Sau bức mành mành tre...

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Sự hình thành hội nghị Geneve.. ngay từ tháng 5-54 lúc Điện Biên Phủ thất thủ.. chính phủ Bửu Hội cũng bó tay.. và ngoại trưởng Định cũng đành ngậm ngùi ngồi để nghe.. rồi đến tháng 7-54.. Cụ Ngô đình Diệm được mời về lập chính phủ.. và ngoại trưởng Trần văn Đỗ có mặt ở Geneve.. 20-07-1954.. đặt bút ký kết.. thế là xong, bản án dành cho miền Bắc VN..
khoảng cuối tháng 7 thì tin tức chính thức đuợc đọc trên đài phát thanh quốc gia Hà nội về Hiệp định Geneve và kế hoạch thu xếp cho dân các tỉnh tràn về .. rồi đến lượt Hà nội trong kế hoạch Di cư tập thể.. Thế là người dân laị hoang mang bàn tán.. ai đi ai ở.. gia cảnh ra sao ?? vào Nam sinh sống ra sao ?? cả trăm câu hỏi chất lên đầu dân chúng .
Toà Thị chính , hội đồng dân thành phố Hà nội do Thủ hiến đứng đầu công tác.. nào lo chỗ cho dân các tỉnh về có chỗ ở.. lo cả gạo nước cho dân có bữa cơm no .. cũng may tiết trời cuối hè, các trường còn đóng cửa.. đấy là nơi tạm trú cho dân tốt nhất.. rồi đến sắp đặt cho dân xuống Hải phòng chờ tàu đưa dân vào Nam.. Xe lửa tăng ngày hai lượt đi về.. dân không còn la liệt nằm đợi ở sân ga hàng Cỏ nữa ..
Trên đường rút quân, Việt Minh lại ép dân ra án ngữ.. làm binh vận níu giữ quân nhân.. tạo ra những giằng co.. đi đến đổ máu.. cũng chỉ vì đám du kích trà trộn.. lợi dụng để cướp súng trên tay binh sĩ.. gặp ngay lính Lê dương.. chúng đáp ngay cho vài tràng.. thế là lại có đổ máu... còn người bị thương lại có dịp lên xe để về Hà nội..
Rồi đến lượt Hà nội di cư.. các cơ sở thì đã được lệnh đóng thùng các tài liệu máy móc để gửi tàu thuỷ còn nhân viên thì được lên danh sách và ngày có mặt để lên nhà chờ đợi ở Ngọc hà, chính thức đợi giờ ra an bay Gia lâm..
Ngoại kiều, nhất là dân Pháp đã ra đi ngay từ cuối tháng 7-54.. trước khi tuyên bố di cư. Quân đội LHP thỉ tuần tự rút theo kế hoạch đi Hải phòng, sáu kho rồi xuống tàu.. còn lính Quốc gia mang theo gia đình thì đã có vườn hoa HP hay ngay tại các trại lính đang bỏ không.. lều trại dựng lên.. chung cả dân tự động tìm đến để di cư.. đầy đủ thuốc men cơm ăn.. cứ thế dân ùn ùn kéo đi như nước chảy..
Đến trường .. thì nào sách đã đóng thùng.. các dụng cụ cũng đã vào thùng.. chỉ còn chờ xe cam nhông .. gặp bác planton.. ngẩn ngơ bác ta nói ;.. đi hết rồi.. cậu đến đây làm gì nữa !!
.. . chào bác.. cháu đến xem binh tình trường ta ra sao ?.
hãy đi đi.. tôi già cả rồi.. ở lại không sao đâu ??
ngôi trường này biết bao nhiêu kỷ niệm.. giờ hoang vắng.. câm lặng đến nỗi nghe rõ cả tiếng muỗi vo ve trong gió !!
... chào bác.. cháu đi đây !! chào cậu mai này ai biết sự tình ra sao !!
Công việc của tôi ở bệnh viện và ở clinique vẫn như mọi ngày tuy nay thì ngặt hơn vì số lính về đông hơn phần phải lập hồ sơ cho những người bị bệnh truyền nhiễm,hay sốt rét,..ngã nước(typhoide/malaria).. mà nhân viên thì giảm dần.. còn lại phải xem xét cho tháo rỡ các phòng giải phẫu.. các dụng cụ này nọ.. quân y LHP tin rằng chúng tôi làm được vì toán chuyên môn đã di xuống Hải phòng..
Tâm trạng của tôi thật hoang mang.. đi ư ?? hay ở lại ?? cứ xoay vòng vòng trong đầu.. lâu lắm rồi tôi không đến thăm bà cô của tôi ở hàng Bạc... bánh xe vẫn quay đều trên nẻo đường Hà nội.. rồi tôi cũng đến hàng Bạc..
... cô ơi cháu về thăm cô đây !!
.. đứa nào vậy ?? ai đó... cháu đây mà....
à.. thằng Quốc đấy hả.. mày đi đâu mắt mặt.. cả tháng nay cô không có gặp vậy cháu !! vào đây.. trong này...
lạy Cô ạ... gớm.. con cháu gì mày .. lại có chuyện gì phải không ?? ngồi xuống đây.. bàn tay gầy guộc lần tìm sờ lên mặt của tôi.. bà khóc.... tội nghiệp.. có truyện gì..??
..dạ không, thưa cô.. không biết chú Tư.. giờ đây ra sao ??
.. không sao đâu cháu.. chú ấy.. dân Cách mạng đấy.. mà còn cháu và gia đình.. mẹ hai của cháu tính sao ?? đi hay ở ?... vậy còn hai cái nhà nữa.. làm sao cháu lo cho hết việc ... mà cháu học tới đâu rồi ??
không sao đâu cô... để xem sao rồi cháu sẽ tính..
à này cháu.. dù sao đi nữa.. bây giờ đang tháng bảy ta.. cháu hãy chịu khó dành ra một ngày để đi tảo mộ ông bà.. biết đâu sau này .. ( bà chép miệng !).. biết đâu sau này mình chẳng còn được thắp nén nhang trước mộ !! bà lại khóc.. cháu nghe chưa ??
dạ cháu nghe rồi, cháu sẽ làm theo ý của Cô... bây giờ cháu xin phép ra về..
mà này.. cháu có gặp cô út chưa.. hai vợ chồng cô út và bốn đứa trẻ nữa... ??
dạ ... vợ chồng cô út và các em đã ra đi rồi.. hồi hôm qua.. cháu cũng có tiễn đưa ra chỗ đợi lên xe đi Gia lâm....
