…Chuyên chính với địch th́ bao nhiêu cũng chưa đủ và từ trước đến nay chúng ta có lúc nào buông lỏng đâu mà phải hô hào? C̣n chuyên chính với nhân dân th́ cần xét kỹ. Nếu không hậu quả sẽ tai hại lớn. Nguyên nhân sâu xa của những biến cố ở Ba Lan và Hung ga ri là v́ thiếu dân chủ, tại sao lại hiểu ra là v́ thiếu chuyên chính?
Giáo sư Trần Đức Thảo viết trong bài Nỗ lực phát triển tự do dân chủ , báo Nhân Văn số 3 :
Sau khi chúng ta đă đánh bại đế quốc và hoàn thành Cải cách Ruộng đất ở miền Bắc, chính bệnh quan liêu, bè phái, sùng bái cá nhân là những di tích của chế độ cũ trong tổ chức mới. Đấu tranh chống những bệnh ấy là nhiệm vụ của nhân dân và đường lối của Đảng, một trọng tâm công tác để đẩy mạnh công cuộc kiến thiết kinh tế và văn hóa, nhanh chóng tiến lên chủ nghĩa xă hội.
…Trong nhiệm vụ thực hiện phương châm của Đại hội XX của Đảng Cộng sản Liên Xô, đặng hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng Cộng sản Việt Nam, hưởng ứng phong trào phát triển tự do dân chủ trong những nước dân chủ nhân dân anh em, người trí thức Việt Nam có phần trách nhiệm quan trọng. Người trí thức hoạt động văn hóa, cần tự do như khí trời để thở. Có tự do mới đẩy mạnh được sáng tác văn nghệ, nghiên cứu khoa học, cải tiến kỹ thuật. Phát triển tự do là nhu cầu thiết thân đồng thời cũng là nhiệm vụ số 1 của người trí thức cũng như của toàn dân.
Trong bài Nội dung xă hội và h́nh thức tự do , Giai phẩm Mùa Đông tập I ông viết cụ thể hơn về nguồn gốc của căn bệnh sai lầm như sau:
…Cơ cấu của bộ máy lănh đạo có hướng một chiều, rất nặng về tổ chức và phương tiện đả thông, cưỡng bách , mà những ư kiến phê b́nh của nhân dân hay cấp dưới th́ lại hoàn toàn để cho cấp trên quyết định có nên xét đến và thảo luận hay không, cho nên những bệnh quan liêu, bè phái, sùng bái cá nhân trong tổ chức lănh đạo đă có điều kiện khách quan để phát triển, đẩy mạnh tác phong đàn áp tư tưởng, phớt qua quy tắc dân chủ, biến những ư kiến chủ quan thành lập trường bất di bất dịch.
Nhờ những sự kiện ấy mà những phần tử lạc hậu bảo thủ, đă ngăn cản ư kiến của quần chúng, cản trở việc sửa chữa sai lầm, cho đến lúc tác hại lớn quá, cơ sở đă bị tổn thương nặng nề, chỉnh đốn tổ chức ở huyện và tỉnh phát triển theo một thứ chủ nghĩa nông dân lưu manh hóa. Rơ ràng những phần tử quan liêu bè phái đă lấy thành kiến của họ làm đường lối lịch sử , biến những sai lầm của họ thành bánh xe vô t́nh của lịch sử. Một bộ máy hùng mạnh, xây dựng để diệt kẻ thù, đến lúc không thấy thù th́ lại quay về bạn, lấy bạn làm thù mà đập phá bừa băi.
…Không có lư do ǵ mà không tin tưởng ở nhân dân, không tin tưởng rằng những thắc mắc đề ra, những ư kiến phê b́nh căn bản là nhằm phục vụ mục đích chung, lấy kinh nghiệm thực tiễn mà sửa chữa sai lầm, chấn chỉnh tổ chức, cải tiến chính sách. Những ư kiến ấy phát biểu tự do có thể phạm vào địa vị, thành kiến hoặc thói quen của một số người trong tổ chức lănh đạo, nhưng nhất định đấy không phải là thoát ly lănh đạo, mà chính là củng cố lănh đạo.
Về pháp luật :
Luật sư Nguyễn Mạnh Tường qua bài phát biểu rất quan trọng trước Mặt trận Tổ quốc Hà Nội ngày 30- 10- 1956 đă phân tích những sai lầm của chính quyền đi từ sai lầm CCRĐ ở nông thôn sang sai lầm trong chế độ mậu dịch ở thị thành,, tất cả nằm trong bản chất thiếu dân chủ. Ông chỉ ra nguồn gốc các sai lầm đó và tŕnh bày những nguyên tắc để sửa sạng lại bộ máy pháp luật, chính trị của đất nước (17).
Ông phê phán khẩu hiệu Thà chết 10 người oan c̣n hơn để sót một địch không những quá tả một cách vô lư mà c̣n phản lại cách mạng.
Ông nhắc lại những nguyên tắc cơ bản của pháp lư đă không được áp dụng trong CCRĐ:
-Không phạt các tội đă lâu ngày mà bây giờ mới khám phá ra.
– Chỉ một ḿnh phạm nhân chịu trách nhiệm của việc ḿnh làm, không có trách nhiệm chung của vợ con, gia đ́nh.
– Muốn kết án một người phải có bằng cớ xác đáng.
– Thủ tục điều tra xét xử phải đảm bảo quyền lợi của bị tố nhân. Bị tố nhân có quyền nhờ luật sư bào chữa cho ḿnh.
Sở dĩ có sai lầm như vậy v́ 3 nguyên nhân:
Quan điểm ta- địch, thù-bạn mơ hồ
Bất chấp pháp luật
Bất chấp chuyên môn.
Nguyễn Mạnh Tường cho rằng lẽ ra Quốc hội là cơ quan lập pháp nhưng lại bị quan niệm rằng đó chỉ có quyền thông qua các chính sách mà thôi.
Còn tiếp ...
Bookmarks