Chuyện Thế kỷ

[B]Chuyện Thế kỷ
Titanic 100 năm sau ngày đắm tàu[/B]

NgyThanh



[IMG]http://thoibao-online.com/images/stories/April12/nghi%20thanh%200704.jpg[/IMG]

Ngày 08/04/2012 này sẽ có một chuyến cruise "Tưởng niệm Tàu Titanic" dài 12 ngày đêm do công ty du lịch Miles Morgan tổ chức. Chuyến cruise sẽ được thực hiện bằng tàu Balmoral, nhổ neo ở cảng Southampton của Anh, lập lại hải trình nguyên thủy của tàu Titanic, chạy qua cảng Cherbourg trên bờ biển nước Pháp và cập bến Cobh của Ái Nhĩ Lan trước khi vượt Đại Tây Dương để đến ngay tọa độ 41 độ 43'57" vĩ Bắc và 49 độ 56'49" kinh Tây vào đêm 14, rạng ngày 15 tháng Tư - đúng địa điểm và thời điểm tàu Titanic chìm một thế kỷ trước. Tại đây, vào thời điểm đó, lễ tưởng niệm các hành khách và thủy thủ đoàn đã chìm vào mặt biển trong đêm tăm tối tang thương ấy sẽ diễn ra. Sau đó, tàu sẽ tiếp tục hướng mũi về hải cảng Halifax thuộc tỉnh bang Nova Scotia (Canada) nơi an giấc ngàn thu của nhiều hành khách bạc mệnh, trước khi tiếp tục chạy xuống bến cảng New York, cái đích cuối cùng của chuyến đi mà cách đây 100 năm, 2.223 hành khách và thủy thủ nhắm tới và không bao giờ đến. Cùng thời điểm này, từ bến cảng New York, một chuyến hải hành tưởng niệm khác cũng do công ty du lịch Miles Morgan tổ chức, khởi hành lúc 5 giờ chiều ngày 10/04 nhắm hướng Halifax, nơi khách du lịch sẽ ghé thăm Fairview Lawn, nghĩa trang mai táng xác những hành khách Titanic không thể xác định căn cước và tung tích. Sau đó, chuyến cruise sẽ tiếp tục lên đường để có mặt "tọa độ Titanic" vào lúc 5 giờ chiều 14/04/2012. Đúng 2g20 sáng, hành khách và thủy thủ đoàn tàu này sẽ tổ chức thả đèn hoa và lễ cầu hồn cho tất cả mọi người có mặt trong đêm định mệnh của 100 năm trước. Giá vé chuyến đi cho mỗi người ở phòng sang nhất là $14.850 và phòng tồi nhất là $4.900 (giá chia đều cho hai hành khách phải sống chung một buồng).

Vào tháng Tư dương lịch, nhiệt độ cao trung bình tại thành phố cảng St. John của tỉnh bang Newfoundland (Canada) là 5.2 độ C hay 41.4 độ F, và thấp trung bình là âm 2 độ C hay âm 28 độ F - còn quá lạnh để nói tới chuyện tắm biển, càng bất khả nếu phải lặn xuống sâu vài ba cây số dưới đáy biển. Nhưng tới tháng Bảy, vào ngày 2 và 14, hai chuyến thám hiểm hải dương của công ty Bluefish sẽ khởi hành từ hải cảng St. John, mỗi chuyến chỉ nhận hạn chế 20 hành khách. Khách sẽ ngồi trong tiềm thủy đỉnh Mir (Hòa Bình) I hoặc Mir II, lặn xuống độ sâu 12.500 feet (3.800 mét). Hòa Bình I và Hòa Bình II là hai trong tổng số 5 tiềm thủy đỉnh do Nga chế tạo hiện sử dụng trên toàn thế giới, trang bị cho tàu thám hiểm hải dương Akademik Keldysh, được thiết kế để phục vụ khoa học, với khả năng có thể lặn xuống tới 20.000 feet (6 cây số) dưới đáy biển. Giá vé cho mỗi hành khách chỉ ở trên tàu mẹ là $10.000 và vé của khách tham dự phần tham quan xác tàu Titanic bằng tiềm thủy đỉnh là $59.680 (hai khách sẽ ở chung một phòng).

Tiên tri
Lễ hạ thủy con tàu Titanic lớn và sang trọng nhất thế kỷ đã diễn ra vô cùng trọng thể và chính xác, chỉ trừ một tiểu tiết không đáng gọi là trục trặc, là chuyện đào nhiệm của một người thợ đốt lò tên John Coffy. Sau khi nhổ neo rời hải phận Southampton vào giờ ngọ ngày hôm trước bỏ lại hòn đảo nhỏ Wigh bên mạn phải con tàu, Titanic ghé Cherbourg cách điểm khởi hành khoảng 115 km để đón thêm 274 hành khách, nhưng hải cảng ở đây quá nhỏ so với kích cỡ con tàu, nên Titanic phải thả neo ngoài khơi để chờ con số hành khách này phải được "taxi" ra bằng hai chiếc tàu đàn em tên Traffic và Nomadic. Việc trung chuyển này kéo dài ngót chín mươi phút. Tiếp theo, tàu còn ghé một chặng cuối vào hôm sau 11/04 trước khi hướng mũi ra đại dương trực chỉ New York (Hoa Kỳ). Trước trưa, Titanic lại thả neo nằm chờ, và số hành khách ở bến cuối Queenstown này cùng hành lý và các túi thư đi của chính phủ được hai chiếc tàu nhỏ hơn tên America và Ireland "taxi" ra tàu mẹ. Chính trong cảnh bát nháo tưng bừng ấy, anh thợ đốt lò John Coffy 24 tuổi ẩn mình trong các túi thư đến Queenstown, để lỉnh lên bờ và đào nhiệm. Khi ghi tên xin việc năm hôm trước đó, Coffey khai địa chỉ ở số nhà 12 đường Sherbourne Terrace ở Southampton nhưng thực ra nguyên quán của anh chàng là thành phố cảng Queenstown, thuộc Ái Nhĩ Lan. Trước khi nhận việc trên tàu Titanic, Coffy đã phục vụ trên chiếc Olympic với bậc lương 6 bảng Anh mỗi tháng. Thợ đốt lò trên tàu là một công việc quá nhỏ bé, và ban điều hành đã không mấy khó khăn để trám chỗ bằng một người thợ vô danh tiểu tốt khác. Thoát chết chìm theo tàu Titanic, Coffy sống tới ngày 12/06/1957. Nhưng phải đến ngày 14/07/1986, sau hơn 74 năm, trong cuộc thám hiểm xác tàu, người ta đã tìm thấy một cuốn sách trong ngăn tủ riêng của người thợ đốt lò đào tẩu. Cuốn sách bằng nguyên tác tiếng Anh có đề tựa "Futility or The Wreck of The Titan" (Phù Phiếm hay Vụ Đắm Tàu Titan). Rất lạ lùng, cuốn sách đã bị ngâm trong nước bấy nhiêu năm mà vẫn không mục nát và vẫn còn có thể đọc rõ. Và câu chuyện tưởng tượng ấy đã bật mí lý do tại sao John Coffy đào nhiệm năm xưa.

Không phải thầy bói, ông Morgan Robertson càng không phải là nhà văn nổi tiếng. Ông chỉ nổi tiếng và lưu danh muôn thủa sau biến cố chìm tàu Titanic, còn thời điểm phát hành sách, mười một năm trước khi người ta khởi công đóng chiếc Titanic, ông thuộc loại nhà văn thất cơ lỡ vận. Nhưng trước khi nhà tài phiệt Mỹ J.P. Morgan quyết định cho công ty White Star Line của mình hạ thủy tàu Titanic, ông Robertson đã tiên tri trước biến cố lịch sử đau thương ấy và viết thành cuốn tiểu thuyết "Phù Phiếm hay Vụ Đắm Tàu Titan" dài 16 chương, xuất bản năm 1898, về chiếc tàu giả tưởng mà ông đặt tên Titan, để báo động về một vụ đắm tàu làm chết hàng ngàn người. Mười bốn năm sau, nhân loại tiến hành làm chuyến hải hành vượt Đại Tây Dương vào năm 1912, để hứng chịu cơn đại họa mà ông Robertson đã tiên đoán và cảnh giác.

