Results 1 to 2 of 2

Thread: Hăy Ngủ Yên Đà Nẵng Của Tôi Ơi! -Trần Trung Đạo

  1. #1
    Member
    Join Date
    14-12-2010
    Posts
    1,362

    Hăy Ngủ Yên Đà Nẵng Của Tôi Ơi! -Trần Trung Đạo



    Tôi viết về nhiều nơi, những nơi tôi đă đi qua và cả những nơi tôi một lần đặt chân đến.
    Tôi viết về Sài G̣n và những ngày băo lửa 75, về Hội An và những mùa lá đổ trước sân chùa, về khu kinh tế mới Đồng Xoài và những nơi mùa xuân không c̣n trở lại.
    Nhưng, ngoại trừ những ḍng thơ của tuổi học tṛ nhiều sáo ngữ, măi đến hôm nay tôi mới viết riêng một bài về Đà Nẵng.

    Tại sao? Đơn giản chỉ v́ tôi muốn giữ riêng cho tôi trong giấc mơ về một thành phố dấu yêu, về những con đường hoa phượng đỏ và một thuở hoa niên đầy kỷ niệm.

    Đà Nẵng của tôi, một thời được xem như là một Lebanon của Châu Á, thành phố chiến tranh, xô bồ, tang tóc.
    Nơi đó, tháng 3 năm 1965, bước chân của những người lính Thủy Quân Lục Chiến Mỹ đầu tiên đổ bộ để làm đầu cầu cho cuộc chiến tranh tốn kém nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

    Địa danh Đà Nẵng xuất hiện nhiều lần trong quân sử Mỹ, nhiều hơn cả những mặt trận lừng danh trong thế chiến thứ hai như Bulge, Ardennes, Midway v.v. Đà Nẵng với những doanh trại, băi biển được gọi bằng tiếng Mỹ: China Beach, TienSa Camp, Monkey Mountain.
    Đà Nẵng của tôi, nơi những buổi chiều của tuổi mười ba, tôi vẫn thường đứng nh́n những đoàn xe mang nhăn hiệu Sealand, RMK, GMC nối đuôi nhau mỗi ngày trên chiếc cầu màu đen mang tên của một viên tướng Thực Dân.

    Những chiếc chiến xa nặng nề, những khẩu đại pháo ṇng dài được cất lên từ chiếc tàu lớn neo ngoài cửa biển Sơn Chà.
    Tiếng gầm thét của những đoàn phi cơ chiến đấu đang đáp xuống phi trường quân sự ngoài ngă ba Duy Tân.
    Tiếng nhạc, tiếng cười, tiếng chọc ghẹo, okie, hello, goodbye của những người lính Mỹ và những cô gái Việt Nam vào tuổi chị tôi, vọng lại từ những hộp đêm dọc bờ sông Bạch Đằng.

    Tất cả đă khơi dậy trong ḷng tôi nhiều câu hỏi, nhiều băn khoăn và cả những tủi thẹn đầu đời của một đứa bé Việt Nam, xót xa cho số phận của một cây cổ thụ bốn ngàn năm đang biến thành cây chùm gởi. Tại sao? Tại sao lại là Đà Nẵng?
    Tại sao là Việt Nam quê hương tôi mà lại không phải một nơi nào khác?

    Đà Nẵng của tôi, như định mệnh an bài, cũng là nơi an nghỉ của người lính Mỹ đầu tiên thuộc chiến hạm lừng danh Hoa Kỳ, USS Constitution.
    Không phải đợi đến 1965, khi các chiến hạm thuộc Đệ Thất hạm đội thả neo tại cửa biển Đà Nẵng để đổ bộ các đơn vị Thủy Quân Lục Chiến Mỹ đầu tiên, nhưng từ hơn 120 năm trước, Đà Nẵng đă là một nơi hẹn ḥ đầy định mệnh giữa quân đội Việt Nam thời Thiệu Trị và Hộ Tống Hạm Hoa Kỳ đầu tiên của hải quân Mỹ dưới quyền của hạm trưởng John Percival.

