Sau bức mành mành tre...

[nguyen manh quoc]

Lời giới thiệu ; loạt bài này tiếp theo cho loạt bài "Hà nội trong ký ức" đã được đăng ở DCVOnline từ 06/2010 đến 11/2010. Các bạn có thể tìm được ở trong mục Lưu trữ của DCVOnline.

Hàng năm cứ đến Thankgiving Canada thì cả đàn con cháu lại kéo nhau lên vùng quan ngoại để thăm cụ Khả, hai chiếc xe van.. tất cả 12 người nôn nóng mong gặp lại người thân kính. Ba tiếng đồng hồ, cảnh quan mùa thu đã bao phủ khắp miền đồi núi.. xanh xanh.. vàng vàng . Vừa đến cổng, mấy con chó đã oăng oẳng sủa báo tin..
.... Chào bác.. chào anh... bonjour... tíu tít.. mọi người cười nói hỏi thăm.. vui vẻ bước vô nhà.
Nơi gian chính, cụ Khả để bàn thờ, khói nhang nhẹ toả, hình ảnh của chị Nhàn được bày ở giữa, chúng tôi tiến đến trước ban thờ, kính cẩn nghiêng mình khấu đầu làm lễ. Thấm thoát đã ba mươi mốt năm.. thật là nhanh, nhìn lên tấm ảnh thời xa xưa... chị Nhàn lúc nào cũng cười tươi như chào đón mọi người.
Bà Còi, chúng tên đặt tên, tươi cười, nhanh nhẹn pha trà.. coffee cho mọi người... tôi đứng dậy cúi đầu chào.. bonjour madame la Premiere..... enchantez.... và sau đó giới thiệu đàn con cháu cho bà chủ nhà. Bà chủ nhà này nguyên là Thẩm phán của Quebec nay hồi hưu và gặp cụ Khả.
Tường Vân(hiền thê của nmq) cất tiếng chào rồi nói; đã lâu lắm hôm nay mới có dịp lên thăm bác (cụ Khả là anh rể, Tường Vân em họ của chị Nhàn). Lại có thêm tin mừng trình lên bác..; thằng cu út Thêm đã ra trường bác sĩ.. còn con út Nữa.. cũng ra trường Dược sĩ .. chắc bác nhớ hai đứa ... chợt Tường Vân ú ớ.. thì ra con Út nữa nó bịt miệng Tường Vân không cho nói vì nó vẫn bảo là hai đứa út là con của mẹ Tường Vân sanh ra, không phải con đi nhặt.. (sự thật là trong chuyến vượt biển ở cống 6 Bạc liêu, do Công an tổ chức, ám hiệu xuất bến là khi đài phát thanh treen bờ phát thanh thì bắt đầu lội ra.. đám người này lội qua sình lầy, ô rô.. nhưng bị đám dân Bắc đi kinh tế mới, lập nghiệp xây dựng nhà dọc theo bờ biển, chúng phục kích giết hết để cướp.. còn sót lại mấy đứa trẻ.. rồi đến đợt ra bãi của cụ Khả và của Tường Vân lúc nửa khuya.. trên đường đi ra.. lội bì bỏm trong sình lầy thì chợt nghe tiếng ọ ẹ của trẻ sơ sinh, con chị nó bấm đèn soi thì thấy một đứa bé quấn trong áo rách dang quờ quạng.. miệng ọ ẹ khóc lả vì yếu sức.. nó vội bồng em bé.. mẹ.. mẹ... có em mà mẹ..thằng anh cũng xúm lại... rồi còn thằng cu này nữa... tới hai đứa lận... làm sao bây giờ.. bác Khả đi đã xa... ngần ngừ.. rồi bế em đi các con... cái bọc được mở ra... ồ... mẹ ơi... em gái mà.. chai nước đường của thằng út vội xớt cho hai em... nhờ ơn trời Phật.. cuộc ra đi chót lọt, chiếc ghe của bác Khả bị cướp, ghe chở Tường Vân và các con êm xuôi. Lên đến Paula Bidong, chị khai tên hai trẻ nhặt được.. thằng Thêm.. con Nữa. Cái tên gắn chặt vô cuộc đời của hai trẻ.
Cuộc sống bươm trải của Tường Vân và người anh rể Khả thật là vất vả với mười đứa trẻ, thời gian trôi, đàn con đã thành người hữu dụng,sau khi cả bốn đứa lập gia đình , cụ Khả rời các con lên sống ở miền quan ngoại, gặp và kết nghĩa cùng bà Còi.
Mấy năm gần đây làn sóng các du sinh qua học đông, các cháu thỉnh thoảng đưa bạn bè về nhà, nhà thì rộng, nhiều du sinh xin được ở trọ, Tường Vân có ác cảm thâm sâu với Cộng sản nên không ưa. Trong đám du sinh, có một con bé mới sang xin vô đại học..chọn ngành Dược, lân la làm sao mà được con Út Nữa đưa về chơi.. rồi thủ thỉ với mẹ Tường Vân để rồi mẹ ưng ý cho ở trọ học. Các anh chị lớn trong gia đình đều trong ngành Y Dược đều thương và kèm cho em du sinh.. tên Lê thị Hoài Thương. và cô bé du sinh xin được mang tên của gia đình Tỵ nạn là Út Hoài, trời sanh và trời chiều lòng người, cả ba đứa Út này rất quấn quýt lấy mẹ Tường Vân.
Câu truyện không ngờ được, Út Hoài lại là con nuôi của Lê thị Bích Thạch, nhặt được ở bên bờ ao vào năm khó khăn 1985.... phần mở đầu của truyện sau bức mành mành tre sẽ kể từ 1955 đến 1975... khi xã hội miền Bắc ĐƯỢC Cộng sản dạy dỗ...
... còn tiếp....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Lời giới thiệu ; loạt bài này tiếp theo cho loạt bài "Hà nội trong ký ức" đã được đăng ở DCVOnline từ 06/2010 đến 11/2010. Các bạn có thể tìm được ở trong mục Lưu trữ của DCVOnline.

Hàng năm cứ đến Thankgiving Canada thì cả đàn con cháu lại kéo nhau lên vùng quan ngoại để thăm cụ Khả, hai chiếc xe van.. tất cả 12 người nôn nóng mong gặp lại người thân kính. Ba tiếng đồng hồ, cảnh quan mùa thu đã bao phủ khắp miền đồi núi.. xanh xanh.. vàng vàng . Vừa đến cổng, mấy con chó đã oăng oẳng sủa báo tin..
.... Chào bác.. chào anh... bonjour... tíu tít.. mọi người cười nói hỏi thăm.. vui vẻ bước vô nhà.
Nơi gian chính, cụ Khả để bàn thờ, khói nhang nhẹ toả, hình ảnh của chị Nhàn được bày ở giữa, chúng tôi tiến đến trước ban thờ, kính cẩn nghiêng mình khấu đầu làm lễ. Thấm thoát đã ba mươi mốt năm.. thật là nhanh, nhìn lên tấm ảnh thời xa xưa... chị Nhàn lúc nào cũng cười tươi như chào đón mọi người.
Bà Còi, chúng tên đặt tên, tươi cười, nhanh nhẹn pha trà.. coffee cho mọi người... tôi đứng dậy cúi đầu chào.. bonjour madame la Premiere..... enchantez.... và sau đó giới thiệu đàn con cháu cho bà chủ nhà. Bà chủ nhà này nguyên là Thẩm phán của Quebec nay hồi hưu và gặp cụ Khả.
Tường Vân(hiền thê của nmq) cất tiếng chào rồi nói; đã lâu lắm hôm nay mới có dịp lên thăm bác (cụ Khả là anh rể, Tường Vân em họ của chị Nhàn). Lại có thêm tin mừng trình lên bác..; thằng cu út Thêm đã ra trường bác sĩ.. còn con út Nữa.. cũng ra trường Dược sĩ .. chắc bác nhớ hai đứa ... chợt Tường Vân ú ớ.. thì ra con Út nữa nó bịt miệng Tường Vân không cho nói vì nó vẫn bảo là hai đứa út là con của mẹ Tường Vân sanh ra, không phải con đi nhặt.. (sự thật là trong chuyến vượt biển ở cống 6 Bạc liêu, do Công an tổ chức, ám hiệu xuất bến là khi đài phát thanh treen bờ phát thanh thì bắt đầu lội ra.. đám người này lội qua sình lầy, ô rô.. nhưng bị đám dân Bắc đi kinh tế mới, lập nghiệp xây dựng nhà dọc theo bờ biển, chúng phục kích giết hết để cướp.. còn sót lại mấy đứa trẻ.. rồi đến đợt ra bãi của cụ Khả và của Tường Vân lúc nửa khuya.. trên đường đi ra.. lội bì bỏm trong sình lầy thì chợt nghe tiếng ọ ẹ của trẻ sơ sinh, con chị nó bấm đèn soi thì thấy một đứa bé quấn trong áo rách dang quờ quạng.. miệng ọ ẹ khóc lả vì yếu sức.. nó vội bồng em bé.. mẹ.. mẹ... có em mà mẹ..thằng anh cũng xúm lại... rồi còn thằng cu này nữa... tới hai đứa lận... làm sao bây giờ.. bác Khả đi đã xa... ngần ngừ.. rồi bế em đi các con... cái bọc được mở ra... ồ... mẹ ơi... em gái mà.. chai nước đường của thằng út vội xớt cho hai em... nhờ ơn trời Phật.. cuộc ra đi chót lọt, chiếc ghe của bác Khả bị cướp, ghe chở Tường Vân và các con êm xuôi. Lên đến Paula Bidong, chị khai tên hai trẻ nhặt được.. thằng Thêm.. con Nữa. Cái tên gắn chặt vô cuộc đời của hai trẻ.
Cuộc sống bươm trải của Tường Vân và người anh rể Khả thật là vất vả với mười đứa trẻ, thời gian trôi, đàn con đã thành người hữu dụng,sau khi cả bốn đứa lập gia đình , cụ Khả rời các con lên sống ở miền quan ngoại, gặp và kết nghĩa cùng bà Còi.
Mấy năm gần đây làn sóng các du sinh qua học đông, các cháu thỉnh thoảng đưa bạn bè về nhà, nhà thì rộng, nhiều du sinh xin được ở trọ, Tường Vân có ác cảm thâm sâu với Cộng sản nên không ưa. Trong đám du sinh, có một con bé mới sang xin vô đại học..chọn ngành Dược, lân la làm sao mà được con Út Nữa đưa về chơi.. rồi thủ thỉ với mẹ Tường Vân để rồi mẹ ưng ý cho ở trọ học. Các anh chị lớn trong gia đình đều trong ngành Y Dược đều thương và kèm cho em du sinh.. tên Lê thị Hoài Thương. và cô bé du sinh xin được mang tên của gia đình Tỵ nạn là Út Hoài, trời sanh và trời chiều lòng người, cả ba đứa Út này rất quấn quýt lấy mẹ Tường Vân.
Câu truyện không ngờ được, Út Hoài lại là con nuôi của Lê thị Bích Thạch, nhặt được ở bên bờ ao vào năm khó khăn 1985.... phần mở đầu của truyện sau bức mành mành tre sẽ kể từ 1955 đến 1975... khi xã hội miền Bắc ĐƯỢC Cộng sản dạy dỗ...
... còn tiếp....