Ngay ở câu đầu tiên của chương đầu tiên, nhà văn Robertson nhập đề cứ như một bài phóng sự, tường thuật một sự kiện đã xảy ra: "Đó là một chiếc tàu thủy to lớn nổi lềnh bềnh vừa là một tuyệt tác vĩ đại nhất của con người. Việc đóng tàu và bảo trì tàu có liên quan tới tất cả mọi lãnh vực khoa học, ngành nghề, hay mậu dịch mà nền văn minh biết tới. Trên đài chỉ huy là các sĩ quan hàng hải, những kẻ được sàng lọc dành để phục vụ Hải quân Hoàng gia, đã vượt qua tất cả những kỳ sát hạch hóc búa trong tất cả giáo trình thi cử dây mơ rễ má tới hướng gió, tới thủy triều, tới giòng chảy, tới địa lý biển khơi; họ không những chỉ là nhà hàng hải, mà còn là các nhà khoa học. Tiêu chuẩn chuyên môn ấy cũng được dùng khi chọn lựa nhân viên phục vụ phòng máy, còn ban tiếp tân được kể như ngang hàng với cung cách phục vụ ở các khách sạn tối ưu. Hai dàn hợp tấu kèn đồng, hai dàn nhạc giao hưởng, và một ban công tác hí trường có nhiệm vụ giúp vui văn nghệ cho hành khách vào giờ mới thức giấc; một đạo quân y sĩ chăm lo việc thế tục, và một đạo quân tuyên úy đảm đang vấn đề tâm linh...”

Nói về đặc tính an toàn của chiếc Titan, Robertson kể rằng trên con tàu tưởng tượng của ông có 92 cánh cửa không thấm nước. Khi cần, chỉ việc kéo nhẹ một chiếc đòn bẩy, tất cả đều đóng kín trong vòng nửa phút đồng hồ. Những cánh cửa này cũng tự đóng lại khi có nước chạm vào chúng. Với tính tân tiến của ngành đóng tàu đầu thế kỷ 20, ngay cả khi nước ngập vào cả thảy chín khoang độc lập, tàu vẫn cứ nổi, và bất cứ dạng tai nạn hàng hải nào cũng không có cơ hội xảy ra trên chiếc tàu được kể như “không thể đắm”. Tàu được thiết kế hoàn toàn bằng sắt, và chỉ để dùng vào việc chở khách, trên tàu không có loại hàng hóa bắt lửa nào, như thế không thể có chuyện hỏa hoạn thiêu hủy con tàu. Ông Robertson đưa ra những con số như thật: tàu Titan dài 800 feet, trọng tải 70 ngàn tấn, giàn máy đẩy có công suất 75 ngàn mã lực, đạt vận tốc 25 gút một giờ trong điều kiện gió, thủy triều và giòng chảy bình thường. Nói tóm lại, chiếc tàu biển Titan là một thành phố nổi, bên trong lớp vách sắt của thân tàu, tất cả mọi mối lo về an nguy và mọi sự buồn chán đều được giảm tối thiểu khi con tàu vượt Đại Tây Dương. Tất cả mọi kiến trúc và trang bị trên tàu chỉ nhắm tới một mục đích: làm cho đời sống trên dương thế này vui thú hơn.

Không thể đắm - càng không thể bị hủy diệt, cho nên con tàu chỉ mang chiếu lệ dăm cái thuyền con cứu sinh cho hợp pháp theo luật hàng hải. Khi chạy, tàu sẽ tống hết ga dù trong màn sương, trong bão táp hay khi biển lặng, vì các yếu tố: thứ nhất, nếu chiếc tàu nào khác đâm vào Titan thì hư hại hay vỡ tàu là số phận tất yếu của chiếc kia, chứ không thể là Titan. Thứ nhì, nếu chính Titan đâm vào tàu khác, chỉ cần phân nửa vận tốc tối đa, có thể Titan bị hư hại sơ sài chút ít đàng mũi, còn nếu đang phóng hết ga, phần Titan sẽ chỉ cần sơn phết lại những chỗ tróc sơn, còn tàu kia sẽ bị chẻ làm đôi. Thứ ba, khi lao tới với hết tốc độ, tàu sẽ dễ lách tránh vùng tai ương hơn. Và thứ tư, là trong trường hợp tàu húc vào băng trôi - thứ địch thủ mà tàu chưa đủ sức khống chế, mũi tàu có thể bị móp vào sâu hơn vài ba feet so với khi đụng tảng băng với nửa tốc độ; ngoài ra, khả năng xấu nhất là ba khoang tàu sẽ vào nước, nhưng cũng chẳng ăn thua, vì tàu còn những sáu khoang đóng kín để vẫn nổi và tiếp tục ung dung hành trình.

Như thế, với tất cả ứng dụng của kỹ thuật siêu việt, một khi các cỗ máy đã khởi động, tàu Titan mặc nhiên sẽ nhẩn nha đổ khách xuống bến cảng ở ba ngàn dặm phía bên bờ kia của Đại Tây Dương, đúng giờ và an toàn như một cuộc hành trình bằng xe lửa. Để cuốn sách bớt khô khán, tác giả dùng nửa phần trước của tác phẩm để giới thiệu nhân vật chính John Rowland, một trung úy Hải quân Hoàng gia bất mãn, trở nên nghiện rượu, bị sa thải khỏi quân đội, anh chàng nhận làm một chân thủy thủ lao công trên boong tàu Titan, áo quần dơ dáy bẩn thỉu. Sau khi tàu đụng phải núi băng trôi và lật úp rồi đắm, anh cứu sống được một đứa bé gái bằng cách lao xuống tảng băng với cô bé. Trên băng, anh đã phải tử chiến với loài gấu Bắc cực hung dữ, trước khi được cứu sống bởi một thương thuyền chạy ngang qua, và cuối cùng được biết đứa bé gái mà anh cứu sống là con của người tình xưa, đã bỏ anh đi lấy chồng chỉ vì anh theo chủ thuyết vô thần. Về sau, từ hành động dũng cảm cứu bé thơ, anh được phục hồi chức vụ trong quân đội, được truy lãnh lương bổng trong thời gian bị áp dụng quân kỷ, và được xã hội tái đãi ngộ và kính trọng.

Tương đồng và dị biệt
Tàu Titanic chìm không phát sinh những cảnh mùi mẫn tình tứ như tàu Titan, nhưng có những tình huống thực sự mang tính cách rất người, hoặc hèn tột bực hoặc hùng hơn cả nam nhi. Và chỉ đến sau khi con tàu "không thể đắm" Titanic đã chìm, thế nhân mới ngồi bình tĩnh so sánh với vụ đắm con tàu Titan của Morgan Robertson.

Sau khi thất bại với loại tiểu thuyết hoang tưởng với những trận kịch chiến của những người hành tinh khác với đủ loại quái vật không quyến rũ được bao nhiêu độc giả, Morgan Robertson đành nhảy sang viết truyện về xã hội thực, và chọn nội dung là một con tàu lộng lẫy vượt đại dương bị đắm do va phải núi băng trôi. Hành khách trên con tàu thượng đẳng ấy gồm các nhà triệu phú, tỷ phú - những đại gia cảm thấy vô cùng hãnh diện và tuyệt đối an toàn. Mãi đến khi con tàu đang chìm xuống mặt nước vô tình họ mới vỡ lẽ rằng số thuyền cấp cứu không đủ cho tất cả mọi người, bởi suy luận kiêu căng của con người khi thiết kế cái thành phố nổi "bất khả đắm". Và điều quái dị nhất, là trong khi chẳng ai muốn đi vào vết xe của đại họa Titan, những người trách nhiệm thiết kế và thực hiện chiếc Titanic đã dùng nhiều yếu tố của Titan, kể cả cái tên Titanic cũng gần như là con đẻ, để đóng cái quan tài tập thể khổng lồ cho hơn một ngàn rưỡi con người.

