Đôi điều về cuốn: "L’Indochine face au Japon: 1940 – 1945: Decoux – de Gaulle, un malentendu fatal"
(Tôi đọc quyển này theo lời Dr Trần. Tôi dịch lại một số chương liên quan tới đất nước mình. Đang đem vào đây, phải chia làm 4 phần vì quá dài)
Phần 1:
Khi bàn về nạn đói năm Ất dậu, 1945; chúng ta bị những tài liệu một chiều của Cộng Sản làm sai lệch vấn đề. Dr. Trần ở “thegioinguoiviệt.ne t” có đề nghị chúng ta nên đọc cuốn sách trên để có thêm cái nh́n từ nhiều phía.
Tôi mượn được cuốn sách trên trong chương tŕnh “Interlibrary loan” tại thành phố ḿnh ở nên đọc cho biết.
Sau đây là phần tóm lược những ǵ người Việt chúng ta nên biết.
Chương 1: Quân đội Pháp tại Đông Dương, Một đội quân giữ ǵn an ninh trật tự.
1/ Thực lực của Pháp và thời điểm 1940-1945:
60000 người mà 12000 phương Tây với phương tiện eo hẹp.
15 xe thiết giáp của đệ nhị thế chiến,
Không quân chỉ có 550 tấn bom, và 4.000.000 lít săng. Lối 15 chiến đấu cơ Morane,
khoảng 7 chiếc bỏ bom gồm Breguet và Potez 540 bay rất chậm chỉ dùng ban đêm,
và 34 chiếc Potez 25 chỉ có một máy dùng để liên lạc, và quan sát.
Lục quân với vài chục nhóm xe lội nước có 5 nhóm chỉ có 600 đạn cho súng 75 ly, hoặc 105 ly.
T́nh cảnh không khác quân đội VNCH vào những ngày cuối 1975.
Tác giả nhấn mạnh quân đội rất yếu + không được tiếp tế từ chính quốc khi thế chiến thứ hai 1939-1945 bùng nổ; chỉ làm việc giữ ǵn an ninh trật tự mà thôi.
Chương 7: Sự cải cách trong thời chiến, phản ứng lại hành động của Nhật
Sau khi Nhật đánh Trân Châu cảng 7/12/1941, Th́ pháp nhượng bộ Nhật được đóng quân ở Đông Dương nhưng vẫn cố giữ vai tṛ chủ nhân ông cho tới ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp. Pháp cố làm vừa ḷng những đ̣i hỏi ngày một tăng của Nhật.
Tất cả dựa trên thoả ước 30 tháng 8, 1940 theo 3 điểm:
1/ Nhật chấp nhận vai tṛ chủ nhận ông của Pháp ở Đông Dương.
2/ Pháp chấp nhận vai tṛ quan yếu của Nhật ở vùng viễn đông.
3/ Một hội nghị về quân sự cần được mở để thảo luận về các sự chỉ huy các lực lượng quân sự Pháp, Nhật.
Các thoả thuận trên được ngầm tôn trọng cho tới ngày 9/3/45.
Khi Nhật vào Đông Dương th́ quảng bá chương tŕnh Đại Đông Á; để đối lại, toàn quyền Decoux đề xướng chương tŕnh cải cách:
1/ Hành Chánh: San bằng bất công trong công quyền. Thí dụ tiền lương 1 giáo sư Đông Dương 1 vợ + 2 con tăng từ 231 lên 388 (+ 70 %).
Ngoại trừ những việc liên quan tới trật tự công cộng và tài chánh, phần c̣n lại mở rộng cho dân Đông Dương, (đa số là người Việt):
a/ Năm nghạch trật cao cấp mới được lập ra, 1 về luật, 4 về các người tốt nghiệp các trường cao đẳng kỹ thuật của Liên hiệp Đông Dương (kỹ sư nông nghiệp, về khí tượng, về cầu cống, về vô tuyến điện …). Số viên chức Việt tăng gấp đôi từ 1940 tới 1944.
b/ Cải cách hành chánh với các kỳ thi tuyển hàng năm cho các người tốt nghiệp ngành luật để làn quan.
c/ Liên quan tới việc hữu hiệu hoá công việc, Pháp sa thải các viên chức yếu kém, tham nhũng.
d/ Về phương diện công lư, làm rơ ràng người xét xử, kẻ bị xét xử. Lập thêm nhiều toà án tới vùng cao nguyên. Lập toà phá án ngay tại Sài-g̣n.