    Theo các tài liệu c̣n ghi lại, năm 1845, chiến hạm USS Constitution của Hải Quân Hoa Kỳ, trên chuyến hải hành 2 năm ṿng quanh thế giới, dừng lại cảng Đà Nẵng để xin cung cấp thực phẩm và nước ngọt.
    Cũng tại hải cảng lịch sử nầy, Hạm trưởng John Percival xin phép quan trấn thủ thành Đà Nẵng để chôn cất thủy thủ William Cook vừa qua đời, dưới chân Núi Khỉ nằm trong rặng Sơn Chà.
    Thậm chí ông c̣n “viện trợ” 2 Mỹ kim để lo phần hương khói. Tiếc thay, chỉ vài ngày sau đó, v́ việc triều đ́nh Huế bắt giam Giám Mục Dominique LeFevre, đă làm cho tang lễ thắm đượm t́nh nhân đạo của con người, biến thành một xung đột quân sự giữa hai quốc gia.
    Cuộc chạm trán ngắn ngủi năm 1845 rất ít người biết đến. Những viên đại pháo bắn vào lănh hải Việt Nam, dù chỉ để đe dọa, cũng đă vô t́nh gây thương tích cho quan hệ đầy oan trái giữa hai quốc gia Việt Mỹ sau này.

    Đà Nẵng của tôi có khu Ngă Ba Huế nhộn nhịp, nơi tôi từ Hội An về thăm cô tôi những chiều thứ Sáu trong những chiếc xe khách hiệu Renault già nua màu xanh đậm.
    Tôi vẫn nhớ căn nhà nhỏ, ánh đèn dầu loe lắt, bàn tay xanh xao của cô khi dúi vào túi tôi những tờ giấy bạc được gói kín trong nhiều lớp vải.

    Đó là những đồng tiền khó khăn và vô giá mà cô dành dụm cho đứa cháu trai vào Hội An nương náu trong chùa ăn học.
    Tôi ra Đà Nẵng t́m cô vào đầu năm 1968
    . Nhà cô nghèo, con cháu lại quá đông. Nhiều đêm tôi phải ngủ đói trên căn gác của một trại cây ở hẻm 220 Hùng Vương, ngang hông phường Thạc Gián.
    Vài tuần sau, v́ nhà đông đúc, cô đưa tôi đến sống với người anh họ và bà chị dâu khó tánh ở Cỗ Mân, Sơn Chà.
    Sau một thời gian ngắn, tôi không chịu đựng được nữa nên lặng lẽ bỏ đi.
    Tôi vào chùa Viên Giác. Năm tháng như mây trời, bao độ hợp tan mang theo những giận hờn, thương ghét. Cô tôi đă về bên cơi khác nhưng ḷng tôi sao vẫn nhớ vẫn thương.
    Trên xứ người, nhiều đêm không ngủ được, nhớ lại tiếng ho của người cô bịnh hoạn, tôi vẫn c̣n nghe nhức nhối như thuở mới về thăm.
    Chiến tranh và nghèo đói đă cướp đi bao thế hệ Việt Nam vô tội.

    Đà Nẵng của tôi không phải chỉ là điêu linh tang tóc mà c̣n là thành phố cảng đẹp tuyệt vời.
    Những bờ biển uốn cong như mái tóc của người con gái Việt Nam đang đứng trông ra Thái B́nh Dương bao la bát ngát.

    Từ eo biển mỹ miều đó những thương thuyền ngoại quốc đă đến thăm thành phố từ mấy trăm năm trước.
    Đà Nẵng của tôi có hàng phượng đỏ hai bên đường Bạch Đằng, đường Độc Lập với những chiếc ghế đá dọc bờ sông mang chứng tích của một thời học tṛ đầy kỷ niệm.

