Lực lượng vơ trang Kurdistan
Rút quân, Mỹ để lại miền bắc Syria cho Thổ Nhĩ Kỳ rảnh tay truy diệt phong trào vơ trang Kurdistan, đồng minh của Washington trong cuộc chiến chống thánh chiến Hồi Giáo. Nhưng liệu tổng thống Erdogan có đủ khả năng quân sự chiến thắng Daech theo « giao kèo » trao đổi với tổng thống Donald Trump hay không ?
Ai trúng kế ai ?M
Theo nhiều viên chức Thổ Nhĩ Kỳ, tổng thống Erdogan đă thuyết phục được đồng nhiệm Mỹ Donald Trump tin tưởng vào khả năng của Ankara, một ḿnh thừa sức tiêu diệt các ổ kháng cự cuối cùng của Daech.
Tổng thống Donald Trump cũng xác nhận là ông «
tin cậy » vào đồng nhiệm Erdogan để «
diệt trừ tận gốc » tổ chức Daech.
Trên thực tế, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ công khai tuyên bố chỉ chờ Mỹ rút lực lượng đặc biệt đang bố trí tại miền bắc Syria, sẽ thẳng tay «
chôn vùi » dân quân Kurdistan-Syria, thành phần nồng cốt trên bộ trong cuộc chiến chống Daech.
Ankara lo ngại sắc tộc Kurdistan nối kết h́nh thành một lănh thổ rộng lớn sát biên giới phía nam và hậu thuẫn cho phong trào cánh tả PKK của người Kurdistan ở Thổ Nhĩ Kỳ, bị xem là khủng bố.
Lợi bất cập hại
Thế nhưng, hầu hết giới phân tích đều không chia sẻ thái độ lạc quan của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ : Erdogan là nạn nhân của chính bản thân ḿnh khi bán cho Donald Trump ư tưởng là Thổ Nhĩ Kỳ đủ sức triệt thánh chiến. Lư do là, cho dù có được Mỹ trợ giúp trực tiếp đi nữa, th́ phải mất nhiều thời gian mới có thể lập được một lực lượng Ả Rập thân Thổ Nhĩ Kỳ đủ đông, đủ mạnh để bảo vệ miền đông Syria, theo nhận định của chuyên gia Nicolas Heras, thuộc viện nghiên cứu New American Security, với AFP. Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ không có khả năng viễn chinh. Những căn cứ cuối cùng của Daech nằm trong sa mạc thuộc miền đông và miền trung Syria, cách biên giới Thổ Nhĩ Kỳ đến 400 cây số. C̣n nhiệm vụ tiêu diệt cơ sở Daech gần biên giới Irak sẽ do quân đội Syria và dân quân Shia Irak phụ trách.
Bản thân quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, sau hai chiến dịch quy mô vào năm 2016 và 2018 chỉ quanh quẩn khu vực gần biên giới, không triệt tiêu được nhóm thánh chiến Al Qaida có tên mới là Hayat al-Cham (HTS). Do vậy, theo chuyên gia Pháp Fabrice Balanche, khả năng cao nhất của Thổ Nhĩ Kỳ là «
ngăn chận tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo trỗi dậy bằng biện pháp khóa biên giới và thỉnh thoảng tung quân đột kích đối phương ».
Ngay một chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ là Sinan Ulgen, viện nghiên cứu Edam tại Ankara, cũng nghi ngờ khả năng hậu cần của quân đội, nếu muốn hành quân xa biên giới đến 400 km, trong vùng đất địch.
Khi cam kết với Donald Trump về khả năng quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ, ông Erdogan không có một chiến lược nào cả. Mục tiêu thực sự của lănh đạo Thổ Nhĩ Kỳ là «
tiêu diệt lực lượng Kurdistan-Syria », theo thẩm định của Lina Khatib, chuyên gia Anh ở Luân Đôn. Bởi v́ để tiêu diệt Daech, phải có một chiến lược toàn diện, phối hợp quốc tế, không thể bỏ qua các yếu tố kinh tế, xă hội và chính trị. Không có Mỹ, Daech sẽ có điều kiện phục hồi. Đánh một ḿnh mà không thắng, th́ chính bản thân Thổ Nhĩ Kỳ sẽ là mục tiêu trả thù của Daech. Do vậy vấn đề phong trào vơ trang Kurd sẽ không phải là mục tiêu đầu tiên của Edorgan
Tạo điều kiện cho Mỹ rút quân, sau 7 năm tham chiến, không chắc là một thành công của lănh đạo Thổ Nhĩ Kỳ.
