Phạm Duy, Giấc mơ hồi hương sụp đổ
Bài nầy, trích đăng lại bài trong "dactrung.net", do Tôn Thất Tuệ post bên đó , với lời mào đầu, nhưng Tác giả chính là Cô Gái Đồ Long .
Xin mới bà con "vietlandnews" thưởng thức .
================
[B]Phạm Duy: giấc mơ sụp đổ [/B]
Wednesday, July 28, 2010 8:53 AM ( #1 )
Bài viết dưới đây được chuyển/chuyển/ chuyển ... từ một thân hữu trong nhóm Quốc Học Đồng Khánh, không có xuất xứ và ngày tháng. Riêng tôi, tôi không biết tác giả Cô Gái Đồ Long là ai. Văn phong làm cho độc giả chưa quen như tôi nghĩ tác giả là người miền Nam cũ hay ở hải ngoại; nhưng người viết cho biết đă viết review (chữ của ông) trên một trong các báo chính thống của đảng CSVN. Các báo nầy đă không nhắc đến PD và khi Cô Gái Đồ Long viết th́ Ban biên tập được "trên" lưu ư không đăng. Nhưng đăng hay không, điều đó cho thấy chỗ đứng của người viết. Cô Gái của chúng ta cũng nói vừa gặp PD, phải hiểu là ở VN.
Bài viết cho thấy sự "sụp đỗ" của giấc mơ hồi hương của Phạm quân. Nhưng theo ngu ư, nó không đơn thuần như một bản tường tŕnh thông thường. Với vị trí của tác giả, nó báo hiệu sự cáo chung có sắp xếp.
Việc bưng lên (bàn thờ), rồi bưng xuống, bưng lên, bưng xuống, xẩy ra liên tu bất tận từ chính trị cho đến văn nghệ ... Những tờ báo đă rùm ben ca ngợi PD nay ra lệnh không đăng bài của Cô Gái Đồ Long. Tuy không thiếu lời ca ngợi, ông Đỗ Mậu đă chết mà không báo nào nhắc với một hàng tin ngắn nhất. Nếu một này kia, PD nhận lệnh làm bản tự kiểm, ông cũng phải làm thôi. Ông đă ca ngợi thú thương đau trong t́nh ái, nay ông rất có thể enjoy cái thú đau thương trong chính trị. Trong chuổi dài bưng lên để xuống, ngày kia người sẽ hỏi v́ sao Trịnh Công Sơn lại ca ngợi Lưu Kim Cương thay cho người t́nh (Khánh Ly?). ttt
[B]PHẠM DUY : "Giấc mơ hồi hương" sụp đổ. [/B]
[I]Cô Gái Đồ Long [/I]
Trong phạm vi nào đó, âm nhạc và chính trị là hai phạm trù đối kháng với nhiều cá nhân coi âm nhạc đơn giản chỉ vị nghệ thuật và không – với những người dùng các sáng tác để ca tụng chế độ ḿnh phục vụ hay bày tỏ chính kiến, quan điểm, tâm trạng về thời cuộc. Và như thế, Phạm Duy là một trường hợp mà hầu như ai cũng tỏ tường lư lịch và không nhất thiết phải mổ xẻ thêm nữa. Ở đây chỉ đề cập tới vài chuyện trong những năm qua khi ông quay về… .
Phàm làm người, nhất là một nhân vật văn nghệ đặc biệt như Phạm Duy th́ chuyện bỏ đi rồi lại quay về rất có nhiều cái dở nếu bàn về lập trường và quan điểm sống. Ở vào thời điểm tháng 5/2005, khi ông chính thức định cư Việt Nam sau 30 năm tha hương, hầu hết các báo đều hết lời ca tụng, tâng bốc Phạm Duy lên tận mây xanh. Người ta nhắc ông như người bạn thân thiết với nhạc sĩ Quốc ca Văn Cao và cùng Văn Cao sáng tác nhiều ca khúc trong thời kháng chiến chống Pháp, người ta khẳng định chắc nịch lần nữa rằng ông chính là một trong những cây đại thụ hiếm hoi c̣n lại của nền tân nhạc Việt Nam. Người ta cũng chỉ nói me mé rằng Phạm Duy đă sáng tác gần 1.000 ca khúc nói lên niềm vui, nỗi buồn, vinh quang, tủi nhục của người Việt trong suốt các thời kỳ sôi động nhất của lịch sử và lờ đi những chuyện phản phé, cũng như tư tưởng chống Cộng công khai của ông trước đây.