    Đà Nẵng của tôi có băi Mỹ Khê (chứ không phải China Beach), với bờ cát trắng chạy dài và hàng dương vi vu theo gió, có băi Thanh B́nh với những chiếc ghe đánh cá đi về và cảnh chợ chiều nhộn nhịp.
    Những ngày hè oi bức, tôi và đám bạn vẫn thường ôm đàn ra ngồi dựa lưng vào những gốc dương liễu dọc băi biển.
    Trong tiếng sóng từng nhịp vỗ vào bờ, chúng tôi cùng cất cao bài hát Ra Khơi như để cổ vơ cho những chiếc thuyền đánh cá đang giong buồm ra biển.
    Tôi đâu biết vài năm sau, bạn bè tôi cũng lần lượt ra khơi như thế nhưng chẳng c̣n ai dám đến tiễn đưa.

    Đà Nẵng của tôi có những hàng cây sao t́nh tự dọc đường Thống Nhất, nối từ bờ sông đi ngang qua Trường Nữ, nơi các cô cậu học tṛ Phan Châu Trinh, Phan Thanh Giản vẫn thường đứng đợi người trong mơ sau mỗi buổi tan trường. Những chiếc áo dài trắng thướt tha.
    Những mái tóc thề chấm vai thơ mộng. Những đôi mắt nai tơ đó đă từng là nguồn cảm hứng của nhiều nhà thơ xứ Quảng đa t́nh. Xin mời đọc vài câu thơ của nhà thơ Luân Hoán viết về các cô nữ sinh Đà Nẵng:

    chiều chiều luồn chợ Vườn Hoa
    trôi theo Đồng Khánh bám tà áo bay
    mắt hồng liệng cái ngoắt tay
    dắt qua Độc Lập dựa cây đèn đường
    chập chùng xuân ảnh vải hương
    ngó ai ḷng cũng yêu thương tức th́
    giả vờ châm thuốc nhâm nhi
    nuốt thầm vóc đứng, dáng đi quanh ḿnh.
    (Đà Nẵng, thơ Luân Hoán)

    Các cô nữ sinh của một thời thơ mộng tung tăng như những con bướm vàng trên đường Thống Nhất, Lê Lợi, Hoàng Diệu, Khải Định ngày xưa, đă không về nữa.
    Các cô đă ra đi, đă bỏ lại sau lưng ḿnh hàng cây sao rợp bóng bên đường, bỏ lại những chiếc ghế vuông, những ly chanh muối, những quán chè.
    Các cô bây giờ đă lớn, đă trưởng thành. Nhiều cô đă là những bà mẹ tay bồng tay bế, để rồi, 17 năm sau ngồi nhớ lại năm ḿnh 17 tuổi.

    Mười bảy năm trời không thấy nhau
    Aó xưa giờ chắc đă phai màu
    Tôi đi góp lá ngàn phương lại
    Đốt lửa cho đời sương khói bay.

    (Thơ Trần Trung Đạo)

  2. #2
    Member
    Join Date
    14-12-2010
    Posts
    1,362


    Và các cậu học tṛ cũng thế. Những chàng thanh niên với buồng phổi và trái tim chất đầy hùng khí của xứ địa linh nhân kiệt đă ra đi. Thế hệ trẻ Việt Nam trong thời chinh chiến và cả khi đất nước ḥa b́nh, đă chịu đựng quá nhiều thiệt tḥi mất mác.

