Chuyện này th́ quả thực tôi không biết. Nhưng qua những chuyện tôi đă thu thập được trên đường đi th́ tôi biết, vợ Tùng là Loan, bí thư xă Đầm Hà. V́ vậy tôi giả vờ ngạc nhiên, nhưng thân mật hỏi ông:
- Ủa như vậy bà Loan vợ của ông Tùng là con ai ở làng ḿnh bố nhỉ?
Ông cụ thích thú, giọng nói có vẻ “ta đây”:
- Anh cũng biết con Loan nữa à. Nó là con cô Quyền bán bánh đúc cuối xóm đấy. Mà cô Quyền c̣n là em họ của vợ tôi nữa đấy…
Tôi vui vẻ:
- Một người làm quan cả họ được nhờ. Như vậy làng ḿnh cũng ít nhiều được hưởng bổng lộc của ông huyện Tùng, bố nhỉ.
Ông cụ gật gù:
- Bổng lộc th́ xưa nay chẳng có ǵ rơ ràng đâu. Chỉ được cái thuế má, thiên hạ phải nộp đủ nộp đúng ngày giờ. C̣n làng ḿnh th́ chậm lại một hai tuần. Nhưng được cái may là bây giờ các làng trong huyện chung quanh đây ai cũng phải sơ tán hết cả. Chỉ riêng làng ḿnh th́ được ở lại cho đến cuối tháng 10… Nhờ vậy nên chúng tôi cũng thư thả thu dọn đồ đạc mang đi từ từ, chứ bỏ lại hết th́ xót xa lắm…
Bà cụ đi tới cầm ngọn đèn dầu để lên chơng và hỏi tôi:
- Anh đă cơm nước ǵ chưa?
Tôi thú thực:
- Dạ thú thực với bố mẹ là con chưa ăn tối. Con đi công tác ở Móng Cái, nhưng lỡ xe, đến đây th́ đêm tối, đi nữa sợ nguy hiểm, nên vào đây quấy quả bố mẹ…
Bà cụ vui vẻ:
- Chả dám, chả dám… Có ǵ đâu mà quấy quả.
Biết cuộc sống của gia đ́nh nghèo túng, thiếu thốn, nên tôi nói ngay:
- Thưa bố mẹ, con đi công tác có tiêu chuẩn nhà nước cấp. V́ vậy dù có vào ăn tiệm hay ăn nhà dân, con vẫn phải có bổn phận đóng góp, gọi là chút đỉnh với bố mẹ…
Nói xong, tôi lấy ra hai tờ giấy bạc (tôi nhớ không chính xác là bao nhiêu) trao cho bà cụ. Bà cụ cầm một tờ, c̣n trả lại tôi một tờ, và nói:
- Giời đất ơi, anh ngồi ăn cơm với chúng tôi chỉ thêm đũa thêm bát chứ có tốn kém ǵ nhiều đâu mà anh đưa lắm tiền thế này. Thôi chúng tôi cầm một tờ này là đủ rồi…
Bà cụ đẩy đi, tôi đẩy lại một hồi, cuối cùng tôi nói:
- Mẹ cứ cầm lấy đi. Đó là tiêu chuẩn nhà nước cấp cho con một ngày. Nếu bây giờ con ăn không hết, th́ mẹ cho con xin một nắm cơm với ít muối mè để ngày mai con mang đi ăn đường.
Nghe vậy, bà cụ gật đầu, cẩn thận bỏ cả hai tờ giấy bạc vào cái ruột tượng ở thắt lưng, rồi quay ra bảo mấy người con lo dọn cơm cho tôi ăn.
Bữa cơm rất thanh đạm, nhưng lạ lùng, lại có một món ăn rất sang. Những món thanh đạm là một tô cơm độn khoai nấu hơi nhăo, một đĩa rau lang luộc, một đĩa tép và một chén mắm hến mặn chát. Món rất sang là thịt trâu rang muối.