Trong suốt 5 năm qua, nếu theo dơi sẽ thấy có 70 bài hát, 7 album cùng nhiều sách của Phạm Duy đă được cấp phép, in ấn đẹp mắt xuất bản đến với công chúng, không bỏ bèn ǵ đối với gia tài của ông. Nhưng, thật là chẳng nên mơ mộng thêm điều ǵ nếu nh́n qua vài nhân vật cũng có nhân thân khá đặc biệt khác như Hoàng Thi Thơ, Trần Thiện Thanh, Vũ Thành An – 10 bài Không tên hiện vẫn chưa được phép lưu hành, cho dù nhạc sĩ này nghe đâu đă bỏ đời đi tu. Công lao đó không thể không nói tới Phương Nam Phim, nơi độc quyền khai thác các sản phẩm trí tuệ của Phạm Duy. Với những live show hoành tráng và nhiều mỹ cảm thực hiện tại Sài G̣n - Hà Nội như Ngày trở về, Con đường t́nh ra đi… trong đó có chương tŕnh và album c̣n được để cử giải thưởng Cống Hiến. Ngày nào c̣n ngồi rung đùi nheo mắt ngắm nắng ở Mỹ có lẽ Phạm Duy cũng chẳng thể mơ được đến như thế! Phạm Duy c̣n có nhiều trường ca và tổ khúc viết trong 30 năm nay, ông thường ước ao giá được phổ biến nữa th́ c̣n ǵ bằng. Mới tháng trước, Phạm Duy tự thực hiện tổ khúc Bên kia sông Đuống để tặng nhà thơ Hoàng Cầm khi bạn già này từ giă thế gian. Ông nhờ Mỹ Linh hát và Duy Cường ḥa âm phối khí, xong mang tặng cho gia đ́nh Hoàng Cầm… để lên bàn thờ. Kiểu này gọi là đĩa lậu đây! Khi kể xong chuyện, Phạm Duy c̣n bảo rằng nếu trước khi ông ra đi như Hoàng Cầm mà nghe được những tổ khúc của ḿnh được công bố rộng răi trên sân khấu th́ đời mới thật măn nguyện lắm lắm. Làm người ai chẳng tham lam!
Hôm rồi gặp, nghe Phạm Duy tâm sự: “Tôi ngày nào cũng đi bộ 3 tiếng đấy. Khỏe ra lại ăn được nhiều, cô giúp việc nhà nấu ngon lắm. Hiện Duy Minh đang sống với tôi, bố con chuyện tṛ rất hiểu ư nhau nên tinh thần cũng thoải mái. Buồn th́ đi gặp vài người bạn khề khà thôi cũng hết buổi. Lâu rồi tôi không đi qua Mỹ nữa, năm ngoái chỉ sang để chữa bệnh đau ruột, măn tính chữa măi không khỏi nên thôi giờ không đi nữa. Tôi đă về Việt Nam 5 năm rồi, đây là nơi cuối cùng tôi chọn để ở và chết, không ưng đi đâu cả…”. Ở tuổi 91 như vậy coi cũng đă bằng an! Nhưng đó là chuyện cá nhân ông, c̣n người làm kinh doanh lại không có lệ an phận như vậy, nhất là khi đă bỏ nhiều công sức và tiền bạc để Phạm Duy được đường hoàng trở về. Trong chừng thời gian đó là live show, các ấn phẩm sách báo rồi băng đĩa… cứ mỗi lần ra mắt, muốn bán vé bán đĩa bán sách th́ phải PR, tiếp thị, phải lên báo đánh trống khua chiêng la làng để người ta c̣n biết đường mà mua hàng. Nếu theo dơi báo chí trong nước, sẽ không khó nhận ra ngoại trừ vài tờ báo lớn như Thanh Niên, Tuổi Trẻ có những mối quan hệ thân thiết với PNF th́ các tờ báo mang tính định hướng chính trị - xă hội cao như SGGP, Nhân Dân, Công An