Ở Phần 2 của quyển sách, với tôi th́ hầu hết đều rất thú vị v́ những nhân vật ông nói đến đa phần là những người tôi ngưỡng mộ. Các bài viết của ông giúp tôi hiểu sâu hơn về họ. Như bài đầu tiên ông viết về nhà văn Vơ Phiến, ngoài việc nêu lên nhân cách, văn tài…, ông c̣n ca ngợi Vơ Phiến đă tinh tế vạch ra “cái dụng ư thâm sâu, ác độc của những người chủ trương cuộc chiến”. Điển h́nh là truyện ngắn Bắt Trẻ Đồng Xanh mô tả việc các cán bộ Việt Cộng “trong nhiều năm đă t́m mọi cách bắt đi các trẻ nhỏ tại miền quê miền Nam đưa ra Bắc. Các đứa trẻ ấy được tôi luyện, hướng dẫn để trở thành cán bộ trở về xâm nhập miền Nam, tham gia cuộc chiến.”
Phan Lạc Tiếp cũng nhắc đến cái công tŕnh văn học đồ sộ của Vơ Phiến: Bộ Văn Học Miền Nam gồm 7 quyển, dầy trên 3 ngàn trang, một nỗ lực sưu tập cá nhân từ các thư viện Hoa Kỳ chỉ nhằm ǵn giữ phần nào các tác phẩm hay đẹp mang tính nhân bản của miền Nam đă bị bọn Bắc Cộng ra lệnh hỏa thiêu ngay sau khi cưỡng chiếm. Phan Lạc Tiếp phát biểu: “Công tŕnh ấy để lại cho hậu thế, cho những ai muốn t́m hiểu về 20 năm sinh hoạt rất phong phú của miền Nam”. Cũng theo họ Phan, những công tŕnh trước tác của Vơ Phiến rất được thế giới trân trọng. Nhiều luận án tiến sĩ chọn đề tài Vơ Phiến, mà chủ đề nổi bậc trong sự nghiệp của ông là những nét bút mô tả sự quỷ quyệt của Cộng Sản và nêu bật chính nghĩa của nhân dân miền Nam. Kết luận bài viết, Phan Lạc Tiếp khẳng định: “Với tôi, Vơ Phiến đúng là cây thông già mọc trên đỉnh núi, bốn mùa cây lá lúc nào cũng xanh tươi.”
Không c̣n lời khen nào đầy ư nghĩa và đúng đắn bằng. Thế mà mới đây lập trường chống Cộng của Vơ Phiến bị đặt dấu hỏi chỉ v́ một quyển sách của ông được in lại ở Việt Nam. Trước ông th́ đă có sách “in lại” của Dương Nghiễm Mậu. Nhạc Vàng xưa cũng từng bị cấm ngặt mà nay trở thành nhạc thời thượng ở Việt Nam. Cá nhân tôi th́ thấy đây là một biểu lộ của chính nghĩa tất thắng. Với một nhà văn bị Cộng sản kết tội “biệt kích văn hóa” hàng đầu như Vơ Phiến, tác phẩm bị đốt sạch, nay lại được yêu cầu cho in lại, chứng tỏ sách của ông, của miền Nam, chuyên chở t́nh tự dân tộc và tập quán tốt đẹp của quê hương rất cần cho một xă hội Việt Nam đang sa đọa, vong thân. Đồng thời việc tái bản phải được coi như là một nh́n nhận công khai việc làm sai trái trước đây của người cộng sản. Và dù chưa có lời xin lỗi chính thức từ phía nhà cầm quyền th́ việc cho tái bản này cũng đă hàm chứa ư nghĩa đó. Cây thông già càng sừng sững trên đỉnh núi.
Tới bài “Phó Đề đốc Hoàng Cơ Minh”, tôi đọc với ḷng hoài niệm. Giống như nhà văn Phan Lạc Tiếp, tôi cũng có một thời phục vụ ở Pḥng Tâm lư chiến Bộ Tư Lệnh Hải Quân. Nhưng khác với nhà văn là tôi có được khoảng thời gian nhiều tháng làm việc dưới quyền vị đề đốc này. Khi tôi đổi đi nhận nhiệm vụ mới, Hải quân Trung tá Hoàng Cơ Minh c̣n giữ chức Tham mưu phó Chiến tranh chính trị (1969).