.... bùa mê chiến thắng...
Sau Hiệp định Geneve 20/7/1954, dan Hà nội lo âu, băn khoăn cho sự quyết định số phận; đi hay ở lại. Người nhà, người quen, thân sơ, từ các vùng lân cận thì vui mừng, lo lắng lẫn lộn, kẻ phấn khởi thì bảo rằng; quê hương im tiếng súng, độc lập.. tự do rồi,đi đâu ?? nên ở lại. người làm viêc cho cơ qun, công quyền, có tài sản thì lo.. không biết mai sau sẽ ra sao ?? trăm điều đắn đo, hết thì thầm nhỏ/to, đến bàn tán xôn xao !! Cow sở đã don đi gần hết, dân chúng các tình vẫn đổ về để được di di cư !! xe lửa đi Hai phòng vẫn ngày hai chuyến, dông chật cứng. Tháng Tám/54, bóng dáng xe Molotova xuất hiện trên nhiều nẻo phố phường, những bộ đội, nón cối dép râu thong thar bước đi trên hè phố, đó là những cán bộ được gủi vào trước.. để nhận xét, lam quen với Hà nội trước khi tiếp quản. Các đồn Cảnh binh cũng đã có cán bộ CS. Dân hậu phương vẫn đổ vào Hà nội, bây giờ không phải là dân có đạo bỏ quê theo Chúa, mà là nông dân, lánh nạn tố khổ, họ chấp nhận từ bỏ ruộng dồng để giữ lại mạng sống vì bần cố nông.. vì các anh đội của chính sách Cải cách ruộng đất, vì những tố cáo oan sai, vì những sự trả thù ngu muội hay cá nhân. Thêm vào, những đoàn ngươì ăn mặc bộ đội, vác gậy gộc thừng chão.. họ vào thành để tim những căn nhà chủ bỏ đi di cư.. những căn nhà giờ đây không có người giữ, trông nhà.. họ phá cửa.. họ đột nhập và họ cướp bóc, có Cảnh binh/Liên kiểm đến thì họ đưẩ nào Huân chương kháng chiến, nào bằng khen .. và rồi cũng chăng ai cấm được ai.. thành phố tuy không hỗn loạn, thé nhưng mới chập choạng tối, nhà nhà đã cửa dóng then cài, chậu thau.. mâm đồng.. sẵn sàng khua động để báo động cướp bóc. xảy ra. Đầu tháng 9, tình trạng càng bê bết, cán bộ tuyên truyèn hết sức cản ngăn nông dân tràn về thành phố, nông dân phẫn nộ trước những sai trái của CCRD.. số người chết vì đấu tố gia tăng.. và ngay cả cán bộ cũng quên mất chính bản thân để ròi bị tố ngược, dúng cũng chết mà oan sai cũng chết (có lẽ cụ Hồ biết nên đã nói; chẳng thà giết sai 10 người còn hơn bỏ sót 1 người !!).. Còn người dân Hà nội, họ vẫn không nghỉ ra điều gì sẽ xảy ra.. họ vẫn tin vào Cách mạng phải chăng họ không biết vì những nguồn tin hậu phương không đưa tới họ, họ không nhìn thấy, không trông thấy !! Trong khi đó, cán bộ tuyên truyền mặc sức đánh bóng chế độ ưu việt, dân Hà nội vui vẻ nghe theo !!
Đầu năm 1955, Têt nhất đến nơi, Hanoi vãn còn đầy đủ, nào hoa đào, pháo đỏ, nào bánh chưng giò lụa, quàn áo vẫn là lượt, vẫn mua săm như bình thường. Ủy ban quân quản kêu gọi sửa sang, quét dọn thành phố cho khang trang dẹp đẽ để đón xuân chiến thắng đầu tiên, trong đó có kế hoạch đón tiếp các anh hùng về sống chung, cùng ăn teets, chung vui với gia đình, phường khóm trong những ngày vui Xuan. Thật là vui vẻ, vừa đón Xuân, vừa được nghe chuyện chiến thắng nọ kia....
Ngoài hậu phương, việc đi lại giữa các xóm làng bị giới hạn, ngăn chặn, không còn tự do ai muốn đi đâu thì đi, nạn ngăn sông cấm chợ bắt đầu, kinh tế hàng họ được kiểm soát, thuế vụ được thâu ở ngay cổng chợ. Đồng tiền Đông dương được thu đổi ngay tại chỗ (1 đồng Đông dương = 32 đồng cụ Hồ). Gạo lên giá vì hậu phương, nông dân bỏ đồng lúa chạy nạn CCRD. Vụ chiêm thu hoạch kém, gạo dự trữ của LHP được đem ra bán cho dân. Khoảng đầu mùa hè, Cách mạng hô hào nhân dân tham gia, hưởng ứng phong trào đền ơn Chiến sĩ, Thương binh sau đó phát động Phong trào Đảng giới thiệu hôn nhân cho nhân dân Hà nội tham gia, điển hình, quận Hoàn Kiếm, phường Đồng xuân......các anh hùng thương binh với các thục nữ Hà thành.
Buổi lễ được tổ chức trọng thể tại tại nhà Thông tin bờ Hồ, gần rạp chiếu bóng Philarmonique. Bên trong đã được sửa soạn , cờ xí dỏ rực khảu hiẹu giăng đầy, các thục nữ được hội Phụ nữ vận động đến thật là đông đảo, các gia dình.. các đoàn thể, nhi đồng trống ếch lùng bùng khua vang... rồi chào cờ, khai mạc. cac cấp chính quyền, rồi đến Phụ nũ.. Công đoàn.. phường xóm phát biểu linh tinh.. thật đông vui, mọi người hân hoan chờ đợi.
Vị chủ tịch Uỷ ban lên tuyên bố chính sách và giới thiệu các tên của thương binh sẽ được đưa ra cũng như tên các thục nữ được Đảng chiếu cố tuyển chọn sao cho xứng đáng nên đôi vợ chồng. Rồi ngày mai sẽ làm đám cưới đưa chú rể thương binh về nhà cô dâu đúng theo ý Đảng/lòng dân.
Nhà cô dâu tương lai được hội Phụ nữ lo sắp xếp chu đáo cho đôi vợ chồng trai anh hùng/ gái thuyền quyên tạm đủ những thứ cần dùng. Chiếc ô tô con dừng lại trước cửa nhà, chiếc cáng được khênh vào, chú rể nằm ngay ngắn quần áo bộ đội chỉnh tề, huân chương trên ngực áo lại thêm quân hàm đỏ chót... đó là chú rể. Khênh chú rể đặt xuống ghế dựa... chú rể cụt cả hai chân, lại cụt thêm một tay phải... nhìn mặt cho kỹ, người ta nhận ra thằng N ở chợ Đồng xuân lúc trước........
Chú rể N đã về nhà cô dâu Th. Nhà nước cấp dưỡng cho được vài cân gạo, lạng thịt lợn.. ít lâu sau thì thôi. lý do chị Th làm ở nhà máy nước có lương, lại la Uy viên công đoàn, dư thừa điều kiện chăm lo cho thương binh. Tên N lại có nhiều tật xấu, nào nghiện rượu, hút thuốc, say sưa tối ngày. Cắn răng chịu khổ, thiéu thì của cải bán đi lo cho đủ, còn không, thằng N lại báo cáo với Uy ban.. lại có khiển trách. Bố mẹ của chị cũng vất vả để hầu hạ tên N từ ăn uống đến rượu.. thuốc hút, ỉa đái đầy nhà.. hôi thối... Hơn một năm sau, chị Th sinh đứa con đầu lòng, chị lại bị nhà máy nước cho nghỉ việc, mọi chuyện đổ đầu chị, cả hai bố mẹ của chị đều lâm trọng bệnh rồi mất. Nay nhà của chị lại bị ghép hộ, phường cho mấy gia đình người lạ đến ở chung căn nhà của chi đang ở, tên chủ tịch phường lúc ra về nó nói; bây giờ đã hiểu cách mạng là gì chưa, học cho giỏi mà ngu !! Mấy hộ dân này chúng nó sẽ báo cáo mọi việc... Chị nuốt giận , không nghe tiếng con khóc, chỉ nghe tiếng thằng N lè nhè đòi rượu... vào giường tìm con.. đứa con gầy nhom nay đã tím ngắt, lạnh toát, lay lay mãi mà chẳng đụng đậy.. con chị đã chết... thế là hết.. bao nhiêu người bảo nên đi, thế nhưng nghĩ rằng độc lập tự do.....ở lại để bây giờ như thế này.. mất cả cha mẹ.. mất hết.. và chị chạy thẳng lên sân thượng... ... vĩnh biệt... vĩnh biệt cái thế giới khốn nạn này... một bóng người lao từ sân thượng, chị đã nhảy xuống... chị trốn chạy thực tại khốn nạn của thiên đàng Cộng sản.
Dưới đường có tiếng la hét thất thanh... họ xúm lại... vỡ đầu... bể sọ rồi.. óc tung toé... chết rồi.. tội nghiệp. ..một vài tiếng khóc sót thương.. Chị Th đã chết chị đã thoát khỏi thiên đàng bánh vẽ... còn tiếp.......

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Các bài 1, 2, có nhắc đến Cải cách ruộng đất, chung ta thử nhìn lại, ôn lại Chương trình Cải cách ruộng đất mà Cộng sản VN đã áp đặt trên miền Bắc từ năm 1953 đến 1957.
Sau khi bắt tay được với Cộng sản TQ, có được hậu thuẫn và viện trợ Kinh tế cũng như Quân sự từ TQ cũng như khối Cộng sản Quốc tế, đảng Lao động đã nghiên cứu các cải cách của CSTQ áp đặt lên đất Trunghoa. HCM cho đảng viên đảng lao động sang TQ học tập một khóa Chính huấn 1953, rồi được huấn luyện tại TQ, các chương trình tập huấn, nhằm giúp cho cán bộ nắm vững đường lối của đảng trong công cuộc Cải cách Ruộng đất, quán triệt quan điểm; trí, phú, địa, hào.. đào tận gốc, trốc tận rễ . Con số cán bộ, đảng viên được học tập khoảng 50 vạn .
Trong những bước đầu, đội cán bộ chia nhau đi về các làng, xã.. áp dụng chính sách "tam cùng"; cùng ăn, cùng ở, cùng làm bằng cách tiếp cận đám bần nông, tạo cơ hội làm thân để dần dần kết nạp đám nông dân này trở thành "rễ", thành "chuỗi" thành "tay chân" của đội.. để sau đó triển khai chiến dịch cải cách từng bước.
Nhờ kết bè làm thân với đám nông dân, đội có thể xếp loại nông dân ra cac thành phần từ địa chủ, phú nông, trung nông cho xuống đến bần cố nông"nông dân không có nhà đất ruộng vườn gì cả (trên răng dưới củ lủng lẳng). Ngay giai cấp địa chủ cũng phân loại gian ác hay thường, nếu là gian ác thì bắt ngay, nhốt lại.. rồi đòi địa chủ phải thoái tô, nghĩa là giảm tô, trả lại cho nông dân những gì, hay thóc mà nông dân đã nộp cho địa chủ hơn mức qui định của Quyết định của nhà nước, nếu không trả đủ được cho nông dân thì bị tịch thu tài sản, đem tài sản này phân phát cho nông dân. Phân phát do đội cải cách, hay uy ban kháng chiến thi hành. Sau bước này, hầu hết các địa chủ đều khánh kiệt, có người tự tử.. và bằng mọi cách họ trốn về tề. Trong khi đó thì dân vùng tề không hề nghe biết gì về Sắc lệnh của VNDCCH.. vẫn dửng dưng coi như không có gì cả. Vì có nạn địa chủ, cường hào trốn về tề nên đội hay như du kích cũng len lỏi tìm bắt đối tượng để đem về đấu tố, hãi hùng nhất là giai đoạn sau 20/07/1954...
Những kẻ bị bắt, được đưa về những nơi mà dân bảo là họ đã phạm tội, họ được đưa ra trước ban xử án, thường là các đội cải cách, rồi ủy ban Kháng chiến địa phương, các bần cố nông đã được đội Cải cách chỉ cách như gợi ý, đấu tố, cách chửi rủa , khai gian kể tội bóc lột của tên địa chủ.. cuối cùng thường kết tội chết và được du kích thi hành ngay tại chỗ. Việc đấu tố bành trướng nhanh, mạnh tay theo đúng kế hoạch của đảng đưa đến tố giác oan sai, tạo thành làn sóng bất mãn trong dân, nhân dịp vòng đai an ninh kém chặt chẽ, họ ùa về thành phố, nhất là Hà nội, hải phòng, để tìm đường thóat nạn. Đó là lý do của nạn chiếm nhà bỏ không của những gia đình đã đi di cư , nạn hôi của gây mất trật tự. Chiến dịch tiếp tục trên khắp đắt Bắc, ngoại trừ các thành phố. Thế nhưng các thành phố chỉ tạm "được để yên, chờ đến dịp..", hơn nữa thành phố là nơi thăm dò phản ứng của Cầm quyền, CSVN vẫn lỏng tay bằng những mít tinh, họp phường, họp tổ để phổ biến này nọ, Tết 1955 vẫn ăn Tết yên vui, cờ xí đỏ rợp trời, pháo nổ ròn tan mừng Tết, Bác cũng đọc lời chúc mừng năm mới.. đến khoảng tháng Ba, Tư..một bước mới; giới thiệu hôn nhân cho Chiến sĩ thương binh với Thục nữ Hà nội.... Hà nôi bắt đầu có nước mắt.
Từng bước, Hà nội đã đoàn ngũ hoá từ Nhi đồng cứu quốc, Thiếu niên tiền phong, Phụ nữ cứu quốc nay tới các Công đoàn lao động, tổ chức khu phố, tổ dân phố thành hình, khai báo hộ khẩu, có công an khu vực v.v...
Tháng 5/1955, LHP rút khỏi Hải phòng, 1956 các phái bộ ngoại giao giảm bớt chỉ còn Đại diện..
Trước những sai phạm của CCRD, những áp bức ép buộc nhân dân như Đảng ép hôn nhân.. và nhiều cái nữa, nhóm trí thức Nhân văn giai phẩm ra đời, e ngại cho diễn biến phức tạp, đảng CSVN quyết định dập tắt ngay phong trào này.. qua 1958... mọi sự vừa lắng dịu, VNDCCH lập tức thi hành chính sách Cải tạo Công thương nghiệp tư bản tư doanh theo chủ nghĩa xã hội đồng thời đưa nông dân vào hợp tác hoá nông nghiệp (chế độ Hợp tác xã).
Tất cả các thành phần chống đối, các địa chủ, cường hào... tất cả các tư bản tư doanh, sau khi bị tịch thu tài sản, phải ra khỏi nhà, nhà nước đưa đám dân (không biết lao động chân tay) đi đến các vùng kinh tế mới; vùng sâu, xa hay núi rừng hiểm trở, giao họ cho các địa phương quản lý, họ sẽ được đưa đi vào sâu nữa, được phát cho cái rựa, cái cuốc.. tự làm lấy nhà để ở, thực phẩm thì vài cân gạo, dúm muối...(các bạn nào đã bị cải tạo ở miền Bắc, đôi khi gặp những gia đình nói tiếng Bắc, sống lẻ loi trong rừng sâu là vậy). Còn tài sản thì được nhà nước cũng địa phương quản lý, họ chia chác ra sao, cho ai là quyền của họ. Tệ nạn móc ngoặc, bè phái bắt đầu.
Chiến dịch CCRD và Cải tạo Công thương nghiệp, Hợp tác xã Nông nghiệp hình thành... cơ bản ngừng ở năm 1960, nay đến Giáo dục... tất cả đêu theo định hướng Xã hội chủ nghĩa, bắt rễ từ Tu tưởng Mác-Lê. Vô sản chuyên chính làm phương châm .. cào bằng giai cấp là hành động phải làm... Hà nội lo sợ cho chính thân mình....tan nát.
Chương trình Giáo dục thay đổi, riêng ngành Y khoa nay chính quy thì bị rút ngắn còn 4 năm thay vì 6 năm. Một ngành Y sĩ trong cấp mới ra đời, 2 năm một khoá, Y sĩ trung cấp để về đảm nhiệm Y tế địa phương... kể hoài không hết.... còn tiếp......