2/ Giáo dục: Mở thêm nhiều ngành mới, sĩ số tăng 135% trong khoảng 1940-1945 mặc dù có các kỳ thi tuyển.
a/ Trường luật mở thêm hai ngành, Thạc sĩ về luật dân sự, và luật thương mại.
b/ Trường cao đẳng hành chánh để đào tạo quan lại.
c/ Trường mỹ thuật phát bằng về kiến trúc.
d/ Trường Khoa học có 145 sinh viên năm 1941,.
e/ Trường Kỹ thuật Hà-nội mở thêm phân khoa Nghệ-thuật và Nghề nghiệp (Arts et Metier), trường này mở lớp dự bị vào Saint-Cyr địa phương. Thêm lớp thứ hai về y khoa quân sự, nếu không có ngày Nhật đảo chánh 9/3/1945 th́ có thể đă có lớp thứ 3.
f/ Thủ hiến Bắc-Kỳ, Emile Grandjean kư nghị định ngày 10, tháng 4, năm 1941 bắt buộc thiết lập tại mỗi làng 1 trường tiểu học. Nghị định cũng cho thành lập trường tại Trung kỳ như tại Bắc kỳ. Từ 1941 – 1945, 800 trường tiểu học được lập thêm.
Chương tŕnh chú trọng việc đào tạo toàn diện: Kiến thức, thể lực và tinh thần. Chương tŕnh tiểu học cho tới 14 tuổi. Sửa đổi sách giáo khoa, không c̣n học “Tổ tiên chúng ta là dân Gaulois… mà chú trọng về nhân văn mở thêm mục về viễn đông. Ngoài văn chương Pháp, học sinh học thêm về văn chương Tàu.
3/ Công nhận giá-trị bản xứ để chống lại ảnh hưởng của Nhật:
Trao tặng huy chương L’egion d’Honeur tăng từ 4 năm 1940 lên 21 năm 1942. Hai buổi lễ được tổ chức ở sân vận động Thái B́nh với hơn 2000 người (thanh niên khoẻ + đại diện các ngành nghề). Toàn quyền Decoux trao tặng huy chương tại nhà ông Nguyễn đ́nh Trung 94 tuổi.
Paul Mus, giáo sư của trường College de France chuyên về Đông phương học, bí mật vào Bắc Kỳ năm 1944 viết: Trước và sau những màn bắt bí tôi được xem những hồ sơ chứng tỏ rằng các viên chức tại Việt Nam trong nhiều trường hợp, đă giúp người Việt nhận được những đền bù, và bảo vệ họ như công dân, hay như anh em.
4/ Thay đổi cách hành sử với dân chúng 3 nước Đông Dương:
Các viên chức Pháp phải làm gương trong công việc. Loại trừ những người kém khả năng, già cả, hay không thật thà. Tránh dùng các từ làm phật ḷng dân bản xứ như “Indigène” .
Toàn quyền Decoux tuyên bố ngày 18/6/1942; mỗi người Pháp phải là một người cổ động cho Pháp quốc. Cấm dùng từ “mày tao”, không được coi ḿnh như “ông gia trắng con”…
Thống sứ Bắc kỳ, Pierre Delsalle, trong văn thư ngày 28/7/1942, nối các quan hệ với quan lại người Việt, tổ chức những buổi họp mặt thân thiện nhằm lôi kéo những người này khỏi ảnh hưởng của Kỳ Ngoại Hầu Cường Để. Làm cho họ thấy người Pháp quan tâm đến người Việt, giúp đỡ họ chống lại quân cướp Tàu.
Quan chức Pháp thị sát nhiều lần trong năm, ủy lạo thương binh, tổ chức những buổi lễ có nhiều người, thanh niên, trẻ em và các viên chức ăn mặc chỉnh tề; ngay cả ở vùng cao nguyên.
5/ Mọi quốc gia liên kết với nhau trong liên hiệp Đông Dương:
Thay thế Đông Pháp bằng một liên hiệp mà Pháp chỉ là một thành phần, khuyến khích ḷng yêu nước nhưng không ghét Pháp.
Tại Nam kỳ, thống đốc Hoeffel cho tổ chức lễ vinh danh thi sĩ yêu nước Nguyễn đ́nh Chiểu.
