(Tiếp theo Bài 5)
3. Nguồn gốc Anh giáo
A. Lịch sử Anh giáo
Vương quốc Anh (Great Britain hay United Kingdom) bao gồm bốn xứ, hay nước nhỏ: Anh (England), Scotland, Wales, và Bắc Aí Nhĩ Lan (Northern Ireland).
Vương quốc Anh gồm 4 xứ Anh (England), Wales, Scotland và Nothern Ireland.
Nếu chỉ xét ở bên trong nước Anh (England) chúng ta cần phân biệt Giáo hội Anh giáo của nước Anh (The Church of England) và Giáo Hội Công Giáo của nước Anh và xứ Wales (Catholic Church in England and Wales).
Giáo hội Anh giáo của nước Anh là nhóm Kitô Giáo đă tách khỏi Công Giáo La Mă trong thế kỷ 16 do vua Henry VIII khởi xướng; Henry đă tuyên bố ly khai khỏi Giáo Hội Công Giáo La Mă và tự phong làm thủ lănh nhánh ly khai này.
Giáo hội Anh giáo của nước Anh c̣n được gọi vắn tắt là Anh giáo.
Giáo Hội Công Giáo của nước Anh và xứ Wales là Giáo Hội Công Giáo bên trong nước Anh và xứ Wales, Giáo Hội này hiệp thông hoàn toàn với Giáo Hội Công Giáo La Mă dưới sự lănh đạo của Đức Giáo Hoàng.
Theo điều tra dân số năm 2001, có 41 triệu tín hữu Kitô giáo ở Vương quốc Anh, chiếm gần ba phần tư dân số khoảng 60 triệu (72%). Trong số 41 triệu này có khoảng 26 triệu tín hữu Anh giáo và khoảng trên 4 triệu tín hữu Công Giáo La Mă trong nước Anh và xứ Wales và khoảng 695,000 tín hữu Công Giáo La Mă ở Scotland.
Anh giáo về sau lan rộng ra 165 nước khắp thế giới với khoảng 85 triệu tín hữu, tạo thành Liên Hiệp Anh Giáo (Anglican Communion). Liên Hiệp Anh Giáo là một hiệp hội quốc tế của các Giáo hội bao gồm Giáo hội Anh giáo của nước Anh và các Giáo hội Anh giáo của quốc gia và khu vực có sự hiệp thông trọn vẹn với Giáo hội Anh giáo của nước Anh. Liên Hiệp Anh Giáo cũng c̣n được một số nơi gọi là Cộng đồng Anh giáo hay Khối Hiệp thông Anh giáo.
Trong bài viết này chúng ta chỉ nói vắn tắt về Anh Giáo mà thôi.
Sau đây là một phần của bài viết về lịch sử của Giáo hội Anh giáo của nước Anh theo bài viết Anh giáo trên http://xuanha.net/
Lịch sử: Anh giáo có từ năm 1534. Nói tới Anh giáo là phải nói tới vua Henri 8.
Vua Henri 8 (sinh 1509- tử 1547) cai trị Nước Anh (England) vào thế kỉ 16. Khi mới lên ngôi vua, ông tỏ ra rất trung thành với Giáo hội Công giáo. Ông đă ngăn cấm làn sóng Tin lành Luther từ nước Đức không cho tràn vào nước Anh, nên Đức Thánh cha Lêô 10 đă tặng ông tước hiệu "người Bảo vệ đức tin". Nhưng khốn thay, chỉ v́ vấn đề "vợ con" mà ông đă chống lại Đức Thánh cha, bỏ Giáo hội, lập ra Anh giáo, gây đổ máu cho biết bao người. Cho tới ngày nay, tuy Anh giáo có nhiều quan điểm gần với Công giáo, nhưng cũng chưa sao hợp nhất với nhau được.
Đầu tiên, Vua kết hôn với bà Catherine Aragon, bà này là vợ của ông Arthur, là anh ruột Henri, đă qua đời. Hôn phối này được phép chuẩn v́ vướng họ kết bạn. Rất tiếc, bà Catherine Aragon sinh được 5 con, nhưng chỉ có một người con gái c̣n sống (công Chúa Mary Tudor). Bà không sinh thêm được nữa. Vua Henri lo ngại không có người nối ngôi. Do đó, ông quay ra chiều chuộng nàng Anna Boleyn (người hầu của vợ ḿnh). Nịnh bợ, các quan xúi vua bỏ vợ để cưới Anna Boleyn.
V́ hôn phối với bà Catherine Aragon đă thành, nên Ṭa thánh không thể tháo gỡ để vua lấy bà Boleyn. Tức ḿnh, ông viết thư đe dọa đức Thánh cha và ông chuẩn bị hành động. Tháng 1 năm 1531 đức Thánh cha trả lời cấm Henry tái giá trước khi có quyết định của Ṭa thánh. Nhưng lúc ấy vua đă nhất định li dị bà vợ Catherine Aragon, đồng thời ly khai với Giáo hội Công giáo Rôma.
Khi biết Boleyn đă có thai, và các nhà chiêm tinh nói là con trai, ngày 25-1-1533 Henry đă bí mật cưới Boleyn làm vợ. Sau đó ông tuyên bố thành lập một Giáo hội tự trị cho nước Anh do ông làm đầu, cắt đút mọi liên lạc với Rôma. Toàn dân phải theo ông, ai c̣n trung thành với Rôma là phản quốc, sẽ bị xử tử.
Tưởng mọi sự tốt đẹp như ư vua, nhưng hôn nhân Henry-Boleyn cũng chẳng được bền lâu. Chỉ 3 năm sau, (1536) Boleyn bị Henry đưa lên máy chém v́ tội theo phe đảng phản vua và tội gian dâm với quan cận thần. Sau đó, trong 11 năm, Henry cưới thêm 4 vợ nữa trước khi băng hà ngày 27-1-1547.
Số nạn nhân bị giết trong cuộc ly giáo gồm có: 2 hồng y, 18 giám mục, 13 bề trên ḍng tu, 575 linh mục, 50 tiến sĩ, 12 nghị sĩ, 20 hiệp sĩ, 335 người quí tộc, 124 người trưởng giả, và 110 bà quí phái. Trong số những người bị giết này có 2 vị nổi tiếng được Giáo hội Công giáo phong thánh là thánh Thomas More và thánh John Fisher.
Henry chết để lại 3 người con: Mary Tudor (con bà vợ cả Catherine Aragon), Elisabeth (con của Anne Boleyn) và Edward (con của vợ thứ ba).
Mary Tudor khi lên cầm quyền đă cố gắng đưa Anh giáo về hiệp nhất với Rôma nhưng không xong. Khi Mary Tudor mất, Elisabeth lên thay (1558-1603) bà lại đưa nước Anh trở lại với Anh giáo cho tới ngày nay.
Số nạn nhân bị giết là do không tuân theo các cải cách của Henry VIII và Elisabeth; Xin xem Lm Bùi Đức Sinh OP, Lịch sử Giáo hội Công giáo, “IV Henry VIII Và Anh Giáo”.
(C̣n tiếp)
Bookmarks