Cố Chuẩn tướng Lam Sơn Phạm Đ́nh Thứ
[CENTER][IMG]http://4.bp.blogspot.com/-HRfRP0mIZI4/TjgZq5KlJVI/AAAAAAAACr8/nVtLPWtBbko/s640/CTLamSon.jpg[/IMG]
[IMG]http://vietluanonline.com/300711/GenalLamsons.jpg[/IMG]
[B][I][SIZE="4"][COLOR="blue"]Chuẩn Tướng Lam Sơn Phan Đ́nh Thứ (22 04 1916 – 23 07 2002)[/COLOR][/SIZE][/I][/B][/CENTER]
Cố Chuẩn Tướng Lam Sơn, một trong số những Tướng lănh của Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa, ông cũng là một trong số rất ít những Sĩ quan Việt Nam đă tham dự Trận Đại chiến Thứ Hai vào năm 1943, rồi chuyển qua Quân Đội Quốc Gia Việt Nam. Ông đă tham dự những khóa huấn luyện Trung Đoàn Trưởng, Tham Mưu Cao Cấp, giữ những chức vụ chỉ huy từ Đại Đội cho tới Sư Đoàn, Tư lệnh Binh chủng Biệt Động Quân, Lực Lượng Đặc Biệt . . . Cuối cùng, năm 1975, ông cùng chung số phận của những kẻ mất nước, bị bắt đi tù tại Hà Nam Ninh cho tới năm 1989.
Đă từ lâu, tôi muốn đi t́m tài liệu để giới thiệu những vị Tư Lệnh của Binh Chủng Biệt Động Quân, trong đó có Chuẩn Tướng Lam Sơn mà măi tói gần đây tôi mới thực hiện được.
Nhân dịp tham dự lễ kỷ niệm Ngày Quân Lực 19 tháng 6 năm 2011 vừa qua, tôi đă hân hạnh được tiếp xúc với cô Phan Đ́nh Bảo Kim, khi cô hướng dẫn Toán Cadet Úc tới tham dự lễ kỷ niệm này. Trong cuộc tiếp xúc, tôi đă hân hạnh được biết, cô chính là thứ nữ của Chuẩn Tướng Lam Sơn Phan Đ́nh Thứ. Tôi đă xin phỏng vấn cô Bảo Kim và đă được cô gởi tặng những tài liệu và h́nh ảnh quư giá về Cố Chuẩn Tướng Lam Sơn. Tôi xin viết ra đây để quư độc giả cùng biết về cuộc đời binh nghiệp của Tướng Lam Sơn.
Tướng Lam Sơn sinh quán tại Nghệ Tĩnh. Khi lớn lên, ông ra Huế tự học và đi làm nuôi thân. Năm 25 tuổi (1941), ông gia nhập Quân đội Pháp và qua năm sau (1942), được cử đi học khóa Sĩ Quan Lục Quân Pháp ở Bắc Phi. Ra trường năm 1943, dúng vào lúc chiến trường Âu Châu đang sôi động, ông được chỉ định vào Đội Liên Quân Anh Pháp và gởi đi tham chiến tại chiến trường Tunisie và Algerie. Năm 1945, ông đuợc gởi đi học khóa huấn luyện Biệt Kích và Gián Điệp tại New Delhi (Ấn Độ). Sau khóa huấn luyện, Trung Úy Thứ đă chỉ huy một toán biệt kích nhẩy dù xuống Pacsan (Lào) để giải giới quân đội Nhật và giữ chức vụ Quân Trấn Trưởng Thị Xă Trấn Ninh, Cánh Đồng Chum. Tại đây, ông đă quen biết với các sĩ quan cấp úy gốc Việt Nam khác, đó là các Trung úy Trần Thiện Khiêm, Cao Văn Viên và Nguyễn Khánh.