Cũng như chuyện xảy đến cho Titanic sau này, tàu tưởng tượng Titan đã chìm vào tháng Tư dương lịch, và chìm ở vùng biển bắc Đại Tây Dương, cũng do lòng tự kiêu, chủ tàu chỉ trang bị sơ sài các biện pháp cứu sinh làm màu mè cho đúng yêu cầu của luật: Titanic được trang bị 16 thuyền cứu sinh và 4 chiếc Engelhardt có thể gấp gọn lại được; khi đưa tất cả vào sử dụng, hệ thống cứu nguy này chỉ đủ khả năng cứu mạng ít hơn phân nửa khả năng chuyên chở 3 ngàn hành khách và thủy thủ đoàn. Chiếc Titan chỉ chở theo 24 thuyền cứu sinh, con số tối thiểu mà luật hàng hải đòi buộc, thấp hơn một nửa tổng số nếu cần phải cứu sống 3 ngàn con người trên tàu. Nếu con tàu giả tưởng của ông Robertson dài 800 feet thì tàu thực Titanic dài 882 feet 9 inches; tốc độ tối đa của Titan là 25 gút, còn Titanic đạt 21 gút (gút là đơn vị quốc tế để đo vận tốc giòng chảy thủy triều và gió bão, cũng như tàu viễn dương và máy bay, bằng 1.852 mét/giờ hay 1,151 dặm/giờ trên bộ). Bên cạnh đó, cả hai chiếc đều được mệnh danh là "bất khả đắm", trọng tải của Titan là 70 ngàn tấn còn của Titanic 63 ngàn.

Điểm trùng hợp tiếp theo, là cả hai tàu đều đắm vì tông vào núi băng trôi. Titanic đang vận chuyển nhanh hơn bình thường ở tốc độ 22.5 gút/giờ thì mạn phải tàu đâm vào núi băng trong đêm 14/04/1912 ở biển bắc Đại Tây Dương khi còn cách Newfoundland của Canada 400 dặm. Về số phận của Titan, tác giả viết rằng trong một đêm tháng Tư, ở biển bắc Đại Tây Dương cách Newfoundland (Terranova) 400 dặm, tàu Titan đâm vào băng trôi, cũng vào mạn phải của thân tàu, khi đang lướt sóng với tốc độ 25 gút/giờ. Vẫn chưa hết điểm trùng hợp: chiếc Titanic "bất khả đắm" đã đắm, làm chết hơn một nửa của tổng số 2.223 hành khách, còn tàu Titan "bất khả hủy diệt" đã bị hủy diệt, mang theo hơn phân nửa tổng số 2.500 hành khách của mình. Cả hai tàu cùng chìm, cắm mũi xuống trước, chỉ trừ, chiếc Titan lật úp rồi mới chìm, còn Titanic thì không.

Về các điểm không trùng hợp, tàu Titan đã không va vào núi băng bằng mạn phải tàu trong một đêm trong sáng như trường hợp của Titanic, nhưng đâm thẳng mũi vào, sức bật khổng lồ đã xé toạc một mãng to tướng bên hông tàu để nước tràn vào, làm phần đuôi chổng cao lên trời và lật úp mạn phải xuống trước, rồi mới chìm, mũi cắm xuống biển. Nếu Titanic có 706 hành khách được cứu sống, thì Titan chỉ có 13 người. Trên hải trình của mình, Titan đâm và làm chìm tàu Royal Oak, còn Titanic chỉ suýt va vào, nhưng không làm chìm, tàu New York. Từ khi lâm nạn đến khi chìm hẳn, chiếc Titan mất chỉ 5 phút, còn Titanic hấp hối 150 phút, trước khi biến khỏi mặt đại dương mênh mông. Ngoài ra, Robertson cho tàu mình trang bị thêm buồm để tăng tốc, nhưng Titanic thì không. Chiếc Titanic có hai chiếc tàu chị tàu em là Olympic và Britanic, còn tàu của nhà văn mồ côi mồ cút một mình. Cùng chìm trong một vùng biển, nhưng hành trình hai chiếc nghịch hướng nhau: Titanic chìm trên đường từ Anh sang Mỹ, tàu Titan từ Mỹ đi Anh. Vào phút nghiệt ngã khi thủy thủ đoàn phát giác băng trôi, tín hiệu đánh đi từ phòng truyền tin lên đài chỉ huy tàu Titanic là "có băng trôi ngay trước mũi", nhưng bên tàu Titan, câu báo nguy là "Nước đá, nước đá ngay phía trước. Băng trôi. Ngay bên dưới mũi tàu". Về đặc tính kỹ thuật thiết kế, Titan có 19 khoang độc lập, và có khả năng tiếp tục nổi trên mặt nước nếu nước chỉ làm ngập tới 9 ngăn, trong khi Titanic có 16 khoang, nhưng nếu nước tràn vào khoang thứ năm, thì tàu đắm.
Trên thế gian có vô số người dùng nghề sờ mu rùa bói toán kiếm cơm, nhưng chưa ai "bói' được chính xác như nhà văn Robertson trong tác phẩm bất diệt của mình.

Khai sinh và khai tử con tàu
Tại hãng đóng tàu Harland and Wolff thành lập ở bắc Ái Nhĩ Lan từ năm 1861, các kỹ sư thường phải mất trọn một năm để vẽ kiểu mỗi con thủy quái. Rồi đến khi gia công, các chuyên viên thầy thợ phải cần thêm khoảng 10 tháng ròng rã nữa để hoàn tất mỗi chiếc tàu biển, kể cả tẩn mẩn lắp ráp phần nội thất, cũng như trang bị những cỗ máy hiện đại nhất, những nồi nấu nước nóng, và các linh kiện cơ khí. Khi hạ thủy, mỗi con tàu cỡ Titanic, Olympic hay Britanic sẽ nặng từ 46 ngàn tấn trở lên, và có chiều dài ít nhất 882 feet. Harland and Wolff là hãng chuyên đóng tàu dầu, tàu hàng và hàng không mẫu hạm cho các chính phủ, nhưng ý niệm về một con tàu khách sang trọng chỉ lên bản vẽ vào năm 1907, rồi lại phải chờ mãi tới ngày 31/03/1909 mới thực sự khởi công.