Tết 1942, thống đốc Pierre Delsalle nói bằng tiếng Việt, đề cập đến hai bà Trưng, Jeanne d’Arc Việt Nam, Lê Lợi…
Người ta cũng tổ chức lễ chiến thắng quân Tàu của vua Quang Trung năm 1789. Trong buổi lễ có cử hành quốc thiều Việt Nam và bản Marseillaise, cờ hai quốc gia tung bay.
Trong lễ cấp bằng tuyển quan chức, ngày 8/10/1942, Toàn quyền Decoux dùng danh từ Việt-Nam.
Pháp cũng làm tương tự ở Lào và Cao Miên.
Pháp đề cao khẩu hiệu “Làm việc-Gia đ́nh-Đất nước” và giá trị Khổng Tử như căn bản của nền văn minh Việt-Nam.
6/ Quảng bá chương tŕnh “Thanh niên khoẻ”
Đây là chương tŕnh được nhiều ngưới nói tới nhất. Pháp lập hẳn một Giám đốc lo về việc này.
Toàn Đông Dương năm 1940 có 120 vận động trường, 22 hồ tắm tới năm 1944 lên 991, và 120. Song song với các hội hướng đạo, họ tổ chức thêm hội các thanh niên như bên Pháp. Năm 1944 có có 600.000 người trẻ tham dự các cuộc thi đua:
Đua xe đạp Sài-g̣n - Hà-Nội, để thanh niên thấy là quê hương Việt Nam trải dài từ Nam ra Bắc nhằm khơi dậy tinh thần yêu nước và ư thức quốc gia theo ư của toàn quyền Decoux.
Theo Pierre-Vincent Gueret, tại các đại học, chỉ trong năm 1944, người ta đă lập 1109 huấn luyện viên thể thao, và các hội thể thao quy tụ 86000 hội viên. Tạo ra các ngôi sao thể thao trong các cuộc đua:
a/ Vô địch Đông Dương tháng giêng 1942,
b/ Đua ṿng quanh các thủ đô tháng giêng 1943,
c/ Đua ṿng quanh Đông Dương, 4100 cây số, tháng giêng 1944.
d/ Năm 1944, trao tặng 219 văn bằng, 2200 chứng chỉ về thể thao.
e/ Lập các hội quán để các thành viên có thể lui tới, cũng như các cuộc vui chơi + học hỏi khác.
Giáng sinh 1944, Ducorroy tuyên bố, kể từ năm 1945, các nước Đông Dương có thể tham dự các cuộc thi về bơi lội, bóng tṛn, đua xe, đánh bốc (boxe) với các phần thưởng giá trị. Bây giờ họ có thể được xắp hạng trên cả người Pháp ở Đông Dương, và trong vài bộ môn trên cả người Pháp ở chính quốc.
Lập giải văn chương Alexandre de Rhodes, duy tŕ truyền thống văn học, đại úy hải quân Robbe dịch cuốn Kim Vân Kiều ra Pháp văn.
7/ Sự nở rộ bất ngờ về văn chương và nghệ thuật:
Phải kể ra hai tạp chí “Trí Tân” và “Thanh Nghị” mà tác giả là những luật sư như Vũ Văn Hiền, Vũ Đ́nh Hoè. Giáo sư Hoàng Xuân Hăn, những thi sĩ, tiểu thuyết gia… tham gia vào việc tạo ra một nền văn học Việt Nam mới.
Nhưng vô t́nh cũng tạo ra các cuộc tranh luận về Tự-do và Cộng-sản! Trương Tửu (cũng là Nguyễn Bách Khoa) lập nhà xuất bản “Hàn Thuyên” được coi như CS troskyste xuất bản các tác phẩm khảo cứu dưới nhăn quan duy vật xă -hội Việt-Nam của Lương Đức Thiệp. Năm 1943 cho ra đời các kịch bản “Đêm Lam Sơn”, “Món nợ Mê Linh” được diễn ở nhà hát lớn Sài g̣n! Đó là thành quả bất ngờ của viêc nới lỏng kiểm duyệt nhằm chống lại những tuyên truyền của Nhật.
Brocheux và Hemery cũng thấy sự nở rộ các của các thiên tài Việt-Nam trong lănh vực nghệ thuật như: Lê Phố, Mai Trung Thu, Vũ Cao Đàm, Bùi Xuân Phái, Nguyễn Phan Chánh… được đào tạo từ trường cao đẳng nghệ-thuật trong các cuộc triển lăm ở Hà-Nội năm 1943.
... còn tiếp ...
Bookmarks