Chuyển sang Quân Đội Quốc Gia Việt Nam, ông được thăng cấp Đại úy, giữ chức vụ Trưởng Pḥng 2, đóng tại Gio Linh, Quảng Trị. Năm 1954, ông được vinh thăng Thiếu tá và cử đi học khóa Trung Đoàn Trưởng, cùng với các sĩ quan khác, như Nguyễn Chánh Thi, Nguyễn Văn Thiệu, Đỗ Mậu. Năm 1955, ông được vinh thăng Trung tá, giữ chức vụ Phân Khu Trưởng Phân Khu Pleiku. Qua năm 1956, ông được vinh thăng Đại tá và được cử giữ chức vụ Tư Lệnh Sư Đoàn 16 Khinh Chiến, đóng ở Quy Nhơn. Sư đoàn 16 sau đó đă tổ chức những cuộc hành quân phối hợp với Lữ Đoàn Nhẩy Dù do Đại tá Đỗ Cao Trí làm Lữ Đoàn Trưởng, tấn công vào những sào huyệt của Việt cộng dọc theo biên giới Miên Việt, vùng Tây Ninh.
Qua năm 1957, ông được cử giữ chức Tùy Viên Quân Sự tại Ṭa Đại Sứ Việt Nam Cộng Ḥa tại Phi Luật Tân.
Năm 1958, ông lại được cử đi học khóa Tham Mưu Cao Cấp tại Fort Leavanworth, Hoa Kỳ. Qua năm 1959, ông lại được cử đi học khóa Chống Du Kích Chiến và Mưu Sinh Thoát Hiểm tại Mă Lai.
Năm 1960, ông được cử giữ chức Chỉ Huy Trưởng Biệt Động Quân. Qua năm 1962 làm Chỉ Huy Trưởng Truờng Bộ Binh Thủ Đức. Năm 1964, ông chuyển qua làm Tư Lệnh Lực Lượng Đặc Biệt, rồi Chỉ Huy Tổng Quát “Kế Họach 34A”bao gồm các toán Biệt Kích, Hải Kích nhẩy ra Bắc. Năm 1967 – 1968 giữ chức Phó Tổng Giám Đốc Cảnh Sát Quốc Gia, Tổng Cục Phó Tổng Cục Chiến Tranh Chính Trị. Năm 1969-1970, ông giữ chức vự Tư Lệnh Phó Biệt Khu Thủ Đô, kiêm Phó Tổng Trấn Sàig̣n Chợ Lớn Gia Định. Năm 1972 làm Tư Lệnh Phó Quân Đoàn III. Cuối cùng, vào năm 1972, Đại Tá Lam Sơn được vinh thăng Chuẩn Tướng và được cử làm Tư Lệnh Phó Quân Đoàn II kiêm Tư Lệnh Mặt Trận Quân Khu II. Ông giải ngũ năm 1973 với cấp bậc Chuẩn Tướng.
Sau ngày 30 tháng Tư năm 1975, ông và 28 Tướng Lănh khác của Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa đă bị bọn Việt Cộng bắt và đưa đi tù ở miền Bắc cho đến năm 1989 mới được trả tự do.
[CENTER][IMG]http://vietluanonline.com/300711/DuyetBinhs.jpg[/IMG]
[I][COLOR="blue"] Chuẩn Tướng Lam Sơn Duyệt Binh[/COLOR][/I][/CENTER]
Quư vị và tôi, ít ra cũng đă một lần nghe tới cái tên Lam Sơn. Nhưng thực t́nh mà nói, chúng ta chỉ nghe danh . . . Đại Tá Lam Sơn mà thôi, mặc dù cấp bậc cuối cùng của ông là Chuẩn Tướng Tư Lệnh Phó Quân Khu II kiêm Tư Lệnh Chiến Trường Quân Khu II. Lư do là ông mang lon Đại Tá tới 16 năm và mang lon Tướng mới có hơn một năm th́ giải ngũ.
