Tập Cận B́nh nhức đầu v́ Hồng Kông

Khi cuộc biểu t́nh của sinh viên lên cao nhất, Tập Cận B́nh ngay lập tức đă nhắn bảo Lương Chấn Anh (Leung Chun-Ying): Không được bắn. Nhật báo Wall Street đă loan báo và nhắc lại tin này nhiều lần, chắc là chuyện có thật. Để tránh cảnh đổ máu bất ngờ, ông hành chánh trưởng quan Hồng Kông đă ra lệnh cảnh sát rút lui, chỉ để ít người giữ trật tự, không đeo vũ khí.
Tại sao chủ tịch nhà nước Trung Cộng phải ban lệnh cho thuộc hạ nhanh như vậy? V́ cả thế giới đang nh́n về Hồng Kông. Từ hàng thế kỷ nay, Hồng Kông vẫn là một mảnh đất đầy gián điệp quốc tế. Chỉ cần một nước thù nghịch nào đó cho điệp viên thả mấy trái “lựu đạn không cay” làm chết mấy người th́, dù chuyện ǵ xẩy ra Bắc Kinh cũng phải gánh những hậu quả sẽ khó lường.
Trước hết, Bắc Kinh có cải chính tới đâu, dư luận cũng tin rằng quyết định tàn sát từ Trung Nam Hải phát ra. Những người lănh đạo Trung Cộng đă từng cho xe tăng giết chết sinh viên và công nhân tại Thiên An Môn, ngay trước mắt cả thế giới; họ đâu ngần ngại giết những thanh niên Hồng Kông mà guồng máy tuyên truyền của họ đang bôi nhọ và lăng mạ suốt hai tuần rồi? Từ năm 1989 tới nay, người dân trong nước Trung Hoa cũng như người ngoại quốc không c̣n ai tin lời nói của Bắc Kinh nữa. Nếu các sinh viên, học sinh ở Hồng Kông bị giết, thế giới loài người càng ghê tởm chế độ Đảng Cộng Sản Trung Quốc hơn nữa. Guồng máy tuyên truyền và ngoại giao chạy hết xăng cũng c̣n lâu mới gột rửa được tiếng xấu đó. Cho nên, đội cảnh sát đặc biệt chuyên dẹp biểu t́nh của Trung Cộng, đang đồn trú ở tỉnh Quảng Đông, gần biên giới, không được dùng tới .
Mối lo đầu tiên của Trung Nam Hải, nơi các lănh tụ cộng sản cao nhất cư ngụ, là phản ứng dây chuyền lan vào trong lục địa. Thanh niên Hoa lục đang theo dơi các diễn biến ở Hồng Kông và có thể noi gương các sinh viên, học sinh ở đó. Họ có thể nổi cơn phẫn nộ nếu thấy đảng Cộng Sản tàn sát người biểu t́nh, gợi lại cho họ nhớ các nạn nhân bị giết ở Thiên An Môn trước đây 25 năm. Biết như vậy nên trong hơn 10 ngày qua, Bắc Kinh đă ra lệnh tăng cường kiểm duyệt các mạng lưới xă hội trong lục địa, bất cứ thông điệp nào viết những chữ “cấm kỵ” như “sinh viên biểu t́nh” hoặc “cảnh sát Hồng Kông” đều bị đục bỏ. Nhiều bạn trẻ đă t́m ra cách né tránh lưỡi kéo kiểm duyệt. Có người chỉ đưa lên facebook h́nh ảnh đám sinh viên Hồng Kông đang ngủ đêm trong chỗ biểu t́nh, ghi một nhận xét: Mặt đất sạch đấy nhỉ!
Ai coi cũng thương cảm các bạn trẻ của họ tranh đấu gian nan và phải liên tưởng đến t́nh trạng ô nhiễm trong lục địa. Một mạng khác đưa lên bức h́nh ông Tập Cận B́nh, với một chiếc dù che trên đầu. Cách Mạng Dù là tên gọi của phong trào phản kháng tại Hồng Kông. Guồng máy kiểm duyệt của đảng phải mất mấy ngày mới nghĩ ra, đem đục hai thông điệp đó.