Thưa Cô cháu đi đây... ừ ngoan nghe cháu... còn con Hạnh trước cửa nó hỏi đến cháu hoài đó.. tt.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Thức giấc trở dậy.. tiếng i..i.. u.. u.. của tàu điện chạy phía sau nhà nghiến trên đường rầy làm tôi tỉnh giấc.. rồi tiếng leng keng .. chuông gọi đi đổ rác... chẳng bao lâu tiếng phì phì phun nước của xe tưới đường làm mát phố phường.. rồi đến tiếng còi tu..tu.. của xe hoả báo tàu chạy qua.. trên đường đi xuống Hải phòng.. Chuyến xe thật dài có đến ba mươi (30) toa chở hành khách.. mà đầy nghịt những người.. đầu xe phía trước thì kéo.. đầu xe phía đuôi thì đẩy để lên dốc đường Thành/Phùng Hưng lên cầu Gia Lâm/ Long Biên... chui ra khỏi cái chòi cô độc... trong gian nhà chật hẹp lại đầy những người.. toàn là dân trong quê cuả mẹ hai ra chơi rồi ở lại.. cũng cả tháng rồi...........
.. Uể oải lê bước chân ra sân nước để .. ừ thôi tắm cho mát.. những giọt nước máy.. dội lên tấm thân sao mà mát thế.. mát rượi như ru xác phàm chìm vào hôn mê nhiệt đới với cái nóng cuối hè... đủ rồi lại còn công việc phải làm.. mà hôm nay Chủ nhật.. còn lam sổ tính tiền và ghi factures .. sửa soạn cho sáng thứ hai đưa cô Tàu tóc đỏ đến intendances thu tiền hàng nữa... trong đầu đang bận rộn.. mà chân cất bước..
.. vừa vào trở lại gian nhà thì tiếng ồn ào.. như họp chợ.. người thì khen ta giỏi bách chiến bách thắng.. còn vài người dân thành thị thì .. biết làm sao bây giờ.. đi cũng dở mà ở cũng.. không xong ?? nghe nói mấy năm qua đã nhen nhúm phong trào " đào tận gốc trốc tận rễ.. đấy ?? cải cách ruộng đất í mà !! bác Hồ lấy đất của phú hộ cường hào.. đem ban phát cho nông dân.. rồi đây thực dân phong kiến chỉ còn nước bỏ chạy nhé !! hết còn bóc lột.. Bao nhiêu năm bọn quốc gia chẳng làm được cái gì cả.. từ đường sá đến nhà cửa.. để rồi xem.. nhà nước ta sẽ xây dựng lại toàn bộ đẹp gấp trăm lần ngày xưa !! lại còn mê tín dị đoan... đồng bóng chùa chiền.. nhà thờ cha cố sư sãi.. tất cả cho về lao động hết... họ nói nhiều lắm nói không biết mệt mà đứng nghe thì hết cả thời giờ....
... này cháu.. đừng có nghe bọn tuyên truyền mà bỏ đi di cư nghe chưa ?? Việt nam độc lập rồi đấy !! và lại nói nói..
gian nhà thì nhỏ mà đông người lắm.. nay giống như chợ vỡ.. nhưng được cái là mẹ hai và em gái của tôi không còn đi la cà các chiếu bài bạc.. vì bận phải lo cơm nước cho khách ...
ngoài đường người cảnh binh quần áo trắng bóc vẫn chim bay cò bay chỉ đường điều khiển giao thông.. lác đác dăm ba chiếc xe qua lại.. nay cũng đứng thẫn thờ.. vì xe cộ vắng vẻ chỉ còn dân bước đi vội vã trên hè phố .. mà cửa hàng thì cánh mở cánh khép như e ngại chuyện gì sẽ xảy đến .. cái vắng vẻ.. và âm thanh chưa phát ra đã vội vàng tắt ngấm...
Đến nhà chị Thạch, bác gái gọi tôi vào trong nhà. Nhà cũng đầy ắp những người từ trong quê ra, cũng lại cảnh hô hào ở lại.. đừng bỏ đi, câu truyện xoay quanh cũng vẫn là đi hay ở !!! đó là của hầu hết các gia đình còn đang lưỡng lự chưa nhất quyết định mệnh sống còn của cả gia đình...
.. anh tính... chúng tôi già cả rồi, lại còn mồ mả của tổ tiên... nơi chôn nhau cắt rốn..ở đây. Bây giờ bỏ đi tất cả thì sao đành.. mà già rồi đi vào trong ấy.. lại lập nghiệp từ hai bàn tay trắng nữa sao ?? Cái Thạch.. là con gái.. ở lại đây.. chắc cũng chẳng sao !! chẳng ai nỡ bắt gồng bắt gánh làm chi.. mà sợ. Tây.. Ta đều nói; Hiệp định Geneve đã qui định rồi.. chỉ hai năm thôi.. lâu la gì cơ chứ !!
... chợt nhao nhao có tiếng nói xen vào..; nhà nước ta.. bác Hồ cũng nói vậy.. có điều khoản qui định.. hơn nữa.. bác Hồ là người nhân nghĩa..bác vì dân vì nước.. bác biết trọng người tài.. đừng có sợ hãi qua mà không tin vào nhời của bác nói ... và mọi người cứ nhao nhao lên....
... bên gia đình của cháu.. mẹ cháu đã có ý kiến gì chưa ??
- Dạ chưa.. mà mẹ của cháu còn nhiều thân quyến.. và trong quê nữa.. chắc là muốn ở lại. Còn cháu thì.. cháu muốn học tiếp cho đến khi thành tài..
- anh là con giai.. việc học là quan trọng... thế nhưng Việt Minh.. chả lẽ Việt Minh họ về Hà nội.. mà họ không mang theo.. hay không có người về để.. lo việc dạy học hay sao ??
- thưa bác.. ngành Y của cháu giáo sư.. hiếm lắm ạ.!!
Câu truyện nói qua nói lại bên nhà chị Thạch cũng chẳng khác gì nhưng câu nói ở nhà.. cùng một luận điệu.. cứ như dập khuôn.. hễ nói khác đi là bí tịt..
chị Thạch ra hiệu cho tôi.. tôi đứng dậy xin cáo từ rồi hai đứa chúng tôi dắt xe đi ra..
đi đâu vậy Quốc.. hay là chúng mình đến nhà ông bà Phủ đi.. anh Lịch cũng có đi qua .. báo tin rằng bên nhà ông bà Phủ có người nhà làm to trong cơ quan.. đã vào Thành trước..mình .. nên đến đấy để nghe xem .. họ nói gì nhé..
Chúng tôi một mạch đạp xe xuống Phan huy Chú.. nhà của Uyển Khanh cô học trò bé nhỏ.... tt......