Lúc Phan Lạc Tiếp về làm Trưởng Pḥng năm 1971, Hải quân Đại tá Hoàng Cơ Minh đă đổi đi nắm chức Tư lệnh phó Lực lượng Trung Ương. Năm 72 ông được chuyển qua nắm chức Tư Lệnh Lực lượng Thủy bộ và đến năm 74 th́ vinh thăng Phó Đề đốc. Phan Lạc Tiếp kể: “Sau đó là lúc đất nước đến hồi nghiêng ngửa, tháng 3 năm 1975, tướng Minh được chỉ định ra miền Trung làm Tư lệnh Vùng 2 Duyên hải.”
Chức vụ cuối cùng của ông được giao phó một tháng sau, vào ngày 2 tháng 4, là Tổng trấn Quy Nhơn. Bắt đầu với chức vụ này, tướng Minh cho… rút quân dần về phía Nam và chở theo đông đảo đồng bào. Tác giả tường thuật: “Trên đường xuôi Nam, các chiến hạm nối đuôi nhau, uy nghiêm, thứ tự như khi diễn hành thao dượt. Vẫn lá cờ xanh, một ngôi sao trắng trên cánh phải của cột cờ, phất phới tung bay…”
Đọc đến đây th́ tôi dừng lại. “Vẫn lá cờ xanh, một ngôi sao trắng…”. Tâm trí tôi loáng thoáng lá cờ xanh phất phới đâu đó. Tôi lật lui, đọc lại: “Dọc theo kinh Phụng Hiệp, từ Cần Thơ đi Sóc Trăng dài hun hút, năm 1974, gần 50 đồn bót bị Cộng quân san bằng. Tư lệnh Quân đoàn 4 ra lệnh bằng mọi giá phải xây dựng lại. Trong cuộc hành quân này vai tṛ của Hải Quân rất nặng nề: Dùng đường thủy mở lại đầu cầu…. dưới nước, thủy lôi như dừa khô, trên bờ, địch lẩn trong dân như trấu. Vậy mà trên chiếc xe Jeep chạy dọc theo bờ kinh dài hun hút, tướng Minh vẫn ra lệnh cắm hiệu kỳ một sao phất phới.
Khi di chuyển dưới nước, khai diễn cuộc hành quân, ông ngồi trên mui chiếc Fom, đi đầu đoàn chiến đỉnh, ngôi sao bạc vẫn lấp lánh trên vai áo. … Một tràng đại liên, một quả B40 phụt ra là tất cả bộ tham mưu Lực lượng bay hết”. Tôi tự hỏi, h́nh ảnh các ngôi sao “phất phới, lấp lánh” trong vùng xôi đậu ngày xưa đó liệu có “liên lụy” ǵ đến sự thất bại của các cuộc hành quân Đông Tiến về sau này?!
Một bài khác, bài “Một Chút Nhớ Quên”, Phan Lạc Tiếp cũng đề cập đến “ngôi sao lấp lánh” nhưng ở một quang cảnh hoàn toàn khác: Lễ bàn giao và tiếp nhận 2 Dương vận hạm Quy Nhơn HQ 504 và Nha Trang HQ 505 trong căn cứ Hải Quân Mỹ ở San Diego. Đồng chủ tọa lễ bàn giao là Phó Đề đốc Trần Văn Chơn,Tư Lệnh Hải quân Việt Nam và Đô đốc Elmo Zumwalt, Tư lệnh Hải Quân Hoa Kỳ.
