Bối cảnh của lần kiến tạo nên Hiệp Định Ba Lê (27/1/1973) | SBTN Kim Nhung Show



* SOURCE: https://www.youtube.com/watch?v=dfTemI7anbY

Nhớ lại Hòa đàm Paris 50 năm trước: 27 tháng 1 năm 1973

Năm 1972 là quăng thời gian với nhiều lo âu cho tôi và các bạn nam sinh cùng lớp v́ hết niên học chúng tôi phải qua kỳ thi Tú tài I, đậu hay rớt tương lai sẽ là những khúc rẽ cuộc đời.

Tôi học lớp 11 ban B toán lư hoá, ngoài những giờ trong lớp tại trường Nguyễn Bá Ṭng Gia Định tôi c̣n đi học luyện thi ở trường Hàn Thuyên nằm trong một ngơ trên đường Chi Lăng để cố gắng thi đậu, mừng cho chính bản thân và là niềm vui cho gia đ́nh.

C̣n ba tháng nữa đến ngày thi, cuối tháng 3-1972 bộ đội cộng sản Bắc Việt mở ra các cuộc tấn công vào miền Nam mà báo chí gọi là “Mùa Hè Đỏ Lửa”, từ Quảng Trị, Kontum vào B́nh Long, An Lộc. Không như những cuộc tấn công du kích hồi Tết Mậu Thân 1968 vào nhiều tỉnh thành, lần này bộ đội cộng sản đem cả xe tăng, đại pháo tràn qua vĩ tuyến 17 đánh chiếm Quảng Trị.

Đại uư Không quân Trần Thế Vinh, một cựu học sinh trường Nguyễn Bá Ṭng, đă trở thành anh hùng diệt tăng T-54 và đă bỏ ḿnh trong một phi vụ khi chiến đấu cơ của anh trúng đạn pḥng không nơi tuyến đầu tổ quốc.

Là đứa trẻ sinh ra và lớn lên tại miền Nam, năm lên mười tôi đă thấy xe GMC chở quan tài có phủ cờ vàng, đă thấy những đám tang của lính Việt Nam Cộng hoà hy sinh trên chiến trường
Chú Phạm Văn Viên là sĩ quan nhảy dù chết trận mà bố tôi đă cùng với bố của chú đi nhận xác ở Tổng Y viện Cộng hoà. Gia đ́nh chú và bố mẹ tôi là người cùng làng ở quê Nam Định, di cư vào Nam năm 1954 và sống gần nhau trong giáo xứ Nghĩa Hoà, Ngă ba Ông Tạ.

Buổi tối tôi theo mẹ, cùng với họ hàng đến đọc kinh cầu nguyện cho chú được lên Thiên Đàng. Giữa nến lung linh trên nắp quan tài, vang tiếng “Kinh vực sâu”, tiếng khóc than của vợ chú, của ông bà phó thân sinh ra chú, nghe buồn thảm làm sao.

Đám tang của chú Viên là cái chết đầu tiên của một sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng hoà ghi trong kư ức của tôi. Theo thời gian, thỉnh thoảng lại có tin người quen tử trận. Chú Tị, chú Thuận, chú Khoan hy sinh khi chưa đến tuổi 40.

Cạnh nhà có anh Trịnh Xuân Tác, anh Đinh Văn Vũ, có bạn học thời tiểu học là Nguyễn Văn Nam, kẻ chết trên chiến trường, người mất tích sau một phi vụ, một trận giao chiến khi tuổi đời chưa tới hay mới ngoài đôi mươi. Đêm đêm nghe tiếng khóc thảm thương của những người mẹ mất con mà buồn, thương cho số phận con người.

Chiến tranh ở đâu đó trên quê hương, tuy xa thành phố, nhưng những cái chết của người thân quen, của hàng xóm cho tôi cảm nhận được sự tàn khốc trên chiến trường.

Năm 1968 tôi đă giáp mặt với chiến tranh với bom rơi, súng nổ cách nhà không xa. Vào một sáng đầu tháng Năm tôi đă thấy súng của Liên Xô, Tiệp Khắc được trưng bày trong sân trường Thánh Tâm nơi tôi đang học lớp đệ Ngũ và ngôi trường đă biến thành trạm tiếp cư nạn nhân chiến tranh.

