Tôi bèn xích cái ghế lại gần hắn, hỏi: "Anh Thành à, anh cho tôi biết thế nào là tư sản?" Thế là nó thấy ḿnh vặn lư, nó đập bàn quát: "Này, tôi không lư luận ǵ với anh nhá! Chính sách tiếp quản thủ đô anh đă học hết rồi! Tôi gọi anh lên đây để cảnh cáo anh. Anh cứ liệu hồn đấy". Thế là tôi lấy chân gạt cái ghế ra, đứng dậy đi phắt ra cửa, đóng sầm một cái, rồi ra về. Tôi viết ngay một cái thư xin giải ngũ hoặc chuyển ngành sang Hội Văn Nghệ, gửi đủ bốn ông: đồng chí tổng tư lệnh Vơ Nguyên Giáp, đồng chí chủ nhiệm Tổng Cục Chính Trị Nguyễn Chí Thanh, đồng chí trưởng Ban Tuyên Huấn Lê Quang Đạo, đồng chí phó Ban Tuyên Huấn Vơ Hồng Cương.
Viết xong tôi đưa cho ông Vơ Hồng Cương xem trước, ông trố mắt hỏi: Tại sao anh lại làm cái này nhỉ? Tôi trả lời đại ư: "Tôi đi bộ đội cũng tám năm rồi, mà trong quân đội tôi đă làm trọn nghiă vụ, th́ bây giờ hoà b́nh, tôi xin chuyển ngành hoặc giải ngũ". Anh Cương nói: "Trong quân đội anh được mọi người rất yêu mến, nhất là anh Giáp rồi anh Thanh đấy, cái đơn anh xin giải ngũ thật vô lư".
Tôi bắt buộc phải kể lại câu chuyện sáng nay: "Anh Thành bên Cục Tổ Chức triệu tập tôi, cảnh cáo tôi có quan hệ với một người phụ nữ ngoài phố, cái đó tôi không chối, nhưng lại nói là quan hệ bất chính với một người đàn bà tư sản, phải cắt đứt ngay. Tôi chỉ hỏi thế nào là tư sản th́ anh ấy đập bàn đập ghế với tôi, th́ anh bảo tôi c̣n ở lại quân đội sao được. Anh là cục phó Cục Tuyên Huấn, nhưng Cục Tổ Chức vẫn nắm sinh mệnh của anh v́ họ nắm lư lịch của anh. Tôi là nghệ sĩ, tôi quen sống tự do, mà lại phải ở dưới quyền một người như thế th́ làm sao tôi chịu được".
Anh Cương hơi lúng túng: "Cái này là bệnh ấu trĩ, chứ anh Thành làm sao có thể thi hành kỷ luật anh về chuyện ấy được!" - "Người ta là cục phó Cục Tổ Chức mà người ta nói như thế th́ người ta thừa sức kỷ luật tôi về việc hủ hoá, đạo đức không tốt, có quan hệ với tư sản, kẻ thù của cách mạng". Nhưng anh Cương nhất quyết từ chối. Thế là lá đơn tôi xin giải ngũ cứ nằm chờ, từ tháng 5 đến tháng 11, tôi nhất định không đổi ư, mà các anh, anh Giáp, anh Thanh, anh Cương, đều muốn giữ tôi lại.
Nhưng tôi biết ḿnh là người sống buông thả, lăng mạn về chuyện phụ nữ, ḿnh biết bệnh của ḿnh, không thể ép vào cái kỷ luật ấy được. Trong kháng chiến đă ba lần tôi từ chối vào đảng, chỉ v́ nghe đọc cái kỷ luật của đảng viên, là tôi đă ngại rồi. Sau cùng tôi nghĩ chỉ c̣n cách nhờ ông Tố Hữu. Tố Hữu lúc bấy giờ đối với tôi chỉ có vụ phê b́nh thơ Việt Bắc, đối với ông ấy th́ cũng nặng nề đấy, nhưng cũng chưa tan vỡ lắm, ông ấy vẫn có phần nể ḿnh. Tôi mới viết thư cho ông Tố Hữu, muốn xin sang làm việc bên Hội Văn Nghệ, nghiă là xin chuyển ngành thôi, chứ không xin giải ngũ nữa. Tố Hữu viết thư cho ông Lê Quang Đạo, mọi việc được giải quyết ngay. Ngày 8/11/1955 tôi ra khỏi quân đội. Về Hội Văn Nghệ, th́ được ông Hoài Thanh phân sang làm việc ở nhà xuất bản Văn Nghệ với Tô Hoài và Kim Lân.
Lúc đó là tháng 1/1956.
♦ Trần Dần
Hoàng Cầm kể:
Từ cuối năm 1954, Trần Dần yêu một người phụ nữ. Một hôm đi xem chiếu bóng với Cao Nhuệ, t́nh cờ hai anh gặp hai cô gái có dáng đi uyển chuyển, bèn lân la làm quen, rồi rất nhanh anh Dần có cuộc t́nh với cô Khuê. Hẹn với cô Khuê, th́ anh ấy, hoặc mượn thẻ đỏ của tôi để ra trại, hoặc trèo tường ở chỗ đầu Lư Nam Đế.
Lúc bấy giờ, trong quân đội có tin đồn rất ghê: V́ cô Khuê theo đạo Cơ Đốc, lại là con nuôi ông tổng giám mục, tên là Douley (?) ǵ đó, nên nó tung tin cô Khuê được gài lại làm gián điệp, mà gián điệp th́ trước tiên nó xông vào quân đội, và như thế là Trần Dần mắc cạm bẫy gián điệp. Tôi mới hỏi ông Vơ Hồng Cương: "Có ǵ mà bảo cô ấy là gián điệp hở anh?" Ông Cương rất lành và thật thà, ông ấy bảo: "Cái này là bên Cục Tổ Chức và Cục Bảo Vệ, bao giờ người ta cũng theo dơi tất cả hành động của cán bộ khi mới về tiếp quản, tôi cũng chẳng biết thế nào, nhưng anh là bạn thân của anh ấy, anh bảo anh ấy thôi đi, chuyện này nó phiền phức quá, mà tôi th́ không muốn làm cái ǵ nặng nề với anh ấy".
Nhưng cái dư luận ấy càng ngày càng tăng, bởi v́ Trần Dần và Tử Phác c̣n đưa ra cái Đề nghị cải tổ, mà họ cho hai anh là chính, Hoàng Cầm không sâu sắc ǵ, chỉ a dua thôi, không phải chủ mưu. Thế là họ mở cái lớp đấu tranh nội bộ chống Trần Dần Tử Phác, ông Vơ Hồng Cương phải chịu trách nhiệm, học tập t́nh h́nh trong Cục Tuyên Huấn, có biểu hiện không tốt, học tập để đấu tranh chống tư tưởng tư sản của Trần Dần. Sau đó, Trần Dần và Tử Phác bị kỷ luật hai tháng[17], bị giam trong hai cái pḥng, để viết kiểm điểm, tối họ khoá cửa để anh ấy khỏi trèo tường ra ngoài. Hoàng Cầm th́ được ở Liễu Giai với đoàn văn công và không bị truy tố ǵ cả, mặc dầu có tham gia bản kiến nghị. Độ mấy ngày viết xong kiểm điểm, th́ anh ấy làm thơ. Anh Dần có bài thơ nhớ cô Khuê hay lắm. Cũng trong thời gian đó Trần Dần viết bài thơ dài Nhất Định Thắng.
Còn tiếp ...
Bookmarks