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Các bài 1, 2, có nhắc đến Cải cách ruộng đất, chung ta thử nhìn lại, ôn lại Chương trình Cải cách ruộng đất mà Cộng sản VN đã áp đặt trên miền Bắc từ năm 1953 đến 1957.
Sau khi bắt tay được với Cộng sản TQ, có được hậu thuẫn và viện trợ Kinh tế cũng như Quân sự từ TQ cũng như khối Cộng sản Quốc tế, đảng Lao động đã nghiên cứu các cải cách của CSTQ áp đặt lên đất Trunghoa. HCM cho đảng viên đảng lao động sang TQ học tập một khóa Chính huấn 1953, rồi được huấn luyện tại TQ, các chương trình tập huấn, nhằm giúp cho cán bộ nắm vững đường lối của đảng trong công cuộc Cải cách Ruộng đất, quán triệt quan điểm; trí, phú, địa, hào.. đào tận gốc, trốc tận rễ . Con số cán bộ, đảng viên được học tập khoảng 50 vạn .
Trong những bước đầu, đội cán bộ chia nhau đi về các làng, xã.. áp dụng chính sách "tam cùng"; cùng ăn, cùng ở, cùng làm bằng cách tiếp cận đám bần nông, tạo cơ hội làm thân để dần dần kết nạp đám nông dân này trở thành "rễ", thành "chuỗi" thành "tay chân" của đội.. để sau đó triển khai chiến dịch cải cách từng bước.
Nhờ kết bè làm thân với đám nông dân, đội có thể xếp loại nông dân ra cac thành phần từ địa chủ, phú nông, trung nông cho xuống đến bần cố nông"nông dân không có nhà đất ruộng vườn gì cả (trên răng dưới củ lủng lẳng). Ngay giai cấp địa chủ cũng phân loại gian ác hay thường, nếu là gian ác thì bắt ngay, nhốt lại.. rồi đòi địa chủ phải thoái tô, nghĩa là giảm tô, trả lại cho nông dân những gì, hay thóc mà nông dân đã nộp cho địa chủ hơn mức qui định của Quyết định của nhà nước, nếu không trả đủ được cho nông dân thì bị tịch thu tài sản, đem tài sản này phân phát cho nông dân. Phân phát do đội cải cách, hay uy ban kháng chiến thi hành. Sau bước này, hầu hết các địa chủ đều khánh kiệt, có người tự tử.. và bằng mọi cách họ trốn về tề. Trong khi đó thì dân vùng tề không hề nghe biết gì về Sắc lệnh của VNDCCH.. vẫn dửng dưng coi như không có gì cả. Vì có nạn địa chủ, cường hào trốn về tề nên đội hay như du kích cũng len lỏi tìm bắt đối tượng để đem về đấu tố, hãi hùng nhất là giai đoạn sau 20/07/1954...
Những kẻ bị bắt, được đưa về những nơi mà dân bảo là họ đã phạm tội, họ được đưa ra trước ban xử án, thường là các đội cải cách, rồi ủy ban Kháng chiến địa phương, các bần cố nông đã được đội Cải cách chỉ cách như gợi ý, đấu tố, cách chửi rủa , khai gian kể tội bóc lột của tên địa chủ.. cuối cùng thường kết tội chết và được du kích thi hành ngay tại chỗ. Việc đấu tố bành trướng nhanh, mạnh tay theo đúng kế hoạch của đảng đưa đến tố giác oan sai, tạo thành làn sóng bất mãn trong dân, nhân dịp vòng đai an ninh kém chặt chẽ, họ ùa về thành phố, nhất là Hà nội, hải phòng, để tìm đường thóat nạn. Đó là lý do của nạn chiếm nhà bỏ không của những gia đình đã đi di cư , nạn hôi của gây mất trật tự. Chiến dịch tiếp tục trên khắp đắt Bắc, ngoại trừ các thành phố. Thế nhưng các thành phố chỉ tạm "được để yên, chờ đến dịp..", hơn nữa thành phố là nơi thăm dò phản ứng của Cầm quyền, CSVN vẫn lỏng tay bằng những mít tinh, họp phường, họp tổ để phổ biến này nọ, Tết 1955 vẫn ăn Tết yên vui, cờ xí đỏ rợp trời, pháo nổ ròn tan mừng Tết, Bác cũng đọc lời chúc mừng năm mới.. đến khoảng tháng Ba, Tư..một bước mới; giới thiệu hôn nhân cho Chiến sĩ thương binh với Thục nữ Hà nội.... Hà nôi bắt đầu có nước mắt.
Từng bước, Hà nội đã đoàn ngũ hoá từ Nhi đồng cứu quốc, Thiếu niên tiền phong, Phụ nữ cứu quốc nay tới các Công đoàn lao động, tổ chức khu phố, tổ dân phố thành hình, khai báo hộ khẩu, có công an khu vực v.v...
Tháng 5/1955, LHP rút khỏi Hải phòng, 1956 các phái bộ ngoại giao giảm bớt chỉ còn Đại diện..
Trước những sai phạm của CCRD, những áp bức ép buộc nhân dân như Đảng ép hôn nhân.. và nhiều cái nữa, nhóm trí thức Nhân văn giai phẩm ra đời, e ngại cho diễn biến phức tạp, đảng CSVN quyết định dập tắt ngay phong trào này.. qua 1958... mọi sự vừa lắng dịu, VNDCCH lập tức thi hành chính sách Cải tạo Công thương nghiệp tư bản tư doanh theo chủ nghĩa xã hội đồng thời đưa nông dân vào hợp tác hoá nông nghiệp (chế độ Hợp tác xã).
Tất cả các thành phần chống đối, các địa chủ, cường hào... tất cả các tư bản tư doanh, sau khi bị tịch thu tài sản, phải ra khỏi nhà, nhà nước đưa đám dân (không biết lao động chân tay) đi đến các vùng kinh tế mới; vùng sâu, xa hay núi rừng hiểm trở, giao họ cho các địa phương quản lý, họ sẽ được đưa đi vào sâu nữa, được phát cho cái rựa, cái cuốc.. tự làm lấy nhà để ở, thực phẩm thì vài cân gạo, dúm muối...(các bạn nào đã bị cải tạo ở miền Bắc, đôi khi gặp những gia đình nói tiếng Bắc, sống lẻ loi trong rừng sâu là vậy). Còn tài sản thì được nhà nước cũng địa phương quản lý, họ chia chác ra sao, cho ai là quyền của họ. Tệ nạn móc ngoặc, bè phái bắt đầu.
Chiến dịch CCRD và Cải tạo Công thương nghiệp, Hợp tác xã Nông nghiệp hình thành... cơ bản ngừng ở năm 1960, nay đến Giáo dục... tất cả đêu theo định hướng Xã hội chủ nghĩa, bắt rễ từ Tu tưởng Mác-Lê. Vô sản chuyên chính làm phương châm .. cào bằng giai cấp là hành động phải làm... Hà nội lo sợ cho chính thân mình....tan nát.
Chương trình Giáo dục thay đổi, riêng ngành Y khoa nay chính quy thì bị rút ngắn còn 4 năm thay vì 6 năm. Một ngành Y sĩ trong cấp mới ra đời, 2 năm một khoá, Y sĩ trung cấp để về đảm nhiệm Y tế địa phương... kể hoài không hết.... còn tiếp......

Gia đình đông vui, mẹ Tường Vân nói; nhà mình đông vui.. mẹ rất hài lòng, hơn nữa.. mỗi lần than mỏi mệt nay lại có thêm cô út bóp chân, bóp tay cho mẹ... , đúng là tình thương đem cho, không bao giờ mất. Mùa hè vừa qua, Hoài Thương về VN, về với mẹ Bích,, Hoài Thương tim một hãng Vi tính tín nhiệm, đến ráp cho Mẹ Bích, một hệ thống Vi tính có VoiP để hai mẹ Tường và mẹ Bích được nhìn thấy nhau và nhất là tâm sự. Lắp đặt xong, Hoài Thương gọi các anh ở Misissauga mở máy liên lạc... và lần đầu tiên hai me gặp nhau trực tiếp truyện trò.. Rồi hai mẹ hẹn hò thời gian gặp gỡ .. nhờ vậy mà cả hai đều vui.. nhiều khi nửa đêm rồi.. mà mẹ Tường Vân bỗng phá lên cười. hết truyện đàn con.. rồi cũng đên những truyên riêng tư thầm kín. Bố nmq thì hay đi thăm bạn bè.. nay đây mai đó, hai bà lai co nhiều tâm sự.. vắng ông, bà tha hồ mà chút nỗi niềm...Riêng BíchT, BT rất dè dặt, tuy nhìn hình ảnh qua màn hình nhưng BT vẫn đắn đo, không biết nói năng làm sao cho vừa ý mọi người , con T Vân thi yên trí.. đúng BThach là người yêu thơif sinh viên, ngoài cô Yvonne còn có BThach. BThach từng nói với TVan rằng; coi bề ngoài Q như vậy đó, thế nhưng cách cư xử của Q đối với mọi người như vậy thì... không thể không co có đàn bà con gái chết mê, chết mệt vì anh chàng !! Ngày xưa, tụi mũi lõ, mắt xanh.. đấy.. chị Yvonne, gia đình ong bà Bernard.. từ thương hai đen quí mến vô cùng, để cho con gái.. sánh đôi cùng với Q, như hình với bóng.. không những.. vừa đẹp đôi, vừa giỏi dang nhất nhì ở trường.. lot vào gia dình Pháp mà họ có chữ lót DE là cả một hãnh diện.
- Thảo nào chú Victor, nghe nói là em cua chi Yvonne, hay sang đây, rủ anh Q đi chơi lắm. Hè vừa qua, nhà đầy những khách..
- Thế Tường Vân không ghen ??
..Không, TV không ghen mà rất kính trong anh Q, anh Q không bao giờ làm gì hay gay ra những truyện gì buồn cho gia đình. Dù cho Q đi học tập,.. thế nhưng như trời báo trước, trời Phật che chở cho.. khi đến truyên làlaij thấy những gì cần là có y như trời định trước ấy thôi .. Đâu dó lại xong.. dù khó cách mấy .
khó khăn nhất là hồi bị nhà nước CS tich thâu tài sản.. 75-77.. bị đuổi đi Kinh tế mới... họ bảo rằng; gia đình có nợ máu với nhân dân này no.. cãi không lại.. còn mẹ già.. nó bảo đưa bà cụ sang cho cô em cua anh Q nuôi... còn năm(5) mẹ con.. ráng bồng bế nhau đi Kinh tế mới... bác sĩ kỹ sư cũng măc... không tha... dân ăn trắng mặc trơn... cho đi lao động để biết cái giá của lao động.. thế rồi chúng gom gọn quần áo.. mấy cái nồi niêu tất cả tống lên xe tải.. ra đến ngoài đường ... đậu dài dài mấy cái.. rồi chạy nối đuôi nhau.. qua Biên hoà.. rồi đến Tân Uyên.. chúng đuổi xuống, đến nơi rồi ... tất cả xuống xe.. dỡ đồ đạc xuống xe, một nách 4 đứa con thơ, đứa út mới được hai(2) tuổi..cảnh con khóc vì đói... còn mẹ.. những giòng nước mắt đổ xuống như mưa... ráng kéo lê lết đống đồ đạc, áo quần.. lo cho con chút sữa cầm hơi... giữa rừng đất đỏ.. mấy miếng bánh khô tích trữ được đem ra cho con ăn... thì chơt có người chạy lại.. ... gia đình gần cạnh... cùng trong cảnh ngộ.. một người con gái xuất hiện... Cô.. cô .. bó cháu nhìn cô quen lắm... có phải Cô là vợ của Bs Q không ??
.. vâng, tôi là vợ của Bs Q... còn cô là ai vậy ?
Bố của cháu lính giải ngũ... trước đây làm tài xế đưa rước Bs Q đi làm ở Grall... và rồi nhờ gia đình này.. chị Ngoc, người con gái lanh lẹ... kiếm đường ra xa lộ , đưa được mấy mẹ con về quận 8.. nơi bà vú trông nom mấy đứa con, chờ tim lại mấy người thân, chi Nhàn bên Khánh hội. Mẹ làm bánh bông lang.. bánh ít.. con đem ra đầu đường đứng bán..
Dì Sáu, bà vú chăm lo cho đàn trẻ, còn cha mẹ già, được anh Q.. giúp đỡ..mua cho thửa đất để trồng rau.. cất cho căn nhà, ông cụ thì bệnh suyễn .. thuốc men này nọ cũng do Bs Q chu cấp đầy đủ... dì Sáu nói.. cái nhà nay do Bs ch.. nay về đây.. cô và các cháu coi như là nhà của mình.. thôi thi có cái gì ăn cái đó !! đùm bọc lẫn nhau.. bs sẽ về mà Cô đừng có lo quá mà kiệt sức.. .. còn tiếp... đến lượt Bich Thạch........

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Gia đình đông vui, mẹ Tường Vân nói; nhà mình đông vui.. mẹ rất hài lòng, hơn nữa.. mỗi lần than mỏi mệt nay lại có thêm cô út bóp chân, bóp tay cho mẹ... , đúng là tình thương đem cho, không bao giờ mất. Mùa hè vừa qua, Hoài Thương về VN, về với mẹ Bích,, Hoài Thương tim một hãng Vi tính tín nhiệm, đến ráp cho Mẹ Bích, một hệ thống Vi tính có VoiP để hai mẹ Tường và mẹ Bích được nhìn thấy nhau và nhất là tâm sự. Lắp đặt xong, Hoài Thương gọi các anh ở Misissauga mở máy liên lạc... và lần đầu tiên hai me gặp nhau trực tiếp truyện trò.. Rồi hai mẹ hẹn hò thời gian gặp gỡ .. nhờ vậy mà cả hai đều vui.. nhiều khi nửa đêm rồi.. mà mẹ Tường Vân bỗng phá lên cười. hết truyện đàn con.. rồi cũng đên những truyên riêng tư thầm kín. Bố nmq thì hay đi thăm bạn bè.. nay đây mai đó, hai bà lai co nhiều tâm sự.. vắng ông, bà tha hồ mà chút nỗi niềm...Riêng BíchT, BT rất dè dặt, tuy nhìn hình ảnh qua màn hình nhưng BT vẫn đắn đo, không biết nói năng làm sao cho vừa ý mọi người , con T Vân thi yên trí.. đúng BThach là người yêu thơif sinh viên, ngoài cô Yvonne còn có BThach. BThach từng nói với TVan rằng; coi bề ngoài Q như vậy đó, thế nhưng cách cư xử của Q đối với mọi người như vậy thì... không thể không co có đàn bà con gái chết mê, chết mệt vì anh chàng !! Ngày xưa, tụi mũi lõ, mắt xanh.. đấy.. chị Yvonne, gia đình ong bà Bernard.. từ thương hai đen quí mến vô cùng, để cho con gái.. sánh đôi cùng với Q, như hình với bóng.. không những.. vừa đẹp đôi, vừa giỏi dang nhất nhì ở trường.. lot vào gia dình Pháp mà họ có chữ lót DE là cả một hãnh diện.
- Thảo nào chú Victor, nghe nói là em cua chi Yvonne, hay sang đây, rủ anh Q đi chơi lắm. Hè vừa qua, nhà đầy những khách..
- Thế Tường Vân không ghen ??
..Không, TV không ghen mà rất kính trong anh Q, anh Q không bao giờ làm gì hay gay ra những truyện gì buồn cho gia đình. Dù cho Q đi học tập,.. thế nhưng như trời báo trước, trời Phật che chở cho.. khi đến truyên làlaij thấy những gì cần là có y như trời định trước ấy thôi .. Đâu dó lại xong.. dù khó cách mấy .
khó khăn nhất là hồi bị nhà nước CS tich thâu tài sản.. 75-77.. bị đuổi đi Kinh tế mới... họ bảo rằng; gia đình có nợ máu với nhân dân này no.. cãi không lại.. còn mẹ già.. nó bảo đưa bà cụ sang cho cô em cua anh Q nuôi... còn năm(5) mẹ con.. ráng bồng bế nhau đi Kinh tế mới... bác sĩ kỹ sư cũng măc... không tha... dân ăn trắng mặc trơn... cho đi lao động để biết cái giá của lao động.. thế rồi chúng gom gọn quần áo.. mấy cái nồi niêu tất cả tống lên xe tải.. ra đến ngoài đường ... đậu dài dài mấy cái.. rồi chạy nối đuôi nhau.. qua Biên hoà.. rồi đến Tân Uyên.. chúng đuổi xuống, đến nơi rồi ... tất cả xuống xe.. dỡ đồ đạc xuống xe, một nách 4 đứa con thơ, đứa út mới được hai(2) tuổi..cảnh con khóc vì đói... còn mẹ.. những giòng nước mắt đổ xuống như mưa... ráng kéo lê lết đống đồ đạc, áo quần.. lo cho con chút sữa cầm hơi... giữa rừng đất đỏ.. mấy miếng bánh khô tích trữ được đem ra cho con ăn... thì chơt có người chạy lại.. ... gia đình gần cạnh... cùng trong cảnh ngộ.. một người con gái xuất hiện... Cô.. cô .. bó cháu nhìn cô quen lắm... có phải Cô là vợ của Bs Q không ??
.. vâng, tôi là vợ của Bs Q... còn cô là ai vậy ?
Bố của cháu lính giải ngũ... trước đây làm tài xế đưa rước Bs Q đi làm ở Grall... và rồi nhờ gia đình này.. chị Ngoc, người con gái lanh lẹ... kiếm đường ra xa lộ , đưa được mấy mẹ con về quận 8.. nơi bà vú trông nom mấy đứa con, chờ tim lại mấy người thân, chi Nhàn bên Khánh hội. Mẹ làm bánh bông lang.. bánh ít.. con đem ra đầu đường đứng bán..
Dì Sáu, bà vú chăm lo cho đàn trẻ, còn cha mẹ già, được anh Q.. giúp đỡ..mua cho thửa đất để trồng rau.. cất cho căn nhà, ông cụ thì bệnh suyễn .. thuốc men này nọ cũng do Bs Q chu cấp đầy đủ... dì Sáu nói.. cái nhà nay do Bs ch.. nay về đây.. cô và các cháu coi như là nhà của mình.. thôi thi có cái gì ăn cái đó !! đùm bọc lẫn nhau.. bs sẽ về mà Cô đừng có lo quá mà kiệt sức.. .. còn tiếp... đến lượt Bich Thạch........