Tôi đă thấy những thây người dọc bên đường từ Ngă tư Bảy Hiền lên Bà Quẹo mà một anh lớn nói là xác Việt Cộng. Khi nhiều đêm nghe tiếng hoả tiễn 122 ly bắn vào thành phố, xé gió, rít lên làm rung cửa nhà, nổ ầm trong khu vực. Sáng ra hay tin nhiều người dân chết.

Tuổi đời của tôi càng lớn, chiến tranh càng trở nên khốc liệt. Học sinh các lớp 11 và 12 lúc bấy giờ ai cũng lo. Tin tức từ nhiều mặt trận mỗi ngày đưa về thành phố khiến chúng tôi băn khoăn không biết ngày mai có c̣n được tiếp tục đến trường hay sẽ phải khoác áo chiến binh.

Hè 1972 có lệnh đôn quân. Năm 1968, sau trận tổng công kích của Việt Cộng th́ có lệnh tổng động viên nên mọi tầng lớp thanh niên trong tuổi nhập ngũ phải vào quân đội.

Năm nay, với lệnh đôn quân th́ thanh niên nếu không đủ tuổi ấn định theo các cấp lớp từ trung học đệ nhị cấp lên đại học sẽ phải nhập ngũ.

Nam sinh ở tuổi 18, tức sinh năm 1954 phải đang học lớp 12, cuối năm nếu đậu Tú tài II th́ sẽ tiếp tục được hoăn dịch. Cứ như thế tính thêm một tuổi cho mỗi năm ở bậc đại học.

Trong lớp 11 năm đó của tôi có bạn sinh năm 1954 nên cuối năm thi Tú tài I đậu hay rớt th́ cũng sẽ phải lên đường ṭng quân. Thi đậu th́ vào Trường Sĩ quan Thủ Đức, rớt th́ vào Trường Đồng Đế Nha Trang.

Hết niên học lớp 11, tôi thi đậu Tú tài I. Tháng 9/1972 trở lại trường trong ngày khai giảng chỉ c̣n nửa số nam sinh là bạn học cũ trở lại học lớp 12, là các bạn sinh năm 1955 hoặc 1956. Nhiều bạn cũ mấy tháng trước c̣n chung lớp, giờ đang ở quân trường và sẽ sớm trở thành chiến sĩ.

Chúng tôi quan tâm đến hiện t́nh đất nước và lo lắng cho bản thân v́ với cường độ chiến tranh gia tăng, nam sinh sẽ phải lên đường nhập ngũ bất cứ lúc nào khi nhu cầu chiến trường đ̣i hỏi.

Tại các trường học, chính phủ có chương tŕnh “Đoàn ngũ hoá sinh viên học sinh” được tổ chức thành đoàn, nhóm và tập dượt đi đứng theo kiểu nhà binh. Đơn giản chỉ có thế cho nam sinh lớp 12 của trường. Nghe nói các anh sinh viên trên đại học th́ có được tập cầm súng.

Những năm học lớp 11 và 12, các Nguyễn Văn Tiếu dạy Công dân Giáo dục, thầy Bùi Khắc Tiệp dạy Đại số là cựu sĩ quan Vơ bị Đà Lạt và thầy Hoàng Định dạy Anh văn hay bàn chuyện thời sự với học sinh, tỏ vẻ lạc quan về tương lai đất nước.

Thày Hoàng Định dạy Anh văn thấy chúng tôi lo lắng nên trấn an rằng Tổng thống Mỹ Nixon đă qua TQ bắt tay với Mao Trạch Đông, cuộc chiến sẽ chấm dứt thôi. Thầy chỉ ra cây phượng nơi sân trường đang nở rộ hoa đỏ và nói năm nay phượng nở nhiều, các anh chị cũng sẽ thi đỗ nhiều để được học tiếp lên, có cơ hội góp phần xây dựng đất nước trong tương lai.

Thầy Nguyễn Văn Tiếu mở diễn đàn trong lớp cho chúng tôi nói lên suy nghĩ của ḿnh về quê hương, về chính phủ.

Tôi và nhiều bạn chỉ trích các dân biểu khi có dịp đi công tác nước ngoài thường buôn lậu nước hoa, mỹ phẩm, quần lót hay lịch cởi truồng, hoặc có dân biểu ăn cắp các tượng cổ đem bán được báo chí đặt tên “Dân biểu tượng Chàm”. Tổng trưởng kinh tế Phạm Kim Ngọc với chính sách đánh thuế trị giá gia tăng, với t́nh h́nh kinh tế vật giá leo thang làm cuộc sống của dân khó khăn thêm cũng bị mang ra phê phán, chế giễu gọi ông là “Tổng Ngốc”.