Titanic là chiếc tàu được phác thảo để trở thành tàu khách lớn nhất vượt đại dương cho đến thời kỳ này, do đó, chủ tàu Công ty Hải dương vận White Star quyết định không ngần ngại trước bất cứ chi phí nào trong tiến trình đóng chiếc Titanic. Kết quả, thay vì 10 tháng như mọi khi, Titanic đã nằm trên giàn ròng rã suốt 3 năm, và chi phí trọn gói là 7 triệu rưỡi Mỹ kim, với trị giá của đồng đô-la cách đây đúng một thế kỷ. Ba ngàn công nhân đã được huy động trong ba mươi sáu tháng triền miên ấy, để miệt mài góp phần hoàn tất chiếc tàu “không thể đắm” của nhân loại. Cũng trong thời gian dài ấy, ba chữ “không thể đắm” được White Star trịnh trọng in nhiều lần lên các bích chương và truyền đơn tung vào thị hiếu của con người. Vào giai đoạn đầu thế kỷ 20 ấy, công ty đóng tàu đã không từ nan bất cứ một kỹ thuật tân tiến nào trong ngành hàng hải, để trau chuốt một con tàu để đời cho lịch sử văn minh nhân loại. Hãng Harland and Wolff đã ứng dụng tới cả kỹ thuật mới, dùng các cánh cửa sắt để ngăn nước giữa các khoang có khả năng đóng kín lại trong vòng 25 giây đồng hồ hay ít hơn, để loại bỏ việc nước xâm nhập lây lan qua những khoang khác, nhằm bảo đảm tối đa an toàn sinh mạng cho hành khách và thủy thủ. Nhờ xem được các hình chụp từ xác tàu đắm, giờ này chúng ta biết 3 triệu con đinh tán dùng để giữ chặt các tấm thép vào khung tàu đã bị lung lay sau khi tàu đâm vào núi băng trong đêm định mệnh. Nếu không bắt dính nhau bằng những đinh tán ấy, tàu đã vỡ nhanh hơn, và thủy thần đã cướp thêm nhiều sinh mạng hơn thay vì dừng ở con số 1.517 người. Ngày nay, các nghiên cứu khoa học nêu ra vấn đề chất lượng của các tấm thép dùng để ráp thành con tàu: Titanic có thể đã được chế tạo bằng loại thép không có chất lượng cao nhất, chứa nhiều lưu huỳnh, làm cho thân tàu dễ mất độ bền trong điều kiện cực lạnh của nước biển bắc Đại Tây Dương trong mùa giá băng. Nhưng thực ra khó có thể mang hãng đóng tàu ra để chỉ trích, vì độ lưu huỳnh hiện diện trong thép nếu có cao cũng không là thủ phạm duy nhất làm đắm tàu. Mặt khác, các tấm thép gắn lên mình Titanic là loại thép tiêu chuẩn của ngành đóng tàu biển trong suốt nửa đầu của thế kỷ 20.

Kể từ khi tàu đắm, vô số dữ kiện và huyền thoại đã nổi trôi theo thời gian 100 năm qua, có điều đúng, và có những điều chỉ là sản phẩm bắt nguồn từ trí tưởng tượng của nhiều người bị ám ảnh với lịch sử bi thảm của tàu Titanic. Một phần chuyện kể phát xuất từ 706 người sống sót. Tất nhiên tập thể 706 người may mắn thoát nạn không phải ai cũng là nhà văn chân chính kể lại trường hợp của mình ở một góc cạnh vô tư và có khoa học, thay vì thêm thắt chi tiết hay huyền thoại hóa câu chuyện vì chẳng ai có thể kiểm chứng. Ví dụ bà Molly Brown, hành khách người Mỹ thoát nạn, được người đọc xem là thêm thắt sự kiện nhiều hơn là chỉ thêu hoa dệt bướm cho câu chuyện của mình tăng phần hấp dẫn.

Molly Brown tên thật là Margaret Tobin Brown. Trước khi lên tàu ở bến Cherbourg của Pháp, bà đã nổi danh trên thế giới. Cùng với cô con gái Helen là sinh viên đại học ở Sorbonne, hai mẹ con đã chu du cùng khắp châu Âu và khi đang ở Cairo của Ai Cập, bà được tin đứa cháu nội lâm bệnh, nên quyết định phải quay về New York ngay bằng phương tiện sớm nhất. Chiếc vé trên tay bà ghi tên tàu Titanic. Khi tàu đâm vào núi băng, Margaret đã giúp nhiều hành khách lên thuyền cứu sinh, nhưng sau đó chính bà bị cưỡng bách phải lên chiếc số sáu. Bà hô hào các phụ nữ trên thuyền cùng chèo và giữ vững tinh thần, không buông tay bỏ cuộc. Lên được tàu cứu nạn Carpathia, bà giúp đỡ các người sống sót khác. Về tới New York, bà đứng ra thành lập Ủy ban Những người Sống sót, được bầu làm chủ tịch, và gây quỹ được gần 10 ngàn đô để giúp những hành khách lâm cảnh khó khăn. Với khả năng ngoại ngữ Đức, Pháp và Nga, bà đã nán lại trên tàu Carpathia để làm việc từ thiện, cho đến khi người sống sót cuối cùng gặp lại được thân nhân, bằng hữu, hay được chuyển vào các bệnh viện để cứu chữa bà mới chịu rời tàu.

Bực mình vì là phụ nữ nên không được Quốc Hội mời ra điều trần về vụ đắm tàu Titanic, bà Brown viết bản tự thuật cho phổ biến trên báo phát hành ở Denver, New York và Paris. Năm 1932, bà được chính phủ Pháp truy tặng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh cho "người công dân toàn vẹn", trước khi bà mất ngày 26/10 cùng năm. Cái tên "Molly Brown" là do ký giả Gene Fowler của tờ Denver Post đặt ra, về sau được nhà văn nữ Carolyn Bancroft dùng nội dung phóng sự để viết lại thành tiểu thuyết và kịch bản "Nàng Molly Brown không thể đắm". Kể từ đó, mọi người biết bà là Molly Brown hơn là tên cúng cơm của bà.

Giờ hấp hối của Titanic
Vào lúc hoàng hôn đứng gió chiều Chủ Nhật 14 tháng Tư, để trắc nghiệm khả năng hàng hải của tân sĩ quan Moody, sĩ quan trực Lightoller hỏi người quân nhân trẻ rằng giờ nào thì Titanic sẽ đến gần vùng băng trôi. Moody nhanh chóng trả lời rằng đâu vào khoảng 11 giờ đêm, trong khi Lightoller bằng kinh nghiệm riêng đã tính toán là phải sớm hơn, lúc 9g30. Thực ra, Lightoller không biết Moody đã xem lóm cái điện báo do tàu Noordam và tàu Amerika gởi sang mà chính anh chưa kịp thấy, chưa kể một điện báo mới nhất đến từ tàu Mesaba, với chi tiết cụ thể: "Từ vĩ độ bắc 42 kéo lên tới 41.25 và giữa kinh tuyến tây 40 trải dài qua tới 50.30 chúng tôi thấy rất nhiều cụm đá và vô số tảng băng trôi, có nơi là cả cánh đồng nước đá". Nếu thế, rõ ràng Titanic đang lọt gọn vào giữa khu vực hình chữ nhật mà tàu Mesada vừa mô tả. Nếu như thuyền trưởng Edward John Smith biết về bức điện này, hẳn ông đã quyết định thay đổi hải trình, hay chí ít cũng cho lệnh giảm bớt tốc độ. Nhưng bức điện nằm chết sững trên kẹp giấy cùng với các điện văn báo nguy khác ở văn phòng của sĩ quan hải hành Phillips, chẳng ai có và còn dịp để lướt mắt qua.

[B]Chuyện Thế kỷ
Titanic 100 năm sau ngày đắm tàu - P2

NgyThanh
[/B]


Thuyền trưởng Smith là người luôn cảnh giác về các mối nguy rình rập ngoài đại dương. Chính vì thế, ông đã quyết định cho Titanic chạy dạt về hướng nam 10 dặm so với hải trình đã vạch ra, để phòng tránh những tảng đá có khả năng trôi lang thang bất thường sâu xuống phía nam vào mùa đầu năm như độ này. Sau bữa ăn tối, ông tới dự buổi tiếp tân do vợ chồng ông George Widener, nhà tài phiệt tàu điện của thành phố Philadelphia, khoản đãi lúc 9 giờ. Buổi dạ hội chỉ mới bắt đầu, ông Smith xin lỗi để trở về đài chỉ huy, bảo rằng ông áy náy, và cần đích thân cầm lái con tàu. Ông đã trao đổi với Lightoller vài ba câu về tình trạng lặng gió và cái lạnh bất thường, rồi kết luận tầm nhìn xa đủ sáng tỏ để có thể phát giác ngay bất cứ tảng băng trôi nào xuất hiện phía trước, trước khi nó đe dọa chiếc tàu. Lúc 9g30, ông Smith cho Lightoller hay ông trở về phòng riêng, "nếu có vấn đề gì nghi ngại, thì tới cho tôi hay ngay tức thì".