Chiều hôm qua, đến nhà Bích Thạch ăn bữa cơm tiễn biệt.. ông bà đồ buồn lắm, mong rằng con gái lớn có nơi gửi tấm thân đàng hoàng... nhìn hai đứa ngồi bên nhau... bà đồ chép miệng;..... ngày mai con đi ?? nói rồi bà cúi mặt... dấu đi nỗi buồn.. ông đồ nói;... thôi bà cũng đừng buồn... chỉ xa cách có hai năm thôi.. !!
Xin cho con duọc nhận và được gọi hai tiếng Thày đẻ... của Thạch.. có tiếng xụt xịt...
Dạ , theo như loan báo thì sau hai năm là có bầu cử... nếu như con ở lại... thì học hành ra sao ?? hơn nữa đây là hai năm chót... cũng là dịp may qua Pháp,.. con muốn dưa Yvonne về Bordeaux... ỏ nơi đó.. hoc hành thành tài... quê hương của Yvonne.. gặp gỡ bạn bè đông... biết chừng đâu Yvonne gặp bạn mới.. hy vọng có sự thay đổi và con không mang tiếng "quên ơn.. hay phụ nghĩa". Lúc bấy giờ con trở về VN.. trong danh dự vẹn toàn... chúng con thành bạn có phải đẹp đẽ biết bao !!
... Anh nghĩ như vậy là phải lắm... đầy đủ nghĩa tình..từ bạn bè đến tình nghĩa vợ chồng... thôi con đừng buồn nữa! Bưa cơm tiếp tuc kéo dài.. ngồi nhìn nhau mà mỗi người mỗi suy nghĩ vấn vương. Đồng hồ điểm chín tiếng chuông... tôi đứng dậy xin phép ra về để sửa soạn..
.... ngày mai Thạch đến nhà Q sớm, nhớ đưa cả anh Tư để nhờ anh Tư mang hết những gì còn lại... còn đây là cuốn carnet ghi chép hết tất cả các địa chỉ.. như trong Nam; nhà ông bà Bernard.. nhà của cô Bảy.. cô Mười.. cả nhà ở bên Pháp Bordeaux, Toulouse.. và Paris. Những tờ sau ghi chép tất cả những gì chứa đựng trong bốn(4) cái thùng mà Q đem về cho Thạch... toàn là các dụng cụ trong phòng mổ, trong laboratoire...và các bài nghiên cứu về bệnh lý, còn một thùng chứa đầy những thuốc men mà Q don từ De Lanessan, Clinique ... nhớ nghe Thạch...
Mới năm(5) giờ sáng... đã có tiếng của chú Mai, người thuê cửa hàng ngoài mở cửa... Thạch và chú Tư đi vào. Căn nhà mà gia đìnhnmq thuê, nay đã dọn gần như trống, dồ gỗ chẳng đáng gì thì để lại cho chủ nhà.. quần áo cũ cái phải mang đi đã cho vào tay nải.. cái cặp da giấy tờ.. bằng cấp.. tiền.. đã gọn gàng.. còn một mớ đồ cá nhân của Q cũng được xếp vào hai chiếc thùng gánh nước.. giao cho chú Tư.. ông bà chủ nhà cũng từ trên gác ngoài đi xuống... bắt tay... chào hỏi..
chúc cho cháu ra đi được bình an vô sự... nhớ gửi Buu thiếp về đây nghe, chúng tôi mong lắm đấy .
Dặn dò đâu đó xong, tôi va Bích Thạch, vai khoác tay nải, tay sách cái giỏ đựng cái cặp da.. nhanh bước đi ra ga hàng Cỏ... gió trời se lạnh.. Bích Thạch nép bên vai tôi... hình như Thạch khóc.. tiếng ồn ào trong ga.. tiếng đòi xét hành lý.. len lỏi trong đoàn người.. chúng tôi tiến lên... rồi trình giấy Thông hàng sang vùng Địch.. rồi vé..
Có một vé.. vâng có mình tôi... nhà tôi ở đây mà... vợ tôi đâu có cần đi xuống Hải phòng !!!
Thoát ra được sân ga... tay trong tay... giờ phút cuối của tuổi trẻ hẹn hò mà nay đứt đoạn.. ngồi phệt xuống vỉa hè,
... Quốc ơi.. nhớ nghe Q... Thạch hứa sẽ trọn đời chờ Quốc... dù co vật đổi sao rời.. dù có gi đi nữa.. Thạch chỉ có Quốc mà thôi... dù sao đi nữa Thạch yêu Q đến chút hơi thở cuối cùng !!
-Sau hai năm, Quốc sẽ về với Thạch, hãy hy vọng và tin đi.. Quốc không bao giờ quên Thạch... tay trong tay nhau.. tưởng chừng như chung cùng một giòng máu chảy về tim...
Móc trong ngực áo ra, một cái móng cọp, kỷ vật của Mẹ Cả.... này Thạch... đây là di vật của giòng họ, Mẹ Cả đã đeo cho Quốc từ lúc lọt lòng, bây giờ giao cho Thạch giữ cái bảo vật mà Q quí trọng nhất. Thạch phải quí trọng, nhìn nó như là nhin thấy Quốc...
- Có thấy Quốc đeo bao giờ đâu ?? ... tại làm nghề "đồ tể ", luật lệ hành nghề không cho đeo trong lúc hành nghề. ..... Vậy sao... Thạch xin vâng lời, cái móng cọp này... mang đầy đủ quá khứ và hình ảnh của tộc họ Nguyễn.. Bích Thạch chưa được làm lễ khấu đầu.. nhưng cầm kỷ vật trong tay.. nay Bích Thạch nguyện gìn giữ bảo toàn. .. Chiếc xe lửa xình xịch.. chạy chậm để nối toa.. giơ đồng hồ lên xem... mấy phút nữa thì tàu chạy...
- còn đây... tôi tháo chiếc đồng hồ đeo tay đưa cho Thạch.. cái đồng hồ Wyler mà tôi đang đeo... Thạch.. đeo vào tay... Quốc sẽ ở bên Thạch từng giờ từng phút... ..
Xe lửa hú còi ba lần báo hiệu.. gọi hành khách lên tàu.. rồi
tiếng tu huýt thổi dồn thúc đẩy hành khách lên cho nhanh.. lại hồi còi sau chót báo ...... hai bàn tay bỗng buông lơi và rời nhau.. những giọt nước mắt ào ào .lã chã rớt xuống.. tôi nhìn thấy Thạch chợt khuỵu xuống hai tay úp lên mặt... còn tôi vội quay đi để tránh cảnh xé lòng.. từ đây xa cách mãi... xịch... xịch.. mỗi lúc một xa dần.....con tàu lên dốc đường Thành, Phùng Hưng.. hàng Cót.. hàng Giấy... rồi đầu cầu Long Biên... giòng sông Hồng vẫn cuồn cuộn chảy về xuôi.........

Hơi nóng truyền từ bàn tay đang nóng hổi của Quốc hãy còn âm ấm.. mà giòng nước mắt cứ tuôn rơi.. xoá nhoà hình bóng của người đi.. Quốc ơi.. từ đây xa cách nhé.. đến bao giờ mới lại thấy nhau . Hai bàn tay ướt nhẹp vì nước mắt, chiếc khăn tay cũng đã sũng rồi.. Đứng lên lững thững bước ra cửa ga để đi về... hàng Lọng.. qua hàng Bông, ngồi trên xe điện... lưa thưa vài người khách.. bánh xe điện vẫn nghiến đường rail tạo nên tiếng i..i.. u... u tựa như tiếng nghiến răng chau mày oán trách....rồi cũng đên hàng gai... cầu Gỗ... đôi guốc kéo lê... lẹp xẹp khua vang trên hè lạc lõng... trong lòng của Thạch thật là trống vắng đến ngơ ngác lạ lùng.... còn tiếp......

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Chiều hôm qua, đến nhà Bích Thạch ăn bữa cơm tiễn biệt.. ông bà đồ buồn lắm, mong rằng con gái lớn có nơi gửi tấm thân đàng hoàng... nhìn hai đứa ngồi bên nhau... bà đồ chép miệng;..... ngày mai con đi ?? nói rồi bà cúi mặt... dấu đi nỗi buồn.. ông đồ nói;... thôi bà cũng đừng buồn... chỉ xa cách có hai năm thôi.. !!
Xin cho con đuợc nhận và được gọi hai tiếng Thày đẻ... của Thạch.. có tiếng xụt xịt...
Dạ , theo như loan báo thì sau hai năm là có bầu cử... nếu như con ở lại... thì học hành ra sao ?? hơn nữa đây là hai năm chót... cũng là dịp may qua Pháp,.. con muốn dưa Yvonne về Bordeaux... ỏ nơi đó.. hoc hành thành tài... quê hương của Yvonne.. gặp gỡ bạn bè đông... biết chừng đâu Yvonne gặp bạn mới.. hy vọng có sự thay đổi và con không mang tiếng "quên ơn.. hay phụ nghĩa". Lúc bấy giờ con trở về VN.. trong danh dự vẹn toàn... chúng con thành bạn có phải đẹp đẽ biết bao !!
... Anh nghĩ như vậy là phải lắm... đầy đủ nghĩa tình..từ bạn bè đến tình nghĩa vợ chồng... thôi con đừng buồn nữa! Bửa cơm tiếp tuc kéo dài.. ngồi nhìn nhau mà mỗi người mỗi suy nghĩ vấn vương. Đồng hồ điểm chín tiếng chuông... tôi đứng dậy xin phép ra về để sửa soạn..
.... ngày mai Thạch đến nhà Q sớm, nhớ đưa cả anh Tư để nhờ anh Tư mang hết những gì còn lại... còn đây là cuốn carnet ghi chép hết tất cả các địa chỉ.. như trong Nam; nhà ông bà Bernard.. nhà của cô Bảy.. cô Mười.. cả nhà ở bên Pháp Bordeaux, Toulouse.. và Paris. Những tờ sau ghi chép tất cả những gì chứa đựng trong bốn(4) cái thùng mà Q đem về cho Thạch... toàn là các dụng cụ trong phòng mổ, trong laboratoire...và các bài nghiên cứu về bệnh lý, còn một thùng chứa đầy những thuốc men mà Q don từ De Lanessan, Clinique ... nhớ nghe Thạch...
Mới năm(5) giờ sáng... đã có tiếng của chú Mai, người thuê cửa hàng ngoài mở cửa... Thạch và chú Tư đi vào. Căn nhà mà gia đìnhnmq thuê, nay đã dọn gần như trống, dồ gỗ chẳng đáng gì thì để lại cho chủ nhà.. quần áo cũ cái phải mang đi đã cho vào tay nải.. cái cặp da giấy tờ.. bằng cấp.. tiền.. đã gọn gàng.. còn một mớ đồ cá nhân của Q cũng được xếp vào hai chiếc thùng gánh nước.. giao cho chú Tư.. ông bà chủ nhà cũng từ trên gác ngoài đi xuống... bắt tay... chào hỏi..
chúc cho cháu ra đi được bình an vô sự... nhớ gửi Buu thiếp về đây nghe, chúng tôi mong lắm đấy .
Dặn dò đâu đó xong, tôi va Bích Thạch, vai khoác tay nải, tay sách cái giỏ đựng cái cặp da.. nhanh bước đi ra ga hàng Cỏ... gió trời se lạnh.. Bích Thạch nép bên vai tôi... hình như Thạch khóc.. tiếng ồn ào trong ga.. tiếng đòi xét hành lý.. len lỏi trong đoàn người.. chúng tôi tiến lên... rồi trình giấy Thông hàng sang vùng Địch.. rồi vé..
Có một vé.. vâng có mình tôi... nhà tôi ở đây mà... vợ tôi đâu có cần đi xuống Hải phòng !!!
Thoát ra được sân ga... tay trong tay... giờ phút cuối của tuổi trẻ hẹn hò mà nay đứt đoạn.. ngồi phệt xuống vỉa hè,
... Quốc ơi.. nhớ nghe Q... Thạch hứa sẽ trọn đời chờ Quốc... dù co vật đổi sao rời.. dù có gi đi nữa.. Thạch chỉ có Quốc mà thôi... dù sao đi nữa Thạch yêu Q đến chút hơi thở cuối cùng !!
-Sau hai năm, Quốc sẽ về với Thạch, hãy hy vọng và tin đi.. Quốc không bao giờ quên Thạch... tay trong tay nhau.. tưởng chừng như chung cùng một giòng máu chảy về tim...
Móc trong ngực áo ra, một cái móng cọp, kỷ vật của Mẹ Cả.... này Thạch... đây là di vật của giòng họ, Mẹ Cả đã đeo cho Quốc từ lúc lọt lòng, bây giờ giao cho Thạch giữ cái bảo vật mà Q quí trọng nhất. Thạch phải quí trọng, nhìn nó như là nhin thấy Quốc...
- Có thấy Quốc đeo bao giờ đâu ?? ... tại làm nghề "đồ tể ", luật lệ hành nghề không cho đeo trong lúc hành nghề. ..... Vậy sao... Thạch xin vâng lời, cái móng cọp này... mang đầy đủ quá khứ và hình ảnh của tộc họ Nguyễn.. Bích Thạch chưa được làm lễ khấu đầu.. nhưng cầm kỷ vật trong tay.. này Bích Thạch nguyện gìn giữ bảo toàn. .. Chiếc xe lửa xình xịch.. chạy chậm để nối toa.. giơ đồng hồ lên xem... mấy phút nữa thì tàu chạy...
- còn đây... tôi tháo chiếc đồng hồ đeo tay đưa cho Thạch.. cái đồng hồ Wyler mà tôi đang đeo... Thạch.. đeo vào tay... Quốc sẽ ở bên Thạch từng giờ từng phút... ..
Xe lửa hú còi ba lần báo hiệu.. gọi hành khách lên tàu.. rồi
tiếng tu huýt thổi dồn thúc đẩy hành khách lên cho nhanh.. lại hồi còi sau chót báo ...... hai bàn tay bỗng buông lơi và rời nhau.. những giọt nước mắt ào ào .lã chã rớt xuống.. tôi nhìn thấy Thạch chợt khuỵu xuống hai tay úp lên mặt... còn tôi vội quay đi để tránh cảnh xé lòng.. từ đây xa cách mãi... xịch... xịch.. mỗi lúc một xa dần.....con tàu lên dốc đường Thành, Phùng Hưng.. hàng Cót.. hàng Giấy... rồi đầu cầu Long Biên... giòng sông Hồng vẫn cuồn cuộn chảy về xuôi.........