Lư do nào mà Tướng Lam Sơn lại mang lon Đại Tá lâu như vậy? Trong khi những nguời khác, mang cùng cấp bậc Sĩ quan với ông ngày xưa, như Trung úy Trần Thiện Khiêm, Đổ Mậu, Nguyễn Văn Thiệu . . . đă lên tới cấp Trung Tướng, Đại Tướng?
Lư do là, Tướng Lam Sơn sống cuộc đời . . . Độc thân vui tính rất lâu (măi tới năm 44 tuổi mới lấy vợ). Ông lại rất ngang tàng và luôn luôn thương yêu, bênh vực cho những người lính dưới quyền.
Như đă đề cập ở phần trên, năm 1958, Đại Tá Lam Sơn được cử đi học khóa Tham Mưu Cao Cấp tại Fort Leavanworth, Hoa Kỳ.
Trong một buổi huấn luyện, một Sĩ Quan Hoa Kỳ đă để ư nh́n vào bảng tên của Đại Tá Lam Sơn. V́ hai chữ LAM SƠN không bỏ dấu, lại viết gần nhau, nên viên sĩ quan này tưởng là ông đă bỏ tiên Việt Nam đi mà dùng tên Mỹ LAWSON, nên y đă cười khi dễ và với một giọng nói thật hỗn xược, y đă nói với Đại Tá Lam Sơn rằng:
[I][COLOR="darkred"]“Hê, You là người Việt Nam da vàng mũi tẹt, tại sao lại dám đổi tên là Lawson?”[/COLOR][/I]
Đại Tá Lam Sơn đâu có thể đứng yên cho một tên Mỹ sỉ nhục ḿnh, sỉ nhục cả cái dân tộc da vàng của ḿnh, ông đă nổi cơn thịnh nộ, cung tay đấm cho tên Mỹ một quả đấm thôi sơn, kèm theo lời giải thích:
[I][COLOR="darkred"]“Tôi tuy là dân da vàng, nhưng tôi có tư cách của tôi, của một Quân Nhân Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa, tôi dùng tên của tôi chứ không bao giờ dùng tên của bất cứ quốc gia nào khác, dù là Mỹ.”[/COLOR][/I]
Sau khi được mời lên văn pḥng để giải thích thái độ của ḿnh, mặc dù Ban giảng huấn đă hiểu rằng tên Sĩ quan Mỹ đă đọc lầm tên của ông, đă dùng những danh từ kỳ thị, nhục mạ người Sĩ Quan Việt Nam, nhưng Đại Tá Lam Sơn vẫn bị kỷ luật v́ đă . . . giải quyết vấn đề bằng nắm đấm
(Lính mà em! V́ thế lính mới được gọi là Lính, chứ không phải là Chính Trị Gia).
Trong ṿng 24 tiếng đồng hồ, Đại Tá Lam Sơn đă được trả về nguyên quán. Mặc dù Tổng Thống Diệm rất có cảm t́nh với ông, nhưng v́ ông bị gán cho thái dộ thiếu thiện cảm với Mỹ, nên vẫn phải kư lệnh phạt và ông bị giam lon từ đó.
Tuy nhiên, đa số anh em quân nhân lại bênh vực cho cú đấm của Đại Tá Lam Sơn, v́ cú đấm này là cú đấm bảo vệ cho danh dự của người Lính Việt Nam Cộng Ḥa.
[CENTER][IMG]http://vietluanonline.com/300711/Damcuoi.JPG[/IMG]
[B][I][SIZE="3"]Trung Tá Lam Sơn Phan Đ́nh Thứ và cô dâu Phan Thị Lệ Hoa
Trong lễ cưới năm 1955.[/SIZE][/I][/B][/CENTER]
Chắc hẳn quư vị Cựu Sinh Viên Sĩ Quan Trừ Bị Thủ Đức c̣n nhớ một câu chuyện vui về Đại Tá Lam Sơn khi ông làm Chỉ Huy Trưởng của Trường Bộ Bịnh này. Đó là câu chuyện . . .[I][COLOR="blue"] “Tắc Đèng . . . Bẹch Đèng”[/COLOR][/I] mà các khóa sinh từ khóa này tới khóa khác đă truyền miệng với nhau trong những giờ canh gác và nghỉ ngơi.
