Tại sao người Công giáo ủng hộ ông Vươn
Đoàn Xuân Lộc
BBC
[Img]http://wscdn.bbc.co.uk/worldservice/assets/images/2013/04/04/130404145055_doan_van_vuon_464x261_reuters.jpg[/img]
Lễ cầu nguyện cho ông Vươn và gia quyến diễn ra hôm 31/3
Trong những ngày qua, nhiều nhân sỹ, trí thức và công luận nói chung đă lên tiếng ủng hộ, bênh vực gia đ́nh ông Đoàn Văn Vươn.
Trong số đó, có không ít người Công giáo.
Tối 31/03/13, tại Giáo xứ Thái Hà, Hà Nội đă có một thánh lễ cầu nguyện cho ông Vươn và gia đ́nh. Buổi cầu nguyện này đă quy tụ rất đông người, trong đó có một số nhân sỹ, trí thức như giáo sư Ngô Đức Thọ, tiến sĩ Nguyễn Quang A và nghệ sỹ Kim Chi.
Trước đó, vào ngày 29/03/13, Đức cha Giuse Vũ Văn Thiên Giám mục Giáo phận Hải Pḥng và Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Chủ tịch Ủy ban Công lư và Ḥa b́nh trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam đă gửi một văn thư cho Ṭa án Nhân dân Thành phố Hải Pḥng.
Văn thư này đă nêu lên các sai trái của chính quyền và mất mát về vật chất và tinh thần mà gia đ́nh ông Vươn phải chịu từ những việc làm phi pháp đó cũng như yêu cầu ‘trả tự do và được bồi thường thiệt hại thỏa đáng’ cho họ.
Tại sao các Giám mục Việt Nam và người Công giáo bày tỏ cảm thông và lên tiếng bênh vực gia đ́nh ông Vươn như vậy?
[B]Bênh vực người bị áp bức[/B]
Trong văn thư của ḿnh hai vị Giám mục cho biết họ đă nhận được lời kêu cứu của đại diện gia đ́nh ông Vươn – một gia đ́nh Công giáo, thuộc Giáo phận Hải Pḥng – và ‘cảm thấy thật thiếu sót nếu không cùng với công luận gửi văn thư này lên quư vị về phiên ṭa lịch sử’.
Do đó, có văn thư và thánh lễ trên phần v́ gia đ́nh ông Vươn là những người Công giáo.
"Từ khi được bầu làm Giáo hoàng, Đức Giáo hoàng Francis luôn nhấn mạnh và có những cử chỉ hướng tới người nghèo, những kẻ đơn côi hay những ai đang phải chịu tù tội."
Nhưng đây không phải lư do chính yếu làm Giáo hội và người Công giáo đồng cảm và ủng hộ ông Vươn và người thân.
Trong bài viết của ḿnh sau khi tham dự buổi cầu nguyện cho gia đ́nh ông Vươn được lưu hành nhiều trên mạng, nghệ sỹ Kim Chi nói rằng nghệ sỹ thấy ‘ḷng rộn vui v́ chỉ trong ṿng ít phút mà người đă đến đông kín cả trong và ngoài pḥng nguyện. Điều này chứng tỏ t́nh thương con người vẫn dành cho nhau nhiều lắm’. Cũng như ‘rất mừng khi thấy tinh thần hiệp thông mạnh mẽ của các linh mục, tu sĩ và giáo dân ở đây với các gia đ́nh nạn nhân’.
Đúng vậy, người Công giáo lên tiếng, hiệp thông với ông Vươn và gia đ́nh v́ việc cầu nguyện, liên đới, bảo vệ những người nghèo khổ, cô thế, cô thân, những người bị áp bức là một lời mời gọi – nếu không muốn nói là bổn phận – của họ.
Tin Mừng mà Chúa Giêsu loan báo là Tin Mừng cho kẻ nghèo hèn, bị giam cầm, bị áp bức. Từ khi được bầu làm Giáo hoàng, Đức Giáo hoàng Francis luôn nhấn mạnh và có những cử chỉ hướng tới người nghèo, những kẻ đơn côi hay những ai đang phải chịu tù tội.
Giáo hội lập ra Ủy ban Công lư và Ḥa b́nh cũng nhằm để lên tiếng và bênh vực cho những người vô tội, yếu đuối bị áp bức, bị bất công đối xử. Giáo hội và người Công giáo nhận thấy rằng gia đ́nh ông Vươn là một trong những người đó.
Văn thư của Đức cha Thiên và Đức cha Hợp đă nêu rơ hành vi sai trái có hệ thống và thái độ, hành động bạo quyền của chính quyền và chính những điều đó đă đây đưa một ḍng họ vào ṿng lao lư, tù tội.