Sổ trực hải hành ghi chú lúc 9:00 AM tàu Caronia khám phá nước đá trôi ở tọa độ 42 bắc và 50 tây. 1:42 PM tàu Baltic cũng thấy nước đá nổi. 1:45 PM tàu Amerika thấy 2 tảng băng lớn trôi trên đường đi. 7:00 PM nhiệt độ rơi xuống 43 độ F. 7:15 PM báo động nước đá nổi được tàu Baltic gởi tới đài chỉ huy Titanic. 8:40 PM nhiệt độ tiếp tục rơi xuống 33 độ F, sĩ quan trực ra lệnh đài quan sát tập trung chú ý vào các núi băng trôi. 9:30 PM hạm trưởng đi nghỉ. 9:40 PM tàu Mesaba ghi nhận báo động có băng trôi và nước đá ở vị trí của Titanic, nhưng không biết liệu bức điện báo có kịp chuyển lên đài quan sát, hay liệu thuyền trưởng có biết về bức điện này không. 10:00 PM nhiệt độ rơi xuống nữa, tới 32 độ F nhưng Titanic vẫn tiếp tục lướt sóng với vận tốc 22.5 gút. Lúc 11:30 PM tàu Californian đột ngột xen vào tần số và báo động toáng lên cho mọi tàu khác hay "Này, các bạn, chúng tôi đang bị vây quanh bởi các tảng nước đá và đã phải ngừng chạy". Bức điện vô tuyến này bị chuyên viên trực điện tín Jack Phillips cắt ngắn đi: "Câm miệng đi! Câm cái miệng lại! Tôi đang bận, tôi đang trên làn sóng với đài hải đăng ở Cape Race". Nhân viên trực đêm William Gray ở Cape Race nằm ở mũi cực đông bán đảo Avalon thuộc Newfoundland (Canada) là bạn thân của Phillips. Sau một ngày quá bận rộn và căng thẳng, điều cuối cùng Phillips cần để có thể nổi khùng là một tên vô lại nào đó xen vào giữa đống điện văn đi và đến của anh. May quá, sau đó tàu Californian đã để yên cho anh tiếp tục phận sự. Vào giờ này, quan sát viên Fleet và Lee vừa nhận ca thay cho Jewell và Symons; mỗi bên hô và lặp lại khẩu lệnh: "Tập trung chú ý vào nước đá nổi, đặc biệt coi chừng các núi băng". Riêng Fleet bình luận một câu, "nếu mà bọn mình có thể nhìn xuyên qua được cái màn mở ảo ở chân trời đàng kia, thì quả là may". Trên đài quan sát, hai người căng bốn con mắt nhìn chòng chọc tới phía trước, cảnh giác từng tí, từng ly. Màn sương mờ phía trước đã tan, nhưng câu chuyện giữa hai người đột nhiên khựng lại. Dù mặt biển vào đêm trung tuần tháng Tư trong như pha lê, tầm nhìn xa không hạn chế, nhưng điều kiện để cảnh giác băng trôi thật nghèo nàn. Đêm không ánh trăng như đêm nay, những tảng núi băng trôi quỷ quái chỉ có thể thấy được bằng mắt trần một khi chúng đã ở quá gần kề. Khoảng hai mươi phút trước nửa đêm, thủy thủ trực Frederick Fleet từ trên đài quan sát chợt trông thấy một cái gì đó ở ngay trước mũi tàu. Vật thể lúc đầu chỉ là một chấm nhỏ, nhưng nhanh chóng phình lớn theo tốc độ lao tới của con tàu. Anh chững lại một vài giây đồng hồ, để xác định lại khối vật, trước khi với tay kéo cần đánh vào chuông báo động treo ngay trên đầu. Anh đánh ba tiếng ngắn, rồi ba tiếng dài, để mọi người hiểu lời báo động "có cản vật đằng trước". Xong, anh chụp vội máy điện thoại ngay trước mặt. Người bắt máy ngay tức khắc ở đài chỉ huy là Moody. Fleet nói gọn, dứt khoát trong máy: "Băng trôi ngay trước mũi". Moody nói "cảm ơn bạn", rồi quay qua Murdoch, lặp lại nguyên văn những lời vừa nói của Fleet. Đến lượt Murdoch thét về phía Hitchens đang đứng trước bánh lái con tàu: "Bẻ hết về bên phải!" Xong, Murdoch bước nhanh tới máy điện báo nối xuống phòng máy, yêu cầu tống hết ga và cho cả hai cỗ máy chạy giật lùi. Phần Hitchens đã xoay hết vòng bánh lái qua bên phải. Việc còn lại của ba sĩ quan trực là chờ cho mũi của con tàu khổng lồ dạt tránh khỏi khối băng đang xáp lại từ phía trước. Tiếp theo, Murdoch kéo cần để đóng lại các cánh cửa thông vào phòng nấu nước nóng và phòng máy, rồi bước ra hành lang bên phải chứng kiến núi băng lướt qua hông tàu, sát đến nổi anh nghĩ cứ thò tay ra là đụng được nó. Đó là giờ phút Titanic đụng núi băng. Vài giây sau, hạm trưởng Smith đã có mặt ở đài kiểm soát và hỏi sĩ quan trực: "Ông Murdoch, chuyện gì thế?" "Thưa hạm trưởng, băng trôi. Tôi đã ra lệnh quay hết bánh lái qua phải và gọi điện cho phòng máy tống hết ga cho tàu lùi lại". "Đóng hết các cửa ngăn nước lại". "Thưa tôi đã ra lệnh đóng cả rồi". Hạm trưởng Smith ra lệnh cho Boxhall kiểm tra phần hư hại trên thân tàu. Boxhall báo cáo trực tiếp cho ông biết tầng ngầm chứa 6 ngàn tấn than và máy làm nước ngọt, phòng thư, ngăn thực phẩm và ngăn hàng hóa đông lạnh đã bị vào nước. Sau đó, đích thân hạm trưởng cùng Thomas Andrews xuống thẩm sát hư hại; 11:55 PM, phòng thư đặt ở tầng "G" bắt đầu vô nước. Sau khi thẩm tra, hạm trưởng nhìn nhận Titanic đang đắm, và số mệnh con tàu sẽ không còn kéo dài được bao lâu.

Đúng nửa đêm thứ Hai 15/04/1912, hạm trưởng Smith cho lệnh gởi điện báo cầu cứu cho các tàu quanh vùng. Tàu Carpathia quay mũi tới nơi Titanic lâm nạn trước nhất. 12:05 AM, hạm trưởng ra lệnh tháo dây buộc các thuyền cứu sinh. Mười phút sau, tín hiệu báo nguy của Titanic nhận được ở đài hải đăng Cape Race và trên các tàu Mount Temple và La Provence. Sĩ quan Boxhall xác nhận tọa độ lâm nạn của tàu là 41 độ 44' vĩ độ bắc và 50 độ 24' kinh độ tây. 12:25 sáng, thuyền trưởng Smith ra lệnh cho sĩ quan phụ tá Lightoller bắt đầu việc di tản khỏi tàu, trước hết là trẻ em và phụ nữ. Lúc 12:45, thuyền cứu sinh số 7 được hạ thủy, hỏa pháo lâm nguy đầu tiên được bắn lên không gian. 12:55, thuyền số 5 và số 6 được thả xuống nước, tiếp theo là thuyền số 3 vào lúc 1 giờ khuya. 1:10, thuyền số 1 và số 8 xuống mặt biển. 1:15, bảng tên Titanic ở mũi tàu đã bị nước che phủ. Tiếp theo, thuyền số 9 và 14 thả xong lúc 1:20, thuyền số 10 lúc 1:21, thuyền số 11 và 12 xuống nước lúc 1:25. Năm phút sau đến lượt thuyền số 13 và 15. Thuyền số 16 thả xong lúc 1:35. Nhiều người sống sót ghi nhận rằng có một người tên là Ismay trèo lên chiếc thuyền cứu sinh "C", loại gấp lại được, lúc 1:40. Joseph Bruce Ismay là doanh nhân người Anh, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành White Star, công ty vận tải sở hữu chiếc Titanic. Ông ta là viên chức cao cấp nhất của hãng White Star nằm trong số 706 người sống sót trong vụ Titanic. Được vớt lên tàu Carpathia từ thuyền cứu sinh thứ 10, ngay khi mới bước lên tàu, ông ta đã ào vào phòng ăn, ngồi bệt xuống ghế và ra lệnh người hầu bàn trực ca ở đó: "Lẹ tay lên, lạy Chúa tôi, hãy lấy cho tôi cái gì để ăn; tôi đói lắm. Tôi cóc cần biết giá cả tới đâu, hay món ăn gồm thứ gì. Cứ mang lại ngay cho tôi". Ăn xong, Ismay đưa cho người hầu tên McGuire, dân Luân Đôn, tờ giấy bạc 2 Mỹ kim. McGuire trả lại tiền: "Tiền của ông không có giá trên tàu này". Ismay van nài, "Cứ cầm đi", và dúi tiền vào tay McGuire: "Tôi thừa sức trả món này mà. Sau này tôi sẽ xem lại để tất cả những người phục dịch trên tàu Carpathia này được tưởng thưởng xứng đáng cho công việc của họ đêm nay". Câu nói ấy đã làm McGuire tò mò, nên đã hỏi thăm và mới biết về lý lịch ông khách.

