Cơi đời một kiếp yêu em
Dẫu là bỏ cuộc, mộng t́m dáng xưa
Bùi Giáng (1926-1998), là nhà thơ, dịch giả và là nhà nghiên cứu văn học của Việt Nam. Các bút danh khác của ông là: Trung niên thi sĩ, Thi sĩ đười ươi, Brigitte Giáng, Giáng Moroe, Bùi Bán Dùi, Bùi Bàn Dúi, Bùi Tồn Lưu, Bùi Tồn Lê, Bùi Bê Bối, Bùi Văn Chiêu Lỳ...Ông nổi tiếng từ năm 1962 với tập thơ Mưa nguồn.
Kỳ nữ Kim Cương chiếm một vị trí đặc biệt trong cuộc đời, trong tâm hồn và trong sáng tác của Bùi Giáng. Trong tâm hồn ông, Kim Cương là "đệ nhất mỹ nhân" trong thiên hạ. Ông yêu Kim Cương bằng một t́nh yêu lạ lùng nhất thế gian. Chỉ có thể nói đó là một t́nh yêu bất tử. Đă có rất nhiều giai thoại xung quanh mối t́nh kỳ bí này.
Đối với Kim Cương, tuy là mối t́nh đơn phương từ phía Bùi Giáng, nhưng nữ nghệ sĩ đă rất trân trọng t́nh yêu của ông, một sự trân trọng vô cùng cảm động và hiếm thấy. Nhiều năm qua, nghệ sĩ Kim Cương có những lư do riêng nên đă không lên tiếng một cách chính thức. Lần đầu tiên, bà tiết lộ với Báo Thanh Niên một số sự thật về thiên t́nh sử này, v́ đă đến lúc bà không c̣n lư do để tiếp tục im lặng... Chúng tôi mạn báo Thanh Niên để giới thiệu riêng cùng bạn đọc những tiết lộ của Kim Cương. Chúng tôi xin tỏ ḷng biết ơn nghệ sĩ Kim Cương. Những tiết lộ này sẽ giúp cho công chúng hiểu rơ hơn con người và sự nghiệp của một thi sĩ độc đáo vào bậc nhất của đất nước.
Có lẽ trong cuộc đời của thi sĩ Bùi Giáng, ngoài chuyện văn chương ra th́ chuyện t́nh đơn phương của ông với NSƯT Kim Cương là nổi bật nhất, kỳ lạ nhất, và cũng cảm động nhất. Kim Cương c̣n giữ rất nhiều bài thơ của ông viết tặng riêng bà, cả h́nh ảnh nữa, nhưng từ lâu bà từ chối mọi lời yêu cầu của các tờ báo, nhà xuất bản xin được phát hành, đặc biệt sau khi Bùi Giáng vừa qua đời nhiều đơn vị c̣n đặt vấn đề "mua" những tấm ảnh, tập thơ đó. Bà nói: "Tôi không muốn đem t́nh cảm của Bùi Giáng ra đánh bóng tên tuổi của ḿnh hoặc làm ǵ đó có dấu ấn kinh doanh. Dù tôi không yêu ông, nhưng tôi trân trọng t́nh yêu của ông. Tuy nhiên, bây giờ sau loạt bài của Báo Thanh Niên, tôi thấy đây không c̣n là chuyện riêng tư nữa, mà Bùi Giáng là một sự kiện văn học chung của đất nước, cần có thêm nhiều thông tin về ông. Và v́ không lên tiếng nên có những thêu dệt không đẹp cho Bùi Giáng, v́ vậy tôi chỉ muốn nói rơ một vài sự thật để người ta hiểu đúng ông hơn".
Kim Cương biết Bùi Giáng lúc bà khoảng 19 tuổi, c̣n theo đoàn cải lương của má Bảy Nam nhưng đă được mệnh danh là "kỳ nữ".