[B]Không thờ ơ với đất nước[/B]
V́ đặc tính và sứ vụ ấy của ḿnh, dù không làm chính trị, Giáo hội không hề thờ ơ với t́nh h́nh đất nước. Ngược lại Giáo hội luôn quan tâm, nỗ lực kiếm t́m giải pháp tích cực dựa trên giáo huấn xă hội của Giáo hội qua đó góp phần nhỏ của ḿnh vào công cuộc xây dựng một đất nước phát triển, dân chủ và nhân ái.
Giáo hội đă cảnh báo chính quyền về nguy cơ bùng nổ mâu thuẫn liên quan tới đất đai
Và có thể nói vụ ông Vươn – từ nguyên nhân, bối cảnh, diễn tiến của vụ việc đến đối tượng trực tiếp hay gián tiếp liên can – lột tả được nhiều khía cạnh của thực trạng của xă hội Việt Nam mà Giáo hội đă nhiều lần lên tiếng trước đó.
Chẳng hạn, trong bản Nhận định về một số t́nh h́nh tại Việt Nam hiện nay vào tháng 5 năm 2012, Ủy ban Công lư và Ḥa b́nh thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam đă có ư kiến về t́nh h́nh đất nước trong chín lĩnh vực khác nhau, trong đó có luật đất đai.
Ủy ban này nhận định rằng ‘luật đất đai hiện hành, vừa đi ngược tự nhiên, vừa không tôn trọng Tuyên ngôn quốc tế về nhân quyền. Đó là nguyên nhân của khoảng 80% các khiếu kiện trong nước’.
Việc ‘quy định đất đai thuộc sở hữu toàn dân đă phát sinh đặc quyền, đặc lợi của chính quyền trong việc quy hoạch và thu hồi đất cho các dự án, tước mất quyền căn bản của người dân’. Hơn nữa, nay có t́nh trạng ‘dùng vũ khí chống lại việc thu hồi đất’.
Liên quan đến lĩnh vực luật pháp, Ủy ban này chỉ ra rằng ‘Việt Nam có một hệ thống pháp luật đồ sộ, nhưng không hiệu quả từ lập pháp đến hành pháp, v́ thiếu sự công khai, minh bạch, và nhất là thiếu sự độc lập về tư pháp’.
Hơn nữa, ‘việc áp dụng luật pháp chưa nghiêm minh và tùy tiện, nhất là ở cấp địa phương, đă dẫn đến những oan sai và đôi khi đẩy người dân đến bước đường cùng’.
[B]'Bất cập, phi lư'[/B]
Vào tháng 11 năm 2012, Ủy ban Công lư và Ḥa b́nh cũng ra một Bản phúc tŕnh về t́nh h́nh công lư, ḥa b́nh và nhân quyền trong xă hội Việt Nam hiện nay, nêu cụ thể bảy tệ nạn đang xảy ra tại Việt Nam. Trong đó trong đó t́nh trạng ‘xử án bất công’, ‘dùng bạo lực để giải quyết các tranh chấp dân sự’ và ‘tham nhũng thành quốc nạn’.
"Văn thư của Ṭa Giám mục Hải Pḥng và Ủy ban Công lư và Ḥa b́nh gửi cho Ṭa án Hải Pḥng cũng đề cập đến ‘luật đất đai bất cập’ và việc dùng bạo lực trong vụ cưỡng chế đầm ông Vươn."
Văn thư của Ṭa Giám mục Hải Pḥng và Ủy ban Công lư và Ḥa b́nh gửi cho Ṭa án Hải Pḥng cũng đề cập đến ‘luật đất đai bất cập’ và việc dùng bạo lực trong vụ cưỡng chế đầm ông Vươn.
Và mới đây, Hội đồng Giám mục Việt Nam cũng đă có Bản nhận định và góp ư gửi tới Ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, trong đó các Giám mục Việt Nam đă thẳng thắn, mạnh mẽ, công khai nêu bật những bất cập, phi lư đang xảy ra tại Việt Nam và những hậu quả của chúng, cũng như kêu gọi phải có những thay đổi căn bản về ‘quyền con người’, ‘quyền làm chủ của nhân dân’, và về việc ‘thi hành quyền bính chính trị’, trong lần sửa đổi Hiến pháp lần này.
Nêu lên một vài ư kiến, nhận định trước đây của Ủy ban Công lư và Ḥa b́nh để thấy rằng việc Đức cha Vũ Văn Thiên và Đức cha Nguyễn Thái Hợp lên tiếng bảo vệ gia đ́nh ông Vươn không đơn thuần họ là những người Công giáo.
Văn thư của hai vị Giám mục hoàn toàn hợp và nêu bật được quan điểm và vai tṛ của Giáo hội về đất nước và đối với đất nước.
Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, một trí thứ Công giáo hiện nghiên cứu tại Global Policy ở London, Anh Quốc.