Hơi nóng truyền từ bàn tay đang nóng hổi của Quốc hãy còn âm ấm.. mà giòng nước mắt cứ tuôn rơi.. xoá nhoà hình bóng của người đi.. Quốc ơi.. từ đây xa cách nhé.. đến bao giờ mới lại thấy nhau . Hai bàn tay ướt nhẹp vì nước mắt, chiếc khăn tay cũng đã sũng rồi.. Đứng lên lững thững bước ra cửa ga để đi về... hàng Lọng.. qua hàng Bông, ngồi trên xe điện... lưa thưa vài người khách.. bánh xe điện vẫn nghiến đường rail tạo nên tiếng i..i.. u... u tựa như tiếng nghiến răng chau mày oán trách....rồi cũng đên hàng gai... cầu Gỗ... đôi guốc kéo lê... lẹp xẹp khua vang trên hè lạc lõng... trong lòng của Thạch thật là trống vắng đến ngơ ngác lạ lùng.... còn tiếp......

Chậm chạp lê đôi guốc.. cặp mắt đỏ hoe.. với giọt nước mắt hoen mi.. và tiếng nấc nhỏ nhoi cũng còn nghẹn ngào... tôi bước đi giữa phố phường Hà nội.... mà tim tôi như thắt lại.. giờ đây hai bên đường phố... người đi đâu hết mà vắng lặng ghê người, thò tay kéo sợi dây chuông... tiếngkhua động của mấy cái ống bơ gỉ...lạc lõng âm vang. Rồi tiếng chân người đi.. tiếng cái then cửa kéo ra... cọt kẹt... cánh cửa hé mở....
- Con đã về... chưa kịp nói hết câu... Thạch đổ người vào ông đồ....
_ Thầy ơi.. đẻ ơi !! con đánh mất rồi... hết mất rồi.... rồi tức tưởi khóc... khóc to.. thật to....
Hai ông bà dìu cô con gái vào trong nhà, đặt con nằm lên tấm ghế ngựa... hai ông bà... tiu tít xúm quanh...
- Thôi con ạ... anh ấy đi có hai năm thôi... mai mốt lại về với con... gia đình ....
Thấy con gái bớt khóc... hình như vừa trải qua một cơn xúc động khôn cùng... hai bờ mi khép lại.. chỉ còn tiếng nấc.. bà để cho con ngủ.. buớc ra ngoài... chép miệng bà lẩm bẩm;... thật tội nghiệp !!
Tiếng trống ếch xập xình khua vang nơi đầu phố... làm Thạch giật mình tỉnh giấc... vội cầm lấy chiếc gương lên soi... Gớm... mới có thế mà ... sao nhếch nhác đến thế,.. yêu người ta.. mà lớ ngớ để người ta chạy mất... rõ thật là.. rồi tự mình tủm tỉm cười.. bước ra ngoài sân... bà đồ nhìn thấy con gái.. vội đon đả
... đi rửa mặt đi con... phần sôi của con vẫn để trên bàn... đưa nhau đi.. bịn rịn.. chả có tâm đâu mà đi ăn.. !!
nhìn thấy ông đồ đang khệ nệ bê mấy cái thùng của Q gửi lại.. đem vào nhà để dưới gầm ngai thờ..
quà kỷ niệm của anh Q đấy ! toàn là sách vở.. tài liệu y, dược.. có cả thùng dụng cụ và thùng thuốc nữa.....
- Thầy biết rồi quí lắm.. hay đây là sính lễ cầu hôn... của con gái mình nhỉ ?
-... thầy lại trêu con rồi ... Thế bộ thầy nói không đúng hay sao ?? Dạ.. thày đẻ đã vui lòng nhận đồ sính lễ rồi đây...mừng không anh Q ơi !! Trong thâm tâm, Thạch đã là người của Quốc và gia đình họ Nguyễn rồi .
Y nghi vui vui... hai bố con hì hục khuân vào... sắp đặt, kê gỗ cho cao sợ ẩm ướt..
- Anh ấy có dặn dò gì không ?? có, ra đi bỏ lại mà anh ấy... thật chu đáo.. nào địa chỉ tất cả các nơi bên Pháp để viết thơ liên lạc... rồi đến 4 cái thùng mà anh gọi là "gia bảo", trong cuốn carnet anh ghi chép.. và nhất là ky vật gia truyền của giòng họ mà Me Cả của Q đã đeo cho Q từ thuở lọt lòng... rồi giấy tờ.. bằng cấp...
- Dâu ?? đưa cho Thầy xem vât quí... Dạ thưa đây ...
Cai tui bằng gấm đỏ vaf sợi dây tơ thắt miệng túi... còn sợi giây đeo bằng bạc "đã lên nước" đen bóng.. rồi đến cái móng cọp to như ngón tay cái... bóng lưỡng... viền bạc chung quanh.. lại có khắc chữ nho....
Ông đồ lo cho cô con gái... thế thì còn chị Yvonne... con có hỏi anh ấy.. thế nhưng.... anh ấy nói... đừng có lo quá xa... khi tới Pháp, Q sẽ biên thơ về ngay... mà vào tới Saigon.. Bưu thiếp nữa... một chút bình yên đã trở lại với gia đình... còn ngoài đời... chưa có ai hay.. cái gi sẽ xảy ra..... còn tiếp....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Chậm chạp lê đôi guốc.. cặp mắt đỏ hoe.. với giọt nước mắt hoen mi.. và tiếng nấc nhỏ nhoi cũng còn nghẹn ngào... tôi bước đi giữa phố phường Hà nội.... mà tim tôi như thắt lại.. giờ đây hai bên đường phố... người đi đâu hết mà vắng lặng ghê người, thò tay kéo sợi dây chuông... tiếngkhua động của mấy cái ống bơ gỉ...lạc lõng âm vang. Rồi tiếng chân người đi.. tiếng cái then cửa kéo ra... cọt kẹt... cánh cửa hé mở....
- Con đã về... chưa kịp nói hết câu... Thạch đổ người vào ông đồ....
_ Thầy ơi.. đẻ ơi !! con đánh mất rồi... hết mất rồi.... rồi tức tưởi khóc... khóc to.. thật to....
Hai ông bà dìu cô con gái vào trong nhà, đặt con nằm lên tấm ghế ngựa... hai ông bà... tiu tít xúm quanh...
- Thôi con ạ... anh ấy đi có hai năm thôi... mai mốt lại về với con... gia đình ....
Thấy con gái bớt khóc... hình như vừa trải qua một cơn xúc động khôn cùng... hai bờ mi khép lại.. chỉ còn tiếng nấc.. bà để cho con ngủ.. buớc ra ngoài... chép miệng bà lẩm bẩm;... thật tội nghiệp !!
Tiếng trống ếch xập xình khua vang nơi đầu phố... làm Thạch giật mình tỉnh giấc... vội cầm lấy chiếc gương lên soi... Gớm... mới có thế mà ... sao nhếch nhác đến thế,.. yêu người ta.. mà lớ ngớ để người ta chạy mất... rõ thật là.. rồi tự mình tủm tỉm cười.. bước ra ngoài sân... bà đồ nhìn thấy con gái.. vội đon đả
... đi rửa mặt đi con... phần sôi của con vẫn để trên bàn... đưa nhau đi.. bịn rịn.. chả có tâm đâu mà đi ăn.. !!
nhìn thấy ông đồ đang khệ nệ bê mấy cái thùng của Q gửi lại.. đem vào nhà để dưới gầm ngai thờ..
quà kỷ niệm của anh Q đấy ! toàn là sách vở.. tài liệu y, dược.. có cả thùng dụng cụ và thùng thuốc nữa.....
- Thầy biết rồi quí lắm.. hay đây là sính lễ cầu hôn... của con gái mình nhỉ ?
-... thầy lại trêu con rồi ... Thế bộ thầy nói không đúng hay sao ?? Dạ.. thày đẻ đã vui lòng nhận đồ sính lễ rồi đây...mừng không anh Q ơi !! Trong thâm tâm, Thạch đã là người của Quốc và gia đình họ Nguyễn rồi .
Y nghi vui vui... hai bố con hì hục khuân vào... sắp đặt, kê gỗ cho cao sợ ẩm ướt..
- Anh ấy có dặn dò gì không ?? có, ra đi bỏ lại mà anh ấy... thật chu đáo.. nào địa chỉ tất cả các nơi bên Pháp để viết thơ liên lạc... rồi đến 4 cái thùng mà anh gọi là "gia bảo", trong cuốn carnet anh ghi chép.. và nhất là ky vật gia truyền của giòng họ mà Me Cả của Q đã đeo cho Q từ thuở lọt lòng... rồi giấy tờ.. bằng cấp...
- Dâu ?? đưa cho Thầy xem vât quí... Dạ thưa đây ...
Cai tui bằng gấm đỏ vaf sợi dây tơ thắt miệng túi... còn sợi giây đeo bằng bạc "đã lên nước" đen bóng.. rồi đến cái móng cọp to như ngón tay cái... bóng lưỡng... viền bạc chung quanh.. lại có khắc chữ nho....
Ông đồ lo cho cô con gái... thế thì còn chị Yvonne... con có hỏi anh ấy.. thế nhưng.... anh ấy nói... đừng có lo quá xa... khi tới Pháp, Q sẽ biên thơ về ngay... mà vào tới Saigon.. Bưu thiếp nữa... một chút bình yên đã trở lại với gia đình... còn ngoài đời... chưa có ai hay.. cái gi sẽ xảy ra..... còn tiếp....

