CÁC CÔ GIÁO XỨ M̀NH
thái san

Sau khi cô giáo đưa các em về lớp xong.
Cứ mỗi lân tập thể dục, một số trong sân trường, một số sang nhờ sân một gia đ́nh khác, một số đi thẳng vào khu nghĩa trang của xứ ḿnh cho rộng răi. Lắm kẻ chê mà cũng lắm kẻ khen là đúng. Không đúng là cho chúng nh́n thấy và tiếp cận bọn x́ke, cũng có cái hay tức có đề tài để dậy.v..v…
Chúng tôi đi quanh cái bàn thờ trong khu nghĩa địa của xứ tôi. Một lũ trẻ dân x́ ke ma túy tụm chung phía sau bàn thờ đang hành sự. Ông tư nói với tôi:
-Anh đi những chỗ này phải cẩn thận kẻo cái thằng chủ buôn bán (x́ ke) mà nó ghét sẽ hăm dọa anh bằng cách bảo mấy thằng dân x́ lấy kim tiêm đâm cho anh dù không trúng cũng hăi đến phát điên đó. Có tiếng một người con gái:
-Chỗ này là chỗ ăn chơi của chúng mà.
-Vâng thưa cô, chúng thường gọi thầy là “tê hát ắ thá en giê thăng huyền thầy” đó ạ. Tức chúng chẳng coi thầy cô là cái thớ ǵ đâu. Ông tư chen vào:
-Chính bản thân thầy cô cũng chẳng làm nêu gương cho chúng th́ làm sao mà dậy chúng được thưa anh. V́ chính thấy ngay đây nè chứ nói xa xôi làm ǵ.

Cô giáo dậy lớp mở ḷng c̣n chửi mẹ như ngóe nữa mà th́ chúng học đến mấy đời mới được.
Trên đường, ḍng xe càng ngày càng bạt ngàn v́ do trung quốc, xe đạp điện, tung ra thị trường những chiếc xe rất đẹp, vừa rẻ, đúng túi tiền của từng công nhân. Ông tư nói vừa nh́n theo những bọn x́ ke chích nhanh, trộm xe, nói lẩm như cho chính bản thân nghe:
-Mọi thứ của người ta hở ra không trông coi là biến mất hà, cha chánh xứ cũng vậy chúng đâu biết sợ là ǵ, bao nhiêu cái nắp tấm đan của những cái huyệt đă mua để dự trữ chúng đập tan hết để chỉ lấy sáu kư sắt bán khoảng bảy tám ngh́n đồng, thử hỏi th́ trên đời nó cần cái ǵ, trong lúc tấm đan của người ta đúc hết mấy trăm ngàn? Tiếng nói của ông như cảnh tỉnh mọi người đừng lơ là làm cho những người nghe thấy mà phát ngán. Có tiếng của cậu bé gần đấy nói chẳng biết có người nghe lén hay không:
-Cô giáo cạnh nhà tôi khác chi, chính đích thân mẹ cô đi măi ra tới chợ, bị té gẫy xương chậu nên què cố gắng lắm mới đi mua được chục trứng, về tới nhà cô giáo không vừa ḷng, nói quát tháo ầm ỹ vất hẳn cả gói trứng bằng cách ném từng quả một, mẹ mới mua về xuống đất.

Có nhục không??? Những câu hỏi để rồi tự trả lời.