Thật ra, ông chú ư đến bà trong một đám cưới của đôi bạn Hạnh - Thùy. Sau đám cưới, một hôm Thùy bảo Kim Cương: "Có một ông giáo sư Đại học Văn khoa, đi học ở Đức về, ái mộ chị lắm, muốn đến nhà thăm chị". Kim Cương trả lời: "Ừ, th́ mời ổng tới". Hóa ra là Bùi Giáng, lúc ấy đang dạy học, cũng áo quần tươm tất chứ chưa có "điên điên" như sau này. Bùi Giáng lui tới, mời Kim Cương lên xe đạp ông chở đi chơi, rồi cả cầu hôn, nhưng bà đều né tránh. Bởi sau vài lần tiếp xúc, bà thấy ở ông toát lên cái ǵ đó "kỳ kỳ", bất b́nh thường, nên bà sợ. Đeo đuổi măi không được, Bùi Giáng thở dài nói: "Thôi, chắc cô không ưng tôi v́ tôi lớn tuổi hơn cô (Bùi Giáng lớn hơn Kim Cương mười mấy tuổi), vậy cô hứa với tôi là sẽ ưng thằng cháu của tôi nhé. Nó trẻ, lại đẹp trai, học giỏi". Kim Cương ngần ngừ: "Thưa anh, chuyện t́nh cảm đâu có nói trước được. Tôi không dám hứa hẹn ǵ đâu, để chừng nào gặp nhau hẵng tính...". Ư bà muốn hoăn binh. Nhưng Bùi Giáng đă đùng đùng dắt cháu tới. Trời ơi, hóa ra đó là thằng nhỏ mới... 8 tuổi. Kim Cương hết hồn. Thôi rồi! Ổng đúng là không b́nh thường!
Từ đó, mỗi năm Bùi Giáng mỗi bệnh nặng hơn. Ông không có vợ con, suốt ngày đi lang thang ngoài đường, ḥ hét, rồi cứ địa chỉ nhà Kim Cương mà tới. Thằng bé Toro con của Kim Cương lúc ấy khoảng 5 tuổi, thường trố mắt ra nh́n ông, và hỏi: "Mẹ ơi, sao bác này giống cái xe hoa quá?". Tư duy trẻ con thật ngộ nghĩnh, nhưng lại rất chính xác. Th́ trên người Bùi Giáng có đủ thứ: nào hộp lon treo lủng lẳng, nào lá cờ giắt sau lưng, nào nhánh cây, ṿng hoa trên đầu... cả một nải chuối đeo thường xuyên trên cổ. Không mở cửa cho ông vào là ông la hét, đập cửa, chửi um sùm, ném đá nữa, khiến hàng xóm náo động. Nhưng riết rồi quen, mỗi lần ông tới nhà Kim Cương ai nấy đều cười. Má Bảy Nam ở trên lầu chỉ cần nghe la rùm beng, đập cửa ầm ầm, là hỏi: "Bùi Giáng phải không?". Nhiều lần ông say khướt, nằm ịch xuống gốc cây trước nhà Kim Cương, mọi người phải khiêng vào. Bà lắc đầu: "Sợ ổng chết. Tướng tá vầy có thể chết bất cứ lúc nào. Nhưng khiêng vô rồi cũng sợ rủi ổng chết trong nhà ḿnh. Mà điều, không nỡ bỏ ổng lăn lóc ngoài đường, thấy tội quá".
Nhưng điều hay nhất là mỗi khi vô nhà Kim Cương ông lại sáng tác thơ để tặng bà. Tiện tay xé bất cứ tờ giấy, tờ lịch nào là ông viết ào vô đó. Nguồn thơ yêu cứ tuôn trào như suối, không vơi cạn theo năm tháng. Về sau, khi ông "quậy" quá th́ Kim Cương nghĩ ra cách, không mở cửa, mà ḷn một cuốn sổ ra khe cửa cho ông viết thơ. Ông hí hoáy một hồi, rồi vui vẻ bước đi. Suốt 40 năm, cả chục cuốn sổ tay đă đầy ắp chữ của ông, chỉ riêng tặng "nương tử Kim Cương". Bà trân trọng ǵn giữ trong ngăn tủ. Những vần thơ yêu với nét chữ ngả nghiêng chệnh choạng nhưng hồn nhiên say đắm lạ kỳ.