Rồi cũng nguôi ngoai, theo lời của Q. dặn dò.. hãy đem xe của Q đi sửa, xuống chú Mại ở hàng đẫy.. nhớ thay đôi lốp mới... xuống yên xe cho vừa tầm đạp xe . Trong lúc ngồi chờ, một vài khách cũng đang đợi... tất cả nói truyện trời đất.. sau rồi cũng đến truyện khó khăn trước mắt.. thế giá cả chợ hàng xách ra sao ?? thì cái gì cũng đắt gấp năm gấp bảy trước đây !! nói gì chứ mua một viên thuốc cảm (aspirine) cũng mất 10 đồng Cụ (1 đồng Đông dương bằng 32 đồng Cu giá chính thức..) nếu "động" thì lại lên giá.. chết đứa nghèo..
Chú Mại treo xe lên để bắt đầu... rồi nói;.. cái thằng này .. nó chơi xe chứ không phải thường đâu !.. bề ngoài thì nhìn xe cũ kỹ.. chứ nhìn lau... phải la tay chơi mới biết... này bộ moyeux F.B.. vành Rigida hoa dâu.. đồ cổ, giò đĩa.. Stronglight/Durax... yên Pacific loại da thật... mà cái khung thì Rota đầm già lại giỏ trước.. giỏ sau,,.. quí lắm.
Chị buột miệng hỏi thế các bác có biết giá của thuốc sốt rét là bao nhiêu ?? quinine ấy à... không dưois 5 chục.
Cũng vừa lúc chiếc xe được o bế xong.. cặp săm lốp mới đã lắp.. bơm căng đúng ý.. hai cái phanh cũng được thay má mới.. dầu mỡ lau chùi..
-Thưa chú hết bao nhiêu ạ ?? Cháu trả cho chú 2400... khách thì 2600 đồng Cụ..
Thachj mở túi lấy tiền trao cho Chú.. rồi nói ; cháu cảm ơn chú nhiều...
Có gì về xe cộ... cháu cứ mang xuống đây.. Quốc nó tốt bụng.. ai ai cũng quí nó nhiều lắm .. Dạ cháu xin vâng .
Chiếc xe bây giờ chạy thấy nhẹ nhàng hơn... bon bon trên đường phố hàng Bông.. rồi về.. rẽ tay trái rồi về nhà..
Cũng vừa lúc ông Đồ sang chơi bên ông Lương ký Mã mây về tới..
Thày mới về...ừa ..đường phố ..thấy nó thế nào ấy.. phố xá vắng như "chùa bà Đanh " ! bên Mã mây... cũng cánh khép cánh hé... rõ chán mớ đời.. thế con đi sửa xe..
Dạ... con cũng thấy vậy.. ai ai cũng than phiền...
Này con gái ơi... thày có truyện này... mà thôi... để vào trong nhà.. thày đẻ.. và con mình cung ngồi xuống để bàn thảo mới được.. Dạ vâng .
Cả ba người, ngồi quanh chiếc bàn tròn kê ở giữ nhà.. Thcachj rót nước cho thày, cho đẻ.. rồi cho mình....
Này Đẻ nó.. tôi mới qua bên Mã mây.. ngồi nói truyện các ông ấy có nhiều tin tức cũng hay... và nhiều nhận xét khá đúng...các ông ấy nói; tình hình sau Giải phóng mà yên ắng như thế này ... ừ thì nó ra sao ?? sơ nó như sóng ngầm lắm đấy.. mà nhà nước đây là nhà nuóc Cách mạng.. nhưng lại thấy theo Tàu cộng nhiều hơn... nếu như ho theo Tàu công ?? Thế ông không nghe à.. Tàu cộng.. Mao trạch Đông sau khi đuổi Tàu Tưởng ra Đài loan thì toàn quốc làm lễ khao quân.. sau khao quân thì đến Đền ơn.. đáp nghĩa... tiếp theo.. cái vụ này đáng sợ lắm.. Cưỡng hôn; đó là Đảng và nhà nước đứng ra gả bán mấy cô con gái nhà giàu, con gái nhà quan... cho mấy anh bộ đội què quặt.. không còn làm việc được... để cho mấy cô con gái này... hậu hạ.. khối cô đã tự tử đấy.. bên này chưa thấy động tịnh gì... chỉ có là mở mắt ra đi họp.. chiều tối lại đi họp... thế mà ông không nghĩ ra à ?? họ kiểm soát khéo đấy.. có đi họp như vậy thì ho mới biết ai bỏ nhà đi chứ sao !! Buổi họp vừa qua, họ nói tới lập tổ an ninh.. công an khu vực.. rồi xuống đến Công an tổ.. chẳng phải là ho bắt đầu...hì.. hì.. "nhốt chuồng .. "..hay sao ?
Ông Đồ nói xong.. cả ba người đều băn khoăn lo âu cho số phận đã chót "ở lại vì độc lập.. tự do !!"
Baf Đồ lên tiếng; thi thày nó am hiểu nhiều.. thày nó lo toan cho gia đình.. mọi việc xưa nay .. thày nó có ý ra sao.. phải làm sao?? thày nó cứ nói...
Xin thày nói ra ... ý của thày.. con đã chót hứa hẹn với Q rồi, xin thày đẻ tha tội...
Chầm chậm ông Đồ nói ; gấp rút bây giờ là tìm được một người , một tấm chồng cho con gái.. mà khó khăn là tôi vẫn còn thương thằng Q... thày không trách mắng con về vụ tự ý "yêu thương".. mà thày tiếc cho con !!
..... bóp trán suy nghĩ... ; à nhà mình còn có anh Tư... anh chàng ngọng mà ông bà đồ đem từ trong quê ra để phụ giúp viêc trông nom ba cái máy dêt.. hay là mình thử ngỏ lời với thằng Tư, con có bằng lòng không /? Dạ
Đang sắp xếp lại mấy bọng tơ dứa.. thì ông Đồ di tới...
Tư ơi.. chúng tôi có truyện muốn hỏi ý của anh, anh rửa tay rồi lên ngay nhé ! Vâng cháu lên ngay .
Tư ngồi xuống.. cả bốn người đều đăm chiêu... rồi ông Đồ lên tiếng, ông lâp lại những gì mà ông vừa mới nói... va sau cùng ông lên tiếng ; anh Tư.. anh ở đây với chúng tôi đã lâu.. qua câu truyện kể vừa qua, vợ chồng tôi có điều muốn nhờ vả đến anh giúp đỡ.. chả là... anh cũng biết.. cái Thạch nó yêu thằng Quốc.. thì thằng Quốc đã bỏ đi vào Nam mất rồi.. sợ truyện chẳng may sẽ xảy ra... mà chúng tôi cũng đã hỏi ý của em Thạch rồi.. chúng tôi muốn cho cái Thạch... nó lấy anh Tư làm chồng... có được không ?? câu nói vừa dứt.. tiếng khóc tức tưởi của Thạch nghẹn ngào... còn anh Tư cúi đầu suy nghĩ...
... Thưa hai bác... cháu hiểu câu truyện, cháu hiểu hoàn cảnh của gia đình ta trong lúc này.. mà cháu cũng thương sot cho cả hai cô cậu.. riêng thân cháu thì bệnh hoạn, trước đây cũng đã từng nhờ vả đến cậu Q nhiều... công việc mà hai bác nhờ đến cháu cháu sẽ làm hết sức để không phụ lòng tin cậy của hai bác.. còn như đói với Thạch, cô yên trí... anh sẽ trông nom gìn giữ..bảo vệ cho Thạch.. chờ đến ngày Quốc trở về với gia đình.
Được lời nói của anh Tư.. ông bà Đồ nói ngay đến ngày cho hai ngươi làm lễ Cưới.. ông Đồ với quyển lịch tàu.. mở ra coi ngày... có ngày tốt đây.. rằm tháng Mười ta.. vậy tối hôm nay... bà đi họp tổ.. nhớ báo cáo... nhà mình sẽcho con gái lấy chồng.. kể từ đây... Thạch trở thành vợ của anh Tư trên giấy tờ.. thật danh chính ngôn thuận >
Ít tháng sau cũng giả vờ "độn gối.." cho bụng hơi to.. Gớm sao mà "mắn thế " đúng là "cách mạng" đánh nhanh, .. sau khi cưới... Thạch lại quay sang buôn bán khoai sắn từ trong quê ra ngoài Hà nội.....
Nhờ va chạm với buôn bán.. chị theo ông lân la sang phố Mã mây.. rồi "tế nhị" dò la manh mối bán thuốc tây..
Sau khi dò xét.. thấy mấy ông lang quen này tin được.. chị dạm bán...
... cháu có người quen làm ở quân y viện... họ nhờ cháu đem bán hộ một gói ký ninh (quinine).. thuốc sốt rét ấy mà.. cụ khảo giá dùm cho cháu được không ạ.. được mà.. các đại lý họ cũng hỏi mà hình như họ cần đấy .
Ít ngày sau cụ lang Lương ký sang chơi tìm chị Thạch... cụ nói nhỏ... giá từ 35 đến 40 đồng Cụ một viên. thế bây giờ đã có chưa ?? Họ hẹn chiều nay... họ sẽ đem cho cháu 100 viên. Liệu giá Cụ nói có rẻ không?? lỡ mà rẻ quá... ho.. lại cầm về thì uổng công hai ông cháu mình lo làm !! thì... cứ nói chắc giá là 40 đi.. tôi sẽ kỳ kèo..
Thạch lẳng lặng vào nhà moi thùng thuốc của Q.. cầm lấy ống Quinine.. 500 viên cơ đấy.. mà 100 đã là 4ngàn.
Mở ra đếm dủ 100 viên.. lấy cái phong bì còn chữ Da Lanessan, bỏ thuốc vào rồi dán kín... gia đinh ta lại như xưa... nhưng lại phải "kín miệng.."..... bề ngoài vẫn là con bán khoai sắn... còn tiếp.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Rồi cũng nguôi ngoai, theo lời của Q. dặn dò.. hãy đem xe của Q đi sửa, xuống chú Mại ở hàng đẫy.. nhớ thay đôi lốp mới... xuống yên xe cho vừa tầm đạp xe . Trong lúc ngồi chờ, một vài khách cũng đang đợi... tất cả nói truyện trời đất.. sau rồi cũng đến truyện khó khăn trước mắt.. thế giá cả chợ hàng xách ra sao ?? thì cái gì cũng đắt gấp năm gấp bảy trước đây !! nói gì chứ mua một viên thuốc cảm (aspirine) cũng mất 10 đồng Cụ (1 đồng Đông dương bằng 32 đồng Cu giá chính thức..) nếu "động" thì lại lên giá.. chết đứa nghèo..
Chú Mại treo xe lên để bắt đầu... rồi nói;.. cái thằng này .. nó chơi xe chứ không phải thường đâu !.. bề ngoài thì nhìn xe cũ kỹ.. chứ nhìn lau... phải la tay chơi mới biết... này bộ moyeux F.B.. vành Rigida hoa dâu.. đồ cổ, giò đĩa.. Stronglight/Durax... yên Pacific loại da thật... mà cái khung thì Rota đầm già lại giỏ trước.. giỏ sau,,.. quí lắm.
Chị buột miệng hỏi thế các bác có biết giá của thuốc sốt rét là bao nhiêu ?? quinine ấy à... không dưois 5 chục.
Cũng vừa lúc chiếc xe được o bế xong.. cặp săm lốp mới đã lắp.. bơm căng đúng ý.. hai cái phanh cũng được thay má mới.. dầu mỡ lau chùi..
-Thưa chú hết bao nhiêu ạ ?? Cháu trả cho chú 2400... khách thì 2600 đồng Cụ..
Thachj mở túi lấy tiền trao cho Chú.. rồi nói ; cháu cảm ơn chú nhiều...
Có gì về xe cộ... cháu cứ mang xuống đây.. Quốc nó tốt bụng.. ai ai cũng quí nó nhiều lắm .. Dạ cháu xin vâng .
Chiếc xe bây giờ chạy thấy nhẹ nhàng hơn... bon bon trên đường phố hàng Bông.. rồi về.. rẽ tay trái rồi về nhà..
Cũng vừa lúc ông Đồ sang chơi bên ông Lương ký Mã mây về tới..
Thày mới về...ừa ..đường phố ..thấy nó thế nào ấy.. phố xá vắng như "chùa bà Đanh " ! bên Mã mây... cũng cánh khép cánh hé... rõ chán mớ đời.. thế con đi sửa xe..
Dạ... con cũng thấy vậy.. ai ai cũng than phiền...
Này con gái ơi... thày có truyện này... mà thôi... để vào trong nhà.. thày đẻ.. và con mình cung ngồi xuống để bàn thảo mới được.. Dạ vâng .
Cả ba người, ngồi quanh chiếc bàn tròn kê ở giữ nhà.. Thcachj rót nước cho thày, cho đẻ.. rồi cho mình....
Này Đẻ nó.. tôi mới qua bên Mã mây.. ngồi nói truyện các ông ấy có nhiều tin tức cũng hay... và nhiều nhận xét khá đúng...các ông ấy nói; tình hình sau Giải phóng mà yên ắng như thế này ... ừ thì nó ra sao ?? sơ nó như sóng ngầm lắm đấy.. mà nhà nước đây là nhà nuóc Cách mạng.. nhưng lại thấy theo Tàu cộng nhiều hơn... nếu như ho theo Tàu công ?? Thế ông không nghe à.. Tàu cộng.. Mao trạch Đông sau khi đuổi Tàu Tưởng ra Đài loan thì toàn quốc làm lễ khao quân.. sau khao quân thì đến Đền ơn.. đáp nghĩa... tiếp theo.. cái vụ này đáng sợ lắm.. Cưỡng hôn; đó là Đảng và nhà nước đứng ra gả bán mấy cô con gái nhà giàu, con gái nhà quan... cho mấy anh bộ đội què quặt.. không còn làm việc được... để cho mấy cô con gái này... hậu hạ.. khối cô đã tự tử đấy.. bên này chưa thấy động tịnh gì... chỉ có là mở mắt ra đi họp.. chiều tối lại đi họp... thế mà ông không nghĩ ra à ?? họ kiểm soát khéo đấy.. có đi họp như vậy thì ho mới biết ai bỏ nhà đi chứ sao !! Buổi họp vừa qua, họ nói tới lập tổ an ninh.. công an khu vực.. rồi xuống đến Công an tổ.. chẳng phải là ho bắt đầu...hì.. hì.. "nhốt chuồng .. "..hay sao ?
Ông Đồ nói xong.. cả ba người đều băn khoăn lo âu cho số phận đã chót "ở lại vì độc lập.. tự do !!"
Baf Đồ lên tiếng; thi thày nó am hiểu nhiều.. thày nó lo toan cho gia đình.. mọi việc xưa nay .. thày nó có ý ra sao.. phải làm sao?? thày nó cứ nói...
Xin thày nói ra ... ý của thày.. con đã chót hứa hẹn với Q rồi, xin thày đẻ tha tội...
Chầm chậm ông Đồ nói ; gấp rút bây giờ là tìm được một người , một tấm chồng cho con gái.. mà khó khăn là tôi vẫn còn thương thằng Q... thày không trách mắng con về vụ tự ý "yêu thương".. mà thày tiếc cho con !!
..... bóp trán suy nghĩ... ; à nhà mình còn có anh Tư... anh chàng ngọng mà ông bà đồ đem từ trong quê ra để phụ giúp viêc trông nom ba cái máy dêt.. hay là mình thử ngỏ lời với thằng Tư, con có bằng lòng không /? Dạ
Đang sắp xếp lại mấy bọng tơ dứa.. thì ông Đồ di tới...
Tư ơi.. chúng tôi có truyện muốn hỏi ý của anh, anh rửa tay rồi lên ngay nhé ! Vâng cháu lên ngay .
Tư ngồi xuống.. cả bốn người đều đăm chiêu... rồi ông Đồ lên tiếng, ông lâp lại những gì mà ông vừa mới nói... va sau cùng ông lên tiếng ; anh Tư.. anh ở đây với chúng tôi đã lâu.. qua câu truyện kể vừa qua, vợ chồng tôi có điều muốn nhờ vả đến anh giúp đỡ.. chả là... anh cũng biết.. cái Thạch nó yêu thằng Quốc.. thì thằng Quốc đã bỏ đi vào Nam mất rồi.. sợ truyện chẳng may sẽ xảy ra... mà chúng tôi cũng đã hỏi ý của em Thạch rồi.. chúng tôi muốn cho cái Thạch... nó lấy anh Tư làm chồng... có được không ?? câu nói vừa dứt.. tiếng khóc tức tưởi của Thạch nghẹn ngào... còn anh Tư cúi đầu suy nghĩ...
... Thưa hai bác... cháu hiểu câu truyện, cháu hiểu hoàn cảnh của gia đình ta trong lúc này.. mà cháu cũng thương sot cho cả hai cô cậu.. riêng thân cháu thì bệnh hoạn, trước đây cũng đã từng nhờ vả đến cậu Q nhiều... công việc mà hai bác nhờ đến cháu cháu sẽ làm hết sức để không phụ lòng tin cậy của hai bác.. còn như đói với Thạch, cô yên trí... anh sẽ trông nom gìn giữ..bảo vệ cho Thạch.. chờ đến ngày Quốc trở về với gia đình.
Được lời nói của anh Tư.. ông bà Đồ nói ngay đến ngày cho hai ngươi làm lễ Cưới.. ông Đồ với quyển lịch tàu.. mở ra coi ngày... có ngày tốt đây.. rằm tháng Mười ta.. vậy tối hôm nay... bà đi họp tổ.. nhớ báo cáo... nhà mình sẽcho con gái lấy chồng.. kể từ đây... Thạch trở thành vợ của anh Tư trên giấy tờ.. thật danh chính ngôn thuận >
Ít tháng sau cũng giả vờ "độn gối.." cho bụng hơi to.. Gớm sao mà "mắn thế " đúng là "cách mạng" đánh nhanh, .. sau khi cưới... Thạch lại quay sang buôn bán khoai sắn từ trong quê ra ngoài Hà nội.....
Nhờ va chạm với buôn bán.. chị theo ông lân la sang phố Mã mây.. rồi "tế nhị" dò la manh mối bán thuốc tây..
Sau khi dò xét.. thấy mấy ông lang quen này tin được.. chị dạm bán...
... cháu có người quen làm ở quân y viện... họ nhờ cháu đem bán hộ một gói ký ninh (quinine).. thuốc sốt rét ấy mà.. cụ khảo giá dùm cho cháu được không ạ.. được mà.. các đại lý họ cũng hỏi mà hình như họ cần đấy .
Ít ngày sau cụ lang Lương ký sang chơi tìm chị Thạch... cụ nói nhỏ... giá từ 35 đến 40 đồng Cụ một viên. thế bây giờ đã có chưa ?? Họ hẹn chiều nay... họ sẽ đem cho cháu 100 viên. Liệu giá Cụ nói có rẻ không?? lỡ mà rẻ quá... ho.. lại cầm về thì uổng công hai ông cháu mình lo làm !! thì... cứ nói chắc giá là 40 đi.. tôi sẽ kỳ kèo..
Thạch lẳng lặng vào nhà moi thùng thuốc của Q.. cầm lấy ống Quinine.. 500 viên cơ đấy.. mà 100 đã là 4ngàn.
Mở ra đếm dủ 100 viên.. lấy cái phong bì còn chữ Da Lanessan, bỏ thuốc vào rồi dán kín... gia đinh ta lại như xưa... nhưng lại phải "kín miệng.."..... bề ngoài vẫn là con bán khoai sắn... còn tiếp.....