[INDENT][INDENT][I][COLOR="darkred"][B]Ghi chú:[/B] Bài viết này, đă đăng trong Việt Luận cách đây hơn một năm rồi. Tôi xin tóm tắt như sau:
Một Sinh Viên Sĩ Quan đứng gác đêm ở trạm gác. Khi có xe của Đại Tá Lam Sơn đi tới, anh đă yêu cầu tài xế [COLOR="red"]“Tắt Đèn”[/COLOR] rồi hô mật khẩu [COLOR="red"]“Bạch Đằng”[/COLOR]. Nhưng khốn nỗi, anh là người Quảng, nên khi hô Bạch Đằng th́ nó trở thành [COLOR="red"]“Bẹch Đèng”[/COLOR]. Người tài xế, thay v́ hiểu đó là mật khẩu, lại tưởng rằng người lính vừa yêu cầu anh [COLOR="blue"]“Tắt Đèn”[/COLOR] bây giờ lại đ̣i anh [COLOR="blue"]“Bật Đèn”[/COLOR] lên.
Anh tài xế bật đèn lên th́ lại bị anh Sinh Viên Sĩ Quan hô [COLOR="red"]“Téc Đèng”[/COLOR] rồi lại hô [COLOR="red"]“Bẹch Đèng”[/COLOR] nữa, làm cho ông Đại Tá cuối cùng chịu không nổi, xách ba tong nhào xuống dược anh Sinh Viên Sĩ Quan chạy có cờ, rồi phạt tù anh ta, chỉ v́ ông nghĩ rằng anh lính gác đă cố t́nh chọc ghẹo ông, hô “Tắt Đèn” rồi lại “Bẹch Đèng” lia chia.[/COLOR][/I][/INDENT][/INDENT]
Câu chuyện vui này chứng tỏ Đại Tá Lam Sơn đă được anh em Sinh Viên Sĩ Quan mến mộ rất nhiều, nên mới đặt chuyện ra mà cười với nhau cho vui.
Tại sao anh em Sinh Viên Sĩ Quan lại thương mến Đại Tá Lam Sơn?
Tại v́, trong một buổi duyệt binh, viên Đại Tá Cố Vấn Mỹ đă tháp tùng Đại Tá Lam Sơn đi duỵệt hàng quân danh dự đang đứng dàn chào. Khi đi ngang một Sinh Viên Sĩ Quan, viên Cố Vấn Mỹ bất ngờ dừng lại để khám vũ khí anh này. Ông ta đưa ngón tay quệt vào trong ṇng súng cúa anh Sinh viện để xem ṇng súng có được lau chùi kỹ lưỡng hay không? Anh Sinh viên lau chùi quá kỹ, cho dầu vào ṇng súng để khỏi bị sét rỉ, nên dầu chùi súng đă dính vào ngón tay của ông Cố vấn [I](trên nguyên tắc, ṇng súng phải sạch và khô th́ mới bắn được. Nhưng anh em Sinh viên trong quân trường thuờng sợ ṇng súng bị rỉ sét, sẽ bị phạt gắt gao, nên ưa cho dầu hơi nhiều để chống sét.)[/I]
Ông Cố Vấn đă không hiểu ư của anh em, khi ngón tay của ông bị dính dầu, ông cho rằng ṇng súng không được lau chùi kỹ, nên đă dùng ngón tay dính dầu quết lên mặt người Sinh Viên Sĩ Quan.