sau khi ồn ào với sự kiện “Trở về” của Phạm Duy đă không c̣n đăng tải tin, bài về ông nữa. Mọi sự không tự nhiên mà như thế! C̣n nhớ sau liveshow “Ngày trở về” tôi có bài review trên một trong những tờ báo đó và kết quả là ban biên tập đă được cấp trên gọi xuống nhắc nhở. Lần khác, khi băo Chanchu tàn phá miền Trung pḥng trà Văn Nghệ có kết hợp với báo Công An tổ chức show “Phạm Duy – Về miền Trung” để quyên góp tiền cho nạn nhân lũ lụt. Thế nhưng giờ chót đă phải tháo băng rôn và gỡ tên báo ra v́ có lệnh xuống là không được nhắc nhở ǵ tới Phạm Duy nữa, muốn tổ chức hát ḥ ǵ cứ âm thầm mà làm. Nói như giọng hằn học của ông NSND Trọng Bằng: “Bàn đến Phạm Duy những người chân chính ở Việt Nam đă biết cả rồi, biết Phạm Duy như thế nào trong quá khứ, Phạm Duy có cái ǵ tốt, cái ǵ chưa tốt, bản chất của Phạm Duy và giá trị thật âm nhạc của anh người nghe đều hiểu cả. Sự trở về của Phạm Duy là sự ưu ái của Đảng và Nhà nước, sự rộng lượng của nhân dân ta, nên đừng đặt ḿnh ở vị trí cao, cứ nên im lặng mà làm việc thôi. Có những tác phẩm anh sáng tác đầu kháng chiến rất tốt, bây giờ Cục biểu diễn người ta khuyến khích cho phép anh trở về biểu diễn, th́ cứ thế mà cống hiến thôi. Dư luận chúng ta hơi dễ dăi và nhẹ dạ. Nhưng vấn đề là Phạm Duy phải tỉnh táo. V́ ông hoàn toàn hiểu ông là ai, quá khứ đối với dân tộc của Phạm Duy là một tội lỗi. Ông không thể so sánh ông với bất cứ một nhạc sỹ nào đă tham gia cách mạng, v́ thế ông không thể nào so sánh với nhạc sỹ Văn Cao. Không thể ví được. Văn Cao là một con người có tŕnh độ, là một nhà nghiên cứu dân tộc, ông Văn Cao là một người toàn diện, và ông Văn Cao c̣n biết tôn trọng những người nhạc sỹ đàn em đi vào con đường âm nhạc bác học, một người rất khiêm nhường biết ḿnh, biết ta. Giả sử có một nhạc sỹ X, Y, Z nào đó hỏi: Khi chúng tôi đi đánh Mỹ giải phóng dân tộc th́ ông làm ǵ? Chắc chắn rằng nếu là người hiểu biết đều hiểu rơ khi đó ông là tác giả của các bài hát chống lại cách mạng, chống lại nhân dân, chống lại công cuộc giải phóng dân tộc…”.
Nhưng không ít ư kiến phản biện lại: Đánh kẻ chạy đi ai đánh kẻ chạy lại. Đă bảo ḥa hợp mà sao lại nửa mùa như thế... Và người ta phỏng đoán rồi suy ra rằng: “À, Th́ ra họ gia ơn cho về là may mắn lắm rồi!”. Có người c̣n hài hước qui cho bản chất không thay đổi của mấy anh Việt Cộng với ưu điểm – nhớ dai & khuyết điểm – thù dai. Trong cuộc trao đổi với những nhà văn Mỹ tổ chức tại Việt Nam tháng 6 vừa qua, nhà thơ Nguyễn Duy c̣n hào hứng nói: “Vấn đề ǵ chính trị chưa giải quyết được th́ văn hóa giải quyết”. Nhưng h́nh như đó chỉ là những định kiến và là chuyện nhạy cảm mà hai bên đều mơ mộng sẽ vượt qua được.