Mưa phùn day dứt, ướt át... cái giá lạnh căm căm của tháng "củ mật" làm co quắp, dúm dó con người... kẻ thì hai hàm răng đánh vào nhau lập bập... người thì run lẩy bẩy.. hơi thở phì ra như khói, con chó trắng Vicky(của Yvonne cho) nay cuộn tròn trong cái thúng con ở dưới chân giường. Ông đồ thì sáng sáng ra sân, mấy cái cây cảnh.. chậu hải đường, cái hòn non bộ., nhất là cặp quất Phú quí. .. anh Tư cũng đã lách cách với ba cái máy dệt cổ lỗ xĩ... lọc cọc.. nhịp nhàng... từ ngày Tiếp thu,.. đám ma nay thật là đơn sơ... lặng lẽ.. hai con ngựa, kéo chiếc xe tang... vài người thân sụt sùi.. khóc lóc kể lể.. và anh Tư cũng bớt khách đặt câu đối hay phướn cô hồn. Còn bà đồ.. nồi cơm sáng cho cả nhà đang trên bếp lửa.. Thạch ngày ngày gánh thúng khoai, sắn sống... ra ngay đầu ngõ nhà để bán.. ai vào việc của người ấy... ăn sáng xong... bà đồ nhắc... hôm nay đã là cúng "ông Công..ông Táo" rồi đấy...
- Tôi cũng nhớ... thế nhưng không thấy hàng phố động tĩnh gì ?? nên cũng còn nghe ngóng... chốc nữa.. tôi ra hàng Mã.. hàng nón.. đi một vòng xem ra sao ??
Cứ như mọi năm trước.. giờ này các gánh hàng hoa từ Ngọc hà,, ô cầu Giấy tràn vào phố phường rồi.. còn hoa đào.. thì trước "chả cá Lã vọng".. gần hàng Cót... chơi sang thì Nhật tân đủ cả cúc đại đoá.. quất Phú quí.. Thuỷ tiên...
... năm ngoái.. Quốc nó đem cho nhà mình hai chậu quất thật là to... anh nó nói là của thân chủ đến chữa bệnh biếu anh ấy.. thế bà có tính gói bánh chưng không ?? Thôi ông ạ.. mình ra ngoài mua đỡ vài cái để cúng ông bà.. chút chút kẹo.. túi hạt dưa..
Thúng khoai mang ra chưa được một gió đồng hồ đã bán hết sạch.. thu don chỗ bán.. rồi đi vào trong nhà..lấy chút cơm.. trộn với chút nước thit... rồi gọi Vicky ra cho ăn.. đủng đỉnh vươn mình... rồi chạy ra mừng rỡ.. quấn qúit bên chân của Thạch chép miệng thầm nghĩ..;trước kia Vicky sống với chị Yvonne.. sung sướng biết bao... nay xa chủ.. về ở với Thạch.. mà lại trong hoàn cảnh thiếu thốn giả tạo...có của mà không dám ăn.. liếm bát sạch sẽ.. uống chút nước để gần bên... rồi lại vươn vai, liếm mép.. xong hai chân trước ôm lấy chân của Thạch.. dụi dụi đầu như nũng nịu... cúi xuống... Thạch xoa đầu bế Vicky lên... di ra sân.. rồi đặt lên chiếc chõng ngoài nắng cho phơi...
Đẻ ơi... con bán hết hàng rồi.. con muốn về trong quê... xem em nó làm ăn ra sao ?? rồi lo mua bánh chưng ở trong làng.. nhà mình cần khoảng bốn hay năm cái hả đẻ...... cứ mua năm cái đi... các em nhỡ nó về nhà ăn Tết thì sao ? Thay áo quần cho gọn ghẽ.. Thạch dắt chiếc xe ra để đi về quê.....
Bà đồ đợi cho con gái đi khuất... toan đi vào.. thì có bóng người và tiếng chào... chào bác... thì ra đó là ông chủ tịch khu phố... chào ông ạ.... ông chủ tịch nói ngay... chiều nay đúng 7 gìơ mời các bác đến trụ sở để họp, trụ sở là đình hàng quạt... hội quán của hội Trí tri.... có thông cáo quan trọng lắm đấy !!
Cơm chiều xong mà chị Thạch vẫn chưa về để đi họp... bà đồ đành đi thế...
Tiếng ông chủ tịch oang oang kể lể công trạng của cac chiến sĩ trong trận quyết định Điện biên phủ.... sau rồi ông hạ giọng... và ... bác và đảng muốn là nhân dân, nhân dịp vui xuân.. mừng năm mới thắng lợi...đón nhận một anh hùng về chung vui ăn ba ngày Tết... nhân dân được dịp gặp tận mặt các anh hùng, được nghe tự các anh hùng kể truyện... người thật.. việc thật ... bà con ngồi xổm ở dưới sân chẳng có ai ngẩng đầu lên để hoan hô... ủng hộ.. chợt có tiếng của một chị.. tôi ủng hô hộ chủ trương.. hoan hô chính sách mời thương binh anh hùng về ăn tết với gia đình... đồng chí chủ tịch... cứ đề ra phương án tiếp đón.. khu phố ta chắc là tất cả đều nhất trí đón nhận công tác đề ra... cả khu phố đêù dồn mắt về phía tiếng nói... đó là chị phụ trách lập tổ Phụ nữ khu phố, ngày xưa... chị từng quẩy quang gánh rao mua "đồng nát " quen thuộc.... rồi mọi người im ắng từ từ ra về..
Bà đồ về tới nhà.. thì Thạch cũng vừa mới đẩy cổng bước vào nhà mấy phút trước... bà đồ kể lể...
Thế trong quê ra sao hả con ?.. Dạ cũng "lấm la.. lấm lét.." nhà nọ nhòm nhà kia.. chắc là mình phải mua bánh ở Hà nội thôi... mai con chạy sang cô Ngọc... thân chủ quen thuộc của Quốc...
Hai mươi tám rồi.. hoa hoét cũng thưa thớt người ngoại tỉnh mang vào bán.. bánh chưng thì èo uột lại lỏng tay, cầm lên thấy nhẽo nhèo... còn đâu ; nêu cao, pháo đỏ.... bánh chưng xanh... thịt mỡ dưa hành..
Có tiếng chuông gọi cổng... bà đồ chạy ra mở cổng.... chào ông chủ tịch... ông lững thững đi vào, ngó quanh nhìn như soi mói... từ bàn thờ cho đến góc bếp.. nồi khoai sọ luộc nắp mở hớ hênh... như khoe ra những củ khoai to không hơn ngón chân cái.. ra sân... thấy hai chậu quất... dáng thì đẹp đấy.. phải tội quả thì.. hày còn xanh le.. làm mất cả vẻ Tết nhất.. chị Thạch thì quần ống thấp ống cao... đang đổ thúng khoai sọ ra làm sạch sẽ để bán...
Đi vào gian bên.. ba cái máy dệt khung gỗ... anh Tư đang loay hoay... ra ngoài.. mùi dầu nhị thiên.. mặt chị Thạch xanh lét.. Bây giờ độc lập rồi... chúng ta phải tụ lực.. lao động tốt.. à quên... tôi xin báo cáo cho gia đình biết; sơ bộ... uy ban khu phố phối hợp với bên Phụ nữ.. Tự vệ... và Công an khu vực... đã đồng ý... nhất trí tuyển chọ ra một số gia đình vinh dự.. may mắn... để đón rước các anh hùng về chung vui ăn Tet, chưa đến lượt gia đình ta.. .. nói xong ông bước đi ra cổng.. miệng lẩm bẩm... cặp quất dáng.. mà đứng hai bên bàn thờ Tổ quốc.. thật là xứng.. cái ngai thờ thì "dinh" ở nhà có con làm Tuần phủ.. rồi hai cái choé..bộ đỉnh đồng,, cặp hạc,, thật là cao sang .. rồi có ngày nào đó sẽ là của ai đây ??? .. "bố bảo.. " chúng nó cũng không dám đòi .... Hà nội rồi đây sẽ biết đến cái mùi vị của vô sản chuyên chính !!!........... còn tiếp.....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Mưa phùn day dứt, ướt át... cái giá lạnh căm căm của tháng "củ mật" làm co quắp, dúm dó con người... kẻ thì hai hàm răng đánh vào nhau lập bập... người thì run lẩy bẩy.. hơi thở phì ra như khói, con chó trắng Vicky(của Yvonne cho) nay cuộn tròn trong cái thúng con ở dưới chân giường. Ông đồ thì sáng sáng ra sân, mấy cái cây cảnh.. chậu hải đường, cái hòn non bộ., nhất là cặp quất Phú quí. .. anh Tư cũng đã lách cách với ba cái máy dệt cổ lỗ xĩ... lọc cọc.. nhịp nhàng... từ ngày Tiếp thu,.. đám ma nay thật là đơn sơ... lặng lẽ.. hai con ngựa, kéo chiếc xe tang... vài người thân sụt sùi.. khóc lóc kể lể.. và anh Tư cũng bớt khách đặt câu đối hay phướn cô hồn. Còn bà đồ.. nồi cơm sáng cho cả nhà đang trên bếp lửa.. Thạch ngày ngày gánh thúng khoai, sắn sống... ra ngay đầu ngõ nhà để bán.. ai vào việc của người ấy... ăn sáng xong... bà đồ nhắc... hôm nay đã là cúng "ông Công..ông Táo" rồi đấy...
- Tôi cũng nhớ... thế nhưng không thấy hàng phố động tĩnh gì ?? nên cũng còn nghe ngóng... chốc nữa.. tôi ra hàng Mã.. hàng nón.. đi một vòng xem ra sao ??
Cứ như mọi năm trước.. giờ này các gánh hàng hoa từ Ngọc hà,, ô cầu Giấy tràn vào phố phường rồi.. còn hoa đào.. thì trước "chả cá Lã vọng".. gần hàng Cót... chơi sang thì Nhật tân đủ cả cúc đại đoá.. quất Phú quí.. Thuỷ tiên...
... năm ngoái.. Quốc nó đem cho nhà mình hai chậu quất thật là to... anh nó nói là của thân chủ đến chữa bệnh biếu anh ấy.. thế bà có tính gói bánh chưng không ?? Thôi ông ạ.. mình ra ngoài mua đỡ vài cái để cúng ông bà.. chút chút kẹo.. túi hạt dưa..
Thúng khoai mang ra chưa được một gió đồng hồ đã bán hết sạch.. thu don chỗ bán.. rồi đi vào trong nhà..lấy chút cơm.. trộn với chút nước thit... rồi gọi Vicky ra cho ăn.. đủng đỉnh vươn mình... rồi chạy ra mừng rỡ.. quấn qúit bên chân của Thạch chép miệng thầm nghĩ..;trước kia Vicky sống với chị Yvonne.. sung sướng biết bao... nay xa chủ.. về ở với Thạch.. mà lại trong hoàn cảnh thiếu thốn giả tạo...có của mà không dám ăn.. liếm bát sạch sẽ.. uống chút nước để gần bên... rồi lại vươn vai, liếm mép.. xong hai chân trước ôm lấy chân của Thạch.. dụi dụi đầu như nũng nịu... cúi xuống... Thạch xoa đầu bế Vicky lên... di ra sân.. rồi đặt lên chiếc chõng ngoài nắng cho phơi...
Đẻ ơi... con bán hết hàng rồi.. con muốn về trong quê... xem em nó làm ăn ra sao ?? rồi lo mua bánh chưng ở trong làng.. nhà mình cần khoảng bốn hay năm cái hả đẻ...... cứ mua năm cái đi... các em nhỡ nó về nhà ăn Tết thì sao ? Thay áo quần cho gọn ghẽ.. Thạch dắt chiếc xe ra để đi về quê.....
Bà đồ đợi cho con gái đi khuất... toan đi vào.. thì có bóng người và tiếng chào... chào bác... thì ra đó là ông chủ tịch khu phố... chào ông ạ.... ông chủ tịch nói ngay... chiều nay đúng 7 gìơ mời các bác đến trụ sở để họp, trụ sở là đình hàng quạt... hội quán của hội Trí tri.... có thông cáo quan trọng lắm đấy !!
Cơm chiều xong mà chị Thạch vẫn chưa về để đi họp... bà đồ đành đi thế...
Tiếng ông chủ tịch oang oang kể lể công trạng của cac chiến sĩ trong trận quyết định Điện biên phủ.... sau rồi ông hạ giọng... và ... bác và đảng muốn là nhân dân, nhân dịp vui xuân.. mừng năm mới thắng lợi...đón nhận một anh hùng về chung vui ăn ba ngày Tết... nhân dân được dịp gặp tận mặt các anh hùng, được nghe tự các anh hùng kể truyện... người thật.. việc thật ... bà con ngồi xổm ở dưới sân chẳng có ai ngẩng đầu lên để hoan hô... ủng hộ.. chợt có tiếng của một chị.. tôi ủng hô hộ chủ trương.. hoan hô chính sách mời thương binh anh hùng về ăn tết với gia đình... đồng chí chủ tịch... cứ đề ra phương án tiếp đón.. khu phố ta chắc là tất cả đều nhất trí đón nhận công tác đề ra... cả khu phố đêù dồn mắt về phía tiếng nói... đó là chị phụ trách lập tổ Phụ nữ khu phố, ngày xưa... chị từng quẩy quang gánh rao mua "đồng nát " quen thuộc.... rồi mọi người im ắng từ từ ra về..
Bà đồ về tới nhà.. thì Thạch cũng vừa mới đẩy cổng bước vào nhà mấy phút trước... bà đồ kể lể...
Thế trong quê ra sao hả con ?.. Dạ cũng "lấm la.. lấm lét.." nhà nọ nhòm nhà kia.. chắc là mình phải mua bánh ở Hà nội thôi... mai con chạy sang cô Ngọc... thân chủ quen thuộc của Quốc...
Hai mươi tám rồi.. hoa hoét cũng thưa thớt người ngoại tỉnh mang vào bán.. bánh chưng thì èo uột lại lỏng tay, cầm lên thấy nhẽo nhèo... còn đâu ; nêu cao, pháo đỏ.... bánh chưng xanh... thịt mỡ dưa hành..
Có tiếng chuông gọi cổng... bà đồ chạy ra mở cổng.... chào ông chủ tịch... ông lững thững đi vào, ngó quanh nhìn như soi mói... từ bàn thờ cho đến góc bếp.. nồi khoai sọ luộc nắp mở hớ hênh... như khoe ra những củ khoai to không hơn ngón chân cái.. ra sân... thấy hai chậu quất... dáng thì đẹp đấy.. phải tội quả thì.. hày còn xanh le.. làm mất cả vẻ Tết nhất.. chị Thạch thì quần ống thấp ống cao... đang đổ thúng khoai sọ ra làm sạch sẽ để bán...
Đi vào gian bên.. ba cái máy dệt khung gỗ... anh Tư đang loay hoay... ra ngoài.. mùi dầu nhị thiên.. mặt chị Thạch xanh lét.. Bây giờ độc lập rồi... chúng ta phải tụ lực.. lao động tốt.. à quên... tôi xin báo cáo cho gia đình biết; sơ bộ... uy ban khu phố phối hợp với bên Phụ nữ.. Tự vệ... và Công an khu vực... đã đồng ý... nhất trí tuyển chọ ra một số gia đình vinh dự.. may mắn... để đón rước các anh hùng về chung vui ăn Tet, chưa đến lượt gia đình ta.. .. nói xong ông bước đi ra cổng.. miệng lẩm bẩm... cặp quất dáng.. mà đứng hai bên bàn thờ Tổ quốc.. thật là xứng.. cái ngai thờ thì "dinh" ở nhà có con làm Tuần phủ.. rồi hai cái choé..bộ đỉnh đồng,, cặp hạc,, thật là cao sang .. rồi có ngày nào đó sẽ là của ai đây ??? .. "bố bảo.. " chúng nó cũng không dám đòi .... Hà nội rồi đây sẽ biết đến cái mùi vị của vô sản chuyên chính !!!........... còn tiếp.....

