tt... đă qua rằm tháng Chạp rồi đó.. bà B. Thạch.. nhắc nhở chuyện xưa.. ngày đó.. cũng là sang tháng Hai tây ( fevrier).. mà gia đ́nh của Ông bà Đồ.. lại tồn cổ, cố gắng ǵn giữ gia phong cổ tục. Nên đă đi mua bộ áo ông Công ông Táo và bộ mũ cuả Thần Hành Khiển để cúng giao thừa.. nhà sân sau rộng răi lại bà con hàng xóm láng giềng đông vui nên năm nào bà Đồ cũng tự tay gói bánh chưng cho cả xóm. Ra vào gọi nhau om ṣm, vui đáo để.. rồi sau rằm.. th́ bắt đầu ghi tên xem nhà nào bao nhiêu tấm bánh, mà bánh ngọt bao nhiêu.. bánh mặn bao nhiêu .. rồi đến bà hàng gạo bên phố hàng Khoai sang hỏi số gạo đậu bao nhiêu cho đủ.. thật là quanh năm giờ này bà con xóm giềng mới tụ tập, ngồi bên nhau vừa làm vừa nói chuyện trong nhà ngoài ngơ...
Sợ nước máy có mùi thuốc vàng ( chlore) nên bà Đồ đă lấy sẵn vào mấy cái thống cao to để dành cho nước dùng để luộc bánh.. rồi ba cái nong.. máy cái nia.. rổ .. rá.. cái nào vo gạo cái nào đăi đậu xanh rồi lá chất đâu.. lạt giang chẻ mỏng ngâm nước để ở đâu ?? rồi đến muối tiêu.. hành ta.. mọi thứ sao ho đến lúc ngả ra làm là sẵn có ngay không phải chạy vội.. Riêng năm nay, ông bà tỏ ra quí hoá một thằng con giai.. nên nhất định làm một nồi chè kho đúng cách.. để cho nó biết đến hương vị Tết..
Đậu xanh nguyên hột mua về.. bà đồ cặm cụi làm.. cái thớt gỗ mít khổ rộng đặt giữa cái nong.. rồi cái chai lít.. đậu nguyên hột được đổ lên mặt thớt rồi cái chai lăn lên trên.. hạt đậu vỡ đôi (xay bằng cối xay bột cũng được).. gạt xuống nia dưới đợi cho đủ mẻ rồi chuyển qua sàng, sang qua lại để gom đậu chưa vỡ đôi.. cứ thế làm cả buổi mới xong.. sau đó đêm đậu ra ngâm với nước âm ấm.. có chút muối, để qua đêm để tách vỏ áo ra, hay như nhạt những hột đỗ lép,(hột đơ xanh lép thị vị rất tanh) .. c̣n trơ lại mảnh đậu xanh vàng nhạt.. cú thế mà "đăi " cho đến.. sạch sẽ.. tiếp đến là "hong" cho ráo nước... rồi đồ cho chín dở..
Cái xanh hai quai bằng đồng được đặt lên bếp.. đỗ xanh nay được đổ vào.. c̣n đường. Ở nhà quê th́ nấu chè kho với mật hay đường cát ướt.. c̣n ở thành phố th́ đi " kén " được mật nấu chè là cả một công phu.. rồi đến hương vị cũng thế không cho đ̣ ho thảo quả th́ phải có mứt bí mứt sen ( thái vụn) nâng vị và nước hoa bưởi không thể thiếu..
Cũng tiện nơi đây nhắc lại món chè lục tào sá của người Tàu. Thay v́ mứt sen mứt bí vụn th́ họ dùng củ " mă thầy cắt nhỏ hạt ựu" và dầu chuối cho thơm.. c̣n chè th́ đậu xanh nấu loăng..
Trợ lại với nồi chè kho của dân Bắc kỳ.. đuờng cát vàng được đổ vào.. chiếc đũa cả quậy lên đánh cho đều, đường gặp nóng th́ chảy lỏng ra quện lấy bột đậu xanh.. lưa cháy lom đom v́ sợ bén nồi, mà tay th́ phải đảo liên miên không ngừng nghỉ.. c̣n bếp bên cạnh th́ đang canh chảo mỡ phần.. v́ mỡ nước sẽ được dùng đẻ xoa lên đĩa, tránh cho chè dính đĩa làm nát.. đến khi chè cô đặc lại th́ đổ mứt bí mứt sen..chút nước hoa bưởi.. đôi khi có chút mảnh mứt dừa vào quây cho đều .. sửa soạn đổ ra đĩa đă thoa mỡ chống dính đĩa...
Một nồi chè kho kể từ khi lên bếp đến lúc đổ ra đĩa mất khá lâu chùng ba tiếng đồng hồ. Nay th́ đến lúc đổ ra đĩa.. múc chè đổ lên đĩa th́ lại phải lắc cho chè xẹp xuống và tràn đều trên đĩa.. rắc chút vừng rang.. Vậy là xong. C̣n lại tầng cháy đáy xanh th́ cho chút mỡ đă thắng vào cậy lên rồi nghiền nát, nhồi chặt vào các chén nhỏ làm khuôn.. đổ ra xắt thàng múi.. ngon không thua bánh đậu xanh Hải Dương Rồng Vàng....( buổi học ngày hôm sau là Q. lại được dúi vào tay.. này em.. mẹ nấu cho em đấy !!.. mà đâu có ăn một ḿnh.. v́ con Yvonne nó nh́n thấy.. moi aussi... )
Chè ngon, nấu đúng cách th́ ít khi bị chảy nước dưới đáy đĩa..dù cho có đậy mảnh lá chuối khô tránh bụi v́ trời hanh mùa rét lạnh, Khi ăn th́ cắt thành múi quả chám.. nhâm nhi miếng chè kho bên cạnh tách trà sen.. đúng hương vị quê xưa trong ba ngày Tết.. một chút Hương xưa... tt....
Bookmarks