Về mặt trận báo chí là thế. Nhưng suy cho cùng, Phạm Duy cũng chẳng v́ vài bài báo tâng bốc mà nổi tiếng hơn hay cát-xê tăng cao hơn như kiểu thường t́nh showbiz. Cái quan trọng - mà riêng cá nhân tôi vẫn dơi theo ông, là những ca khúc Phạm Duy viết sau khi trở về đă không c̣n hay nữa. Đă cố nghe vài bài nhưng thú thật là bây giờ rặn óc măi vẫn không nhớ nổi cái tựa. Với Phạm Duy bây giờ chỉ có thể gói gọn lại một câu: Cái mới không hay và cái hay th́ lại không mới. Và người ta vẫn cứ say mê những ca khúc đă thuộc về dĩ văng, bíu lấy cái vầng sáng cũ kỹ kia. Lớp khán giả này hiện đa phần đă lớn tuổi và không hứa hẹn ǵ nhiều cho tương lai của nhạc Phạm Duy.
Những ngày đầu tuần không yên ả, khi sáng ra hàng chục cuộc gọi tới hỏi về cái lệnh miệng của Ban tư tưởng Văn hóa yêu cầu không cho quảng bá liveshow Mơ giấc mộng dài của Phạm Duy – diễn ra vào hai ngày 17&18 tại nhà hát Ḥa B́nh cuối tuần này. Mặc dù có tổ chức họp báo nghiêm túc, nhưng coi như Phương Nam Phim đành ngậm đắng nuốt cay khi biết nhiều bài viết đă lên khuôn nhưng bị lột ra. Chưa hết, sáng nay không hiểu từ đâu có nguồn tin đồn: Mơ giấc mộng dài bị hủy show v́ không xin giấy phép được, khiến nhà tổ chức xiểng niểng.
Kinh doanh tên tuổi Phạm Duy quả là chơi với lửa, đó cũng thể là những chuyện mà có lẽ PNF đă lường được khi quyết định đổ tiền vào ông. Lấy ư tưởng từ ca khúc nổi tiếng Tôi đang mơ giấc mộng dài, xuyên suốt chương tŕnh sẽ là lời tự sự về dĩ văng, về những cảm xúc đắm say mà những người sống trong t́nh yêu không bao giờ muốn để mất đi trong đời. Tất cả nối kết lại thành những giai đoạn của đời người: Tuổi ấu thơ – Tuổi yêu đương – Tuổi day dứt – Tuổi đá vàng. Thực tế hiện nay chỉ mới có 70 ca khúc của Phạm Duy được cấp phép lưu hành, trừ những bài hát trong hai chương tŕnh đă diễn ra, th́ muốn chọn lọc trong số c̣n lại để làm một show mang chủ đề lớn là điều rất nan giải.
Trong đám đông ca sĩ hiện nay, Phạm Duy đánh giá cao những người hát nhạc ông: Mỹ Linh, Đức Tuấn, Năm Ḍng Kẻ, Nguyên Thảo, Khánh Linh và lần này, trong Mơ giấc mộng dài sẽ có thêm vài gương mặt bổ sung vào danh sách là Tấn Minh và Hà Anh Tuấn. Ngoài ra là hai tên tuổi gắn bó nhiều năm với các nhạc phẩm Phạm Duy: Ư Lan và Duy Quang. Giá vé đang bán ở Ḥa B́nh: từ 300.000 đến 1.500.000 VNĐ.
P/s:
Người ta thường xài hai chữ Nhạy cảm khi muốn từ chối bàn thẳng về một vấn đề có thể gây tác động đến dư luận. Không chỉ Phạm Duy thuộc chủ đề nhạy cảm chính trị, mà gần đây vài nghệ sĩ hải ngoại cũng nằm trong danh sách đó. Ngày 6-6 vừa qua, chương tŕnh Thắp sáng niềm tin – do Ngân hàng ACB thực hiện nhân kỷ niệm thành lập ACB; nhằm quyên góp tiền ủng hộ quỹ từ thiện Chung một tấm ḷng. Đêm diễn đặc biệt có mời Ư Lan về hát và mua sóng phát trực tiếp trên HTV7. Tuy nhiên, vào giờ chót Đài truyền h́nh TP.**** đă yêu cầu gạch tên Ư Lan ra khỏi chương tŕnh – cùng với lư do trên: nhạy cảm. Do đó, người hâm mộ chỉ có thể xem Ư Lan tại các pḥng trà hay những show diễn không ghi h́nh phát sóng cho đại chúng.