- Kính thưa nương tử Kim Cương
Tấm ḷng rộng mở phi thường bấy nay
Ngàn năm điêu đứng đọa đày
Thiên thu sử lịch cau mày về sau
Thưa em đời mộng dạt dào
T́nh yêu vô tận yêu đào vô biên
- Kể từ tao ngộ đầu tiên
Kim Cương vô tận, thuyền quyên vô cùng
Bốn mươi năm đă lẫy lừng
Âm thầm tưởng niệm lạ lùng giai nhân
Trái tim thiết thạch vô ngần
Từ tam thu tới tử phần hôm nay
Kể từ sử lịch xa xuôi
Bất ngờ một bận bùi ngùi yêu em
Lang thang vạn dặm độc hành
Cẫm nang bỏ cuôc đời miǹh trao em
**** "
Quyền lực" của Kim Cương
Phải nói là Kim Cương có "quyền lực" rất lớn đối với Bùi Giáng. Cứ nghe tên bà là ông trở lại ngoan ngoăn như một đứa trẻ con. Một lần, ông làm "chim bay c̣ bay" giữa phố, gây ách tắc giao thông, công an tới lôi ông vào cũng không được. T́nh cờ có ông bạn Đoàn Thạch Hăn trông thấy, thế là anh ta rỉ tai ông: "Kim Cương nhắn ông tới nhà ḱa!". Lập tức ông riu ríu đi theo Đoàn Thạch Hăn.
Ông c̣n "ái mộ" bà theo kiểu "kinh khủng" của ông. Người ta ái mộ th́ xin chữ kư, xin h́nh, c̣n ông th́ xin... quần. Ông tới nhà nằng nặc đ̣i bà cho ông cái quần. Bà lấy quần của cậu Toro nay đă lớn cỡ ông mặc vừa. Ông giăy nảy không chịu, đ̣i cái quần của Kim Cương mới được. Bà bực quá, đưa thiệt. Lập tức ông mặc vô và rồi không chịu thay ra. Tắm xong, mặc lại. Tỉnh bơ.
Và sau này khi ông ở nhờ nhà anh Hoài - cháu gọi ông bằng bác họ - tại G̣ Vấp, th́ cũng chỉ Kim Cương là người phụ nữ duy nhất được ông cho phép bước vào nhà. Nhiều lần, các bạn thơ nữ có ghé thăm ông, nhưng vừa mới nghe cháu vô báo tin là ông đă la hét om ṣm, đuổi họ như đuổi tà: "Chỉ có tiên nữ Kim Cương mới được bước tới đây. Đi ra! Đi ra hết!".
Nghệ sĩ Kim Cương nói: "Tôi rất trân trọng tài năng của ông, nhưng phải nói thật là ông điên nặng, nhưng là cái điên trí tuệ, nói ra nhiều câu cực kỳ sâu sắc". Thỉnh thoảng, khi ông hơi tỉnh th́ Kim Cương cũng ngồi bàn chuyện thơ văn với ông cho ông vui. Những lúc ấy, ông gọi bà bằng "cô" đàng hoàng chứ không "nương tử", không "Hằng Nga" ǵ hết. Nhưng có một lần, ông làm bà hết hồn. Hai người bàn luận đến Kiều, bà đọc mấy câu lỡ có sai một chút, ông liền đập bàn, la hét, nhảy dựng lên: "Tại sao Kiều mà cô nói sai như vậy? Câu vậy mà cô nói là của Kiều hả?". Thấy ông trợn mắt giận dữ, bà cứ ngỡ ông sắp bóp cổ ḿnh tới nơi. Bà quên mất rằng ông cũng yêu Kiều say đắm như yêu bà
Có một chuyện nhỏ, nhưng cảm động. Kim Cương nói rằng Bùi Giáng có đóng phim ǵ nữa đó, chắc đóng vai phụ nho nhỏ thôi. Kim Cương nhớ khi ông lănh tiền thù lao, liền mua hai trái xoài đem tới cho bà. Rất dễ thương.