Thấy món thịt trâu, tôi rất ngạc nhiên, nhưng không tiện hỏi. Tôi ăn bữa cơm rất ngon lành. Chỉ trong chớp mắt tôi ăn hết tô cơm độn và cả đĩa rau lang luộc. Vừa ăn tôi vừa nghe ông cụ nói chuyện về t́nh h́nh chính trị quân sự giữa hai nước và những vụ lộn xộn xảy ra dọc theo biên giới Việt Trung.
Vừa ăn cơm xong, th́ có tiếng đàn bà gọi vọng từ ngoài ngơ:
- Bà Lương ơi, sang mà chia thịt.
Gọi xong, không cần nghe bà Lương trả lời, người đàn bà bỏ đi ngay. Tôi ngạc nhiên:
- Làng ḿnh có hội hè đ́nh đám ǵ hay sao mà chia thịt, bố mẹ?
Ông cụ thở dài:
- Hội hè đ́nh đám ǵ đâu anh. Đi chia thịt trâu đó.
Ủa tại sao được đi chia thịt trâu mà lại thở dài? Tôi nghĩ bụng và sực nhớ đến chén thịt trâu rang muối, một món ăn sang trọng trong một bữa cơm độn khoai, thật là trái ngược. Đă vậy, bây giờ lại có người gọi đi chia thịt trâu nữa. Tại sao trâu chết nhiều vậy nhỉ?
Tôi thắc mắc:
- Ủa, làng ḿnh trâu bị chết dịch hở bố?
Ông cụ lắc đầu:
- Dịch ǵ đâu, trâu chết v́ ḿn chống tăng đó.
Thấy tôi có vẻ ngơ ngác chưa hiểu, ông cụ nói tiếp:
- Nhà nước họ gài ḿn chống tăng ở khắp mọi nơi để pḥng khi tụi Tàu nó xâm lăng, anh hiểu không. Nào ngờ đâu, xe tăng của tụi Tàu đâu chưa thấy, chỉ thấy trâu của ḿnh thi nhau chết v́ dẵm phải ḿn… Chỉ nội từ đầu tháng đến giờ làng này đă chết mất 4 con rồi… Cứ cái đà này độ vài tháng nữa, Tàu nó không xâm lăng th́ trâu chết hết, ḿnh cũng chết, cả làng phải đi kéo cầy thay trâu mất thôi… Đó, tối này anh ngủ ở đây thế nào anh cũng nghe tiếng ḿn nổ. Trâu ḿnh dẫm phải ḿn cũng có mà thú dữ dẫm phải ḿn cũng có…
Tôi lo ngại:
- Bố bảo là nhà nước gài ḿn chống tăng ở khắp mọi nơi?
- Khắp mọi nơi. Ḿn chống tăng có, ḿn chống người có. Đủ loại, đủ kiểu.
Tôi phịa chuyện để thăm ḍ:
- Con nghe ông Tùng nói là ḿnh chỉ gài ḿn dọc theo biên giới Việt Trung….
Ông Lương cười như mếu:
- Chỉ gài dọc theo biên giới th́ ngăn chặn tụi Tàu cộng làm sao được. Chúng dùng biển người th́ người nó đổ vô cứ như thác như lũ ấy chớ. Tui nói anh nghe, suốt cả một vùng đất từ Quang Thắng đổ lên đến biên giới bây giờ là toàn ḿn, toàn chông. Ḿn của ḿnh phải thiên la địa vơng như vậy th́ mới chống được tụi Tàu…
Tối hôm đó tôi nằm trên chiếc chơng tre, nhưng dù mệt mỏi vô cùng, tôi vẫn trằn trọc không ngủ được, phần v́ muỗi đốt, phần bị những băi ḿn mênh mông ám ảnh….
Thú thực, tôi đinh ninh, nếu không vượt biên qua Trung cộng theo ngả thị xă Móng Cái được, tôi sẽ chui vào rừng, cắt đường để bơi qua sông Ka Long, vượt qua biên giới. Nhưng nay đứng trước t́nh trạng ḿn chống tăng, ḿn cá nhân gài khắp nơi dọc theo biên giới hai nước, làm sao tôi có thể vượt qua những băi ḿn đó để đến bờ sông Ka Long an toàn???
C̣n tiếp...
Bookmarks