Thấy thái độ của viên Cố Vấn này thật là quá đáng, Đại Tá Lam Sơn đă . . . chơi nguyên bàn tay vào mặt viên Cố Vấn, miệng ông hét lên:
[I][COLOR="blue"]“Nếu bất cứ người lính nào dưới quyền tôi mà làm điều ǵ sai lầm, ông Đại Tá cứ việc phiền trách họ với tôi, chứ không được đụng chạm tới thân thể họ như vậy. Ông làm như thế có nghĩa rằng ông đă khi dể lính của tôi đó. Tôi cho ông cái tát này để ông nhớ đời, đừng bao giờ làm như vậy với bất cứ người Lính Việt Nam Cộng Ḥa nào nữa.”[/COLOR][/I]
Những Sinh Viên Sĩ Quan đă rất khâm phục cách xử thế của Đại Tá Lam Sơn với ông Cố vấn. Nhưng ông Cố vấn th́ không bằng ḷng cách đối xử của ông Đại tá một chút nào, ông lập tức bỏ cuộc duyệt binh để về văn pḥng phản đối hành động của ông Đại tá với cấp trên của ông. Đại Tá Lam Sơn lại bị kỷ luật, giam lon kỹ hơn nữa, và chuyển đi đơn vị mới.
[B][I][COLOR="darkred"][SIZE="4"][COLOR="black"]Ghi chú:[/COLOR] Những lời nói của Đại Tá Lam Sơn, theo năm tháng, mỗi người nhớ một ít. Cô Bảo Kim đă được Tướng Thứ thuật lại như vậy trong những lần hai cha con ngồi tâm sự với nhau. Ông thường gọi Bảo Kim là “Chú Mày” và nói với cô: “Chú mày là đứa con trai của ba đó. V́ cô cũng . . . ngang tàng giống như Tướng Thứ vậy”. [/SIZE][/COLOR][/I][/B]
V́ hai biến cố nói trên, mà Đại Tá Lam Sơn đă phải mang ba bông mai trắng suốt 16 năm trời.
Thực ra, ông không mang ba bông mai trắng lâu quá như vậy. Vào ngày 30 tháng 1 năm 1964, Khi Tướng Nguyễn Khánh thực hiện một cuộc . . . “Chỉnh Lư” đảo chánh các Tướng Dương Văn Minh, Trần Văn Đôn, Lê Văn Kim và Mai Hữu Xuân để xưng là “Chủ Tịch Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng” kiêm Tổng Tư Lệnh Quân Đội. Để dành sự ủng hộ của các Quân Binh Chủng, Tướng Khánh đă thăng cấp cho Đại Tá Lam Sơn, chỉ huy trưởng Lực Lượng Đặc Biệt lên cấp Chuẩn Tướng. V́ không phục Tướng Khánh, nên Đại Tá Lam Sơn đă . . . không tới dự lễ gắn lon cho ḿnh, mà tiếp tục mang lon Đại Tá.
Tham dự buổi lễ kỷ niêm ngày Quân Lực 19 06 2011 vừa qua, đó là lần đầu tiên cô Bảo Kim . . . ra mắt anh em Quân nhân của Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa Victoria. Đáng lư ra, không ai biết cô là ai cả, nhưng một số anh em đă tự biết mà truyền nhau cái tin cô là con gái của Tướng Lam Sơn. Cô cũng không biết chuyện này, tới khi có nhiều anh em tới chào hỏi cô, tự nhận là đă phục vụ tổ quốc dưới quyền Tướng Lam Sơn nhiều năm. Cô Bảo Kim rất vui khi được nhiều người đến hỏi thăm, cô đă cám ơn tất cả mọi người đă dành những lới thăm hỏi thân t́nh cho cô, cho đến khi, có một vị đă tới hỏi thăm cô với một câu hỏi thật là bất ngờ: “Cô . . . là con của bà thứ mấy của Chuẩn Tướng Lam Sơn?”
Câu hỏi này đă làm cho cô Phan Đ́nh Bảo Kim . . . chới với, trong khi ông vừa hỏi câu đó đă bước đi về phía bạn bè của ông để xầm x́ to nhỏ một cách . . . thích thú.