Và lại nữa cái miếng tôn cha để che bàn thờ lộ thiên tại nghĩa trang cũng biến theo đó ông tư ạ. Bà cạnh nhà là chị nói không thành tiếng:
-Con cái ǵ chém chết đi cho xong chuyện, con với cái.
-Nó là cô giáo đó chứ có phải người thường đâu.
-Thế nó dậy học tṛ những điều ǵ?
-Mất căn bản th́ chịu vậy chứ chẳng riêng một ḿnh hầu như cả nước như vậy cả. Nh́n trên trời cao mà hằng ngày cầu xin Chúa hay Phật cúi xuống hướng ḷng chúng lại quay về với cuộc sống b́nh thường cũng khó huống chi nó lại đi dậy dỗ con cái người th́ làm sao không hủy hoại cả một thế hệ. Bà mẹ vẫn không quên nói thêm vào mỗi buổi sáng buồn, trời mưa bay lại nữa đôi chân đi không vững phải chống gậy:
-Ôi chúng muốn làm ǵ tôi có ư kiến ǵ đâu, nhưng nó làm tôi khổ không chịu được, con cái ǵ đâu hung hăng như lũ chó đói, nó chạy xộc qua nhà anh nó tay cầm cái thước cây, tôi cản nó cũng chẳng nghe, vậy t́nh anh em để đâu. Chúng c̣n căi. Cái lỗi là tại chính bà già. Tôi ngẫm nghĩ cũng có thể là như vậy, v́ là sao:
-V́ là đă đẻ ra chúng.
-V́ là lấy chồng tức chấp nhận người bố lại là kẻ vợ chết mới được có tṛn trăm ngày. Con chửi mẹ:
-V́ ham chi gấp gáp dữ, v́ chính bản thể chúng thua em kém chị về sắc, tức cho chúng ra đời mà không cho chúng sắc được bằng người nay cũng phải chịu chung số phận chờ đợi xưa kia của mẹ nên nó nghĩ trách mẹ cũng phải thôi.
Người ngoài chúng tôi nhận xét mặt các cô tṛn quay tưởng chừng người có hậu, có người trêu:
-Nếu cắm chiếc compa vào giữa mũi rồi quay th́ khuân mặt tṛn vừa khít.

Xét cho cùng xét về con người phía ngoài th́ như vậy tức là: “con người phúc hậu không đến nỗi”, cũng đạo đức đáng kể (tức là đi lễ thường ngày chứ không phải là biết là đạo đức là phải như thế nào), hàng ngày thường đến nhà thờ nhà thánh cũng ra vẻ siêng năng tốt, ngoài ra những thứ bẳn gắt chẳng qua từ cơ thể bị bó gói trong những cái không thoát được khiếm khuyết theo quá mơ ước như:
-Không theo vào được đại học như những đứa cháu.
-Chưa có kiếm được một t́nh nhân như mọi người. Tất nhiên thiếu thốn, nên trong cái bản thể phải con người đó bẳn gắt thế thôi. Có lẽ chính bà mẹ chắc ngày xưa cũng vậy nên khi có ông già khờ đến hỏi là vồ ngay tức khắc… vào cái kiếp này tiếp nối kiếp khác.
Cái đáng nói ở đây không phải là những chuyện trên, mà ở cách cư xử của chính bản thể để lấy gương cho chính con, cháu ḿnh, sau đó ảnh hưởng đến sự dậy dỗ của cô giáo dành cho các học tṛ mà thôi. Hàng xóm nói vẳng đến:
-Phía trước dậy học tṛ kèm theo dù luật lệ cấm, nhưng phía sau nhà th́ chính cô giáo đối xử với chính người mẹ đẻ của ḿnh chẳng ra cái thể thống ǵ th́ dậy dỗ ai?
Như vậy ta phải hỏi lại sự việc đầu tiên không phải là chính bản thân cô, thầy mà là hỏi lại cho đúng rằng:
-Cách tuyển chọn những thầy, cô giáo phải làm những việc như thế nào theo quy chuẩn, nhất lại là những thầy cô giáo dậy những lớp vỡ ḷng cho trẻ.
V́ khai khiếu của những cuộc đời, nên tầm quan trọng dậy dỗ trẻ con như dường nào, hai là những loại người hay bẳn gắt chính bản thể phải được thanh lọc chỉ cho về làm vườn nuôi heo, ba là chính bản thể chưa vượt qua được th́ chiến thắng được ai, làm công việc ǵ? bốn là như vậy ta thấy tri thức của cô thầy chưa được khai phóng, bèn phải làm cách nào khai phóng trước đă mới được nhận vào chốn làm thầy thiên hạ được, nếu chấp nhận như thế, là chính đă làm thui chột những bản thể quốc gia một cách mù ḷa, từ đó dân tộc sẽ thui chột hàng thế kỷ, ta không thể v́ cận thân cận lân mà chấp nhận những người làm việc một cách vô ích như vậy, hỏng việc.
Hướng đi của những thầy cô phải sáng ngời như gương, cao chót vót như núi. Chính cái đó làm người Nhật hơn ta được là v́ những người bản xứ sống cạnh ngọn núi mà chưa biết đến cái đỉnh của nó bằng lối đi sơ đẳng như đường ṃn nhiều người Nhật đến xứ ta t́m đường lên núi cũng chẳng hỏi thăm được ai, làm họ bèn phải về không, mang theo nỗi buồn cô đơn, lại nữa hầu như chẳng biết tự trọng, tự ái là ǵ một cách chính thống chỉ được cái dở tự ái vặt.
Ta chẳng nói hay hơn như thế nào, ra làm sao, nhưng chúng ta muốn nói chính là nên không nên nhận những loại thầy, cô giáo như thế nào để dậy dỗ các con cháu sau này lên người căn bản để truyền lại những trân trọng của cha ông ta cho một cách nghiêm chỉnh. Không biết có nên đổ cho thời thế không chứ, có lẽ cũng do thật, v́ tạo nên những con người chỉ thích thoát ly khỏi gia đ́nh để chính bản thân ḿnh muốn ǵ được đó, nhưng căn bản không vững chắc không tự thắng thành biến ra chính ḿnh lại phục vụ cho bản năng.
Ôi thật là nguy hiểm. Cái lỗi này do đâu?
Vậy chính ḿnh muốn ăn, muốn uống và những ǵ mà ḿnh cần đều có thể ư? Có nên viết vào đây những trăm ngàn câu hỏi như vậy không. Tạm thời ta không nên bàn đến những chuyện này đă, tạm bàn qua là:
-Muốn hoàn thành một cô giáo để dậy dỗ học tṛ thời phải làm sao đầu tiên đă?
-Phải là một người đă qua thời biết nuôi con, biết vất vả v́ con, biết hy sinh nhiều thứ v́ một đứa trẻ.v.v..

