ngờ và ḷng tức giận th́ sự tố cáo kia cũng như lũ ruồi nhặng, dần bay đi hết thôi.
Khi xung quanh không c̣n đàn kiến nhộn nhạo, lũ ruồi ồn ào, thí chủ sẽ được tĩnh tâm, và trong 4 người làm, ai hơn ai kém, sai, đúng thế nào thí chủ sẽ thấy dễ dàng như soi gương vậy.
Nói rồi nhà sư viết một đơn thuốc đưa cho người thợ làm bánh:
- Ta viết cho thí chủ thang thuốc này để trị ngọn của bệnh, c̣n gốc bệnh th́ thí chủ phải tự chữa từ tâm ḿnh thôi.
Nhà sư từ biệt ra đi, miệng ngâm mấy câu thơ:
Lâu ngày uất ức khổ mà thôi
Biết gốc giờ đây chữa được rồi
Quyết xét việc làm hay xác thực
Không nghe lời nói ngọt đầu môi
Xuyên khung, Thần khúc cùng Chi tử
Thương truật lại thêm Hương phụ bồi
Mỗi thứ đem cân đều số lượng
Sắc lên uống đủ bệnh liền trôi”
Người thợ làm bánh từ đó nghe theo lời khuyên của nhà sư khất thực, uống thuốc và bỏ ngoài tai những lời dèm pha, tố cáo lẫn nhau của người làm, bản thân chăm chỉ đi xem xét công việc. Quả nhiên sau một thời gian, thấy ông chủ dửng dưng, thản nhiên khi nghe ḿnh nói tố người khác, ba anh giúp việc có tật xấu bỗng giật ḿnh, có cảm giác h́nh như ông chủ biết tất cả những việc xấu của ḿnh, nên không dám dèm pha nhau nữa mà bắt đầu chú tâm vào công việc. Bệnh của anh thợ làm bánh cũng do đó mà khỏi hẳn.
Chuyện người đàn bà nói nhiều, người đàn ông nghiện thuốc và nhà sư
[SIZE=4][FONT=Times New Roman]Có một người đàn bà mắc phải tật nói nhiều, mỗi khi có cơ hội để nói là bà ta nói luôn hồi không thôi. Tuy không có tâm địa ǵ xấu xa, nhưng do nói dài, nói dai mà những lời nói của bà ta thường trở thành nói dại, dù không cố ư. Những người không hiểu đều cho bà ta là người độc địa.
Chồng bà ta th́ lại nghiện thuốc nặng, lúc vui, hay buồn ông đều hút thuốc, không vui không buồn, ông cũng hút thuốc. Vừa hút ông ta vừa nhả khói tùm lum, mặc kệ sự khó chịu của mọi người.
Bà vợ thường xuyên than thở về ông chồng chuyên nhả khói thuốc. C̣n ông chồng cũng rất bực ḿnh v́ bà vợ hay nói nhiều của ḿnh. Mỗi khi vợ bắt đầu nói nhiều về bất cứ truyện ǵ, ông ta lại lấy điếu ra ngồi ở giữa nhà, châm lửa hút thuốc, nhả khói tùm lum.
Hai vợ chồng v́ vậy mà cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt.
Một hôm hai vợ chồng lại căi nhau, ông chồng đang ở tâm trạng không vui liền cầm ống điếu rượt đánh vợ. Bà vợ hoảng hốt chạy thẳng ra ngoài ngơ, đâm sầm vào một nhà sư khất thực vừa đi tới, bà níu ngay lấy nhà sư:
- Thầy ơi, cứu con !
Ông chồng đuổi tới nơi, đang định phang bà vợ th́ bị nhà sư giơ tay cản lại:
- Thí chủ, có ǵ hăy b́nh tĩnh nói chuyện !
Tuy đang cơn nóng giận, nhưng ông chồng cũng nghĩ bụng: “Chuyện của hai vợ chồng vốn đă chẳng tốt đẹp ǵ, bây giờ lại làm ầm nên cho người ta biết th́ giấu mặt vào đâu ? Nhất là lại ở trước một nhà sư tu đạo”. Ông bèn quẳng cái ống điếu đi, hậm hực nói:
- Thưa thầy, vợ con nó quá thể lắm !