Kim Cương bùi ngùi nhớ lại: "Suốt 40 năm, ông đối với tôi như một người yêu đơn phương, th́ ngược lại, tôi đối với ông như chỗ dựa tinh thần, bất cứ lúc nào nghe ông đau ốm hay bị công an bắt, bị người ta đánh là tôi có mặt". Bởi đơn giản, trong đầu Bùi Giáng chỉ có một số điện thoại duy nhất, một địa chỉ duy nhất, đó là địa chỉ và số điện thoại của Kim Cương. Nhiều lần ông đứng giữa đường dang tay la hét, làm kẹt xe, công an tới bắt, hỏi cách ǵ ông cũng chỉ nói một câu: "Người thân cuả tôi là Kim Cương, ở số... Hoàng Diệu, điện thoại 844...". Thế là công an réo gọi Kim Cương. Bà đi lănh ông ra. Chuyện đó xảy ra không biết bao nhiêu lần. Có khi ông bị té, bị thương, người ta chở vô bệnh viện, ông cũng chỉ "khai báo" y như vậy. Bệnh viện lại réo bà. Bà lại đến. Hoặc những lúc ông lên cơn, có khi vô quậy cả đám cưới nhà người ta, bị người ta đánh, bà lại đến đưa ông về. Có lần, ông xuất hiện trước nhà bà với tóc tai mặt mũi đầy máu v́ mới bị ai đó đánh, bà hoảng hốt gọi xích lô cho ông đi cấp cứu. Ông không chịu: "Chừng nào cô đi với tôi th́ tôi mới đi". Ừ, th́ đi. Kim Cương gọi chiếc xích lô chở ông, vừa ngồi xe ông vừa nói vung vít, mặc cho Kim Cương chịu trận.
Và như thường lệ, trong cơn điên điên tỉnh tỉnh, ông lại tiếp tục làm thơ yêu qua cuốn sổ nhỏ nhét vào khe cửa nhà bà:
- Yêu nhau từ bấy tới nay
Xiết bao tâm sự từ ngày qua đêm
Thưa em nương tử dịu mềm
Bốn mươi năm lẻ êm đềm vô biên
- Đầu tiên tiên nữ Kim Cương
Cuối cùng muôn một phi thường Cương Kim
Cúi đầu bái tạ t́nh em
Về sau vĩnh viễn êm đềm thương nhau
- Làm thơ tiếp tục yêu em
Ồ Kim Cương ạ êm đềm vô song
Kể từ lịch kiếp long đong
Anh điêu tàn tới thong dong bây giờ
...
Hư vô và vĩnh viễn
Cũng vô lư như lần kia dưới lá
Con chim bay bỏ lại nhánh khô cành
Đời đă mất tự bao giờ giữa dạ
Khi lỡ nh́n viễn tượng lúc đầu xanh
Buổi trưa đi vào giữa ḷng lá nhỏ
Tiếng kêu kia c̣n một chút mong manh
Ḍng nức nở như tia hồng đốm đỏ
Lạc trời cao kết tụ bóng không thành
Lá cũng mất như một lần đă lỡ
Trời đă xanh như tuổi ngọc đă xanh
Trời c̣n đó giữa tháng ngày lỡ dở
Hồn nguyên tiêu ai kiếm lại cho ḿnh
Đường vất vả vó ngựa chồn lảo đảo
Cồn sương đi vào sương lạnh miên man
Bờ bến cũ ngậm ngùi sông nước dạo
Đêm tàn canh khắc ngợi nguyệt gương ngàn
Một lần đứng lên mấy lần ngồi xuống
Ngón trên tay và tóc xơa trên đầu
T́nh đếm lại muôn vàn thôi đă uổng
Để bây giờ em có biết nơi đâu
Bờ trùng ngộ một phen này phen nữa
Tờ cảo thơm như lệ ứa pha hồng
Hồn hoa cỏ Phượng Thành Hy Lạp úa
Nghe một lần vĩnh viễn gặp hư không
Lời chế diễu sâu sắc-không điên chút nào!