Trong đêm kinh hoàng và đẫm lệ, thuyền cứu sinh số 2 và 4 được thả tiếp xuống nước. Bản điện tín cuối cùng được đánh đi từ phòng truyền tin tàu Titanic lúc 2:10. Hai ông Bride và Phillips rời nhiệm sở lúc 2:17, giờ mà thuyền cứu sinh gấp xếp A và B được bung ra, và tàu Titanic chìm sâu thêm chút nữa xuống mặt nước; mũi tàu đã biến mất, đuôi tàu chổng ngược lên trời. 2:18, tất cả đèn đóm trên tàu chớp nháy, rồi tắt phụt vĩnh viễn. Đúng hai giờ mười chín phút sáng 15/04/1912, Titanic gãy làm đôi. Mũi tàu mất dạng, nhưng phần đuôi tàu còn bồng bềnh thêm một hồi nữa, rồi mới chìm hẳn. Chiếc Carpathia tiếp tục quanh quẩn khu vực Titanic lâm nạn để vớt người sống sót đến 8:50 sáng mới chạy về New York. Con số người sống sót do tàu Carpathia ghi nhận là 705, hãng White Star công bố có 757 người được cứu, còn Tòa án Điều tra của Anh kết thúc với con số 711, trong khi báo chí đồng ý với con số 706 người. Về phía người chết, con số chính xác không ai dám quyết đoán. 100 năm sau, mọi người dùng con số tượng trưng 1.517 người.

(Xem tiếp trong số tới)

[B]Chuyện Thế kỷ
100 năm ngày đắm tàu Titanic:
Chuyện tình của người da đen duy nhất trên tàu Titanic[/B]


PN - Câu chuyện cảm động về cuộc tình sinh ly tử biệt của người da đen duy nhất trên con tàu Titanic được tái hiện từ một bức ảnh đen trắng đã ố vàng. Một bà cụ đang ngồi lướt mắt qua những trang tạp chí chờ đến lượt mình trong một tiệm trang điểm ở Chicago (Mỹ). Bất chợt, bà thốt lên: “Trời ạ, sao giống ông nhà tôi thế!”. Bà chỉ tay vào cậu bé trong ảnh.

Chồng bà, cụ Robert Richard nói, mình không phải là người trong ảnh, nhưng ông cũng là người họ Laroche. “Họ thực của tôi đấy, nhưng vì cha mẹ tôi không cưới nhau nên chúng tôi không mang họ của ông ấy”, ông lão ngoài 80 xác nhận. Như vậy, có thể cụ Robert là họ hàng xa với những người trong ảnh.

[IMG]http://www.phunuonline.com.vn/honnhan-giadinh/2012/Picture/MPhuong/Thang04/Tau-Titanic.jpg[/IMG]
Cuộc tìm kiếm cho thấy, người đàn ông trong ảnh là Joseph Laroche và quả thực giữa Robert và Joseph có họ hàng xa.

Sinh ra trong một gia đình trưởng giả có gốc gác từ những người nô lệ châu Phi, với người cậu ruột là Tổng thống Haiti trong những năm 1911 - 1912, năm 1901, khi mới 15 tuổi, Joseph Laroche được gửi sang Pháp học để trở thành kỹ sư. Trong một chuyến dã ngoại, Joseph gặp Juliette Marie Louise Lafargue, con gái một ông chủ hãng buôn rượu vang người Pháp. Họ phải lòng nhau, tuy cũng gặp rắc rối lúc ban đầu vì màu da của Joseph, nhưng nhờ sự cương quyết của Louise, hôn lễ của đôi trai gái cũng đã diễn ra tại gia đình Lafargue năm 1908.

Dù có tấm bằng kỹ sư nhưng màu da đã khiến Joseph gặp nhiều trở ngại khi tìm một công việc phù hợp, trừ phi chấp nhận những công việc “đen đủi” hơn so với một thanh niên danh giá như anh, chỉ để nuôi vợ và hai con gái.

Năm 1912, Juliette mang thai đứa con thứ ba, vợ chồng Joseph quyết định quay về Haiti, nơi người kỹ sư trẻ có thể sẽ có vị trí cao trong xã hội. Sau những dằn vặt, Juliette chấp nhận từ bỏ kinh thành Paris hoa lệ theo chồng về đảo quốc xa xôi giữa Thái Bình Dương.

Mẹ của Joseph mua vé cho cả gia đình con trai trên chuyến tàu thủy Le France của Pháp, nhưng số phận đã xui khiến đôi vợ chồng trẻ đổi vé sang đi tàu Titanic mới hạ thủy, chỉ vì trên chiếc Le France, hai đứa trẻ không được cùng ăn tối với cha mẹ.

Đáp tàu hỏa từ Paris tới Cherbourg, tối 12/4/1912, cả nhà Juliette - Joseph lên boong tàu Titanic. Dù thích thú với con tàu khổng lồ và sang trọng, nhưng cặp vợ chồng không khỏi lúng túng khi đám thủy thủ ném về phía Joseph và hai con gái những lời miệt thị màu da sẫm màu của họ.

Đêm 14/4, khi Titanic đâm vào tảng băng trôi, Joseph đang ngồi hút thuốc trong sảnh lớn. Ông vội về phòng tìm vợ và các con. Titanic bắt đầu chìm, Joseph gói tất cả tư trang tiền bạc vào một chiếc khăn và cột nó quanh cổ vợ. Hôn chia tay vợ con và đưa họ lên xuồng cứu sinh xong, Joseph quay lại giúp những người phụ nữ khác. Trước khi xuồng rời tàu, Joseph hét với theo vợ con: “Ta sẽ gặp nhau ở New York nhé”.

Louise và các con sống sót, nhưng Joseph đã vĩnh viễn nằm lại đâu đó dưới làn nước lạnh Đại Tây Dương. Đem các con trở về Pháp, Louise chấp nhận cuộc sống nghèo khổ, một mình nuôi con cho đến khi bà qua đời. Gia sản của cha bà đã bị mất sạch trong Thế chiến I. Bị ám ảnh bởi tai nạn khủng khiếp, Louise giữ chặt các con bên mình, đến nỗi hai cô con gái cũng không có cơ hội lập gia đình. Riêng cậu con trai sinh ra sau cái đêm kinh khủng của tàu Titanic đã lấy vợ, có hai con trai và một con gái.

Bà LeBrunt, một người họ hàng xa của Joseph Laroche ngậm ngùi sau khi xem phim Titanic: “Với tôi, Louise - Joseph mới đáng là câu chuyện tình thực của Titanic”.