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. chúng tôi đứng trước cổng.. ngập ngừng trước khi bấm chuông.. nhưng hai con chó đã chạy ra sủa inh ỏi.. vú già chạy ta... cô cậu đến tìm em.. đấy hả..
.. chào U.. chúng cháu đến thăm em.. và để nghe.. ông khách nói truyện ạ...
Cánh cổng mở ra chúng tôi dắt xe vào sân.. U.Khanh chạy ra đón chúng tôi...
anh chị đến nghe chú Hà nói truyện .. hay lắm .. hay lắm...
chào cô bé.. thì anh Lịch có đến báo cho mới biết đấy.. hay lắm sao em ??
Chúng tôi bước lên thềm trên và đi vào..
Lạy ông.. lạy bà ạ.. chào các ông bà..
Ông Phủ đáp lời...
các cháu đến nghe hả.. rồi chỉ tay cho biết chỗ đó chúng tôi hãy ngồi xuống... xong ông quay sang ông mặc bộ đồng phục(bốn túi cổ cao) màu cứt ngựa..và nói...như giới thiệu..;
.. đấy là hai cháu bạn của cháu gái.. hai cô cậu này là sinh viên sắp ra trường đấy..!
Chúng tôi vội đứng dậy trông về phía ông này.. rồi cúi chào... tôi nói theo ;
Kính chào ông, hân hạnh được gặp ông ngày hôm nay ...
.. các cháu là sinh viên y duọc.. cậu này là người được Pháp tin dùng cho đi đón thương binh Điện biên phủ đó..!còn đây là chú Mau là cán bộ cao cấp của Cách mạng.. được đưa vào trước tiếp quản để nắm bắt tình hình đấy các cháu.. có gì không hiểu thì cứ hỏi.. chắc chú ấy cũng không từ chối trả lời.. giải đáp đâu các cháu..
Mùi thuốc lá Cotab thơm nồng nàn khắp gian nhà khách..ngồi quanh bàn salon nào vợ chồng quan Phủ quan Huyện.. ông bà Hàn lại cả anh Lịch.. trên bàn bánh kẹo sang trọng bày ra ê hề.. ông Mau.. khẽ nhướng mắt lên. sốc lại cặp kính cận.. lên giọng xuống giọng rồi băt đầu..;
... Chính sách của bá và nhà nước ta.. đáng lẽ ra là không được tiết lộ bí mật ra ngoài quần chúng... nhưng.. đã là người trong nhà.. tôi tin rằng mọi người sẽ giũ gìn bí mật này...không nói cho ai nghe.. kẻo tôi lại mang tội với bác Hồ và nhà nước Cách mạng thôi !!
... sau đó ông thao thao mở máy, nói không biết mệt.. thoạt nghe thì thấy hay hay... là lạ.. nhưng nhắc đi nhắc lại thì lại thắc mắc đặt dấu hỏi to lớn trong đầu về chính sách mà đầy những hồ nghi.. để sau cùng tự mình hỏi lấy mình.. có thật vậy không ?? Tôi tự hỏi.. và nhìn lại quá khứ vì gia đình tôi đã trải qua những đau thương mất mát mà đó đã trở thành kinh nghiệm sống còn đối với Việt minh, Cộng sản đội lốt dấu mình..??
Nhân lúc nghỉ mệt, tôi bấm tay B. Thạch đứng dậy dắt nhau ra ngoài hành lang.. U. Khanh chạy theo..
.. Anh chị ở lại đây đi.. ở lại đây với em.. chú Mau nói rồi mà.. nói rõ rồi mà !! có gì đâu mà sợ.. họ đâu có làm gì chúng mình đâu.. anh chị.!! anh Lịch đi theo sau cũng nói ;
ông ấy nói hay đấy chứ.!có gì đâu mà lo sợ... bỏ chạy ?? họ cũng như chúng mình thôi mà !!
Tôi nói nhỏ với Thạch... rồi bước trở vào xin phép cáo tù với lý do phải đi trực ở bệnh viện..
Chúng tôi ra ngoài đường.. hai chiếc xe đạp thong dong trên đường phố vắng tanh.. bỗng có tiếng đập phá.. tiếng chu chéo.. la hét.. nhìn qua góc phố bên kia.. Lò Đúc.. cảnh tượng một nhóm đông đang tranh giành.. la hét.. một bóng người ngã đổ xuống.. và hình như máu chảy.. người này đang ôm bụng nằm vật xuống bên gốc cây lim cao.
Chắc là đám thổ phỉ đấy.. lợi dụng nhà vắng chủ ... phá cửa vào để .. ăn cướp..
Không phải thổ phỉ.. mà là dân có đội nón cối.. đấy mà..!!
thì giờ này chỉ có họ thôi chứ... làm gì có thổ phỉ ..!
Thôi chúng ta ra bờ hồ ăn chơi chút gì đi... hay là ăn thịt bò khô... lâu lắm rồi không ăn quà vặt...
Đến trước Thuỷ Toạ, nơi đây có hai người bán thịt bò khô, một Việt và một Tàu già.. ông này làm khéo hơn.. ngon hơn.. thấy có khách ông ta đứng dậy.. bày đĩa ra.. lách cách mấy nhát kéo.. rắc chút xì dầu.. dấm tỏi.. tương ớt rồi đưa cho khách.. Cũng vẫn là thu đủ xanh bào nhỏ sợi.. xì dầu nước mắm pha đấy và thịt bò miếng cắt nhỏ cứng nhắc.. và miếng gân dai nhằng .. xưa kia ngon lắm.. mà hôm nay sao khác lạ vô cùng.. chúng chẳng còn gây háo hức.. hứng thú khi nhai nhai thương thức.. dù cho nước mắt nước mũi vẫn chảy dài.. cũng vẫn không tìm lại được chút hương vị.. cái thích thú xa xưa cách đây chẳng mấy ngày..!!......tt.... ............