Việc Tướng Lam Sơn có bao nhiêu vợ, hoàn toàn là chuyện riêng tư của Tướng Lam Sơn, không hề liên quan tới buổi lễ Ngày Quân Lực mà cô tới tham dự với tư cách cá nhân, với tư cách là hướng dẫn viên của đoàn Cadet Úc. Nếu thực sự Tướng Lam Sơn có pḥng hai, pḥng ba . . . th́ câu hỏi đó phải do người vợ của Tướng Lam Sơn hỏi chính ông Lam Sơn, chứ không thể do một quân nhân nào đó hỏi con gái của ông Tướng với một thái độ nhạo báng như vậy. Nếu Tướng Lam Sơn có mặt ở đó, chắc chắn ông đă xử đẹp ông quân nhân kia rồi, v́ đó là một câu nói có tính cách nhục mạ một người con gái chưa hề quen biết.
Sau giây phút ngạc nhiên, và trước khi ông quân nhân kia rời gót ngọc, cô Bảo Kim đă lễ phép trả lời ông:
[I][COLOR="blue"]“Thưa chú, cháu tên là . . . PHAN Đ̀NH BẢO KIM, con gái của Tướng PHAN Đ̀NH THỨ.”[/COLOR][/I]
Cô Bảo Kim kể câu chuyện này cho tôi và xin tôi . . . giữ kín, v́ cô không muốn . . . làm mất ḷng ai cả. Tuy nhiên, tôi đă trả lời cô rằng, tôi xin phép phải kể câu chuyện này ra cho quư độc giả được biết để tự ḿnh đánh giá câu chuyện. Trên đời này, đă có ai dám vỗ ngưc tự xưng ḿnh toàn hảo với vợ con hay chưa? Đă có bao nhiêu người đàn ông Việt Nam có hơn một người vợ trong đời? Nếu chúng ta không muốn ai hỏi con chúng ta câu này, th́ đừng nên hỏi con của người khác câu hói đó.
[INDENT][INDENT][INDENT][INDENT][INDENT][I]Trong thời gian bị tù v́ tội làm Tướng của Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa, Tướng Lam Sơn được mọi người trong trại tù Hà Nam Ninh gọi đùa là . . . Tướng Mồ Côi. Thật vậy, trong trại có ba v́ sao được đặt tên như vậy, đó là Tướng Lam Sơn, Tướng Dương Văn Đức, Tướng Hồ Trung Hậu,
Từ ngày 02 05 1975, Việt cộng đă tới tận nhà bắt Tướng Lam Sơn đi mất, niêm phong nhà cửa đuổi tất cả mọi người trong gia đ́nh đi nơi khác, đó là lư do tại sao Tướng Lam Sơn không liên lạc được với gia đ́nh, và gia đ́nh không biết tin của ông.
Măi cho tới năm 1980, khi cô Bảo Kim gặp anh Hùynh Văn Sơn, con của Tướng Huỳnh Văn Cao. Anh Sơn kể cho cô nghe, anh đă vừa được ra thăm cha tại trại tù ở ngoài Bắc, và gặp Tướng Lam Sơn ở đó. Anh hỏi cô có muốn . . . đi thăm cha không? Anh sẽ dẫn đường cho đi. Thế là cô về nhà kể lại cho mẹ nghe, mẹ cô đă mừng rỡ mà gom góp mọi thứ ở trong nhà c̣n có thể bán đuợc, đem bán hết để mua thức ăn, thuốc men và mua vé máy bay tới Hà Nội. Tới nơi, anh Sơn giới thiệu cô với anh Hoàng, người địa phương rất rành phong thổ vùng Hà Nam Ninh. Anh Hoàng đă phụ với cô gánh những món quà của gia đ́nh cô mua cho Tuớng Lam Sơn, cùng với những gói quà của những người quen nhờ gới cho thân nhân của họ. Khi tới chân núi, trời mưa như trút nước, ngập lụt hết cả mọi nơi, bao nhiều đồ ăn khô, gạo, đường . . . đều bị ướt hết. Thân gái dặm trường, từ sáng sớm tinh mơ, cô và mẹ đă cố gắng hềt sức ḿnh mà gồng gánh những món đồ này lên tới đỉnh núi. Người này kéo người kia, người kia kéo bao gạo, thùng ḿ . . . cứ thế mà ḅ qua những mỏm đá, những vũng nước mưa đổ xuống như thác muốn cuốn cá người và vật đi.
