Phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục th́ hồi trước cháu chỉ mới nghe cái tên, chứ không biết nó là ǵ. Nói ra th́ xấu hổ chứ cháu cũng có học về Phan Châu Trinh, phong trào Đông Du lúc c̣n học ở trường nhưng nó c̣n lại khá mờ nhạt trong trí nhớ của cháu. Như cháu đă nói, với đám sinh sau 75 như cháu th́ môn lịch sử chỉ là môn phụ, học cho qua để tốt nghiệp mà thôi. Sau này cũng tất bật với công việc thường ngày mà không có dịp nghiên cứu lại.
Cháu đă đọc bài trong link bác đưa. Rất hay. Như vậy từ hồi đầu thế kỷ 20, các nhà nho yêu nước đă có rất nhiều người có tư tưởng tiến bộ và họ đă làm được rất nhiều chuyện lớn chứ đâu phải không làm ǵ. Cháu vẫn chỉ có thể thốt lên ba chữ: "giá như mà ..."
Thật ra ở thời nay cũng có rất nhiều người đi du học, học cái văn minh, hiện đại ở nước người ta. Nhưng đa phần sau đó là t́m mọi cách để được ở lại. Người ta hay nói đó là phong trào tị nạn giáo dục. Một số ít người quay về nước th́ không được trọng dụng, rồi sau đó trở nên bất đắc chí và t́m cách ra đi thôi.
Có một chi tiết ngoài lề chuyện này là nhắc đến Phan Châu Trinh làm cháu nhớ hồi trước có một vụ ông Hồ Chí Minh (Nguyễn Tất Thành) nhận vơ bút hiệu Nguyễn Ái Quốc của nhóm Ngũ Long (trong đó có Phan Châu Trinh) làm bút hiệu của ḿnh rồi sau này bị vạch trần.
Bookmarks