HÀNH QUÂN LAM SƠN 719
MX Hoàng Tích Thông
Nguyên Đại tá Lữ Đoàn Trưởng Lữ Đoàn 147 TQLC - QLVNCH (1970-1972)
I. T́nh h́nh chung
Sau cuộc Tổng công kích Tết Mậu Thân của Việt cộng tức Mặt trận Giải phóng miền Nam với sự hiệp lực của quân đội Cộng sản Bắc Việt vào một số thành phố của miền Nam Việt Nam, trong đó có thành phố Huế và thủ đô Sài G̣n. Trong những ngày đầu, v́ sự chủ quan khinh địch của quân dân miền Nam, tin vào thiện ư của Việt cộng tôn trọng lệnh ngưng bắn trong mấy ngày Tết, cũng như sự yếu kém của các cơ quan t́nh báo nên địch đă xâm nhập được một vài địa phận. Vài ngày sau th́ lực lượng Việt Nam Cộng Ḥa phản công và dần dần đẩy lui địch ra khỏi các thành phố, gây cho chúng nhiều thiệt hại nặng nề từ địa phương quân đến chủ lực quân. Nhờ đó t́nh h́nh chiến sự trên khắp chiến trường miền Nam từ vĩ tuyến 17 lên cao nguyên, xuống tận Cà Mâu...trở nên yên tĩnh, dù cũng có những cuộc đụng độ nho nhỏ không đáng kể. Các cuộc hành quân của ta tại vùng 4 Chiến thuật, dần dần đẩy lui chủ lực Việt cộng, kể cả quân Bắc Việt ra khỏi lănh thổ. Chúng đă phải rút sang biên giới Cambodia và Lào để ẩn náu. Các đơn vị địa phương và du kích Việt cộng không c̣n sự hổ trợ chủ lực nên cũng mất dần ảnh hưởng.
Do sự thắng thế trên chiến trường, cùng với t́nh h́nh thuận lợi v́ chính quyền Sihanouk thân Cộng đă bị Tướng Lon-Nol lật đổ. Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa với sự đồng ư của Cambodia, Bộ tư lệnh Quân đoàn 3 và 4 đă mở cuộc hành quân vuợt biên giới đánh phá các căn cứ trú quân và hậu cần của Việt cộng. Gây cho địch nhiều thiệt hại về người và tiếp vận, khiến chúng phải rút chạy lên phía Bắc, giáp ranh với Lào. Kết quả là t́nh h́nh an ninh của miền Nam Việt Nam ngày càng thêm củng cố. Tinh thần chiến đấu của Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa lên rất cao và tin tưởng nhiều vào sự chiến thắng cuối cùng. Song song với đà chiến thắng, với chủ trương “Việt Nam hóa” chiến tranh, chính phủ và quân đội Hoa Kỳ đă chuyển giao cho Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa một số lớn khí cụ chiến tranh khá hiện đại, nên các đơn vị được trang bị khá đầy đủ để đối đầu với quân Cộng sản Bắc Việt được Trung Cộng và Liên Sô giúp đỡ.. Do đó Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa tiếp tục mở cuộc hành quân sang Hạ Lào, khu vực mà Pathet Lào (Cộng sản) chiếm lĩnh, nhưng trên thực tế th́ quân đội Cộng Sản Bắc Việt thiết lập căn cứ tiếp vận, cũng như đầu mối chuyển quân và vũ khí đạn dược vào chiến trường miền Nam Việt Nam. Đánh chiếm được mục tiêu này th́ con đường chiến lược Hồ Chí Minh sẽ hoàn toàn bị cắt đứt, và các lực lượng hoạt động ở miền Nam vĩ tuyến 17 sẽ dần dần bị tiêu diệt và tan ră, v́ không c̣n được hổ trợ và tiếp tế nữa.
II. T́nh h́nh địa thế - thời tiết và dân cư trong khu vực hành quân Lam Sơn 719
Khu vực hành quân được mở rộng và kéo dài từ Khe Sanh (núi Koroc) nằm trên ranh giới Việt Lào, tới tận thị trấn Tchépone nằm sâu trong lănh thổ Hạ Lào khoảng 3O đến 4O cây số. Trung tâm khu vực hành quân là quốc lộ 9, bắt đầu từ thị trấn Đông Hà nằm ở phía Bắc tỉnh Quảng Trị Nam Việt Nam đến thị trấn Tchépone. Song song với quốc lộ 9 là một con suối không rộng lắm, hai bên quốc lộ là núi đồi rậm rạp, đặc biệt là các rừng tre gai. Cao độ từ 15O đến 5OO thước tính từ mặt biển. Qua khỏi biên giới, dăy núi Koroc chạy dài từ Bắc xuống Nam, trừ một khoảng trống quốc lộ 9 băng qua, đó cũng là cửa ải kiểm soát sự qua lại giữa hai bên.