Có tiếng căi gần đó của một bà mẹ:
-Các ông nói th́ tôi mới nói, v́ bí mật của các bà mà là “dưa thâm th́ khú, vú thâm th́ nghén” Chưa biết tới mang nặng đẻ đau th́ chưa dậy dỗ được các trẻ ư?
Có tiếng căi ngang:
-Thế là các cô dậy trẻ đều phải biết đẻ rồi ư?
-Đúng quá đi chớ sao không phải ?
-V́ không các cô chưa biết con trẻ đang cần những việc ǵ và các con người cần những cái ǵ và các con trẻ cần những cái ǵ mới ḥng hoán đổi được thế hệ này ra sao và sau này phải ra sao chứ đừng nói cầu mong chỉ ngồi không mà hoán chuyển được nhiều chuyện sau này.

Trời ngoài mưa nhiều làm tôi liên tưởng đến những đứa trẻ chạy tắm mưa ngoài ngơ xóm, chúng đâu biết thời đại này mưa nhiều chất acid nên rất ư là nguy hiểm. Chợt tôi nhớ lại hai anh em một nhà kia cũng chẳng được cha mẹ không chịu trông nom coi sóc cuối cùng cũng v́ đua đ̣i, bị chiến tranh giết chết làm gia đ́nh trở nên cô quạnh, hiện bây giờ chỉ c̣n những người bất lực:
-Một bà già liệt, cô gái lớn ngoài sáu chục mù bẩm sinh, thằng rể ba liệt do đua xe, sau khi uống rượu.
Vô t́nh tôi đọc được trong một cuốn sách của trai lớn anh vợ của thằng liệt v́ rượu trước khi nó chết viết nó viết:
-Quyển này do thầy Bảng cho, (đến bố ông Bảng cũng chẳng làm được) lại mang đi cho.
Ở đây ta không phán xét chúng, mà ta chỉ hỏi một ông thầy mà đến nỗi một đứa học tṛ dám ăn nói như thế, tuy nhiên ḿnh cũng không thể thiên vị.
Gẫm nó cho ta thấy điều bất kính, ta có nên hỏi tại sao không? Và rồi ta trả lời câu này như thế nào? Hoặc gia đ́nh, hoặc trường học, trời khai khiếu chưa làm tṛn trách nhiệm, hoặc cho chúng tiếp cận sớm với bọn du thực du thủ cho nên bị nhiễm.
Nói chung vai tṛ trách nhiệm của cô, thầy ngay trong hôm nay đang là đề tài của bbc nói và giao lưu với giáo sư việt nam ngày 09/chín dương lịch/ 2005 với giáo sư Hà nội, và là một mối đau đầu những người có nhiệt huyết với đất nước và cũng là niềm tư duy thế kỷ của việt nam.
Tôi lặng thinh nghe hồn ḿnh rúc rỉa bước ra đường, ra khỏi con ngơ lầy lội phía sau nhà đi qua nhà bạn cũng chẳng giải thoát. Những điều trăn trở này chẳng thể giải thoát, v́ rằng thời c̣n mang tính chất hiện sinh hơn trước chiến tranh nữa. Nghe nói rằng v́ chiến tranh nên ăn nhanh, uống nhanh, hưởng thụ nhanh, nếu có nữ thần ào ập đến th́ ít ra ḿnh không c̣n làm ma chết đói nhưng nay c̣n vội vàng hơn, sống thật rất nhanh, kiếm chỗ nằm cũng nhanh, đến với nhau hưởng thụ những cái cần có của một sinh vật cũng mau và nhiều hơn và vất bên lề những chuyện rờm tai, chẳng ai quan tâm ai, bố cũng như cha mẹ miễn là đă ắt có và đủ thế thôi từ đầu chí chân như xe, quần áo, chỗ nằm, những ǵ phải đến và đến, chẳng quan tâm đến ai mặc cuộc đời mặc dư luận. Có lẽ qua thời bá đạo phải hoán chuyển qua vương đạo, và chắc đến thời văn đạo th́ cơ hội may ra.