[Nguyễn Mạnh Quốc]

rồi số người lạ mặt tràn về đông hơn. Họ đội nón cối lợp bằng lá gồi.. vai đeo túi dết.. lại còn quàng trên cổ những vòng dây chão dây thừng.. bên vai vác thêm cái đòn dông vát nhọn hai đầu.. cũng có kẻ xách theo cái xà beng. Họ đi nhanh.. mà con mắt láo liên, tay chỉ trỏ.. họ nói tiếng lóng với nhau.. đôi khi chửi bới thô tục.. xưng hô thì tớ..tớ.. đằng ý.. hay đồng chí đồng rận....chê bai không ngớt.. cái gì họ không bằng lòng thì câu mắng lại xuất ra từ cửa miệng.. đồ thực dân.. phong kiến lạc hậu.. Trưa nắng thì họ tụ tập ở các vườn hoa.. còn chiều chiều thì khắp các ngã ba ngã tư.. đái .. ỉa tự do như chỗ không người.. coi là chuyện bình thường.. vô tư.. cho nên ghế đá công viên trở thành giường ngủ và sau ghế đá là cầu tiêu ngồi xổm ( chồm hổm).. vô tình đôi khi bắt gặp họ đang tụt quần.. khoe ra cái giành trắng phau.. rồi sau đó giòng nước vàng khè tự nhiên chan hoà trên nền xi măng.. hôi thối vô cùng !!
Cái sân rộng trước cửa ga hàng Cỏ chưa vơi đi bao nhiêu thì lại được chen đầy vào bấy nhiêu.. rồi gây khó khăn cho việc di cư.. vì họ không có giấy tờ.. họ là dân các tỉnh xa tràn về.. họ cũng muốn di cư.. xe lửa lại tăng chuyến.. rồi nạn cướp bóc sảy ra.. giữa hai đám người chân ướt chân raó mới vừa bước vào thành phố...
Cái đám vác gậy gộc xà beng nay nhằm đến những nhà khoá trái cửa bỏ đi di cư.. chúng tự do phá phách.. cảnh binh có tới cũng không dám làm gì.. vì chúng đeo cấp bậc mặc quần áo mầu cứt ngựa xanh rêu.. mặt mày hãy còn xanh bủng của sốt rét, ngã nước kinh niên.. hàm răng vàng khè nhô ra ( vẩu) ...và đôi ta gầy guộc giơ cao gậy gộc như muốn ăn tươi nuốt sống.. rồi Cảnh binh cũng đành bất lực bỏ đi.. ( đi lại tự do mà.. theo đúng Hiệp định đấy!)
Những cửa hàng sang ở phố Tràng Tiền..hàng Khay.. bà Triệu họ len lỏi vào bằng cổng sau.. chỉ khi nào nhìn qua kính của cửa hàng mới nhìn thấy cái vô lối cướp bóc.. rồi đến hàng Đào thì ít nhưng đến hàng Ngang thì lại quá độ.. vì đây có một dãy cửa hàng chuyên bán đồng hồ và bút máy., quần áo may sẵn... những thứ mà họ thèm thuồng bao lâu nay..
Dân chúng Hà nội đã quen và nhớ đến kiếp nạn thổ phỉ thời 1946-47 do đám Tàu xã phang gây ra.. thì nay 1954 lại gặp đám cướp ngày này. Buổi tối đến .. chẳng ai bảo nhau mà tự động khi có biến là với thau đồng.. mâm đồng gõ vang lên.. buộc các toán kiểm soát LHP+ Việt Minh phải tới can thiệp... và thường khi bọn này khoe ra chiến công thành tích để áp đảo bọn cán bộ vào trước.. thế là lại hoà cả làng.. nhưng cũng có chút yên tịnh..
Chị Thạch hớt hải đến tìm.. ; Quốc ơi !.. ở bên nhà hôm nay như cái chợ vỡ !! toàn là người làng mà hôm nay... họ lại muốn lấy đồ.. họ muốn " cuỗm !!".. rồi hai ông em lại muốn chia của.. vì sợ ông bà già bỏ di di cư.. vì sợ chị Thạch đòi đi di cư !! còn hai ông ba thì giằng co đi hay ở.. rồi không đi đâu cả.. mà cũng cẳng chia chác gì cho ai hết. Thật sự thì chị Thạch muốn đi di cư.. nhưng lại thương cha mẹ.. thế là nhà cứ rối tung lên thôi..!
Chúng tôi vội tìm nghe tin tức để trấn an.. và nơi có tin giờ này chắc chỉ có nhà ông bà Phủ.. gọi cỏng.. và u già ra mở cổng.. chúng tôi bước vào nhà.. cũng khoang đau 10 giờ sáng.. trong nhà tiếng cười nói rôm rả.. chúng tôi chào hỏi rồi ngồi nghe ông Phủ bàn luận thời thế cùng ông bốn túi, chú em về tương lai và chính sách của nhà nước.
Khói thuốc lá thơm lừng cùng mùi nước chè sen Hà giang nồng nàn trong không khí.. Chú em thật đang đắc ý.. hết lời ca tụng chính sách.. bêb cạnh.. lanh quanh là hai ông đeo túi dết lúc nào mặt cũng đăm đăm dòm ngó mọi người như canh chừng. trên môi không thiếu điếu thuốc lá phì phèo... cau truyên đang hăng say tiếp diễn thì có tiếng đập phá tru tréo nghe gần lắm... hai anh đeo túi dết vội nhìn quang rồi phóng ra cổng..ít phút sau trở lại...
- Lại cái bon thổ phỉ tàn dư Việt gian nay vỡ đám đi ăn cướp !!.. có một đứa .. bị đâm lòi ruột nằm ngáp ngáp chắc sắp chết.. bọn này sau khi tiếp quản thì phải gom cho đi "tri ba cụ/ tù khổ sai" hết thôi !!
Công chúa lại gần.. chú Mau là người của Việt Minh, chú làm to lắm, đước cử vào trước để nắm bắt binh tình dân chúng, nhân dân trong thành phố.. các anh các chị thấy.. chú ấy rất hiền.. có làm gì đâu mà chúng mình phải sợ.. dễ dàng quá mà.. đi di cư làm gì cho khổ...
Toi cảm thấy chóng mặt... trong tai như muốn lùng bùng ù ..ù..
Cáo từ.. hai đứa chúng tôi xin ra về.. ra đến ngoài đám đông vẫn còn.. kẻ khuân người vác.. còn một thân người gục ngã mau chảy và còn đang thoi thóp... Suốt dọc Trần nhân Tôn dến Lý thường Kiệt.. Trần hưng Đạo.. xích sắt quấn vòng khoá dồng chắc chắn nhưng liệu có giữ được hay không ? Trước đây cướp bóc, nay thì chiếm đoạt.. phá cổng vào chiếm ngang nhiên.. rồi kéo ghế sa lông ra ngồi mà không quên kéo cả hai chân lên ghế..trên người chỉ có manh quần đùi và cái áo mai ô ba lỗ cháo lòng !!
Hà nội thật sự thấm đòn.. đau lắm.. đau hơn thời 1946.. đau hơn cả đòn tra tấn của thực dân, phong kiến.. ngày xưa chỉ có thân xác.. còn ngày nay thì cả nhà cửa gia tài gom góp sau bao nhiêu năm tạo dựng.. phố sá, đình chùa.. còn gì nữa để cho mai sau biết đến Hà nội, Hà thành thanh lịch của một thời phong kiến vàng son.. mà những bàn tay phá phách không ai khác mà chính là con cháu của tổ tiên nay đã biến chất, mất hết tâm tính di truyền dân tộc..
biết nói gì hơn....tt.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... mấy ngày nay cả bệnh viện lo thu xếp hành trang.. nào lều bạt.. giường xếp mùng mền gối cho thương binh.. ngay cả trong các dẫy thường ngày cũng thu gọn chờ xếp lên cam nhông.. giờ đây chỉ còn mỗi dãy ngoài là cón có người đi lại.. chăm sóc giờ đây chỉ là sơ sơ còn thì gởi xuống Hải phòng.. riêng tôi, trách nhiệm đã được giao phó là thu dọn phòng giải phẫu... phòng này thì lắm đồ đạc.. dụng cụ.. bốn bàn mổ thu lại dể dọn đi.. máy móc hỗ trợ thì dem đi hết.. còn sót lại vài cái máy trợ thở.. bộ đèn cái bàn cũ kỹ.. và đống drap lót..
Trở ra phòng đón thương binh.. ngay bên, nay là chỗ tạm trú cho toán Lê dương canh gác.. sân cỏ vắng hoe.. lá cờ tam tài vẫn bay trong gió.. và nhân viên hiện có mặt toàn là do nhóm Nữ Trợ tá tác chiến trông lo.. người Việt thì còn có tôi và hai bà y tá già.. được đặc cách giữ lại.. vì có con chết trong hàng ngũ lính Pháp viễn chinh.
Nhìn lên tấm lịch treo bên Reception.. đã là ngày 14-09.. có nghĩa là còn khoảng 2 tuần lễ.. nhưng nhà binh cho nên có thể bất cứ lúc nào.. còn ngoài đường Trần hưng Đạo.. hình như có duyệt toán quân Lê dương đầu tiên xuống Hải Phòng !!..
Chiếc xe mô tô của quân bưu đàng xình xịch.. đến trước phòng Quản trị... để đưa tin gấp ( message urgent )... chúng tôi tò mò... rồi đến để nghe xem lệnh gì.. ??
.. Thiếu tá Robert quản lý cho tập họp nhân viên lại rồi nói... chiều nay là phải xong tất cả công việc đóng thùng... trưa ngày mai là công tác vệ sinh.. làm sách sẽ tất cả các batiment... phòng làm việc... sãn sang để giao cho VM.. rồi tiền lương của công nhân, y tá người Việt thanh toán đến ngày chót 20-09, và được trả trước, khoảng 20-09 sẽ là ngày chót ... còn riêng số phận của tôi... sẵn sàng valise khăn gói theo chuyến xe chót xuống Hải phòng.. công tác sẽ chấm dứt ở Hải phòng...
ngày tháng trôi mau... nhân viên Việt được lĩnh tiền lương.. được thêm chút tiền thưởng.. rồi lặng lẽ dắt nhau ra về.. 18-09... toán tiếp quản Quân y đầu tiên... được ban Liên kiểm dẫn đến để làm quen với một bệnh viện... cũng khá đông khoảng ba chục người, và chúng tôi theo lời của Prevost dẫn đi đến từng nơi và chỉ cho họ.. các đồ đạc để lại theo như biên bản ( inventaire) và thoả thuận đôi bên.. họ có người biết tiếng Pháp có người không .. trong toán này có cô nữ cứu thương H.Thuơng.. gầy guộc xanh mét vì sốt rét ngã nước.. HT đi bên cạnh Gevie và tôi.. trao đổi bằng tiếng Pháp..
Đến ngày 19-09 thì có phái đoàn Tiếp quản chính thức để ký biên bản tiếp nhận , sau đó chúng tôi chỉ còn giữ một toà nhà dẫy ngoài vừa cho lính gác vừa cho nhân viên .... còn chúng tôi giờ đây.. chỉ khi nào họ không hiểu rõ điều gì về bệnh viện.. đến tìm chúng tôi.. chúng tôi có nhiệm vụ giải thích... và cũng nhờ vậy.. tôi có được vài phút nói truyện cùng H.Thương... Thương khóc.. khóc vì gia đình giờ đây quay đi với HT.. vì lý do nào ai mà biết !! sau rồi tôi lén lút biếu HT một số thuốc để HT tự chữa lấy căn bệnh lam sơn chướng khí nơi rừng thiêng nước độc... cho.. nhận mà cũng phải lén lút.. thật là khổ..
Ngày 20-09 đến sáng sớm ra vẫn có kèn chào buổi sáng.. hôm nay đặc biệt từ quản đốc đến y tá trợ tá da trắng mắt xanh.. và cả tôi.. tay chổi tay xẻng.. ai cắt có sén tỉa cây hoa.. ai quét dọn cho sạch sẽ.. bụi không có bay mà ai ai mắt cũng đỏ hoe.. phải rồi.. đúng rồi.. đây là lần chót mà chúng tôi được đứng giữa trời.. chào tiễn biệt đẻ rồi xa cách.....
Mặt trời vừa ngả bóng.. đâu cũng gần ba giờ chiều.. tiếng còi gọi tập hợp nhân viên.. mọi người đi ra và xếp hàng, tất cả còn khoảng hơn 4 chục người.. áo choàng trắng muốt.. ống nghe choàng quanh cổ.. mũ vải trắng... xếp hàng 4 ngay mé sân bên phải.. bên trái là toán lính gác cũng kê pi.. quấn khăn bụng đỏ ghệt cao cổ.. súng ống ..