Với địa thế như vậy, việc chuyển quân bằng đường bộ rất hạn chế và khó khăn. Tất cả đều bị lệ thuộc vào quốc lộ 9 mà hai bên lại là đồi núi cao, rất dễ bị phục kích tấn công. C̣n bộ binh cũng vậy, phải di chuyển trên những địa thế khó khăn, lúc cao lúc thấp, nhất là băng qua các rừng tre gai rậm rạp, rất khó quan sát và điều quân. Nói tóm lại, đây là một địa thế bất lợi cho đơn vị tấn công, dù cho có chiến xa, không quân và pháo binh yểm trợ. Hơn nữa, địa thế khu vực hành quân quen thuộc với địch, hoàn toàn xa lạ với binh sĩ ta, cộng thêm yếu tố tâm lư là phải chiến đấu ngoài lănh thổ Việt Nam Cộng Ḥa.
Cuộc hành quân Lam Sơn 719 được khai diễn vào tháng 2/1971, nên thời tiết rất tốt cho cả 2 bên lănh thổ Việt-Lào. Cái lạnh tê buốt và mưa day dứt của những ngày Tết âm lịch hầu như đă chấm dứt, đă giúp một phần lớn cho cuộc tiến công. Địa thế không c̣n lầy lội, trơn trợt nên việc dùng xe hay đi bộ cũng dễ dàng hơn. Nhất là vấn đề không trợ và tiếp tế, không bị thời tiết cản trở.
Về dân cư sinh sống trong vùng th́ hầu như rất ít, phần lớn là người Thượng. Họ tập trung thành những buôn nhỏ ở dưới chân hay lưng chừng các đồi cao. Khi cuộc hành quân mở màn th́ họ tản cư vào sâu trong lănh thổ Lào để tránh tai vạ, nên vấn đề yểm trợ hỏa lực của không quân cũng như pháo binh đă không gặp khó khăn nào. Như vậy trong vùng hành quân chỉ c̣n 2 lực lượng thù địch quyết chiến để đạt cho bằng được mục tiêu đă đề ra.
III. T́nh h́nh địch trong khu vực hành quân
Trước khi cuộc hành quân Lam Sơn 719 được khai diễn, tin tức t́nh báo ghi nhận là có sự hiện diện thường trực của các đơn vị tiếp vận hoạt động trên đường ṃn Hồ Chí Minh. Đặc biệt là khu vực Bản Đông, nằm ở gần khoảng giữa Khe Sanh Tà Bạt (ranh giới)và Tchépone, kế cận quốc lộ 9, nơi tiếp chuyển vũ khí đạn dược lương thực vào Nam. Ngoài lực lượng nói trên, c̣n có một sư đoàn chính quy Bắc Việt hoạt động trong vùng. Một sư đoàn khác trú đóng ở phía Bắc giáp ranh Bắc Việt, đơn vị này có khả năng di chuyển vào vùng hành quân nội trong 24 tiếng đồng hồ. ở mục tiêu hành quân là thị trấn Tchépone th́ chưa có đơn vị nào hiện diện được ghi nhận. Thị trấn bị tàn phá nặng nề sau bao năm chiến tranh giữa phe quốc gia Lào và Pathet Cộng sản, cũng như bị oanh kích bởi không quân Hoa Kỳ nhằm ngăn trở sự hoạt động của địch trên đường ṃn Hồ Chí Minh. Ta cũng không ghi nhận được một dấu vết nào về hệ thống pḥng ngự của địch. Chúng áp dụng hoàn toàn chiến thuật cơ động theo nhu cầu t́nh h́nh chứ không lệ thuộc vào vùng đất chiếm giữ. Nói tóm lại, tin tức thâu lượm được cho tới khi cuộc hành quân khai diễn rất lờ mờ, không chính xác.
IV. T́nh h́nh tại vùng I - Quân đoàn I
Những ngày tháng trước khi cuộc hành quân Lam Sơn 719 tiến hành, t́nh h́nh an ninh của vùng I cũng như toàn quốc tương đối yên tĩnh, không có đụng độ lớn nào đáng kể. Các đơn vị ở trong t́nh trạng dưỡng quân và huấn luyện. Theo chủ trương chiến lược của Tổng thống phủ và Bộ Tổng tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa, cuộc hành quân sang Hạ Lào được giao phó cho Quân đoàn I, vùng tiếp giáp với mục tiêu ấn định. Ngoài lực lượng cơ hữu của Quân đoàn I, c̣n có các lực lượng tổng trừ bị của Bộ tổng Tham mưu.