- Chuyện thế nào, các vị hăy kể cho bần tăng được rơ.
Bà vợ vội tranh nói trước:
- Thưa thầy, chồng con suốt ngày hút thuốc, nhả khói ngập pḥng, thật không sao chịu nổi, con mới nói có mấy câu, ông ấy đă đánh con rồi …
Vừa nói vừa xấu hổ và tủi thân, bà ta sụt sịt khóc.
Ông chồng lên tiếng:
- Vợ con nó nói suốt ngày, chuyện ǵ cũng nói đi nói lại. Con đi làm về đă mệt nhọc, lại c̣n nghe nó lải nhải bên tai, thầy bảo con c̣n nhịn làm sao được!
Nhà sư ôn tồn bảo:
- Hóa ra chuyện vốn chẳng có ǵ, các vị hăy b́nh tĩnh lại, nghe bần tăng khuyên giải đôi lời.
Việc căi nhau th́ xảy ra như cơm bữa, lại đă nguôi cơn nóng giận nên hai vợ chồng chẳng để trong ḷng, cùng im lặng lắng nghe nhà sư nói.
Nhà sư mở đầu bằng một câu hỏi:
- Xin cho bần tăng được biết, ông đây đă bắt đầu hút thuốc từ thời gian nào ?
Tuy chẳng hiểu điều này có liên quan ǵ đến chuyện căi vă của hai vợ chồng, nhưng ông chồng cũng đáp:
- Dạ, từ khi thanh niên, con đă hút thuốc.
Nhà sư nhẹ nhàng nói:
- Tuổi thanh niên là lứa tuổi sắp trưởng thành, là lúc con trai thường tập làm người lớn. Khi ấy ông hút thuốc, chắc chỉ muốn ḿnh có được dáng vẻ chững chạc của người đàn ông, đây vốn là ư tốt.
C̣n bà đây hẳn chẳng nói nhiều từ lúc mới sinh ra. Thói quen đó có lẽ v́ muốn thể hiện giá trị bản thân, muốn mọi người hiểu ḿnh mà ra vậy. Mà chứng tỏ giá trị của ḿnh th́ cũng không có ǵ sai.
Hai vợ chồng cùng nh́n nhau suy nghĩ. Nhà sư nói tiếp:
- Bắt đầu th́ đều là ư tốt, nhưng hai ông bà đều không biết tự ḱm chế ḿnh. Ông trở thành nghiện thuốc, có lẽ từ lúc nào cũng không biết. Ông để cho điếu thuốc hại ḿnh, lại để nó hại cả người thân ḿnh nữa.
Rồi nhà sư nh́n bà vợ:
- C̣n bà đây th́ chưa hiều đươc cái đạo lư có ít th́ quư, có nhiều th́ phung phí. Lời nói dù phải, nhưng nói quá nhiều th́ người nghe cũng không để vào tai nữa. Mặt khác, nói nhiều th́ dễ nói sai, phải lựa lời mà nói.
Càng nghe nhà sư nói, hai vợ chồng càng cảm thấy đúng, thái độ tiếp thu của họ thể hiện rơ ràng trên nét mặt. Thỉnh thoảng bà vợ lại dạ dạ một câu. Thấy vậy, nhà sư tiếp tục:
- Có khi chúng ta nh́n vào một người, thấy hành vi của họ thật xấu, mà không ngờ trong mắt họ, hành vi của chúng ta cũng xấu.
Đôi khi chúng ta không trằn trọc v́ những lỗi lầm của ḿnh, nhưng lại hằn học với lỗi lầm của người khác.
Ta chỉ muốn nói với ông bà rằng:
“Những hành vi xấu đôi khi bắt nguồn từ động cơ không xấu”. Khi nh́n vào điều xấu, chúng ta hăy thử nghĩ vậy, sẽ có cách giải quyết tốt đẹp hơn.
Khi định làm điều ǵ đó tốt đẹp, chúng ta cũng phải cẩn thận, đừng để kết quả của nó thành ra xấu.
Biết tha thứ cho người khác cũng tức là biết bỏ đi cái sân hận trong ḷng ḿnh, chính là đúng với câu: “giúp người là giúp ḿnh” vậy.
Nói rồi nhà sư mỉm cười quay đi.
[/FONT][/SIZE]