Nhiều bạn bày tỏ sự căm ghét “Vua đi đêm Kissinger” và chán ngán với Hoà đàm Paris kéo dài đă nhiều năm mà không có kết quả.

Khi bản hiệp định được bốn bên kư kết ở Paris, trong ḷng tôi cũng mừng, bớt lo về tương lai và hy vọng chiến tranh chấm dứt sẽ không c̣n phải thấy hàng xóm láng giềng hay bạn học tử trận.

Ngưng chiến rồi, mơ ước lớn nhất của tôi là được tiếp tục con đường học vấn để mai sau đóng góp cho đất nước.

Ngày 27 tháng 1 năm 1973 Hiệp định Paris bắt đầu có hiệu lực trên hai miền Nam Bắc quê hương.

Hôm đó là thứ Bảy, tôi và mấy bạn cùng lớp rủ nhau lên trung tâm của thủ đô Sài G̣n xem có ǵ lạ trong ngày đầu tiên ngưng bắn, chào đón hoà b́nh.

Từ nhà ở Ngă ba Ông Tạ chạy lên Ngă tư Bảy Hiền, v́ đường Thoại Ngọc Hầu đang có chợ tết, rồi qua Lăng Cha Cả, qua Bộ Tổng Tham mưu mà tôi thấy vẫn như mọi ngày, không có ǵ khác lạ. Lên đến Ngă tư Phú Nhuận mới thấy một số nhà dân hay cửa tiệm có treo cờ vàng ba sọc đỏ.

Đường vào trung tâm thành phố cảnh vật cũng b́nh thường. Chỉ c̣n một tuần nữa là Tết Quư Sửu. Sắp tết nên sinh hoạt nhộn nhịp trước bưu điện với những sạp bán thiệp xuân. Chúng tôi ghé hàng ḅ bía quen thuộc thưởng thức hương vị cay, thơm ngon giữa trời se se lạnh. Ghé chợ hoa Nguyễn Huệ ngắm sắc hoa muôn mầu muôn tía, chụp vài pô ảnh kỷ niệm rồi đi bộ dọc phố Lê Lợi xuống chợ Bến Thành hoà ḿnh vào không khí tết ồn ào với những quảng cáo nai khô cá thiều, kem đánh răng Hynos, rượu dâu Đà Lạt và các loại bánh mứt tết.

Thành phố nhộn nhịp lên v́ sinh hoạt đón tết chứ không phải để chào hoà b́nh. Không băng rôn, biểu ngữ giăng ngang đường, không dấu chỉ nào cho thấy tiếng súng đă im và hoà b́nh đang đến. Chỉ thấy quảng cáo các băng nhạc và trong không gian nhiều nơi vang vang những khúc nhạc rộn ràng chào đón mùa xuân đang về.

Chúng tôi vào một quán cà phê trên đường Nguyễn Du, nơi quen thuộc của thanh niên sinh viên học sinh. Ngồi bàn luận với nhau về không khí hoà b́nh trong ngày đầu tiên ngưng bắn mà thấy không có ǵ khác hơn mọi ngày ở thành phố này.

Hay chúng tôi c̣n non trẻ để hiểu về bản hiệp định vừa được kư kết, để hiểu những chuyến đi như thoi đưa của Kissinger giữa Washington, Paris và Sài G̣n mà trong một lần ghé thủ đô mới đây nhà ngoại giao Mỹ đă gặp phải biểu t́nh, đốt xe phản đối.

Với bản hiệp định đă được kư, dù chưa biết ra sao nhưng tôi cũng vui trong ḷng v́ bao năm qua đă ôm ấp những ước mơ, như gịng nhạc Trịnh Công Sơn đang vang ra từ những chiếc loa:

Khi đất nước tôi không c̣n chiến tranh

Trẻ con đi hát đồng dao ngoài đường

Khi đất nước tôi không c̣n giết nhau

Mọi người ra phố mời rao nụ cười…


Khi đất nước tôi thanh b́nh

Tôi sẽ đi không ngừng

Sài G̣n ra Trung, Hà Nội vô Nam

Tôi đi chung cuộc mừng

Và mong sẽ quên chuyện non nước ḿnh


Bùi Văn Phú

https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c0j8k8yxq09o