Khi Trung Tá Không Quân Phạm Tuân được Liên Xô cho đi quá giang trên con tàu vũ trụ với một mớ "bèo hoa dâu" (không ai biết để làm cái tṛ khỉ ǵ!!!), nhà nước ta làm rùm beng cứ y như là chính ḿnh đă thành công trong việc vào không gian. Trong khi mọi người dân chỉ coi sự kiện này là một sự "Đi Ké" th́ báo chí, truyền h́nh, truyền thanh hồ hởi loan tin rất lâu, truyền cả sự vui sướng lố bịch đó cho các đồng chí
"ngố" đến độ một đảng viên cha viết thư cho con đang bị tù cải tạo, ngoài chuyện gia đ́nh cũng chêm vào một câu rất vô duyên "Ba cũng nói thêm cho con biết một tin mừng cho cả nước và gia đ́nh ta là đồng chí Phạm Tuân đă bay vạ vũ trụ". Người con đọc xong đưa cho các bạn tù khác xem với cái lắc đầu chán ngán.
Người ta hồ hởi như thế mà ông "điên điên" Bùi Giáng lại ca ngợi bằng cách viết hai câu thơ chúc mừng lên tấm bảng treo tọng teng trước ngực: "Hoan hô đồng chí Phạm Tuân-Khi không ông lại nhẩy tưng lên trời". Rơ ràng là 2 câu thơ chế nhạo. Ai dám nói ông điên lúc này?
Ba lời cảm tạ của Kim Cương
Bùi Giáng về ở nhà của anh Hoài vào khoảng năm 1978, th́ đến khoảng 1992 đă hơi tỉnh tỉnh. Nhà thơ Trụ Vũ thường ghé chơi với ông. Một lần Trụ Vũ bảo: "Kim Cương hẹn ngày mai lên thăm anh". Thế là suốt đêm ông không ngủ. Sáng dậy, ông đi tới đi lui, đứng ngồi không yên, và càu nhàu: "Cái thằng Trụ Vũ, chừng nào lên th́ lên, nhắn nhe làm chi cho người ta sốt ruột".
Anh Hoài c̣n tiết lộ ông phải giả vờ uống một tí rượu để đóng vai "say", như thế khi Kim Cương lên thăm ông mới có cớ đi ngả nghiêng cho Kim Cương d́u đỡ. Nhưng có lần uống măi, uống măi, rồi say thật lúc nào chả biết, khi Kim Cương đến nơi th́ ông đă... ngủ kḥ.
Một bữa, Kim Cương đến nhà, tặng ông đóa hoa hồng. Ông sung sướng quá. Kim Cương về rồi, ông hỏi anh Hoài: "Làm sao giữ được hoa tươi măi hè?". "Ba ngày là nó héo thôi bác ơi!". "Trời ơi, của Kim Cương tặng tao, phải giữ hoài chớ bây!". "Con có cách. Đem hoa trút ngược xuống th́ sẽ giữ giùm bác được vài tháng". Đúng là giữ được vài tháng, đến khi hoa đă khô nát ông mới đành ḷng chia tay.
Gần 60 tuổi, ông tới nhà bà với đôi mắt nheo nheo không nh́n thấy rơ. Bà dắt ông đi mua cặp kính lăo. Nhưng chỉ một tháng sau, ông xuất hiện với một bên tṛng kính bị bể v́ người ta đánh. Bà dỗ ngọt: "Tôi mua cho anh kính mới nghen". Ông lắc đầu: "Thôi cô, nh́n đời bằng một con mắt đủ rồi.