Giới lănh đạo Cộng Sản Trung Quốc vẫn nêu Hồng Kông ra làm mẫu để dụ dỗ dân chúng Đài Loan. Với quy tắc “nhất quốc lưỡng chế” (một quốc gia, hai thể chế chính trị) được hứa hẹn sẽ thi hành trong 50 năm, kể từ năm 1997 khi Hồng Kông trở về với Trung Quốc, Đảng Cộng Sản hy vọng dân Đài Loan sẽ tin vào lời hứa đó, có ngày chấp nhận gia nhập nước Trung Hoa thay v́ cứ đứng riêng độc lập. Từ 16 năm nay Bắc Kinh vẫn muốn dùng Hồng Kông như một bằng chứng cho thấy họ có thể cai trị một hệ thống kinh tế, tài chánh hoàn toàn tư bản, mà không cần can thiệp như lối cộng sản. Nếu Bắc Kinh nuốt lời hứa, dân Hồng Kông bị tàn sát, th́ phong trào đ̣i độc lập ở Đài Loan sẽ lên mạnh không thể dập tắt được. Đó là một cơn ác mộng của Trung Nam Hải.
Nhưng các phản ứng chính trị không nguy hiểm bằng hậu quả kinh tế. Tập Cận B́nh không muốn một biến cố vô t́nh sẽ giết “con gà đẻ rừng vàng” của chế độ. Trước khi lên ngôi, họ Tập chịu trách nhiệm với Bộ Chính Trị về hồ sơ Hồng Kông; cho nên chắc ông ta biết rơ vai tṛ kinh tế, tài chánh của cựu thuộc địa này.
Hồng Kông vẫn là cây cầu nối lục địa Trung Hoa với thế giới bên ngoài, từ hàng thế kỷ nay, và sau khi chính thức nhập vào Trung Quốc, vẫn giữ vai tṛ đó. Vào năm 1997, tổng sản lượng nội địa của Hồng Kông lớn bằng 16% GDP của Trung Quốc, năm nay chỉ c̣n là 3%, v́ cuộc lục địa tăng trưởng nhanh. Nhưng vai tṛ trung gian tài chánh của Hồng Kông không xuống mà c̣n lên cao hơn.
Các công ty Trung Quốc, kể cả các doanh nghiệp nhà nước, gây vốn nhờ thị trường Hồng Kông. Từ năm 2012 đến nay, họ đă thu về 43 tỷ Mỹ kim tiền vốn nhờ bán cổ phiếu lần đầu (IPO) trên Thị trường Hằng Thịnh (Hang seng), Hương Cảng. Trong cùng thời gian đó, các thị trường trong lục địa chỉ giúp gây vốn được 25 tỷ. Bắc Kinh đang dự trù đưa ra một chương tŕnh cho người ngoại quốc mua cổ phần các xí nghiệp trong nước qua thị trường Hồng Kông; và ngược lại người Trung Hoa trong lục địa được mua cổ phần các công ty ngoại quốc, cũng trên thị trường Hồng Kông. Ngoài tiền vốn, các công ty Trung Quốc cũng vay nợ qua một thị trường gọi là “trái phiếu tỉm sắm” (dim sum bond market) ở Hồng Kông, vay người nước ngoài các món nợ tính bằng tiền Trung Quốc.
Hồng Kông hiện là nơi cung cấp hai phần ba số đầu tư ngoại quốc vào Trung Quốc, mà vào năm 2005 chỉ mới chiếm 30%. Các công ty nước ngoài cũng thường đầu tư thử ở Hồng Kông trước khi đem vốn vào trong lục địa. Lợi điểm của Hồng Kông là một môi trường đầu tư có nền nếp sẵn lâu đời, luật lệ công bằng đối với giới đầu tư, và hệ thống tư pháp độc lập, công khai minh bạch từng bảo vệ tinh thần thượng tôn pháp luật dưới ảnh hưởng của Anh quốc.
Vai tṛ của Hồng Kông c̣n cần thiết hơn thời trước, v́ giới lănh đạo Bắc Kinh muốn cải tổ hệ thống tài chánh, kinh tế trong nước họ. Nếu không cải tổ kịp th́ nền kinh tế Trung Quốc sẽ suy sụp, các ngân hàng ngày càng yếu v́ nợ xấu, các doanh nghiệp nhà nước không chịu cải tổ làm ăn theo lối thị trường, chênh lệch giàu nghèo thêm trầm trọng.
Trong ba chục năm qua, các cuộc thí nghiệm canh tân tài chánh của Bắc Kinh đều được đem thử tại Hồng Kông. Năm 2009, Bắc Kinh muốn thí nghiệm để đưa đồng Nguyên lên thành một thứ tiền tệ quốc tế, như các đồng đô la Mỹ, đồng Euro hay tiền Franc Thụy Sĩ. Họ bắt đầu bằng việc cho phép mở các trương mục ngân hàng dùng đồng Nguyên ở Hồng Kông; và cho phép đổi tiền tự do. Cơ quan quản lư (China Cinda Asset Management Co) được Bắc Kinh thiết lập vào cuối năm ngoái để mua các món nợ xấu đă gây hai tỷ rưỡi đô la tiền vốn tại Hồng Kông.
