Ư nghĩa Đêm Ba Mươi
Đêm Ba Mươi là đêm quan trọng nhất v́ là thời gian giao thừa giữa năm cũ và năm mới. Đó là đêm ba mươi tháng Chạp (hay củ mật), cũng c̣n gọi là đêm ba mươi Tết. Sở dĩ gọi là “củ mật” v́ vào thời gian gần Tết, thường xảy ra nạn trộm cướp nên mọi nhà đều phải pḥng bị hết sức cẩn mật.
Đặc biệt ở miền Bắc và miền Trung Việt-Nam, vào Đêm Ba Mươi Têt, trời tối như mực, v́ vậy tục ngữ có câu “Tối như đêm ba mươi Tết”.
Tuy nhiên, phổ biến và nổi tiếng nhất là những câu đối.
Nguyễn Công Trứ có làm câu đối Tết như thế này:
“Tối ba mươi nợ réo tít mù, co cẳng đạp thằng bần ra cửa;
Sáng mồng một rượu say túy lúy, giơ tay bồng ông phúc vào nhà”.
Hay nữ sĩ Hồ Xuân Hương có câu đối Tết nổi tiếng:
“Đêm ba mươi, khép cánh Càn khôn, ních chặt lại kẻo ma vương đưa quỷ tới,
Sáng mồng một, lỏng then Tạo hóa, mở toang ra cho thiếu nữ đón Xuân về”.
Ba mươi “Đêm Ba Mươi” ở hải ngoại
Vào những năm đầu tiên khi mới định cư ở Bắc Mỹ, nỗi buồn Đêm Ba Mươi thật thấm thía! Vùng Bắc Mỹ là nơi mùa đông giá buốt kéo dài bốn năm tháng khiến nỗi cô đơn càng sâu đậm hơn.
“Ai có về bên kia đất nước,
Thở dùm tôi hơi ấm quê hương.
Tôi, con én lạc mùa xuân trước,
Vẫn khóc âm thầm nơi viễn phương.
……
Ḷng tôi cũng bạc theo màu áo
Chiếc pháo giao thừa đă tả tơi
Chén rượu mừng xuân tôi chẳng uống
Chỉ uống đêm nay những ngậm ngùi.”
“Xuân Đất Khách” – Trần Trung Đạo.
“Một tiếng pháo phương nào chợt nổ,
Pháo quê người phá vỡ không gian;
Giao thừa nầy mẹ có được an,
Hay lại khóc thương con biệt xứ!
Xoong bánh lớn nấu bầu tâm sự,
Mâm xôi ṿ xéo nát tim con,
Đĩa chè kho sau Tết hăy c̣n
Như vẫn đợi ngày con trở lại!
Mâm ngủ quả tay cha vừa hái,
Sắc mùa xuân đượm lại hồn quê,
Ṿng hương thơm cháy tỉ cháy tê,
Cứ âm ỉ thui ḷng lữ khách!
Con tự khép hồn trong trang sách…
Tiếng giă gị như phách tâm can,
Mùi dưa hành thấu ruột xuyên gan,
Cây đào thể cong ḿnh vẩy gọi.
Đầu xuân mới ngàn lời muốn nói,
Pháo nhà ai vọng lại đằng xa;
Hai hàng mi thấm lệ nhạt nḥa
Trời tuyết trắng hoa tàn cơn mộng!”
“Xuân Xứ Lạ” – Phạm Văn Hà.
“Ngoài kia xuân đă về rồi
Một ḿnh gác vắng bồi hồi nhớ quê
Chiều ba mươi Tết lê thê
Nỗi buồn cô lữ càng tê tái ḷng.”
“Xuân Về Cứ Ngỡ Xa Xôi”
***
Đất trời mở hội Xuân sang.
Hoa lòng cũng nở ngút ngàn sắc hương.
CT
Bookmarks