Vào cuối năm 1948, tin tức lan truyền qua Phát Diệm rằng Pháp tuyên bố sẽ
thừa nhận Việt Nam độc lập nhưng không chấp thuận việc để cộng sản cầm đầu.
Chi tiết hơn nữa th́ Pháp muốn ông Bảo Đại tiếp tục nắm quyền và h́nh như đă
yêu cầu ông Bảo Đại đứng ra thiết lập chánh phủ mới. Tin tức c̣n nói rằng ông
Bảo Đại đă nhận lời. Ông Bảo Đại không ủng hộ Việt Minh nhưng cũng tuyên bố
rằng ông chỉ chịu đứng ra lập chính phủ nếu Pháp thực sự trao trả độc lập cho Việt
Nam.
Trong khi đó những tin tức khác cũng lan truyền khắp nơi. Ông chú tôi cũng đă
từ Hồng Kông về lại Việt Nam và đang ở Sài G̣n nơi Pháp hăy c̣n chiếm đóng.
Ông Ngô Đ́nh Diệm cũng ở Sài G̣n nhưng vẫn cẩn thận tránh xa những ǵ Pháp
chủ trương, ít nhất là ông đang cố tránh xa những điều Pháp chủ trương vào lúc
này. Sau hai năm chiến tranh dằng co mà vẫn chưa có giải pháp quân sự thỏa đáng
lúc này Pháp đang cố t́m một giải pháp chính trị khác. Nhưng họ sẽ chịu nhượng
bộ đến mức nào?
Trong khung cảnh tương đối yên tĩnh của khu công giáo, Hồng, Luật và tôi đều
chăm chú lắng nghe t́nh h́nh. Chúng tôi có đủ thông minh để hiểu rằng dự định
tổ chức một pḥng trào chính trị do chính chúng tôi phát động chẳng qua chỉ là
một chuyện thiếu thực tế phát xuất phần nhiều do thất vọng thúc đẩy. Tuy chúng
tôi chẳng thể tự ḿnh đưa ra giải pháp cho các phần tử quốc gia nhưng có thể
những dự định của ông Bảo Đại sẽ làm được chuyện đó. Mặc dầu từ trước đến nay,
ông Bảo Đại chưa hề có hành động nào chứng tỏ ông có đủ năng lực hoặc quyết
tâm và đă hẳn ông quả không phải là một chính khách quả quyết, nhưng ông vẫn
được mọi người ủng hộ. Việc ông thoái vị đă chứng tỏ rằng ít ra ông cũng có thể đặt
quyền lợi của quốc gia lên trên quyền lợi cá nhân. Tất cả đều c̣n nhớ câu tuyên bố
thà làm công dân của một quốc gia tự do c̣n hơn làm vua một nước nô lệ.
Lúc này một vài người trong nhóm chúng tôi trở về Hà Nội, Hải Pḥng để t́m
hiểu tin tức. Họ đă gửi đại biểu đến cả Sài G̣n và đến cả chỗ ông Ngô Đ́nh Diệm
để tham khảo những nhận xét của ông về t́nh h́nh lúc này. Thật ra vấn đề nan giải
nhất của những phần tử quốc gia, những người ủng hộ ông Diệm, những đảng viên
Đại Việt và những đảng viên VNQĐD là cần phải t́m người lănh đạo.
Chúng tôi biết rằng ḿnh đang bị đặt vào một t́nh thế khó xử. Một mặt chúng
tôi muốn độc lập cho quốc gia; Đây vốn là mục đích của tất cả mọi hành động. Mặt
khác chúng tôi lại sợ rằng rồi đây ḿnh sẽ bị cô lập trong cuộc chiến chống Pháp.
Tất cả những phần tử quốc gia đều biết rơ rằng nếu để Việt Minh làm chủ t́nh
h́nh th́ sau khi độc lập cộng sản sẽ diệt trừ họ đầu tiên. Bất kể họ bất đồng ư kiến
ra sao, tất cả các phần tử quốc gia đều cùng đồng quan điểm trên vấn đề này. Tất cả
đều đă mục kích rơ ràng các thủ đoạn của Việt Minh chẳng hạn như những Ủy Ban
Nhân Dân, những bộ máy công an, những đội ám sát và những ruồng bố, áp đặt để
thỏa măn tham vọng nắm trọn quyền hành của họ trước đây. Một khi Việt Minh đă
làm chủ t́nh h́nh th́ chẳng bao giờ họ lại để các phần tử quốc gia sống sót.
Trong t́nh thế này chúng tôi có thể miễn cưỡng chấp thuận giải pháp Bảo Đại.
Tuy rằng hợp tác với Pháp dù là bằng cách nào cũng làm chúng tôi ghê sợ nhưng
nếu chấp nhận đưa tương lai quốc gia và số mệnh của tất cả vào tay những nhân vật
như ông Hồ và Vơ Nguyên Giáp th́ sự thể cũng chẳng khác nhau bao nhiêu.
Trong rất nhiều tháng cả Hồng, Luật lẫn tôi đều phân vân, bối rối không hiểu
phải nên theo giải pháp nào. Chúng tôi để hết tâm trí vào những tiếng rè rè của
chiếc radio cổ lỗ cố gắng t́m hiểu tin tức. Chúng tôi nghe rằng Pháp đă tuyên bố rơ
ràng, hứa sẽ nh́n nhận độc lập của Việt Nam. Đây là một điều mà họ chưa bao giờ
đề cập đến khi đàm phán với Việt Minh. Sau cùng chúng tôi cho rằng chẳng thể tin
được lời tường thuật của những người khác và đă kết luận tự ḿnh phải t́m hiểu rơ
rệt mọi chuyện trước khi có thể quyết định bất cứ điều ǵ. Tự ḿnh t́m hiểu tin tức
có nghĩa là phải vượt ra khỏi vùng Việt Minh chiếm đóng. Nhưng tôi quyết định
phải gặp ông thân trước đă.
Bookmarks