Đây là cách cai trị dân theo kiểu mê lú đi cho dễ quản.
Không lẽ ḿnh cũng sống như thế đó được ư, những câu hỏi chạy quanh, chạy nhanh vẫn có những anh chàng bủa vây lấy tôi nhất là khi vào những buổi sáng, khi mặt trời chưa mọc, tôi và vài đứa con gái mặc đồ ś po chạy quanh, chân đùi trắng toát nhiều khi chúng nh́n phát ngại không biết chúng muốn ǵ nữa dù cả mấy ông sồn sồn.
Để về hỏi chị Ánh mới biết được. Chị lặng thinh khi chồng chị cũng nh́n tôi và từ hồi đó ḿnh cảm thấy mất ḷng chị, suy nghĩ măi chẳng hiểu được cái ǵ ngoài cái rởm tai là:
-Họ mê cái đùi mày chứ cái ǵ. Chị của Ánh khuyên:
-Em nên giữ ḿnh kỹ hơn.
-Tại sao ạ thưa chị?
-Tại v́ tính mày hay dễ dăi đó thôi, lại hay cười, cái ǵ cũng cười, ai cũng cười.
-Thế em phải làm sao?
-Mặc quần áo kín hơn vào mỗi buổi sáng.
-Dạ em hiểu đôi chút à.
Nói xong chị quay đi lẩm nhẩm ǵ một ḿnh tôi tự nhiên cảm thấy một chút ǵ tự ái!
Mặc hay không mặc là chuyện của ngườI, lấy cớ ǵ mà người lại cứ chầm bầm vào ḿnh làm chi zậy không biết nữa chứ. Sáng hôm sau tôi dậy muộn hơn cũng tạm thời nghe lời chị Ánh mặc quần ś po nhưng dài không để trần ngắn nên đi thật nhanh theo con đường mọi khi đă định và tập luyện thể th́ bất chợt ngay lúc đó có một anh chàng xộc thẳng như cố t́nh đâm xầm vào tôi, cố tránh nhưng không được quay lại mới biết đó chính là chồng của chị Ánh tôi lên tiếng:
-Chào anh thân mến, anh định ám sát em sớm nay ư?
-Đúng đúng như vậy, anh không đụng em th́ đụng ai, nào cô em c̣n có ǵ thắc mắc thêm không nào?
-Nhưng dù sao anh cũng thuộc loại trí thức, nhà giáo ưu tú cơ mà?
-Cái đó dính dáng ǵ đến việc đụng em, nh́n thấy em ai cũng muốn đụng hết trơn, nên trong trướng của anh mà anh để sẩy em là anh không c̣n cơ ngơi nào để ngự trị cả, ai biểu em đẹp làm chi.
-Nhưng c̣n chị Ánh chôn sống anh th́ có đó.
-Anh cũng cứ vẫn ḅ dậy mà đụng em hiểu chưa nào?
-Em cáo chị Ánh đến chiều anh sẽ biết tay à.
-Anh chấp em đó, trong t́nh yêu phải để cho con người tự do hiểu chưa zậy?
-C̣n các cháu học tṛ nó thấy th́ sao?
-Đó là lại chuyện của anh.
-Em chỉ có nhiệm vụ tuân theo tiếng nói chính trái tim và điều cần thiết trong cơ thể của chính ḿnh mà thôi, theo em, anh có chỗ đứng nào trong đó không? Tôi lưỡng lự v́ tôi đang trong trướng quyền thế của hắn, chẳng biết có nguy hiểm, v́, và có thể mất việc được không nữa tôi cũng chẳng biết nữa. Tôi nín thinh. Có lẽ hắn hiểu được sự ấy nên tiến mạnh hơn, chạy đến ôm chầm lấy tôi, tôi hét lên, khoảng mấy chục đứa học tṛ đang trong trường ào ùa tới xem như trẩy hội. Chúng phao tin:
-Cô Sắc ôm thầy Ánh chúng bây ơi.

Thế có chết không chưa.
Chúng c̣n nói chắc ỷ thầy Ánh làm giám hiệu nên muốn mua chuộc thấy Ánh. Đúng câu “nhất quỷ nh́ ma, thứ ba học tṛ” c̣n định làm hiệu phó đó chứ có cố ôm cô Sắc và thèm thuồng cái ǵ đâu cô Ánh cũng đẹp chán rồi.
Đúng là những câu luận thuyết chết người học tṛ vu vạ cho thầy, cô hay cố t́nh để chúng biến thành những đứa vu vạ.
Xuống hè, tới chỗ để xe, vào lấy xe, chạy bay về nhà với mẹ. Chiếc xe wavealpha mớI, ông anh chuồn những thứ từ nhà ḍng về để gom góp mua cho em nh́n đến nó mà tiếc của không biết bao giờ ḿnh mới được gặp lại những con đường, đến trường, những con đường trôi theo ngày tháng đă qua, tôi ngậm cay nuốt đắng những bài học không đâu ra đâu.