CẢNH XƯƠNG (Chicago Tribune)

[B]Chuyện Thế kỷ
Titanic 100 năm về trước
[/B]

(Dân trí) - Đúng ngày này 100 năm trước con tàu tưởng như không thể chìm đã vỡ làm đôi và mãi mãi nằm dưới đáy biển sâu, cướp đi sinh mạng của hơn 1.500 người. Dưới đây là những bức ảnh lịch sử về quá trình đóng tàu Titanic và thảm họa khi đó.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/1_58ebf.jpg[/IMG]
Titanic ngay trước khi được đưa xuống sông Lagan để kéo tới bến tàu, nơi động cơ, ống khói và nội thất được lắp đặt vào ngày 31/5/1911.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/2_4f249.jpg[/IMG]
Titanic ngay trước khi được hạ thủy xuống sông Lagan.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/3_21ba7.jpg[/IMG]
Tàu được đưa xuống sông Lagan.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/4_1b0e1.jpg[/IMG]
Các tàu cứu đắm trên đường tới Carpathia sau khi tàu Titanic chìm vào ngày 15/4/1912.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/5_1e3e0.jpg[/IMG]
20 tàu cứu đắm của Titanic chỉ có thể chứa được 1.178 người.

[B]Chuyện Thế kỷ
Titanic 100 năm về trước

[/B]

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/6_e9574.jpg[/IMG]
Một nhóm người sống sót trong thảm họa Titanic trên tàu Carpathia sau khi được cứu.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/7_ffbc2.jpg[/IMG]
Tổng cộng 1.512 người đã thiệt mạng trong thảm họa.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/8_9ab45.jpg[/IMG]
Vào 23h40’ (giờ trên tàu), ngày 14/4/1912, Titanic đã đâm phải một tảng băng trôi khi cách Newfoundland 720km. Vào Khoảng 2h18’ ngày 15/4, Titanic đã vỡ làm đôi, với phần mũi lao xuống trước.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/9_4d451.jpg[/IMG]
Đám đông ở New York chờ đón người sống sót trong thảm họa Titanic đến trên tàu Carpathia, ngày 18/4/1912.

[IMG]http://dantri4.vcmedia.vn/SF9n0XnWe1mhJ0SanI/Image/2012/04/10_3da20.jpg[/IMG]
Những em nhó còn sống trong vụ đắm tàu Titanic, 4/1912. Michel và Edmond, 4 và 2 tuổi, được biết đến là “trẻ mồ côi Titanic”, bởi các em là những em nhỏ duy nhất được cứu từ Titanic mà không có cha mẹ hay người giám hộ. Hai em không biết tiếng Anh và đầu tiên được hành khách nói tiếng Pháp ở khoang hạng nhất Margaret Hays chăm sóc cho đến khi mẹ của các em được tìm thấy ở Pháp. Cha của các em đã đưa được hai con lên tàu cứu hộ cuối cùng của Titanic.

Chuyện Thế kỷ
Thám hiểm Titanic

Chu Nguyễn



[IMG]http://thoibao-online.com/images/stories/April12/lk2_14_04.jpg[/IMG]

Ngày 15 tháng 04, 1912, thương thuyền Titanic, một con tàu chạy bằng hơi nước được coi là lớn nhất, tối tân và kiên cố nhất thời đó, khởi hành từ Southampton (Anh quốc) trong chuyến hải hành đầu tiên tới thành phố New York, không ngờ đụng tảng băng nổi ngoài khơi Newfoundland (Canada) và chìm lỉm, trong vòng 3 tiếng đồng hồ mang theo hơn 1500 hành khách trong số hơn 2200 người.
Trong một thế kỷ qua cho tới 15 tháng 04, 2012, nhân loại đã thực hiện nhiều cuộc thám hiểm ở đáy đại dương nơi vùi xác Titanic để tìm hiểu nguyên nhân thực sự một con tàu trọng tải 66.000 tấn và dài 269,06 m, rộng 28, 19 m, tại sao lại bị đắm một cách bất ngờ và nhanh chóng như thế và đã tìm được nhiều kỷ vật quý giá và giải đáp được một số thắc mắc. Bài sau đây lược dịch từ bài Mission Titanic (thám hiểm Titanic) của ký giả Kathy A. Smith đăng trên tờ Reader's Digest số tháng 04, 2012.