Đúng giờ.. toán lính danh dự dàn trước sân cờ.. rồi toán hạ cờ... tiếng hô to dõng dạc... Sĩ quan đại diện GM-1 bước ra đứng trước sân.. rồi tiếng hô chào... điệu kèn đồng trỗi dậy vang vang.. âm thanh sao mà não nuột... rồi những gọt nước mắt ai ai nhè nhẹ lăn rơi trên má.. rồi cũng hết.. cờ được gấp lại trao cho sĩ quan GM-1.. và lệnh cho tan hàng.. quay qua.. chúng tôi không ai bảo ai xúm lại ôm lấy nhau mà khóc....tt......

NB : quí bạn hãy vào Youtube rồi gõ để nghe bài kèn Il Silenzio....
You Tube ; Montgomery clift trumpet
đây là bài kèn buổi tối báo giờ tắt đèn.. là điệu kèn nổi tiếng trong phim " .. from here to eternity.." sản xút năm 1953. với F. Sinastra và Monty Clift . Rất cảm động ./. ..tt................

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. chẳng còn mấy ngày nữa.. bây giờ đến chuyện gia đình.. hết người ngoài bên chiếu bạc bàn ra tán vào rồi đến bà con trong quê của Mẹ hai.. nói tới nói lui.. Mẹ Hai lúc thì phải đi.. lúc thì... ở lại có sao đâu ? còn tôi thì bù đầu .. tìm cách đối phó sao cho êm đẹp.. hai cái nhà ở đầu Puginier.. họ bỏ đi đã gọi báo cho tôi biết để đến lấy chìa khoá.. căn nhà ở hàng Bột của Mẹ Hai họ cũng gọi.. rồi dì Ngọc cũng đi tìm...
Tôi đến dì Ngọc vào buổi chiều.. dì nói ngay... dì Vinh cũng đi tìm cháu đấy !! Tôi ngồi lại hỏi truyện thì dì Ngọc nói ;
.. nhà cửa.. tài sản.. rồi họ nói hai năm.. mà ai biết được sẽ ra sao ?? còn tương lai của cháu là điều cần nhất...
Tôi lại lên ngõ hàng Đào tìm dì Vinh... đẩy cổng bước vào nhà... sau khi chào hỏi tôi hỏi ;
Dì tìm con có việc gì đó ??
.. Dì lo cho cháu.. vậy Dì muốn biết cháu đã tính chuyện đi hay ở chưa ?? còn Mẹ Hai thì sao ?? nhà cửa ra sao rồi ??
Hiện nay thì cháu đang lo tìm người cho ở bớt một căn.. còn Mẹ Hai của cháu thì lúc đi.. lúc ở.. cháu cứ bị quay như chong chóng ấy thôi !!
Đi hay ở là cháu phải dứt khoát.. mà điều cần phải cân nhắc là tương lai của cháu chứ không phải ở nơi mẹ hai của cháu.. dứt khoát nếu không sau này hối hận lắm đấy cháu ạ... nhớ trước khi dứt áo ra đi thì lên nói một tiếng cho dì an tâm nghe không cháu !!
Phố sá sầm uất bán buôn hàng Đào, hàng ngang, hàng Đường chờ Đồng xuân giờ đây sao mà vắng lạnh đến thế này ??... người mua bán không có mà chỉ có đám dân ở đâu đến đang dòm ngó từng khe cửa hở hang ?? tôi chạy thẳng lên cửa chợ để tìm chị Bằng( bạn chợ gọi chị bằng tên cô Dần)...
đi đâu mà như bị ma đuổi vậy em..!! thưa chị.. em đến tìm chị đây.. chị giúp em..
ự.. ngồi xuống đã.. và hai chị em trò truyện ..
- em nên đi.. theo chị nghĩ.. vì tương lai của em to lắm !! mấy cái nhà.. bỏ đi.. hãy đi đi vì tương lai.. còn mẹ hai.. cũng đừng lo.. xã hội sẽ tập cho mẹ hai quen dần với khó khăn.. chị sẽ bảo cậu Tư xuống coi nhà cho em trong lúc này.. rồi tôi đứng dậy cáo từ...
Don sang căn nhà của cha mẹ để lại.. đầy những đồ đạc... mấy người trong quê còn lưu lại cũng giúp đõ được chút ít.. nhưng sang đến nhà của mình này.. thì họ ngỡ ngàng.. từ ngỡ ngàng đi đến lục lọi.. tìm tòi.. gây ra bất bình mà phải nhịn vì me hai bênh vực đám này.. nào máy nước bỏ chảy.. nào tắc cả cầu tiêu vì giấy chùi.. rồi đến cái tủ sách xưa.. ngay cả người thuê nhà trước đây.. họ cũng giữ gìn sạch sẽ.. thì nay lôi xuống.. đọc không biết được bao nhiêu mà vứt vương vãi khắp căn buồng.. Riêng mẹ hai và em gái vẫn ngày ngày lê la bên mấy chiếu bài..
Ngày ngày vẫn phải đến bệnh viện... chờ cho ban Quản lý bàn giao xong và chiếc xe ambulance chuyển bánh về Ngọc hà mới là chấm dứt.. lại còn bên clinique.. cũng phải ở lại cho đến khuya mới bỏ về được..
Bên Quân nhu thì họ bảo; hãy xuống Hải phòng .. họ sẽ lo cho gia đình được đi ngay... mà khi về nhà thì như gió xoay chiều.. rồi một buổi về trễ.. tôi trở về căn chòi một lần.. ngán ngẩm.. ra trước cửa nhà để ngồi nhìn phố sá.. con đường hàng Bông Cửa Nam trước đây vẫn còn hàng quà.. nay vắng lặng.. mọi người cũng đã đi vào còn trơ trụi mình tôi... một bóng người chạy qua đường hớt hải...
.. cậu Q.. sang ngay con cháu nó đau bụng .. nó đau lắm !!............... dứ nào đau.. thì con cháu...
vội cất trả ghế vào trong nhà.. dắt chiếc xe định mệnh sang.. nhà của gia đình A. Liểng...
con bé con.. đang lăn lộn kêu đau.. tôi khẽ gọi ... síu à.. síu...
nó mở mắt nhìn tôi rồi... em đau đây.. em đau.. ròi lại lăn lộn... tôi khám cho bé.. rồi hỏi..
.. mấy ngày nay.. bé ăn những gì.. nói cho anh nghe.. em đâu có ăn gì ... không đúng.. tôi hỏi lại
rồi tôi bảo em nằm sấp để tôi khám.. nắn hai bên sườn.. rổi trên lưng... tôi hiểu rồi...
.. thế bé đi ị chưa ?? em.. em chưa có đi ị.. mà ...
Tôi biết.. và rồi tôi bơm glycerine cho bé.. ít phút sau bé bớt đau.. rồi bé đòi đi ị.. .. bé nhoẻn miệng cười tươi...
em hết đau rồi.. em hết đau bụng rồi.. cả nhà phì cười.. bận sau ăn gì phải hỏi mẹ nghe chưa !!
Định bụng ra về thì thấy đói.. nhưng cũng phải đi.. vừa mở cưa.. thì nhìn thấy bóng có nguòi gánh hai cái tủ nhỏ.. buột miệng tôi hỏi ;;; này ông bán gì vậy.. ?? người bán hàng ngẩng lên nhìn người hỏi.. đó là một người Tàu già chuyên bán xôi lạp xưởng về khuya..
... Q đói hả ?? ....... ừ đói.. từ chiều chưa ăn gì cả ..!!
.. sao không bảo để bà vú đi nấu cho Q ăn.. rồi A. Liểng gọi bà vú đem đĩa ra cho ăn..
Từ xa vọng lại tiếng chuông nhà thờ lớn.. mười hai tiếng trầm buồn.... tt.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