Một ngày trước khi buổi lễ chính thức diễn ra, Tư lệnh Hải quân Việt Nam đến phi trường San Diego. Phan Lạc Tiếp là một thành viên trong ban tiếp đón, ghi những ḍng kư sự: “Cánh cửa phi cơ mở ra, dàn quân nhạc danh dự bùng vang điệu nhạc đón chào và lần lượt 19 phát đại bác từ một góc sân rền vang. Đô đốc Zumwalt, Tư lệnh Hải quân Hoa Kỳ, 4 sao trên vai áo, trong đại lễ trắng, đeo kiếm vàng bên hông ra tận chân cầu thang dơ tay chào vị khách danh dự từ Việt Nam vừa đến…
Họ bắt tay nhau rồi cùng đi duyệt hàng quân danh dự. Sau hai bài diễn văn ngắn từ chủ và khách, “ông Thị trưởng thành phố San Diego được trân trọng giới thiệu tiến lên trao Ch́a khóa vàng của Thành phố cho vị thượng khách….” Chứng kiến cảnh đó nhà văn suy diễn: “Dù vị Tư lệnh Hải quân Việt Nam mới có một sao, nhưng là Tư lệnh Hải quân của một nước, nên được kính trọng và tiếp rước với đầy đủ nghi thức dành cho vị Tư lệnh Hải quân một quốc gia, ngang hàng với đương kim tư lệnh Hải quân Hoa Kỳ”.
Chỉ mới mà đă vậy, ngày hôm sau là buổi lễ chính thức và những sự kiện tiếp nối được ông mô tả thấy… mê luôn! Vẫn chưa hết, trong tư cách là Sĩ quan đệ tam phụ trách hành quân trên một trong hai chiến hạm vừa được tiếp nhận, ông ghi lại diễn tiến chuyến hải hành vượt đại dương về xứ một cách sống động, lôi cuốn. Nhưng v́ dài quá nên xin mời độc giả đọc tiếp… trong sách! Tôi chỉ xin phụ đề một ư là vị Hạm trưởng chiếc Dương vận hạm Quy Nhơn HQ 504, không ai khác hơn là Hải quân Trung tá Phan Phi Phụng, vị cựu Trưởng pḥng Tâm lư chiến mà cả Phan Lạc Tiếp và tôi, ở hai thời điểm khác nhau, từng phục vụ dưới quyền ông. Ông được coi là một trong số những Sĩ quan Hải quân thông thái. Ít nhất việc ông đưa con tàu xuyên nhật đạo, vượt Thái B́nh Dương suốt 40 ngày theo đúng giờ giấc dự trù và thong dong cặp bến trước hàng trăm quan khách hân hoan chờ đón là một minh chứng…
Bút kư “Người đàn bà trên tàu 502” đọc phần đầu đă thấy đau ḷng, đến phần cuối càng đau ḷng hơn. Trong lúc chới với trên cầu thang dẫn lên con tàu sắp di tản, một bà mẹ đánh rớt đứa con sáu tuổi rưỡi xuống ḷng sông. Ṛng ră suốt mười năm ở Mỹ bà mẹ lúc nào cũng hy vọng con ḿnh c̣n sống. Ngay khi có thể được, bà về Việt Nam truy tầm rồi đăng báo t́m con. Và bà gặp lại đứa con, làm thủ tục bảo lănh sang Mỹ. Trong khi chờ hoàn tất thủ tục, đứa con muốn ǵ bà cũng cho. Bà cũng hậu hĩ đền ơn vợ chồng người đă nuôi con ḿnh như con ruột của họ.
Nhưng giờ chót, bà mẹ khám phá ra sự thật. Đó chỉ là một âm mưu để “ṿi” tiền bà. Cái đau ḷng là đứa con giả lại chính là con của đứa em ruột thịt. Và tất cả những kẻ liên quan đến kịch bản lừa gạt này đều là thân nhân cùng ḍng máu ông cha. Họ đều đang là những kẻ có chức, có quyền và có của trong xă hội mới. Bà bạn cho tin kết luận: “Người Cộng Sản Việt Nam không phải là người như chúng ta. Họ là những sinh vật khác, ta không thể gần họ được…” C̣n người viết lại câu chuyện đưa ra nhận xét: “Phải chăng đây là nỗi đau to lớn nhất của tất cả chúng ta sau cuộc chiến tương tàn. Ngoài nỗi tang thương, chia ĺa, sống chết ṛng ră mấy mươi năm, dân tộc ta đang đối diện với sự phá sản tận cùng của lương tri?”
C̣n tiếp...
Bookmarks