Tôi chỉ tin một điều duy nhất là mẹ.
Chỉ có mẹ mới cứu cho đời tôi khỏi nhưng ách tắc bản thể, cuộc sống đang bị những uẩn khúc, mê khúc, nhục khúc, hành đồng cuốn theo những niềm buồn, nỗi vui, bao nhiêu trong những ngày tháng. Mẹ ơi con xin lỗi mẹ cho con nhận lại toàn tội lỗi của con mẹ nhé cho chính con đền tội chứ không phải Chúa hay Bà nào cả.
Sau nhiều ngày tôi lững lờ với số vốn đơn sơ mộc mạc ngây thơ ngu xuẩn tôi đă nghĩ đến rồi cũng lấy hết can đảm nói:
-Mẹ ơi cho con xin lỗi mẹ và nhận lại những tội lỗi ǵ con đă gây ra cho mẹ. Mẹ sẵn sàng tha thứ chứ cho con ạ? Bà mẹ nghe và cũng khuyên lơn vài lời:
-Mày c̣n phải sửa sai nhiều lắm cơ đấy, phải đến xin lỗi các anh, các chị, dù hôm nay chưa làm được th́ mai này các người qua đi con cũng phải ghi tạc vào trong ḷng những điều sai trái đó, có thể là cầu xin, c̣ thể là nói ra, kể cả những chi tết nhỏ nhặt nhất là tao nhớ một lần chỉ có một b́nh nước mà dám hỗn xược với tất cả, sửa chữa lại được không?
-Được chắc phải làm thôi con, vài ngày qua con cũng đă nghĩ đến nhưng lại sợ cái xấu hổ nó bủa vây, dù ǵ con cũng phải nhờ anh chuyển lời dùm.
-Không chính bản thân ḿnh gây lên th́ ḿnh chữa lấy.
-Được thôi thế là quư và có thể thành công nhiều hơn v́ biết phục thiện.
Trong câu phật tính có nói:
-Phùng Phật sát Phật. Lại nữa chuyện người há lại phải mang đeo vào trong ḿnh chi thưa mẹ?
-Con không làm những chuyện đó đâu ạ, mà chỉ có mẹ duy nhất mà thôi, mọi sự trên đời này đành phải như vậy may chăng mới trả những món nợ xưa kia mẹ khổ buồn v́ chúng nên con không làm những việc mà mẹ vừa nói đâu mẹ, lỗi khác con xin mẹ tha thứ hết nhưng chuyện này th́ không bao giờ.
-Không bao giờ….
Bước xuống chiếc giường gỗ cũ xưa từ thời của ông bố mới qua nam, cô gái đá cái nồI cơm bay ra cửa trước trong con mắt mọi người đứng trợn phùng má nh́n một hành động của một người con đối xử với chính mẹ ḿnh và với các anh em trong nhà mà nghe chua xót dồn ứ trong ḷng.
Mùa mưa trong ngày hôm nay kéo dài hàng mấy tiếng đồng hồ làm như cũng khóc buồn cho cơn băo của nước Mỹ là katrina đem theo bao nhiêu người trong đó cũng có những cô giáo chắc cũng nhiều người hiền lành hơn. Tiếng chuông nhà thờ đă buông nhưng chưa thấy bóng dáng người cô giáo bước ra khỏi cửa…..

Tôi bước ra ngoài nh́n vào chiếc xoong cơm nguội tung tóe với những con cá kho, mấy mảnh chuối xanh, mà nghe ḷng đau quặn để rồi buổi chiều lại được nghe tin có một cơn băo nữa là rita chuẩn bị thổi qua nước mỹ cũng chiều hướng đó.
Bước xuống hè nhà, cái hè không xây, không tráng si, có nghĩa không cho ai bất cứ ai đến thuê v́ chỉ để dành cuối cùng nói đổng một câu như bao nhiêu người thường nói “thái thế nhân t́nh! ôi biết đến bao giờ hết chiến tranh dù là trong bọc trứng”.
Sát cạnh hè là cái tiệm sửa xe gắn máy vô t́nh đă để giọt dầu nhớt chẩy bên cạnh hè xi xây xuống nay đă thành mầu đen làm tôi liên tưởng đến những giọt máu khô, biến thể từ trong tim người mẹ khổ đau từ đời nào, đến nay biến dạng màu không c̣n chất máu huyết nữa và cúi xuống nghe rạn vỡ tận trong ḷng.
Tôi viết bài này kỷ niệm ngày cơn băo số bảy tràn qua nước việt phần trên cao nguyên mà không biết tôi cách nào tránh khỏi những thiên tai mà trời đă cố dành cho con người đúng ngày mồng hai tháng mười năm hai ngh́n lẻ năm.

Cúi xin những người mẹ tha thứ.

thái san