.. thấm thoát chẳng máy chốc, nhìn lên quyển lịch.. đã là ngày 26-09.. Hà nội chơt như bừng sống.. một số nhà ở lại nây đang sửa soạn để đón bộ đội ta về.. ngay tại ngã năm Cửa nam.. trai tráng trong khu phố còn lại đang hì hục đào đường để làm cổng trào.. rồi bọn trinh sát vào thành trước đang vận động dân chúng.. nào khẩu hiẹu.. cờ sí.. sơn vôi để kẻ khẩu hiệu.. thấp thoáng những chiếc xe Molotova.. những chiếc hồng kỳ.. bót cảnh binh Cuwar nam cũng đã có vài anh Công an áo mày rêu vai đeo MAT49.. lủng lẳng bên hông cái túi dết dầy cộm.. đồng tiên Hồ xuất hiện tuy nhiên dân chưa dám tiêu dùng giao dịch.. mà chỉ dùng vàng nhẫn làm trao đổi...
Riêng tôi.. nhà đã lo xong, cơm nước cho Mẹ hai và em gái vẫn nhờ ông chủ nhà lo giúp.. bây giờ ngồi rảnh dỗi trên ghế đá trong sân trước phòng giải phẫu.. rồi như quên bẵng điều gì... nơi đây đã là chỗ quen thuộc hàng ngày trong mấy năm qua.. nào thầy.. nào bạn.. nào thương binh.. rồi đến đàn sáo dá phá phách mỗi sáng la hét trên sân cỏ.. còn nay.. cây bàng lá mới chuyển màu vàng úa.. mà sao đàn sáo bay đi đâu ??
... bonjour... òu est vó bagages ?? bonjour Celine.. moi seul...
... Coucou.. tỉnh dậy đi !! người ta sẽ đến..còn coucou nên đi với chúng tôi.. rồi đập mạnh lên vai...làm tôi giật mình
.. làm sao tôi đi ?? tôi còn cả một gáng nặng gia đình !!
suy nghĩ đi.. cái ngày mai của Coucou sẽ ra sao ?? nghĩ kỹ chưa !!
.. Vâng tôi sẽ đi.. tôi đã mất.. mất cả rồi.. còn gì nữa để mà luyến tiếc...tôi phải đi ...
Có tiếng xe chạy đến... rồi nhiều nguòi lạ mặt đến.. ban Quản lý ra đón họ vào.. có cả hai bên đại diện... hôm nay họ đến tiếp quản bệnh viện... đôi bên ký nhận.. chuyến xe cuối cùng.. những hồ sơ văn bản được chất lên.. và toán Trợ tá cuối cùng cũng lên ngồi .. săn sàng về Ngọc hà để tập trung.. giơ tay vẫy chào lần chót..
Thế là tôi ở lại.. về căn chòi cô đơn trong giấc ngủ muộn nửa ngày... thức dậy thì đã 4 giờ chiều....
chạy sang nhà A. Liểng.. cả nhà chẳng đụng đậy gì về đi hay ở.. tôi hỏi;
.. thế bác Trưởng có ý định gì không chứ ?/không mà bác Cả nói.. mình là người Hongkong.. không việc gì phải sợ !
thế Q có tính chuyện đi không ? tính bỏ Liểng phải không ??
.. không Q ... không nghỉ ra đuọc gì hết.. thật là vướng mắc ...
.. mà Liểng nói nghe ;.. Q phải đi.. vì Q còn phải học.. rồi như Liểng đã có ý từ trước.. mở ngăn kéo lấy ra tờ giấy.. rồi đưa cho tôi... đây là tất cả địa chỉ của nhà ta bên Hongkong.. Q có đi thì giữ lấy nó,. đến đâu thì vết thơ về dâu.. thế là chúng mình vẫn còn liên lạc .. gặp nhau mà.. tôi gập tờ giấy bỏ vào túi áo...
Xe điện ngưng chạy.. rồi xe hoả cũng ngưng chuyến xuống Hải phòng.. dân lại ngơ ngác.. rồi có thông cáo của Trung giá về giao thông hai khu vực Hà nội và Hải phòng.. Xe điện sẽ chạy lại sau ngày tiếp quản.. còn xe lửa cũng sẽ chạy đi Hải phong nay còn một chuyến , khởi hành lúc 7 giờ sáng.. đến Phạm xá thì đổi đầu tàu kéo.. và về lại Hà nội trước 5 giờ chiều.. giá vé tạm thời theo giá cũ.. sau đó sẽ thông báo giá mới... cũng như cách thức kiểm tra đi lại của dân chúng từ vùng tiếp quản sang vùng còn bị chiếm đóng...
Tôi chạy lên ngay nhà Thạch.. sau khi chào hỏi.. ông bà đồ và B Thạch cùng ngồi xuống bàn soạn cho ngày tới..
.. giờ đây ông bà đồ ngỏ ý bắt buộc tôi nen đi, đi để mà học tiếp cho tới nơi... tuy rằng B Thạch có bịn rịn gì chăng nữa ?? còn Thạch thì.. Quốc phải đi.. ở lại ddaay Thạch và gia đình mong được nhận tin của Quốc ... từ Pháp gởi về.. taats cả như thôi thúc đúng theo ý nguyện của tôi và lời dặn của Mẹ Cả.. ; phải tự mình đứng đậy, con trai của Mẹ !!!
Về nhà.. hôm nay mẹ hai của tôi có lẽ đổi tính.. hỏi tôi ;
... thế anh quyết định chưa ?? đi hay ở... thế nào thì cho tôi biết !!.. còn tôi thì tôi... đi....
Từ bất ngờ đến sửng sốt khi nghe thấy, nay mẹ hai của tôi quyết chí ra đi...
.. vâng con phải đi.. nay mẹ và em cũng đi thì để con lo liệu... tình thế khá thay đổi.. nay có lẽ đi lại sẽ khó khăn hơn mấy ngày trước đây .... và tôi buộc phải làm ngay vì sợ mẹ hai đổi ý bất chợt...
Rồi cũng xong.. lo cho mẹ và em xuống Hải phòng ở nhà một nhân viên quen.. rồi được bên Quân y lo cho đi trước.. còn tiền nong.. tôi đã đưa cho mẹ khá đầy đủ.. cũng như sẽ tạm trú cùng nhân viên làm việc cho Pháp ở Saigon..
Giờ đây còn tôi ở lại Hà nội, U Khanh chạy đến tìm tôi..... anh chưa đi sao ??
.. chư vì phải lo phần gia đình cho xong.. .... anh dịnh bỏ em sao ??
.. đâu có bỏ ai !! thế nhưng còn gì nữa đâu mà luyến tiếc.. Uyển Khanh quay đi !!... đừng có khóc.. chú mau nói có hai năm thôi mà !!!!!!!!!!!!!!!!!! tt.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Sáng hôm nay, không có việc gì lo, chỉ còn lo thu dọn đồ đạc.. để hoặc về căn nhà xưa.. hay là ra ga xe lửa... ba cái thùng sữa bên nhà AnPo đem cho.. nay đã được đóng đầy.. chỉ có mấy bộ quần áo.. ít sách vờ và cái cặp da đầy ắp đồ nghề... Bước ra cửa trước.. chú Mai không mở cửa hàng.. chú ngồi thu gọn.. đầu gối quá tai..
.. này . cháu tính đi đâu vậy ?..... đi đâu chú... mà hôm nay bà bán xôi lúa không thấy ra hàng nhỉ ??
.. ừ mà.. từ sáng đến giờ.. chú thấy .. mà thôi.. hai chú cháu sang bà phở bên kia đường đi !!
ddaay là một hàng phở không có tên, ngay cạnh nhà thuốc tây Thẩm hoàng Tín.. bà này nấu không ngon lắm, nhưng vừa miệng.. lại rẻ.. vì cửa hàng... mà mái che là mấy tấm tôn sơ sài.. còn ghế dài.. bàn là hai miếng ván ghép lại.. ngồi ăn không được xô đẩy.. vì hễ đẩy là có kẻ mất ăn..!
... Chào bà.. cho hai bát chín gầu..
.. ít phút sau... sao cậu không đi.. còn chú Mai nữa.. chú Mai thì sửa xe đạp.. hiền lành. không sao đâu !! còn cậu ấm... cậu nên đi.. vì ở lại chắc họ không lấy làm yêu thích .. rồi bà ta cười tủm tỉm..
Ra về.. mỗi nguòi đi mỗi ngả.. tôi tìm đến những cửa hàng thuốc tây quen thuộc như của chú Đỗi ngay trước của chợ Cửa nam.. rồi chú Khang cửa chợ Hôm.. chú Hàm đầu hàng Trống.. và sau là cửa gàn của chú Long chú Thìn ở bờ Hồ.. đi đâu cũng cửa đóng then cài.. còn lại nhà riêng thì chỉ có u già ra trả lời là đã về trong quê...
Thôi đến thăm Yersin/ Phủ Doãn.. bầu không khí ở đây thật khác mọi nơi.. nhân viên hạ tàn nay lên làm lớn.. chỉ huy mọi việc từ thu dọn xếp đặt để chào đón ban Tiếp quản.. nghe đâu có chú Tùng có bs Phạm ngọc Thạch nữa.. còn Bạch mai.. xa quá... quanh quẩn thế là hết ngày.. ngày mai bằng mọi cách phải đưa mẹ hai và em đi trước.. nếu còn giằng dai thì sẽ hỏng chyện hết !
Hôm nay là 30-09.. chuyến xe chót của bên Quốc gia chạy xuống Hải phòng... đưa được mẹ hai và em gái ra ga.. gửi cho một cặp vợ chồng nhân viên đi xuống Hai Phòng.. tôi yên trí.. trở về..
.. A Liểng hớt hải tìm tôi.. và mắng tôi.. sao chưa đi.. bây giờ chậm mất rồi ....
.. sao là chậm... ?? Liểng nói.. có tin là họ sẽ không cho thanh niên rời thành phố.. sẽ kiểm soát xe lửa.. sẽ có Công an theo gác ở cửa toa.. sẽ.. và sẽ... và tôi lo.. lo cho sự ra đi.. vì đã có một lần thoát khỏi tầm tay của Việt Minh từ Thái nguyên về Hà nội (trước 19-08, nhờ chị Hiền ) và tôi đã ẩn mình cho đến khi về tề 03-1947...
Tôi vội vàng thay đổi chỗ ở.. và lần này tôi tò mò.. muốn được xem Việt Minh về tiếp thu thành Hà nội...
Sáng nay là 30-09.. cờ xí đã có treo lác đác..cổng trào cũng đã dựng phơi lên bộ khung... bộ đội vào thành phố từ bốn cửa ô.. đi đến đâu cờ bay đến đó và trong vài giờ trước khi đến thì cổng chào được gài lá cọ.. treo khẩu hiệu.. nhưng tren những nẻo đường Pháp rút quân đi qua thì không có treo.. lững thững dắt xe ra poste canhr binh Cửa Nam.. cũng vẫn còn có Cảnh binh đứng gác chung với Công an.. không phải người Việt mà chỉ thấy Tây lai hay Ấn độ
.. tôi lại đi phố phường nhà nào cũng cửa khép hờ.. đến khoảng gần trưa thì toán quân đầu tiên tới Cửa Nam.. tôi vội chạy lên hàng Đậu .. poste hàng Đậu vẫn còn có người Việt QG canh gác... trong thành các tiểu đàn bộ binh cuối cùng ngồi trên xe GMC đi ra.. rồi lên cầu Long Biên.. đứng ở Máy nước tròn.. chiếc xe díp có mấy người Pháp ngồi.. tôi dắt xe đi lại gần.. người tài xế nhìn thấy tôi...
Bonjour ... tôi đáp lời bonjour mon adjudent... nhìn qua bên.. bonjour captaine..
người sĩ quan này quay hỏi người tài xế.. tôi là ai ?/
.. c' est un medecin de Lanessan.. nghe xong ông ta đáp lời chào ông...
người tài xế giới thiệu lại rằng đây là đai uý Sainteny.. 2eb... enchanter...
rồi nói thêm rằng tôi là nguòi nhà của ông Bernard... làm đại uý trố mắt nhìn..
thế.. tại sao vous không đi.. đợi lại nhỡ bị mắc kẹt thì làm sao ?? ... chợt bên hàng Giấy ồn ào có tiếng súng nổ..
( khi rút quân đến hàng Giấy thì do sự hiếu động của dân chúng.. làm các thanh niên xông lên cướp súng.. cái này thì nhiều bài trên mạng cũng đã nói đến )