Rồi.. 1955
Tết nhất cũng qua... cũng còn chút hội hè đình đám... thế nhưng cán bộ phụ trách văn hoá.. đều tìm đến giảng giải thế này.. thế kia để rồi kết luận rằng.. thờ cúng thần Phât.. ngay cả tổ tiên chỉ toàn là tin nhảm.. lạc hậu.. văn minh Bôn xê vích không có như vậy... toàn dân phải tiến lên cải bỏ.. vứt đi những bàn thờ.. tượng gỗ tượng đất... mê tín dị đoan... và chỉ nên treo một tấm ảnh của Hồ chủ tịch... ngay giữa nhà là đủ... kể từ ngày Tíêp thu đến nay... nhà nào cũng có hình của Cụ.. treo ngay trước cửa.. nay lại phải đặt lên bàn thờ... cho nó đúng cách. Thế rồi.. sau khi đón chiến sĩ về ăn Tết chung.. nay lại có thông báo.. rỉ tai rằng;.. bác và đảng muốn nhân dân đãi ngộ chiến sĩ đặc biệt hơn nữa... đó là bác và Dang muốn nhan dân nhất là mấy cô gái đến tuổi lấy chồng... tình nguyện nhận một anh chiến sĩ làm chồng... sự kiện đã xảy ra như đã gõ ở bài 2, 3.. thật đáng thương...nhưng chưa hết...
Đến khoảng thang ba..1956 sau khi Pháp rút hết về phía Nam... bức màn tre phủ kín miền Bắc.. chiến dịch Cải tạo công thương nghiệp manh nha... các chau tuổi 13., 14 trở lên tham gia... đóng chôt trong các giadinh... để rồi một buổi sang tinh mơ.. lệnh mới ban hành Cải tạo... của chìm của nổi được các cháu đóng chốt lôi ra...biên bản được viết.. làm như rất công minh.. còn cán bộ phụ trách... chữ nghĩa không đủ đoc biên bản... tài sản cứ hô phóng đại cái này tịch thu.. cái kia đem về giam chờ giải quyết sau.. cả Hà nội náo loạn.. rồi tuyên bố tỷ giá đồng bạc... vẫn 32 Cụ lấy một đồng Dong dương, nhưng giá chợ đen đã lên tới gấp đôi... rồi đến góp vốn xây dựng hợp tác xã... trưng dụng nhà cửa.. đuổi những kẻ tình nghi "Việt gian phản động " ra khỏi nhà... chưa kịp ra khỏi nhà thì đến vụ những dân gọi là " ăn trắng mặc trơn.." đi kinh tế mới... lao động chân tay... nhà cửa đấy... tài sản tịch thu đây.. mạnh thành thành lấy.. mạnh khu phố thì khu phố chia nhau.. hỗn loạn.. tạo dịp cho đám dân nghèo ngoại tỉnh, như Thanh, Nghệ nhào vào Hà nội để chia phần, kiếm chác..bỏ ruộng đồng đến vụ... chẳng ai lo.. khô hạn mất gần như trắng...tay.. cái đói đã tới trước mặt, kho gạo của thành phố từ thời .. được tung ra.. cứu đói. dân tình khổ sở.. tờ báo Nhân văn được nhà nước khép tội vu vơ.. nhóm trí thức... nhóm quan lại phong kiến, rồi các nhà tư sản đựơc.. thăm viếng chăm lo cẩn thận... từ các điểm gần như Sơn tây.. Thái nguyên... nay đi xa hơn nữa Cao, Bắc Lạng hay Hoà binh.. Sơn la...các cửa hàng mậu dịch hàng họ thì không... vào hàng chỉ thấy tủ rỗng không.. bắt đầu có thủ tục mua hàng phải có giấy giới thiệu... muốn mua từ cây kim đến sợi chỉ cứ ra vỉa hè gần chợ Dong xuân, hàng Ngang.. hàng Dường.. hỏi ngay mấy bà ngồi lê.. là có hết.. thượng vàng.. hạ cám.. Đòng xuân là chợ của vua quan (cán bộ) ..... thì;.. vỉa hè là chợ của nhân dân..anh hùng !!!
Cuộc đời vẫn vẫn phải đối mặt với cơm áo... gạo tiền... lừa lách.. len lỏi để sống còn với Cải cách ruộng đất.. rồi đến cải tạo Công thương nghiệp... rồi đến đám "đầu trâu.. mặt ngựa " từ đâu đến cầm quyền "sinh sát ".. dân Hà nội bắt đầu thấm đòn, buôn bán giờ đây dấm dúi trong góc khuất.. đi ra đường, mặt cúi gầm nhìn xuống.. đi cho nhanh.. tránh những cái nhìn "cú vọ..." còn Thạch ra sao ??
Sau cái Têt đầu năm 1955... tiếp tuc kịch bản.. cũng nôn oẹ.. cũng mật xanh nanh vàng.. rồi độn cái bụng cho nó to hơn.. đến nhà ai cũng lấy cái nón úp lên bụng để che... sui mà hoá ra may.. một buổi sáng sớm chị ra quét cổng... trời tiết Thu lạnh.. chị vội buông chổi.. gài nút cái áo len... có tiếng ọ ẹ của trẻ con.. và đống rác cưa quậy.. chị lấy tay dẹp rác.. ui da.. có đứa bé .. con ai bỏ đây... dây rốn hãy còn lòng thòng... lạy trời.. mà con của ai bỏ?? ngồi thụp xuống.. đưa hai tay ra đón bé lên... ý.. thằng cu.. con giai.. đứa nhỏ gói sơ sài trong một cái áo rách.. cứ thế ôm bé vào trong nhà... đặt bé lên bàn.. rồi nhanh nhẹn vuốt dây rốn cắt dây rốn cho bé.. bà đồ cũng lăng săng.. nào pha nước nóng.. nào lo quần áo cũ cho nó mềm ... để boc cho cháu.. còn ông đồ... vội vàng tìm hộp sữa con chim đen ... Thạch ơi.. pha bao nhiêu hả con ??... thằng cu như được ấm áp trở lại cất tiếng oe...oe...
Thày đợi con một chút... vì trong miệng cháu hãy còn "nhớt"... để con lấy "gạc" sach... thấm cho ra "nhớt" sau đó mới cho cháu bú được.. Chạy vào.... chạy ra... xong xuôi... bây giờ con ăn chút sữa nhé... cái cốc bé... cái thìa con và cái "phích" nước sôi này bây giờ... hai ông cháu dùng chung nhé.. bế bé lên... những giọt sữa đầu tiên nhỏ xuống cái miệng be bé xinh xinh, cái lưỡi đưa qua đưa lại.. .. chốc nữa... mẹ đi mua cho con cái ti ti nghe... uống hết vài thìa sữa... bé lim dim ngủ..
Bà đồ cũng đã làm xong cho cháu cái nôi... cái thúng cái nay được trải, lót quần áo cũ cho phẳng phiu để cháu nằm... lại có dây thừng treo để đu đưa.. ru cháu... ông thì lo chỗ để treo nôi..
Thế con định ra sao ?? thày đẻ cho phép... con muốn đăt tên cho cháu là... nguyễn mạnh Bích.
cũng rất hay... ngày sinh... lại đúng ngày 19 tháng 8.. năm1955.... còn tiếp....

[Nguyễn Mạnh Quốc]

Rồi.. 1955
Tết nhất cũng qua... cũng còn chút hội hè đình đám... thế nhưng cán bộ phụ trách văn hoá.. đều tìm đến giảng giải thế này.. thế kia để rồi kết luận rằng.. thờ cúng thần Phât.. ngay cả tổ tiên chỉ toàn là tin nhảm.. lạc hậu.. văn minh Bôn xê vích không có như vậy... toàn dân phải tiến lên cải bỏ.. vứt đi những bàn thờ.. tượng gỗ tượng đất... mê tín dị đoan... và chỉ nên treo một tấm ảnh của Hồ chủ tịch... ngay giữa nhà là đủ... kể từ ngày Tíêp thu đến nay... nhà nào cũng có hình của Cụ.. treo ngay trước cửa.. nay lại phải đặt lên bàn thờ... cho nó đúng cách. Thế rồi.. sau khi đón chiến sĩ về ăn Tết chung.. nay lại có thông báo.. rỉ tai rằng;.. bác và đảng muốn nhân dân đãi ngộ chiến sĩ đặc biệt hơn nữa... đó là bác và Dang muốn nhan dân nhất là mấy cô gái đến tuổi lấy chồng... tình nguyện nhận một anh chiến sĩ làm chồng... sự kiện đã xảy ra như đã gõ ở bài 2, 3.. thật đáng thương...nhưng chưa hết...
Đến khoảng thang ba..1956 sau khi Pháp rút hết về phía Nam... bức màn tre phủ kín miền Bắc.. chiến dịch Cải tạo công thương nghiệp manh nha... các chau tuổi 13., 14 trở lên tham gia... đóng chôt trong các giadinh... để rồi một buổi sang tinh mơ.. lệnh mới ban hành Cải tạo... của chìm của nổi được các cháu đóng chốt lôi ra...biên bản được viết.. làm như rất công minh.. còn cán bộ phụ trách... chữ nghĩa không đủ đoc biên bản... tài sản cứ hô phóng đại cái này tịch thu.. cái kia đem về giam chờ giải quyết sau.. cả Hà nội náo loạn.. rồi tuyên bố tỷ giá đồng bạc... vẫn 32 Cụ lấy một đồng Dong dương, nhưng giá chợ đen đã lên tới gấp đôi... rồi đến góp vốn xây dựng hợp tác xã... trưng dụng nhà cửa.. đuổi những kẻ tình nghi "Việt gian phản động " ra khỏi nhà... chưa kịp ra khỏi nhà thì đến vụ những dân gọi là " ăn trắng mặc trơn.." đi kinh tế mới... lao động chân tay... nhà cửa đấy... tài sản tịch thu đây.. mạnh thành thành lấy.. mạnh khu phố thì khu phố chia nhau.. hỗn loạn.. tạo dịp cho đám dân nghèo ngoại tỉnh, như Thanh, Nghệ nhào vào Hà nội để chia phần, kiếm chác..bỏ ruộng đồng đến vụ... chẳng ai lo.. khô hạn mất gần như trắng...tay.. cái đói đã tới trước mặt, kho gạo của thành phố từ thời .. được tung ra.. cứu đói. dân tình khổ sở.. tờ báo Nhân văn được nhà nước khép tội vu vơ.. nhóm trí thức... nhóm quan lại phong kiến, rồi các nhà tư sản đựơc.. thăm viếng chăm lo cẩn thận... từ các điểm gần như Sơn tây.. Thái nguyên... nay đi xa hơn nữa Cao, Bắc Lạng hay Hoà binh.. Sơn la...các cửa hàng mậu dịch hàng họ thì không... vào hàng chỉ thấy tủ rỗng không.. bắt đầu có thủ tục mua hàng phải có giấy giới thiệu... muốn mua từ cây kim đến sợi chỉ cứ ra vỉa hè gần chợ Dong xuân, hàng Ngang.. hàng Dường.. hỏi ngay mấy bà ngồi lê.. là có hết.. thượng vàng.. hạ cám.. Đòng xuân là chợ của vua quan (cán bộ) ..... thì;.. vỉa hè là chợ của nhân dân..anh hùng !!!
Cuộc đời vẫn vẫn phải đối mặt với cơm áo... gạo tiền... lừa lách.. len lỏi để sống còn với Cải cách ruộng đất.. rồi đến cải tạo Công thương nghiệp... rồi đến đám "đầu trâu.. mặt ngựa " từ đâu đến cầm quyền "sinh sát ".. dân Hà nội bắt đầu thấm đòn, buôn bán giờ đây dấm dúi trong góc khuất.. đi ra đường, mặt cúi gầm nhìn xuống.. đi cho nhanh.. tránh những cái nhìn "cú vọ..." còn Thạch ra sao ??
Sau cái Têt đầu năm 1955... tiếp tuc kịch bản.. cũng nôn oẹ.. cũng mật xanh nanh vàng.. rồi độn cái bụng cho nó to hơn.. đến nhà ai cũng lấy cái nón úp lên bụng để che... sui mà hoá ra may.. một buổi sáng sớm chị ra quét cổng... trời tiết Thu lạnh.. chị vội buông chổi.. gài nút cái áo len... có tiếng ọ ẹ của trẻ con.. và đống rác cưa quậy.. chị lấy tay dẹp rác.. ui da.. có đứa bé .. con ai bỏ đây... dây rốn hãy còn lòng thòng... lạy trời.. mà con của ai bỏ?? ngồi thụp xuống.. đưa hai tay ra đón bé lên... ý.. thằng cu.. con giai.. đứa nhỏ gói sơ sài trong một cái áo rách.. cứ thế ôm bé vào trong nhà... đặt bé lên bàn.. rồi nhanh nhẹn vuốt dây rốn cắt dây rốn cho bé.. bà đồ cũng lăng săng.. nào pha nước nóng.. nào lo quần áo cũ cho nó mềm ... để boc cho cháu.. còn ông đồ... vội vàng tìm hộp sữa con chim đen ... Thạch ơi.. pha bao nhiêu hả con ??... thằng cu như được ấm áp trở lại cất tiếng oe...oe...
Thày đợi con một chút... vì trong miệng cháu hãy còn "nhớt"... để con lấy "gạc" sach... thấm cho ra "nhớt" sau đó mới cho cháu bú được.. Chạy vào.... chạy ra... xong xuôi... bây giờ con ăn chút sữa nhé... cái cốc bé... cái thìa con và cái "phích" nước sôi này bây giờ... hai ông cháu dùng chung nhé.. bế bé lên... những giọt sữa đầu tiên nhỏ xuống cái miệng be bé xinh xinh, cái lưỡi đưa qua đưa lại.. .. chốc nữa... mẹ đi mua cho con cái ti ti nghe... uống hết vài thìa sữa... bé lim dim ngủ..
Bà đồ cũng đã làm xong cho cháu cái nôi... cái thúng cái nay được trải, lót quần áo cũ cho phẳng phiu để cháu nằm... lại có dây thừng treo để đu đưa.. ru cháu... ông thì lo chỗ để treo nôi..
Thế con định ra sao ?? thày đẻ cho phép... con muốn đăt tên cho cháu là... nguyễn mạnh Bích.
cũng rất hay... ngày sinh... lại đúng ngày 19 tháng 8.. năm1955.... còn tiếp....

Pháp rút khỏi Hải phòng về trong Nam khoảng tháng Ba/1955