So với Hồng Kông, các thành phố trong lục địa đều thua kém. Thượng Hải đă cố gắng tự biến thành một trung tâm thương mại nhưng không thể cạnh tranh nổi. Lư do chính là Hồng Kông có sẵn một hạ tầng cơ sở tài chánh được xây dựng hàng thế kỷ, một hệ thống pháp luật được mọi người tin tưởng, và đội ngũ những chuyên viên tài chánh đầy kinh nghiệm. Thượng Hải thiếu tất cả những yếu tố quyết định đó. Năm ngoái Bắc Kinh đă thử lập ra một “khu chế xuất tự do” ở thành phố này, nhưng chưa được giới đầu tư quốc tế ủng hộ. Luật mới cho phép các công ty nước ngoài vay tiền bằng cách phát hành trái phiếu lấy đồng Nguyên làm bản vị, nhưng không mấy ai làm. Nhiều dự án bán cổ phiếu lần đầu IPO đang bị ngâm tôm ở Thượng Hải. Nạn tham nhũng, lợi dụng tin tức mật khi mua bán cổ phần là điều Hồng Kông có thể tránh được, c̣n Thượng Hải th́ c̣n lâu. Bắc Kinh cần sử dụng Hồng Kông như một pḥng thí nghiệm tài chánh, v́ nếu làm trong lục địa th́ không biết rủi ro sẽ ra sao. Nếu một thí nghiệm ở Hồng Kông thấy không có lợi th́ họ có thể sẽ ngưng, rồi bỏ qua; c̣n khi đă thí nghiệm ở trong nước th́ họ sẽ phải gánh các hậu quả lớn gấp bội; khi ḍng chảy tiền vốn mất quân b́nh hay xáo trộn.
Kinh tế Hồng Kông cũng tùy thuộc Trung Quốc, có thể nói c̣n chặt chẽ hơn. Một nửa số xuất cảng của lănh thổ này là bán sang Trung Quốc. Một phần ba các món nợ của ngân hàng Hồng Kông là cho các xí nghiệp Trung Quốc vay. Cho nên, cảnh xáo trộn tại Hồng Kông trong những ngày qua khiến nhiều người dân địa phương lo lắng. Ngày hôm qua, Thứ Sáu, 3 Tháng Mười, một số người đă gây sự với các sinh viên biểu t́nh ở khu Mong Kok (tên gốc là Vọng Giác 望角, nay viết là 旺角). Đám người gây sự này được nhận diện là thuộc thành phần các băng đảng địa phương, nhưng sau đó các sinh viên đă quyết định rút khỏi khu dân cư lao động này.
Tập Cận B́nh có thể đối phó với biến động ở Hồng Kông bằng cách chờ đợi, cho đến khi các sinh viên, học sinh và người dân mỏi mệt. Bắc Kinh có thể nhượng bộ bằng cách sẽ cho Lương Chấn Anh từ chức, sau một thời gian khá xa để khỏi mất mặt. Nhưng mối lo của Tập Cận B́nh vẫn c̣n đó: Làm sao để thế giới không thấy Bắc Kinh đă can thiệp quá nhiều vào đời sống dân chúng, v́ bất cứ hành động can thiệp nào cũng có thể gây phản ứng mạnh mẽ của người dân đă quen sống tự do trong ít nhất một thế hệ. Điều quan trọng nhất là không được can thiệp vào hệ thống tư pháp được tiếng tốt của Hồng Kông. Nếu không, các ngân hàng quốc tế, các nhà đầu tư ngoại quốc, và ḷng tin của mọi người sẽ được chuyển đi nơi khác. Singapore là một thành phố đang sẵn sàng đóng vai tṛ thay thế Hồng Kông!
Muốn chấm dứt mối nhức đầu do Hồng Kông gây ra, Tập Cận B́nh có thể nhân cơ hội này mà chấp nhận một thử thách, là đồng ư cho dân Hồng Kông được tự do lựa chọn người cai trị họ, thay v́ nhất định theo lối “đảng cử, dân bầu.” Khi cuộc bầu cử năm 2017 ở Hồng Kông thành công, và chiếm lại được ḷng tin của thế giới, ông ta c̣n nên đem thí nghiệm thể thức tranh cử, bầu cử đó tại các thành phố lớn trong lục địa trong những năm sau đó. Hồng Kông đă là một pḥng thí nghiệm tài chánh, ngân hàng, nay có thể dùng làm một nơi thí nghiệm chế độ dân chủ tự do cho cả nước Trung Hoa!
Ngô Nhân Dụng
Nguồn:
Người Việt Online
Bookmarks