Quả như rằng sáng 01-10 có lệnh mới cho khu vực Hà nội ai ai muốn xuống Hải Phòng.. thanh niên.. đàn ông là phải có giấy Thông hành.. còn các bà các cô thì chưa có lệnh... qua một buổi tối yên ả..
qua ngày 02-10 lênh đầu tiên là Hà nội có chó dại.. ban Tiếp quản ra lệnh bắt chó chạy rông.. đi kaij tạm thời nghiêm cấm từ 10 giờ đêm đến sáng 5gio... ngày thứ ba bắt đầu có truyện tập hợp Nhi đồng.. thanh thiếu niên.. rồi Phụ nữ.. tình trạng trở nên gây cẫn.. ban đêm tiếng chó sủa nhiều và lẫn tiếng la hét thất thanh.. ..tt..

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Sự đi lại trở nên khó khăn.. ừ mà như mọi năm.. giờ này đã có cốm vòng có rươi tươi từng thúng mang về Hà nội bán mỗi chiều.. mồng 1-10 cũng đã qua.. Tôi ghé thăm lại trường xưa.. cánh cửa đóng.. tôi di vòng ngả sau.. tìm ddeens bác tuỳ phái.. hai vợ chồng già có mặt ở dãy nhà ngang này chắc lâu lắm rồi.. bác biết mặt.. biết tên hầu hết đám sinh viên đã mài đũng quần ở đây..
... Chau chào bác ạ...
.. ai đó.. rồi bác ngẩng đầu lên.. cặp mắt già nua hấp hem chớp chớp.. để nhìn cho rõ... à ra cậu Q... trườn chưa có mở cửa đâu ?? chắc cũng vài tuần nữa.. Uỷ ban có đến xem xét trường sở.. họ không nói gì cả ... mà sao cậu không đi đi..?? bác cúi đầu lầm lì với cái chổi xể trên tay, quơ đám lá bàng vàng úa trên sân cỏ...

Tôi giờ đây lang thang vô dịnh.. bèn chạy đến nhà Thạch.. ông bà đồ giờ đây.. trầm lặng hẳn xuống..
Lạy bác ạ.. hai bác khoẻ chứ..
Ự cậu Q.. đến có việc gì không ?? Thạch có thưa với chúng tôi.. nhưng cháu phải đi đi.. đi mà học cho thành chứ ở lại đây.. thì ... nói rồi ông chép miệng.. đi đi.. ở nhà đã có Thạch lo rồi..
Tôi bước ra ngoài sân gặp chị Thạch..
.. chiều nay về ăn cơm nghe Q... có chả rươi với vỏ qúit đấy.. hôm qua có đến dì Ngọc.. dì đưa cho mấy cái chả cốm.. ngon lắm.. hãy còn đâu 2 cái nữa.. có muốn ăn không ?? thì để rán sơ sơ lại cho nóng... mai mốt này vào trong Nam.. những thứ này trở thành.. trong kỷ niệm..
... Q.. nhất định đi rồi.. ngày mai chắc phải nhờ anh Tư xuống đem nốt những đồ dùng của Q.. về đây..
ừ Q cứ yên tâm.. Thạch lúc nào cũng vãn là Thạch.. Thạch sẽ đợi Q.. về mà !!
Bữa cơm cuối buổi chiều ở nhà Thạch thật buồn... tuy là có chả cốm.. chả rươi..

Tôi dậy sớm. chờ đợi anh Tư và Thạch đến.. chợt cánh cửa có tiếng động.. tôi chạy ra và dón hai nguòi vào...
hanhf trang giờ chót của tôi chỉ là cái bị quần áo thay đổi.. còn đôi thùng gánh nước kỷ niệm một thời thì đã đựng đầy.. đôi móc xích.. cái đòn gánh.. tất cả sẵn sàng..
Ông chủ nhà và cũng là thư ký của ông Bernard xuống gặp tôi.. tôi trao lại những đồ đạc bỏ lại.. rồi lời chúc bình yên thành công.. chúng tôi từ từ cất bước.. ra đến của.. chú Mai cũng bắt tay từ giã.. bên ngoài trời hãy còn xâm xẩm.. chúng tôi vội cất bước.. tôi đang giã từ Hà nội.. còn mỗi bước chân đi là mỗi cách xa của Thạch và tôi.. Thạch như muốn khóc.. Thạch dựa lên vai tôi mà đi...
Chúng tôi mua vé và ra xe lửa sớm hơn.. người soát vé hỏi bộ tính bỏ Hà nội đi hả ??
.. đâu có bỏ.. tôi xuống Hải phòng.. có công việc chứ nhà tôi còn ở lại Hà nội chứ đi đâu mà đi.. !!
Ra ngoài sân đợi chúng tôi tâm sự nhiều hơn.. dặn dò đủ thứ.. còn tôi.. chỉ biết đứng lạng để nghe.. rồi đầu máy đến nối vào toa.. sửa soạn.. tôi vội trao cho Thạch kỷ vật của Mẹ car cho tôi ; chiếc móng cọp mà tôi đang deo trên cổ.. đeo lên cố của Thachj.. rồi đến chiếc đồng hồ Wyler mà tôi đeo hàng ngày.. đeo vào tay cho Thạch..
.. Thạch khóc.. bay giờ nấc lên thành tiếng..
.. Dừng có khóc.. Q se viết Bưu Thiếp gời về cho Thạch.. hay sang đến phaps cũng sẽ gởi thơ về cho Thạch.. đừng có lo... còi tàu hú dài.. tiếng hú sao mà buồn thế.. rồi tôi lên tàu và vòng bánh xe quay từ từ rời thành phố.. bỏ lại Thachf đang ngồi sụp xuống trên sân ga...
Xuống đến Hải Phòng.. đến trình diện GM1.. cả bọn mừng rỡ.. Coucou..vào saigon chắc Yvonne nó mừng lắm !! .. mà khi nào làm lễ Graduation nhớ báo cho GM1 biết nghe.. cả "faire Part"/ Thiệp báo Hỷ" nữa nghe chưa!!
Đi đến chỗ tạm trú của gai đình GM1.. tôi gặp được ngay mẹ hai và em gái.. rồi đưa về.. nhà của người quen ở ngõ Con Sấu.. chờ ngày lên máy bay.. vì là nhân viên cho nên gia đình được đi trước.. còn tôi sẽ ở lại tiếp tay GM1 đón những thương binh lạc lõng sẽ vô Nam sau..
Ngày ngày phụ làm việc với các toán Y tế giúp đỡ thương binh.. những nguòi lính tả tơi rách nát.. từ làm vệ sinh thân thể vừa chữa trị các chứng bệnh nào là sốt rét.. ngã nước.. hay như cả bệnh xã hội sinh lý.. số người cũng đã bớt đi.. rồi GM1 bắt đầu cho rút nhân viên vô Nam.. và tôi đặt chân lên đất Saigon thf đã là giữa tháng chạp tây..
Tìm được gia đình đang tạm trú trong dẫy nhà ngang của tu viện ở đường Cường Để.. gặp lại Mẹ hai và em .. thì mẹ cho biết mấy người cùng trại .. đã ra ngoài và họ sang cư ngụ ở bên Khánh hội.. và mẹ cũng muốn ra ngoài.. và cũng may có dắt theo tiền.. nên bà Hoà dắt mẹ và tôi đi qua Khánh hội xem chỗ ở và tìm mua hay sang lại một căn nhà... giá cả cũng vừa sức,, thế là tôi mua ngay cho mẹ Hai một căn nhà.. và đồ dùng càn thiết.. có chút vốn cho em gái của tôi buôn bán cò con trong khu xóm Khánh hội này..
Tôi bấm chuông căn villa mà ông bà Bernard cho tôi địa chỉ... chị nguòi làm chạy ra.. chú tìm ai.??
cho tôi hỏi thăm.. có phải đây là nhà của ông bà Bernard không vậy ..?
... chị nguòi làm nhìn tôi từ chân lên đấn đầu rồi... thì có tiếng bà Bernard... ai đó Sáu..?? rồi bà nhìn ra...
Oh mom beau garcon.. papa.. beau garcon arrive... rồi bà vội vã chạy ra mở cổng đón tôi vào... tt................