Chính quyền Trump sẽ không bỏ rơi người Kurd Syria để họ bị mất tất cả những ǵ đă có trong tay sau cuộc chiến chống IS, như những thông tin được lưu truyền rộng răi trong mấy ngày qua, giới chức lănh đạo của người Kurd cũng đă biết điều này.
Và, thực sự cho đến hiện nay, không một dân quân người Kurd Syria nào bỏ rơi các tuyến pḥng thủ của họ chống lại tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) ở miền đông Syria.
việc Tổng thống Tayyip Erdogan tuyên bố rằng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ sắp hành quân đến Đông Euphrates và tới thủ phủ Qamishli của người Kurd, trong bối cảnh lo ngại về một vụ thảm sát,
các quan chức Mỹ khuyên mọi người nên phân biệt giữa lời nói và thực tế.
Họ đề cập đến một cuộc tṛ chuyện qua điện thoại giữa Tổng thống Trump và người đồng cấp Erdogan vào ngày 14 tháng 12, sau đó, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đă cam kết trong tương lai gần họ sẽ không vượt qua bờ Đông sông Euphrates.
Trong một bài phát biểu chào mừng sự rút quân của Hoa Kỳ khỏi Syria vào 21/12, ông Erdogan đă cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ “chờ đợi trước khi triển khai chiến dịch này” và tất cả “chi phí của sự chờ đợi” sẽ được tính vào khoản hỗ trợ hậu cần của Hoa Kỳ.
Tổng thống Trump nói rằng, việc rút quân sẽ được hoàn thành trong ṿng 40-60 ngày; nhưng theo các quan chức quân sự Mỹ, việc rút quân không hề là chuyện đơn giản như cách tính của các chính trị gia, mốc thời gian thực tế hơn là từ 4 đến 6 tháng.
Trong bối cảnh phức tạp của khu vực Trung Đông nói chung và cuộc chiến ở Syria nói riêng, bất cứ điều ǵ cũng có thể xảy ra. Trong khoảng thời gian nửa năm tới, chúng ta có thể phải chứng kiến t́nh h́nh Syria có nhiều sự phát triển mới, buộc chính quyền Washington phải điều chỉnh kế hoạch của ḿnh.
Ngoài ra Ngũ Giác Đài đang xem xét việc sử dụng các nhóm nhỏ lực lượng đặc nhiệm cho các hoạt động chống lại Nhà nước Hồi giáo ở Syria, báo New York Times, trích dẫn một nguồn tin. Đây là một trong những lựa chọn để tiếp tục sứ mệnh quân sự của Mỹ trong khu vực, cho dù lệnh của Trump sẽ rút quân khỏi đất nước Ả Rập này.
Các đặc nhiệm của Mỹ sẽ được triển khai tới nước láng giềng Iraq, theo ước tính sẽ có khoảng 5.000 lính Mỹ tham gia đợt này. Các lực lượng đặc nhiệm sẽ định kỳ thâm nhập vào Syria để thực hiện các hoạt động, bài báo viết.
Các đội đặc nhiệm là một trong những lựa chọn cho chiến lược mới tại Syria được Ngũ Giác Đài đưa ra. Các lựa chọn khác như thực hiện các cuộc không kích hoặc cung cấp cho các lực lượng đồng minh, người Kurd vũ khí và trang thiết bị.
Trong những tuần tới, Ngũ Giác Đài sẽ đệ tŕnh các lựa chọn này để được nhà lănh đạo Mỹ chấp thuận. Nó sẽ xảy ra trước khi Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis chính thức rời khỏi vị trí của ḿnh
Cứ cho là như vậy đi nhưng chính xác ngay hiện giờ sự lo ngại của cà Nga lẫn Trung Cộng chính là "điểm yếu" của Mỹ bây giờ. Đơn giản chỉ v́ "điểm yếu" của Mỹ đang sử dụng chính "điểm mạnh" của Putin lẫn Tập là làm mọi người không lường trước những ǵ họ sẽ làm.
Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng sự ra đi của ông Mattis cảnh báo sự khó lường trong chính sách của Mỹ sẽ càng gia tăng.