Quân đoàn I là một đơn vị bao gồm 2 Sư đoàn 1 và 2 tinh nhuệ, có nhiều kinh nghiệm chiến trường, được các binh chủng khác như Biệt Động quân, Thiết giáp, Pháo binh, Không quân và Truyền tin hổ trợ rất đắc lực. Trong quá khứ đă thu đạt nhiều chiến công. Bộ chỉ huy Sư đoàn I Bộ binh đóng tại đồn Mang Cá (thành nội Huế), hoạt động từ Nam vĩ tuyến 17 đến Bắc đèo Hải Vân. Bộ chỉ huy Sư đoàn 2 đóng tại căn cứ Chu Lai (tỉnh Quảng Tín), phụ trách từ Nam đèo Hải Vân tới đèo B́nh Đê thuộc quận Đức Phổ (tỉnh Quảng Ngăi).
Cuộc hành quân được chuẩn bị một hai tháng trước khi khởi sự, có nghĩa là trước Tết âm lịch. Kế hoạch được chia làm 2 giai đoạn:
Giai đoạn 1
Bộ tư lệnh tiền phương Quân đoàn I di chuyển từ Đà Nẵng ra căn cứ Đông Hà, địa điểm đóng quân trước kia của quân đội Hoa Kỳ cùng với các bộ phận yểm trợ và tiếp vận. Thiết lập kho tiếp vận, tiếp nhận các đơn vị tăng phái từ Sài G̣n ra. Tổ chức các cuộc hành quân giả tạo để đánh lạc hướng mục tiêu của cuộc hành quân. Xây dựng Bộ tư lệnh Quân đoàn hành quân tại Khe Sanh.
Giai đoạn 2
Bộ tư lệnh Quân đoàn 1 và các đơn vị tham chiến, kể cả các đơn vị yểm trợ và tiếp vận, di chuyển tới vùng tập trung là Khe Sanh.
V. Chuẩn Bị
Giai đoạn 1
Đầu tháng 2/1971, tức sau Tết âm lịch, Lữ đoàn 147 Thủy Quân Lục Chiến do Đại tá Hoàng Tích Thông chỉ huy, gồm có 3 Tiểu đoàn tác chiến: 2, 4 và 5, một Đại đội Viễn thám A và một Tiểu đoàn Pháo binh 1O5 ly, (Tiểu đoàn 2 do Thiếu tá Phúc chỉ huy, Tiểu đoàn 4 Thiếu tá Kỉnh và Tiểu đoàn 5 Trung tá Nhă, Tiểu đoàn Pháo binh Thiếu tá Đạt và Đại đội Viễn thám A Đại úy Hiển) được tăng phái cho Bộ Tư lệnh Quân đoàn 1.
Lữ đoàn được không vận bằng máy bay C.13O từ Tân Sơn Nhất tới sân bay Đông Hà trong hai ngày. Tới nơi, Lữ đoàn được phối trí tạm thời ở phía Đông và Nam căn cứ Đông Hà, chuẩn bị đợi lệnh hành quân. Khi đó thời tiết vẫn c̣n khá lạnh và mưa phùn, bầu trời ảm đạm, mây mờ bao phủ, rất khó quan sát và hạn chế hoạt động của Không quân. Tuy nhiên bầu không khí chuẩn bị cho cuộc hành quân tại thị trấn Đông Hà không kém phần nhộn nhịp. Xe cộ lui tới suốt ngày đêm, tiếng rú của động cơ máy bay vang rền không ngớt. Có lẽ từ ngày khởi sự chiến tranh ở miền Nam cho đến lúc đó, chưa có lần hành quân nào được chuẩn bị ồn ào như vậy. Để đánh lạc hướng mục tiêu, Bộ tư lệnh Sư đoàn đă chỉ thị cho Lữ đoàn 147 Thủy Quân Lục Chiến mở một cuộc diễn tập vuợt sông, có các xuồng đổ bộ M2 trợ lực, băng ngang sông Đông Hà. Sau đó một Tiểu đoàn Thủy Quân Lục Chiến khác di chuyển ra Cửa Việt làm như sẵn sàng xuống tàu đổ bộ. Mục đích là để t́nh báo địch tưởng ta sắp vượt vĩ tuyến 17 đổ bộ lên miền Bắc. Sự việc này có làm địch đánh giá sai lầm hay không th́ sau khi cuộc hành quân mở màn được ít ngày ta đă biết: địch tiếp chiến một cách mạnh mẽ, không có ǵ là bất ngờ cả.