[Nguyễn Mạnh Quốc]

... gia đình ông bà Bernard hân hoan đón tôi về.. và Yvonne.. hắn đã biết khóc.. khi hắn ôm lấy tôi ... Ong bà Bernard hỏi tôi về gia đình.. tôi trả lời ; cũng đã đi vào Nam rồi.. thế còn sinh sống ra sao ??
.. dạ tôi đã thu xếp cho về ở bên Khánh hội rồi.. cũng đã chon nơi có thể buôn bán nhỏ được.. còn thì tôi sẽ giúp đỡ thêm..
Không khí Saigon.. hay miền Nam khác hẳn với miền Bắc.. sáng sớm ra đã thấy ngồi vắt vẻo hai chân cho lên ghế luôn.. chắc là sợ "nước lụt chăng !!".. nhâm nhi chút cà phê nóng được đổ ra đĩa cho mau nguội.. điếu thuốc rê vắt vẻo trên đôi môi.. rồi gọi tô hủ tiếu.. hay cái bánh bao.. đôi khi một cái xe xích lô xịch tới đậu gần bên.. vợ.. con mấy nguời cùng ngồi xúm quanh một cái bàn thấp... cũng lại cà phê.. rồi cả nhà mỗi người một tô hủ tiéu với chiếc bánh tôm kho vàng ươm.. cong queo.. nằm trên... thé là cùng nhau xì xụp... cuộc sống có vẻ thật vô tư.. hay buổi trưa đĩa cơm bên gánh hàng đầu ngõ.. ngả lưng ngay trên chiếc xích lô .. tay cầm tờ báo Tiếng Chuông.. Tin Điển.. rồi đánh giấc trưa ngon lành dươi tàn cây.. bóng mát...
Ông bà Bernard.. và Yvonne gọi tôi ra để cùng nhau bàn truyện... và ông bà ngỏ ý muốn cho tôi thành hôn với Yvonne... rồi cùng về bên Pháp .. cả hai đứa sẽ học tiếp cho thành ..
Suy nghĩ.. và rồi tôi xin chấp nhận giải pháp của ông bà.. hơn nữa khi còn ở Hà nội thì mọi người cũng đã biết chuyện và coi như đã rồi.. Khi tôi có được đồng lương(nội trú ở Đồn Thuỷ) đi làm thì tôi đều gửi bà Bernard giữ giùm.. còn ông bà thì lo cho tôi từ bữa ăn đến quần áo cho ra vẻ.. mà tính tôi thì quá lè phè bình dân.
Nhưng khi bà biết ý.. bà đã bắt tôi phải đi với ông bà đến cửa hàng may mặc Tân Tân ở Tràng tiền để.. may áo sơ mi và quần tây.. cho chững chạc.. hàng hiệu đắt tiền.. nào cổ đứng.. cổ bẻ.. hay quần dài bằng hàng Serge.. ngay như cả đũi tơ tầm.. còn dép săng đan trắng.. giầy tây.. cho đứng đắn.. vì ông bà và Yvonne đã lẳng lặng đưa tôi đi dự các hội hè của dân Pháp..
Noel qua.. sang tháng Chạp ta.. rồi Tết.. không khí Saigon hay miền Nam thật ngột ngạt.. nào Cao Đài Tây Ninh.. Hoà Hảo Long Xuyên.. đến Bình Xuyên Cholon.. nào Bảy Viễn.. Sang Tài hay Leroy.. tệ nạn đĩ điếm cờ bạc Kin Chung, Đại thế giới.. tràn lan.. rồi chính phủ mới của cụ Diệm bận rộn với di cư rồi định cư.. mà dân miền Nam thì lại không ưa dân di cư lúc mới đầu.. tuy không ra mặt.. hơn nưa lại có phong trào ngấm ngầm duổi Pháp..
Ra Bưu điện mua Bưu Thiếp để gởi tin thông báo cho người thân biết mọi chuyện..
oong bà đưa hai đứa tôi đến nhà thờ Đức bà để xin làm lế Rao .. theo đúng phép đạo.. trong khi chờ đợi làm thủ tụic hồi hương của gia đình..
.. một hôm tháng ba.. Yvonne và hai ba cô bạn rủ nhau vô Cholon để mua sắm gì đó .. chẳng may bị kẹt giữa hai làn đạn quân đội Quốc gia và Bình Xuyên trên đường Gallieni/ Trần hưng Đạo.. chiếc xe bị cháy và cả ba người đều chết cháy.. phải đợi ngày hôm sau.. khi im tiếng súng xe cứu hoả mới tới và e cứu thuông đem xác về Grall.. lo tẩm liệm... đám ma cho Yvonne thật ảm đạm.. được chôn trong nghĩa địa Tây Mạc đĩnh Chi..
Khi có được thông hành cho tôi.. ông bà nhất định về Pháp ngay.. cuối tháng ba-1955 tôi có mặt ở Bordeaux . Tôi trở lại đi hoc ở ngay Đại học Bordeaux... sau khi tốt nghiệp 06-56.. tôi xin lên Sorbonne học tiếp( tôi đã có phần interne ở De Lanessan rồi ).. bước chân trở lại giảng đường Curie... thời tiết vào thu.. chợt có thơ từ Bordeaux gởi lên.. trong đó có thơ của Bích Thạch.. và thơ của Uyển Khanh.. Thơ của BT thì hỏi thăm và tả cảnh cây chuyện bi đát của UK.. còn UK là những giòng chữ vĩnh biệt đau thương.. thì ra sau khi tôi đi ít lâu sau có chuyện anh đi hộ vẹ ông chú Mau đòi lấy UK.. mà UK từ chối.. rồi xảy ra vụ đấu tố ông bà Phủ, bị dân lên tận Hà nội bắt đem về Lâm Thao để kể tội và sau đó họ đã giết chết hai vợ chồng quan Phủ.. UK cũng đã cố gắng đem xác hai ông bà về khâm liệm và chôn ở nghĩa trang Phúc Thiện trên đường đi cầy Giấy.. sau đó tên cán bộ hối thúc.. UK đã uống thuốc độc tự tử.. hai ngày sau u già mới biết và chạy lên lêu gọi B, Thạch giúp đỡ.. quan tài của UK cũng đuọc đem chôn gần cạnh hai ông bà Phủ.. thế là xong một kiếp người.... đọc một hơi hết những giòng chữ thương yêu.. và hai tờ thư cũng đã hững đựng những giọt nước mắt nhỏ xuống..
.. bà cô Anne em họ của bà Bernerd.. đến gần bên.. lay động vai của tôi... ; cái gì đa làm cho cháu khóc ??
.. Thưa Cô.. chuyện buồn.. một chuyện buồn.. nhất trong đời Cô ạ.. !!

Đến đây là hết phần Hà nội trong ký ức mà trước đây được đăng trên trang mạng Đàn Chim Việt từ 04-2010, nay đăng lại ,để Quí Bạn đọc thấu hiểu hoàn cảnh của một sinh linh trong cơn bão Cách mạng vô sản.. đã đẩy đưa.. tước đoạt quyền sống ra sao !!
Tuy rằng có lộn xộn.. nhưng nó được kể lể theo bước chân luân lạc.. và thời gian thứ tự trôi đi.. từ 1945 cho đến nay... nmq cảm ơn Diễn đàn cảm ơn bạn đọc.. giờ đây nmq có thể rời bỏ màn hình và quên đi để tâm hồn vơi nhẹ..
KÍnh chào ... HẾT.. nguyenmanhquoc