Ông Peskov cho biết Moscow hiện không thể nắm được các bước đi tiếp theo Washington định vạch ra ở Syria, đồng thời bày tỏ quan ngại các quyết định lộn xộn, khó đoán của Nhà Trắng khi không c̣n ông Mattis có thể gây phức tạp cho các vấn đề quốc tế.
"Đó là nguyên nhân khiến chúng ta khó chịu và phải lưu tâm", ông Peskov cho hay. Hôm 21/12, Trump đă đẩy lùi những chỉ trích của ông về cách tiếp cận với Nga và Trung Quốc khi viết lên Twitter khẳng định: "Chưa bao giờ có một Tổng thống nào cứng rắn (nhưng công bằng) với Nga và Trung Quốc như tôi. Chưa bao giờ, hăy nh́n vào sự thật. Tin giả chỉ đang cố vẽ bức tranh trái ngược mà thôi".
Các chuyên gia Trung Quốc cho rằng sự ra đi của ông Mattis sẽ làm tăng thêm sự khó đoán và không chắc chắn trong mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ, vốn đang trở nên ngày càng căng thẳng sau một loạt các tranh chấp từ thương mại, công nghệ, cho tới địa chính trị, quân đội.
"Cựu Tướng 4 sao thủy quân lục chiến rất cứng rắn với Trung Quốc nhưng căng thẳng giữa quân đội 2 nước đă được Mattis giải quyết đúng đắn và không leo thang thành xung đột hay khủng hoảng trong thời gian ông đương chức", ông Qiao Liang, Thiếu tướng Không quân Trung Quốc và là một chuyên gia quân sự cho biết.
Theo ông Qiao, mặc dù có khuynh hướng diều hâu, ông Mattis vẫn rất lư trí và là người theo đuổi các chính sách ôn ḥa.
"Ông ấy nghĩ xa hơn cuộc chiến hiện tại, đánh giá bức tranh chiến lược tổng thể cùng như sự phát triển và hậu quả của nó", ông Qiao phân tích, đề cập tới kinh nghiệm của ông Mattis trong các cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan. Tại Đối thoại Shangri-La hồi tháng 6, ông Mattis đă chỉ trích mạnh mẽ hành động đe dọa và ép buộc của Trung Quốc tại Biển Đông. Không lâu trước đó, ông rút lời mời hải quân Trung Quốc tham gia vào cuộc tập trận hải quân lớn nhất thế giới RIMPAC 2018 sau khi viện dẫn các hành động khiêu khích của Bắc Kinh. Ông cũng tăng cường các hoạt động tự hàng hải của hải quân Mỹ trong vùng biển tranh chấp để thách thức các yêu sách của Trung Quốc, nhấn mạnh Washington sẽ cạnh tranh mạnh mẽ với Bắc Kinh. "Tuy nhiên, ông ấy cũng cân nhắc tiếng nói của Trung Quốc trong một số trường hợp", ông Pang Zhongying, giám đốc Trung tâm nghiên cứu quản trị toàn cầu tại Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh cho biết. Theo ông Pang, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ là người đứng sau quyết định từ chối yêu cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ gửi một bộ phận an ninh tới bảo vệ trụ sở mới của Viện Mỹ tại Đài Loan để tránh hành động mà Trung Quốc có thể cho là khiêu khích từ xa. Ông Pang cũng tin rằng ông Mattis đă giúp ổn định mối quan hệ không ổn định và ngày càng xấu đi giữa Washington và Bắc Kinh. Điều này đặt ra những mối quan ngại về các chính sách mà người kế nhiệm ông sẽ triển khai sau khi nhận chức vụ mới. Ông Qiao có cùng quan điểm này, cho rằng sự lựa chọn thay thế của Tổng thống Trump vào vị trí người đứng đầu Lầu Năm Góc sẽ quyết định mối quan hệ trong tương lai giữa quân đội 2 nước trong bối cảnh quan hệ này đang có dấu hiệu đi xuống. "Mối quan hệ giữa quân đội với quân đội của Trung Quốc và Mỹ đang trong giai đoạn chuyển tiếp quan trọng. Trung Quốc sẽ nhớ Mattis khi ông ấy ra đi", ông Pang kết luận.
(tham khảo từ các nguồn RFI, VOA, VNExpress, TrithucNN, GDTĐ)
Bookmarks