Giai đoạn 2
Vài ngày trước khi cuộc hành quân bắt đầu, Lữ đoàn 147 Thủy Quân Lục Chiến cùng một số đơn vị khác được lệnh di chuyển bằng quân xa lên Khe Sanh, sau khi nghỉ lại một đêm tại thung lũng Ba Ḷng. Khí hậu và thời tiết tại Khe Sanh và lănh thổ Lào tương đối tốt. Quang cảnh tại khu vực tập trung thật tấp nập, quân số tham chiến có thể tới 2O ngàn người. T́nh h́nh an ninh yên tĩnh, không một phản ứng nào của địch, kể cả việc pháo kích vào khu vực trú quân. Nơi đây đă từng là băi chiến trường giữa quân đội Cộng sản Bắc Việt và một Trung đoàn Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ, có sự hiện diện của một Tiểu đoàn Biệt Động Quân Việt Nam Cộng Ḥa. Trận đánh này được địch rêu rao như một trận Điện Biên Phủ thứ 2, nhưng kết cục đă thảm bại trước tinh thần chiến đấu cũng như hỏa lực hùng hậu của quân đội Hoa Kỳ.
Trước ngày N, giờ G một ngày, Bộ tư lệnh tiền phương Quân đoàn 1, dưới sự chủ tọa của Trung tướng Hoàng Xuân Lăm và cố vấn Mỹ, một buổi họp được triệu tập tại căn cứ Hàm Nghi (Bộ tư lệnh Quân đoàn 1), Các chỉ huy đơn vị tham chiến và yểm trợ cùng Bộ tham mưu Quân đoàn 1 đều hiện diện đông đủ. Về phía Quân đoàn 1 có Sư đoàn 1 Bộ binh chỉ huy bởi Thiếu tướng Phạm Văn Phú và các Trung đoàn trưởng. Lực lượng tổng trừ bị có Sư đoàn Dù với 3 Lữ đoàn tác chiến do Trung tướng Dư Quốc Đống chỉ huy: Lữ đoàn 1 do Đại tá Lê Quang Lưỡng, Lữ đoàn 2 Đại tá Nguyễn Quốc Lịch và Lữ đoàn 3 Đại tá Thọ. Cùng với Lữ đoàn 147 Thủy Quân Lục Chiến do Đại tá Hoàng Tích Thông chỉ huy. Lữ đoàn 1 Biệt Động Quân của Đại tá Hiệp và Liên đoàn 1 Thiết Giáp của Đại tá Luật. Ngoài các thành phần thuộc quân binh chủng Việt Nam Cộng Ḥa c̣n có các cố vấn Hoa Kỳ bên cạnh các đơn vị, các sĩ quan đại diện Không quân Hoa Kỳ v́ cuộc hành quân có sự Không trợ và Không vận của Mỹ. Kể từ năm 197O, sau khi kế hoạch Việt Nam hóa chiến tranh được thi hành, quân đội Hoa Kỳ bắt đầu rút quân từ từ ra khỏi miền Nam Việt Nam và không c̣n những hoạt động quy mô của các lực lượng tác chiến nữa mà chỉ xử dụng Không quân đánh phá các mục tiêu cần thiết như đường ṃn Hồ Chí Minh chẳng hạn hay tiếp trợ cho Không quân Việt Nam Cộng Ḥa mà thôi. Do đó cuộc hành quân sang Cambodia đầu năm 197O cũng như cuộc hành quân Lam Sơn 719 đă không có sự hiện diện của Bộ binh Hoa Kỳ mà chỉ có yểm trợ về Không quân và các cố vấn Mỹ bên cạnh các đơn vị tham chiến cũng được lệnh không tháp tùng theo.
Trong buổi họp này, cũng như mọi cuộc hành quân khác, pḥng 2 của Bộ Tham mưu Quân đoàn 1 thuyết tŕnh một lần chót trước khi cuộc hành quân khai diễn. Tin tức về không ảnh cũng như kỹ thuật không ghi nhận một hoạt động nào của địch trong vùng, một sự im lặng hoàn toàn nhưng chứa đầy sóng gió trong những ngày sắp tới. Từ các Tư lệnh Sư đoàn cho tới các cấp chỉ huy thống thuộc đều không chủ quan khinh địch theo như tin tức đă phổ biến. Tất cả đều hiểu rằng mục tiêu của cuộc hành quân này rất quan trọng, nếu thi hành được suông seœ th́ mọi hoạt động của lực lượng Cộng sản ở miền Nam Việt Nam coi như bị tê liệt. Không thể để dao cắt đứt cổ họng ḿnh nên địch tất nhiên phải phản ứng. C̣n chuyện đánh lớn hay đánh nhỏ là tùy vào kế hoạch pḥng ngự và lực lượng của địch. Với cảm nghĩ như vậy nên các đơn vị đă chuẩn bị cho chiến trường khá đầy đủ, kể cả mặt tinh thần lẫn vật chất. Không có một cuộc hành quân nào làm cho các đơn vị trưởng phải suy nghĩ nhiều đến như vậy. Trái lại khi hành quân vượt biên giới sang Cambodia th́ từ cấp chỉ huy cho đến binh sĩ đều phấn khởi, không e dè thắc mắc ǵ cả, tiến quân như nước vỡ bờ, không ǵ cản nổi.
Bookmarks