Ngồi trong căn phòng chỉ huy ánh sáng mờ mờ của tàu Jean Charcot, hai nhà thám hiểm James Delgado và Bill Lange lâu lâu lại liếc mắt nhìn nhau lo âu. Hơn 4.000 mét dưới họ, nơi sâu thẳm nước lạnh như băng của Bắc Đại tây dương, cỗ máy lặn của họ mắc kẹt vào một khe sắt lởm chởm của xác tàu.
Nhưng đó chưa phải là mối lo ngại duy nhất của Delgado và Lange. Sáu trăm cây số cách bờ biển Newfoundland, cơn bão Earl đang thổi về phía họ. Gió tàn bạo, sóng điên cuồng nổi lên kết hợp với mưa ào ào tấn công thủy thủ đoàn Jean Charcot trong khi họ hối hả chuẩn bị cho con tàu nghiên cứu vào bờ tránh bão. Nhưng họ chưa thể rời vị trí thám hiểm vì cỗ máy lặn giá bạc triệu Gia kim còn mắc kẹt dưới làn nước sủi bọt.
Cứ tình hình này thì nhóm khoa học gia cảm thấy cuộc thám hiểm của họ nhằm tạo ra một bản đồ nổi 3-D của một tai nạn chìm tàu nổi tiếng nhất thế giới đang bị đe dọa.
Cho tới nay, qua nhiều thập niên đã có không ít các cuộc thám hiểm Titanic. Nhưng trước đó các nhà khoa học gặp khó khăn vì không có đủ dụng cụ tối tân để thăm dò dưới nước
Vào những năm đầu của thập niên 1980, kỹ thuật tiến bộ đã giúp họ thăm dò sâu hơn. Trong năm 1985, 73 năm kể từ lúc Titanic chúi xuống long cung, con tàu mới được định vị trí chính xác dưới đáy bể do một nhóm các nhà thám hiểm quốc tịch Pháp và Mỹ. Một loạt hình ảnh trắêng đen lấm tấm về nó cho thấy Titanic bị gãy làm đôi, và ở trong hai nửa con tàu ngổn ngang các di vật.
Kể từ khám phá này, nhiều công ty đã tới thăm dò nơi xảy ra bi kịch và nhiều thợ lặn đã mang trở về đời nhiều di vật. Những cuộc thám hiểm kể từ 1987 đã gây nhiều dư luận đối nghịch khác nhau. Những người phản đối cho rằng nơi tàu đắm phải coi như một "thủy mộ" mà nhân loại phải tôn kính. Một số nhà khoa học thì cho rằng con người lùng sục nơi xác tàu đắm có thể khiến cho xác tàu càng mau hư hao hơn và gây hao tổn cho một di tích lịch sử quan trọng của nhân loại.
Tuy nhiên, công ty RMS Titanic (RMST) có toàn quyền cứu hộ đối với Titanic đã nhìn vấn đề dưới một khía cạnh khác. RMST đã thu thập và bảo tồn và trưng bày hơn 5.500 hiện vật lấy lên từ nơi tàu đắm. Hơn nữa, nhiều năm trước đây, Chris Davino, người đứng đầu RMST cho rằng công ty của ông phải làm nhiềâu hơn nữa đối với Titanic.
Vào năm 2010, ông đã đưa ra câu hỏi với những người thường to tiếng chống đối việc bới tìm thủy mộ Titanic: Sao không dùng các cỗ máy lặn tối tân nhất và kỹ thuật chụp hình Sonar để thăm dò xác tàu, những nơi mà nhân loại chưa từng có cơ hội quan sát để rồi dựng lại hình ảnh chưa từng có, từ chi tiết tới độ chính xác, mức độ rõ ràng của con tàu bất hạnh? Nhiều người tán thành ý kiến và cuộc thám hiểm có tên Thám hiểm Titanic (Expedition Titanic) ra đời. Cuộc thám hiểm giúp các nhà nghiên cứu có thể qua tình trạng hủy hoại của thân tàu, phân tích xem Titanic đã vỡ làm đôi ra sao và chìm đắm như thế nào.
Đó là cơ hội mà các khoa học gia không thể bỏ qua. Các tổ chức nghiên cứu hải dương như viện Woods Hole (nhóm đã đã định vị xác Titanic vào năm 1985), hải học viện Waitt, đã tham dự dự án của RMST. Dự án có kinh phí hơn 4 triệu Gia kim. Nhiều chuyên gia hàng đầu của ngành hải dương học như Delgado (từng có mặt trong vai trò điều tra trong hơn 100 vụ tàu đắm) và Bill Lange (chuyên viên tạo hình 3-D, cùng trên dưới 50 nhà hải dương học và kỹ thuật khác. Mức tin tưởng tăng cao như Delgado nhìn nhận: "Những gì hiện nằm ở đáy biển không còn là bí mật đối với chúng ta nữa".
Vào ngày thứ hai 23 tháng tám 2010, chiếc Jean Charcot rời St John's ở Newfoundland. Hai ngày sau con tàu thám hiển neo ở phía trên nấm mồ Titanic, chuẩn bị thả ba cỗ máy tự động (robot) xuống làn nước lạnh. Cỗ máy tự động thứ nhất có hình hộp và có tên là REMORA ROV, nặng 900 kg, trang bị với máy hình có độ nét cao loại 2-D và 3-D, có khả năng lặn sâu 6000 m. ROV chẳng khác một chiếc xe được điều khiển từ xa và được thả xuống bằng trục và được gắn vào thuyền bằng một cáp quang duy nhất dài dài 6.700 m. Hình ảnh từ ROV giá trị vô cùng. Người điều khiển nó, ngồi trong một phòng trên tàu Jean Charco. Họ là nhóm Delgado, mang loại kính 3-D, chăm chú quan sát trước những màn hình rộng, đã cho ROV di chuyển trong vùng nước đen tối và lướt dọc theo những vị trí hiểm hóc ở mũi tàu và gửi tín hiệu về cho họ.
Những gì các nhà nghiên cứu trông thấy đã khiến họ chú mục. Delgado nhớ lại: "Chẳng khác trước đây tôi trông thấy ở đáy đại dương". Bản thân ông ta cách đó một thập niên đã từng xuống thực sâu để thám hiểm Titanic trên tiềm thủy đĩnh Mir của Nga. Tuy nhiên, ông kể lại "hình ảnh do máy hình thu lại rõ ràng hơn, ở phạm vi rộng rãi hơn vì trước đây ở chiếc Mir tôi chỉ nhìn chúng qua một khe hở nhỏ…Giờ đây tôi có thể thấy qua một cửa sổ, xuyên qua cánh cửa mở của khu dành cho nhân viên, bát đĩa, nồi chảo nằm ngổn ngang trên sàn, Tất cả làm cho tôi dán mắt vào màn hình hàng tiếng đồng hồ".
Trong khi cỗ robot ROV tiếp tục gửi hàng chuỗi hình lên trên cao, thì hai robot khác có tên là Mary Ann và Ginger dùng sonar để dò tìm vùng đầy mảnh vụn bể vỡ. "Các cỗ xe tiềm- thủy tự động" (AUV-Autonomous Underwater Vehicles) có tác dụng như máy siêu âm trong y học, có mục đích tìm những vật còn lại trong khoang tàu khi con tàu bị xé làm đôi. Cả hai AUV có cấu trúc giống như thủy lôi thực hiện những chuyến trinh sát kéo dài 22 giờ, lượn đi lượn lại nơi xác tàu chẳng khác máy cắt cỏ trên sân cỏ.
Không giống như ROV, AUV không có dây nhợ cột vào tàu thám hiểm. Trước khi cho robot loại này được thả xuống nước từ phần lái tàu, các chuyên viên kỹ thuật của viện Waitt đã cài đặt chương trình làm việc cho nó và khi AUV trồi lên mặt nước thì trong thân của robot đã chứa hàng "terabytes" (đơn vị dùng trong computer có giá trị một ngàn GB) dữ liệu mà nó thu được. Những dữ liệu này được chuyển thành hình ảnh từ chiếc va-li tới bàn ghế và chai rượu.
Khoảng 15 năm trước, họa đồ nơi Titanic đắm được lược định trên mặt đại dương. Ngày ấy người ta cũng dùng máy thu hình đặc biệt thả xuống biển để chụp hình con tàu đắm nhưng chỉ được hình trắêng đen không rõ và từng phần xác tàu và sau đó ráp lại để có cái nhìn toàn thể. Kết quả việc làm như thế như Delgado so sánh chẳng khác: "Lái xe vòng quanh một khu vực trong cơn mưa bão tung hoành trong khi thành phố đèn tắt tối om và chỉ có đèn xe cho thấy những gì thấy được".
Mặc dù ngày nay có phương tiện kỹ thuật cao giúp đoàn thám hiểm Expedition Titanic nhưng không phải không có nhân tố vượt khỏi tầm khống chế của họ. Đoàn thám hiểm làm việc chưa đầy một tuần thì cơn bão Earl bắt đầu thổi về phía họ. Đoàn thám hiểm phải vội vã thu xếp đồ nghề để cho tàu quay về bến thì lại gặp trở ngại là ROV bị vướng vào sườn xác tàu. Đoàn đã phải sử dụng đủ cách để gỡ rối và trong thâm tâm ai cũng hồi hộp, thời gian hàng phút nhưng lâu như hàng giờ vì nếu chỉ sơ sót một chút là khiến cỗ máy lặn trị giá 3 triệu gia kim chìm xuống đáy biển.
Hiểm họa do cơn bảo tăng lên trong từng giây, nó gây nguy cơ cho thủy thủ đoàn còn hơn cả nguy cơ dưới đáy biển.
Sau một giờ căng thẳng, đoàn thám hiểm đã tháo gỡ được ROV khỏi nơi vướng và nó được kéo lên boong và con tàu thám hiểm cuối cùng có thể bắt đầu cuộc hành trình 36 tiếng trở về bến.
Cuộc thám hiểm Expediton Titanic kéo dài thêm ba tuần nữa tới ngày 21 tháng 09, 2010. Mặc dù nhiều khó khăn và thử thách nhưng cuộc thám hiểm coi như thành công. Không những đoàn thám hiểm và dụng cụ sử dụng an toàn về tới bến mà Jean Charcot còn mang về hàng nghìn hình ảnh liên quan đến con tàu bị đắm. Công việc kế tiếp là sắp xếp dữ liệu thu được để có một bản đồ chi tiết về con tàu chìm, một công việc lớn lao phải tốn thời gian hàng năm mới hoàn thành. Delgado người chịu trách nhiệm kiến tạo họa đồ này tiết lộ, công việc thực tỉ mỉ và bề bộn vì phải sắp xếp hàng ngàn các mảnh vụn lại, xem mảnh nào bung ra từ vị trí nào của con tàu khi tai nạn xảy ra, để có một hình ảnh toàn thể một con tàu có ba chiều lúc nguyên trạng.
Công việc của thế hệ sau còn là tìm cách bảo tồn cổ tích, chống sự mục nát do nước biển gây nên.
Trong khi chuẩn bị cho kỷ niệm 100 năm ngày Titanic gặp nạn, Delgado càng nhìn hình ảnh thu thập được càng não lòng: "Dù bạn là nhà khoa học khách quan đến đâu chăng nữa, bạn vẫn cảm thấây đó là một nơi mà một thảm kịch ghê gớm của nhân loại đã xảy ra".