Lên tới đỉnh núi là trời tối om, chung quanh toàn là mây mù không c̣n thấy người bên cạnh, đành phải chờ tới sáng hôm sau mới xin thăm nuôi được.
Khi cô con gái nói muốn thăm nuôi Tướng Lam Sơn Phan Đ́nh Thứ, tên cán bộ lục hết sổ này tới sổ kia, không có ai tên Phan Đ́nh Thứ cả. Hóa ra, v́ ông Tướng này chưa hề được thăm nuôi, nên trại không có danh sách.
Chờ măi mới được gặp cha, cô Bảo Kim đă khóc sướt muớt khi nh́n thấy cha già đầu tóc bạc pho mắt đăm chiêu nh́n hai người đàn bà, miệng lẩm bẩm:
[I][COLOR="blue"]“Tôi mà . . . có người đi thăm hay sao?[/COLOR][/I]
[I][COLOR="blue"]Bà . . . Bà . . . đi thăm tôi đấy à? [/COLOR][/I]
[I][COLOR="blue"]Con ơi . . . con đi thăm ba đó phải không con?[/COLOR][/I]
Vợ chồng, con cái lâu ngày mới gặp nhau, có biết bao điều muốn nói mà cứ nh́n nhau không nói nên lời. Bảo Kim ngồi xuống bầy ra những món ăn cho ba. Ông Tướng Lam Son ngẩn ngơ nh́n những miếng thịt, miếng chả, chén cơm . . . Măi hồi lâu, ông mới ngập ngừng nói với con gái:
[I][COLOR="blue"]“Con ơi . . . những món này . . . là . . . của ba đó, phải không con?[/COLOR][/I]
Khi Bảo Kim trả lời là những món ăn này là của ba hết đó, ông vẫn chưa tin là như vậy. Ông cứ ngồi nh́n, hỏi lại người vợ thân yêu:
[I][COLOR="blue"]“Bà . . . mua những thức ăn này . . . cho tôi đó phải không? Mua . . . nhiều quá vậy . . . “[/COLOR][/I][/I][/INDENT][/INDENT][/INDENT][/INDENT][/INDENT]
Một ḍng tâm hồn xin được gửi đến Ngài cố Chuẩn Tướng Lam Sơn Phan Đ́nh Thứ
Nghĩa Nhân nội bảo một tâm cang
Chí Khí hai vai lệ mấy hàng
Dạ sắt ḷng son huyền tiết tháo
Giọt hoài Trung Dũng cội đồng bào
Thanh Danh Trách Nhiệm trọn đời báo
Buốt dạ tha hương khuyết khóm Đoài
Người biệt thẳm sâu c̣n nặng măi
Chánh Chân một dải Ngân Quang dài
Một ḍng chưa đủ tạc người tướng; Hồn trung chói sáng bước quân trường
Nghĩa Nhân nội bảo một tâm cang
Chí Khí hai vai lệ mấy hàng
Dạ sắt ḷng son huyền tiết tháo
Lệ hoài Trung Dũng cội đồng bào
Thanh Danh Trách Nhiệm trọn đời báo
Thân bụi nguyện che ngàn chiến hào
Người biệt quân chương c̣n nặng áo
Chánh Chân một dải Ngân Quang chào