Kể ra, đâu chỉ có Bùi Giáng kiên nhẫn và thủy chung với kỳ nữ Kim Cương, mà chính Kim Cương cũng đă đáp lại mối t́nh đơn phương của Bùi Giáng một cách chân thành và kiên nhẫn, thủy chung suốt 40 năm, gần giống một người chị, một người mẹ. Cho nên, có người nói với bà: "Chắc kiếp trước Bùi Giáng mắc nợ bà!". Bà đáp vui trở lại: "Hổng biết ổng mắc nợ tui hay tui mắc nợ ổng!". Những lúc tỉnh táo, ông nói: "Cô nhơn hậu lắm cô mới chịu nói chuyện với tôi tới giờ này!". Nhân đó bạn bè hỏi: "Kim Cương có cái ǵ mà anh thương dữ vậy?". Ông đáp: "Lúc tôi gặp cô trong đám cưới của Hạnh - Thùy, cô mặc cái áo dài lụa trắng, tôi thấy hào quang tỏa tỏa ra, tới bây giờ vẫn c̣n tỏa".
15 ngày trước khi chết, Bùi Giáng đến nhà Kim Cương để lại mấy câu thơ như báo trước điềm chia ly:
- Thương yêu có lẽ như là
Nghi ngờ nhau măi vẫn là Kim Cương
- Ông đi đau xiết vui buồn
Một ḿnh ở lại muôn trùng em yêu
Rồi ông té, chấn thương sọ năo, chở vào Bệnh viện Chợ Rẫy. Người đầu tiên gia đ́nh gọi đến là Kim Cương. Kim Cương nói: "Lần đầu tiên tôi thấy Bùi Giáng sạch sẽ. Đầu cạo sạch, không c̣n mớ tóc bù xù nữa. Và quần áo bệnh viện th́ trắng bong. Cho nên tôi nh́n ổng không ra, cứ chạy đôn chạy đáo khắp các pḥng t́m ổng". Những đứa cháu xin bà cho ư kiến. Bà đồng ư để bác sĩ phẫu thuật cho ông dù chỉ c̣n 1% hy vọng.
Nhưng rồi Bùi Giáng đă ra đi. Trước mộ ông trước giờ hạ huyệt, Kim Cương nhẹ nhàng thủ thỉ:
"Thưa Bùi Giáng! Đời ông là một đời giang hồ, nhưng mọi người vẫn mến thương ông, chắc ông cũng măn nguyện rồi. Riêng tôi có 3 điều cảm ơn ông. Thứ nhất, ông đă để lại một sự nghiệp thơ cho đời. Thứ hai, cảm ơn mối t́nh 40 năm ông dành tặng tôi, tới giờ tôi có thể nói đó là mối t́nh lớn, ông là người yêu tôi chung thủy nhất, lâu dài nhất. Thứ ba, cảm ơn v́ ông đă cho tôi một bài học, rằng dù điên hay tỉnh, giàu hay nghèo, già hay trẻ, trong ḷng mỗi người cũng phải có một mối t́nh để sống".
Nhưng chắc ǵ Bùi Giáng đă chịu xa ĺa Kim Cương. Ông c̣n một lời nhắn nhủ viết trong cuốn sổ tay tại nhà Kim Cương:
"Kiếp sau gặp lại nhau, anh Bùi Giáng chỉ mong được Kim Cương chấp thuận cho phép anh Bùi được làm đầy tớ trung thành tuyệt đối của Kim Cương".
Và:
Vô ngần tao ngộ đầu tiên
Em bao giờ biết anh phiền ưu sao
Yêu em từ những kiếp nào
Về sau cũng niệm nguyên màu ban sơ.
Tổng hợp theo báo Thanh Niên và Internet
Reply With Quote
Bookmarks