    Nỗi bất hạnh lớn nhất của một đời người vẫn là bất hạnh không có tuổi hoa niên.
    Các cậu học tṛ ngày ấy ra đi, bỏ lại sau lưng những chiếc xe đạp, những quán Cà-phê Thạch Thảo, Thanh Hải, Ngọc Lan, những rạp hát Trưng Vương, Chợ Cồn, bỏ lại cây đàn guitar cũ kỹ và những bản t́nh ca chưa viết trọn trong sân trường.
    Để rồi nhiều năm, sau cuộc biển dâu, chinh chiến, gian lao, tù tội trở về.
    Trở về chỉ để thấy thành phố xưa nay đă đổi chủ và con đường xưa nay đă đổi thay tên.
    Tuổi thơ không bao giờ trở lại. Suối vẫn chảy, nước vẫn reo nhưng điêu linh tang tóc đă xua bầy nai tơ lạc đàn đi biền biệt, mất dấu đường về bên khe đá cũ.

    Sau 1975, những băi biển Mỹ Khê, Thanh B́nh, Tiên Sa, Thanh Khê, Tân Thái, Mân Quang, Chợ Mai, Chợ Chiều, Non Nước, Nam Ô, v.v.., vẫn c̣n là điểm hẹn nhưng không phải là nơi hẹn ḥ của những cặp t́nh nhân, nhưng là nơi những người con Đà Nẵng hẹn nhau để bỏ quê hương mà ra đi.

    Xin đừng hỏi họ đi đâu, về đâu trong những đêm tối trời lầm lủi đó. Không ai biết chắc.
    Chỉ một điều họ biết là họ không c̣n chọn lựa nào khác hơn là phải ra đi. Không một người dân Quảng nào bỏ quê hương ra đi mà không đau xót.

    Xin đừng dán lên lưng, lên trán họ những nhăn hiệu theo Tây, theo Mỹ. Không. Người dân Quảng là những người yêu nước.
    Ông cha họ đă từng cười mà bước lên máy chém Thực Dân. Những cơn băo lụt tàn phá mỗi năm đă không làm họ bỏ làng mạc ra đi. Nạn hạn hán làm ruộng đồng khô cháy mỗi năm không buộc họ phải bỏ mồ mả tổ tiên ra đi.
    Sụp căn nhà này họ căm cụi xây trên nền đất cũ căn nhà khác. Trôi căn nhà này họ lại xẻ gỗ, lợp tranh xây lên căn nhà khác.
    Bao thế hệ đă sống và đă chết trên vùng đất cày lên sỏi đá đó. Nhưng chế độ mới, một chế độ nhân danh những mục tiêu tốt đẹp nhất trên đời đă buộc họ phải ra đi.
    Sự thôi thúc của tự do như tiếng gọi thiêng liêng của người cha già vọng về từ một nơi xa thăm thẳm.
    Và sẽ không ai biết, bao nhiêu người, trong số hàng ngàn, hàng vạn người bỏ Đà Nẵng ra đi, đă đến được HongKong, Philippines và bao nhiêu người không may mắn đă bị chôn sâu trong ḷng biển, chết thảm thương trong bàn tay hải tặc, chết trong đói khát sau những tuần, những tháng lênh đênh ngoài biển cả.

    Thưa Mẹ

    Chúng con là người Việt Nam lưu lạc
    Ngày ra đi không hẹn buổi quay về
    Chẳng phải là sương mù sao khóc lúc đêm khuya
    Chẳng phải gió sao đời là giông băo
    Chẳng phải mây sao miệt mài trôi nổi
    Chẳng phải là rừng sao héo úa mỗi tàn thu.
    Mười tám năm

    Chúng con sống trong âm thầm và
    chết giữa hoang vu
    Biển cả, rừng sâu, non mờ, núi thẳm
    Chúng con đi gót chân ṃn vạn dặm
    Ngơ ngác nh́n nhân loại, tủi thân nhau.
    (Thơ Trần Trung Đạo)

    Đà Nẵng của tôi, sau 1975, không c̣n thơ mộng nữa. Những câu ca dao đậm đà t́nh quê hương đất nước:
    “Ngó lên ḥn Kẽm đá Dừng, thương cha nhớ mẹ quá chừng bậu ơi” đă được thay bằng những khẩu hiệu đấu tranh giai cấp chất chứa toàn chuyện oán thù.
    Những điệu ḥ khoan đậm đà hương vị Quảng Nam “Đất Quảng Nam chưa mưa đà thấm, rươụ hồng đào chưa nhấm đà say” đă được thay bằng những những đêm dài học tập, thảo luận, khuyến khích thầy cô, cha mẹ, anh em tố cáo lẫn nhau.

    Ánh trăng không c̣n là những dải lụa vàng Duy Xuyên đang trải trên ḍng sông Hàn mỗi đêm Rằm, nhưng là những vết dao nghèo đói đang chém xuống một quê hương vốn đă chịu đựng nhiều bất hạnh.
    Ngày cuối cùng của tôi ở Đà Nẵng như đoạn kết của một cuốn phim buồn. Tôi và cô bé, lư do cho những bài thơ t́nh học tṛ đầy sáo ngữ của tôi, ngồi trên chiếc ghế đá trên đường Bạch Đằng, nh́n sang hướng Sơn Chà.

    - Anh sắp phải đi xa.
    - Em biết.
    - Sao em biết, anh chưa nói với em mà?
    - Anh nói với em rồi. “Anh phải vô Sài G̣n học đại học.
    Học xong anh sẽ về quê, không đi nữa.” Em c̣n nhớ anh nói với em câu đó lúc mấy giờ, ngày nào và tại đâu nữa ḱa.
    - Không phải.
    Đó là chuyện hồi chưa “giải phóng”, bây giờ th́ khác.
    - Bây chừ anh tính đi đâu?
    - Anh vượt biên. Nếu đi lọt, có thể anh sẽ qua Mỹ học.
    - Bộ ở Việt Nam không có trường cho anh học sao. Em nghe nói Mỹ xa lắm, chắc là xa hơn Sài G̣n nhiều. Mùa hè làm sao anh về thăm quê được.
    - Anh sẽ về nhưng chắc không phải mùa hè.
    - Anh lại hứa.

    Hai đứa nh́n ra sông. Chiếc phà An Hải vẫn mệt mỏi đưa người qua lại. Giọng hát buồn năo nuột của anh thương phế binh cụt hai chân từ ngoài bến vọng vào:
    “Rừng lá xanh xanh cây phủ đường đi. Thành phố sau lưng ôm mộng ước ǵ. Tôi là người đi chinh chiến dài lâu.
    Nên mộng ước đầu nghe như đă ch́m sâu”. Anh hát để tưởng nhớ bạn bè nhưng không biết rằng bạn bè anh đang lần lượt bỏ anh đi.
    Hàng phượng dọc bờ sông đă bắt đầu nở rộ nhưng không c̣n để “Mỗi năm đến hè, ḷng man mác buồn” nhưng là mùa chia tay vĩnh viễn, nát tan.
    Nước sông Hàn lững lờ trôi mang theo dăm chiếc lá. Hai đứa ngồi im lặng, không biết phải nói ǵ.
    Nói ǵ rồi cũng chia tay. Em đơn giản, hồn nhiên và ngây thơ đến tội nghiệp. Em sẽ chẳng thể nào hiểu được tôi, và tôi cũng chẳng biết giải thích thế nào cho em hiểu.
    Trái đất của em nhỏ nhoi, bao bọc bởi những rặng tre xanh hiền ḥa. Tâm hồn em là gịng sông mùa thu êm đềm, tĩnh lặng.
    Tâm hồn tôi th́ hoàn toàn tương phản, trùng điệp núi đèo, ghềnh thác.
    Tôi sinh ra trong cuộc đời này để gánh hết khổ đau, để làm tên du mục đi lang thang trên chính quê hương ḿnh. Và ngày mai, tôi lại sẽ bắt đầu hành tŕnh du mục mới.
    Con nước trôi c̣n biết ḿnh đang ra biển. Chiếc lá rơi c̣n biết cội quay về. Nhưng tôi không biết sẽ về đâu.
    Khi xa Đà Nẵng, nếu có một điều tôi đă không dám nói với em, đó là một lời xin lỗi măi mười năm sau tôi mới viết thành thơ:

    Tôi vẫn nợ em một lời xin lỗi
    Nợ quê hương một chỗ đất chôn nhau
    Nợ cha mẹ những nhọc nhằn khuya sớm
    Tôi nợ tôi mộng ước thuở ban đầu.
    (Thơ Trần Trung Đạo)

    Hai mươi hai năm rồi tôi chưa về Đà Nẵng. Cô tôi đă qua đời. Bạn bè mỗi người một ngă. Cô bé ngày xưa đă có gia đ́nh. Khuôn mặt thành phố mang nhiều thay đổi.
    Đà Nẵng thân yêu ơi, có c̣n nhớ đến tôi không? Căn gác đường Hùng Vương, căn nhà lá phía trong Ngă Ba Huế, cồn cát trắng ở Mân Quang nơi tôi chôn dấu kho tàng tuổi thơ khốn khổ của ḿnh, biết có c̣n nhận ra tôi, cho dù tôi trở lại.

    Và đêm nay, tôi ngồi đây, tưởng tượng một ngày về Đà Nẵng:

    Có c̣n nhận ra tôi không?
    Hỡi thành phố cũ
    Những mái ngói xanh rêu
    Bức tường vôi loang lỗ
    Bài thơ xưa ghi dấu một phần đời

    Có c̣n nhận ra tôi không?
    Hỡi mơ ước tuổi hai mươi
    Bờ bến cũ, ngậm ngùi thân sỏi đá
    Tôi về đây, sông xưa, ḍng nước lạ
    Ngó mây trời mà khóc tuổi hoa niên
    Có c̣n nhận ra tôi không ?
    Hỡi cây đa cũ trong sân
    Nơi tôi đứng những chiều thu lá đổ
    Đừng hát nữa đa ơi, bài ca buồn vạn cổ
    Tấm thân gầy đau nhức nhối trong đêm

    Có c̣n nhận ra tôi không?
    Hỡi những giọt cà-phê đen
    Ly rượu đắng cho môi đời bớt nhạt
    Khói thuốc bay như mây trời phiêu bạt
    Trên con đường nay đă đổi thay tên

    Có c̣n nhận ra tôi không?
    Hỡi bè bạn anh em
    Ai c̣n sống và ai đă chết
    Ai ở lại lao đao, ai phương trời biền biệt
    Giờ chia tay sao chẳng hẹn quay về

    Có c̣n nhận ra tôi không?
    Hỡi ghế đá công viên
    Những mái lá che tôi thời mưa nắng
    Từ nơi đấy trong đêm dài yên lặng
    Tôi ngồi nghe sông núi gọi tên ḿnh

    Có c̣n nhận ra tôi không?
    Hay tại chính tôi quên.

    (Thơ Trần Trung Đạo)

    Và biết đâu, nhờ chưa về, mà thành phố c̣n nguyên vẹn trong trái tim tôi, bởi v́, nếu tôi về thăm, Đà Nẵng chắc sẽ không c̣n nữa.Hăy ngủ yên Đà Nẵng của tôi ơi.

    Trần Trung Đạo

Thread Information

Users Browsing this Thread

There are currently 1 users browsing this thread. (0 members and 1 guests)

Similar Threads

  1. Replies: 7
    Last Post: 28-06-2012, 02:35 AM
  2. Replies: 0
    Last Post: 10-12-2011, 01:32 PM
  3. Replies: 7
    Last Post: 08-12-2011, 07:00 AM
  4. Replies: 2
    Last Post: 29-09-2011, 12:48 AM
  5. Replies: 0
    Last Post: 12-06-2011, 04:30 PM

Bookmarks

Posting Permissions

  • You may not post new threads
  • You may not post replies
  • You may not post attachments
  • You may not edit your posts
  •