Nhà văn Xuân Vũ, sinh quán tại Mỏ Cày, Bến Tre, ngày 19 tháng 3 năm 1930, lớn lên trong một gia đ́nh nông dân từng học tại trường College Mỹ Tho. Ông theo chân cậu ruột, một nhà trí thức đi kháng chiến chống Pháp lúc 15 tuổi và gia nhập đoàn thiếu nhi cứu quốc dưới sự điều khiển của Trần Bạch Đằng. Được nhà thơ Tâm Điền tức nhà thơ vàng Xuân Tước cố vấn lúc ban đầu, ông Xuân Vũ đă đăng bài thơ đầu tiên lên báo ở Hà Nội năm 1947. Năm 1950 ông làm cho báo "Tiếng Súng Kháng Địch" của khu 9 và tập kết ra Bắc vào năm 1954 sau hiệp định Genève. Ông tham gia hội nhà văn (cùng khóa với Phùng Cung (có bài viết là Phùng Quán [Thực ra Phùng Cung và Phùng Quán là hai người khác nhau. Phùng Cung là tác giả "Con ngựa của chúa Trịnh", c̣n Phùng Quán là tác giả "Tuổi thơ dữ dội". Cả hai nhà văn đều vướng vào vụ án Nhân văn Giai Phẩm]) 1958. Năm 1965 ông vươt Trường sơn trở về miền Nam và đă ra hồi chánh Chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa vào năm 1968.
Ít ra , ông cũng để cho đời sau , biết rõ một phần sự thật trong cái gọi " xẻ dọc Trường sơn đi cứu nước " . Mời bạn đọc xem , sự "thần thánh" của nó !!!!
.................... .
Cái thằng vớ vẩn quê ở miền đông mà người ta lại tặng cho danh hiệu ” anh hùng ” số một Nam Bộ đó. Cậu có biết cái vụ đó không nào?
– Có có ..... nhưng mà…
– Ừ, th́ hăy cứ biết tới đó. Đấy nó bảo là lúc đó , tớ có biết ư định của thằng Song mà tớ đếch thèm báo cáo cho tổ chức. H́ h́ ! Tớ biết thế nào được ? Chỉ có điều là nó sai tớ , dẫn đơn vị đi lùng bắt anh chàng về, tớ lùng khắp Thanh Hóa, Nghệ An cả tháng trời mà không gặp. Nó có giỏi sao không đi lùng ?
Liêm rút khăn tay ra lau mồ hôi trên mặt và lại tiếp:
– C̣n cái cớ thứ hai là nó bảo tớ có liên quan với một số nhà văn Nam Bộ. Tớ có tư tưởng Nhân Văn Giai Phẩm.
Liêm mấp điếu thuốc c̣n dài nhưng đă tắt queo:
– Nhưng con người của ḿnh đâu thuộc về ḿnh. Ḿnh không có quyền quyết định một việc ǵ hết cả, ḿnh như một lũ nhái trong giỏ ông câu. Cứ nhảy lung tung trong giỏ đó coi như được tự do lắm vậy. Chừng nào cá lóc táp th́ ông câu thọc tay vào xách gị lôi ra từng chú rồi , con th́ móc vào đùi đem cắm câu, con th́ móc từ họng ra đít đem nhắp cá. Thế thôi.
Liêm ngừng một chốc rồi quay sang tôi:
– Cậu có biết anh em Nam Bộ ḿnh đổ bên xứ Lèo bao nhiêu xương máu không ? Đâu có báo tử báo tiếc ǵ ? Ơ ờ. . . Cậu có biết cái thằng cha ǵ hồi trước trưởng pḥng chính trị miền Tây không nhỉ. Cái thằng cha đách chó ǵ, ḿnh vụt quên khuấy đi. Nó vừa được đưa vào đó.
Vợ nó buôn lậu, thông đồng với tụi Gia Nă Đại và nước ngoài. Chả là chồng mụ ta là chính ủy sân bay mà, nên mụ được chân bán vé tàu bay. Hắn ta vẫn biết mà cố lờ đi. Hằng ngh́n cây Parker, vàng, kim cương , cậ̣u à v.v… Cơm gạo tám ăn không hết đổ bừa ra hằng ngày. Nhưng chưa hết, khi ở trên phát hiện được, bèn cho một tay xuống điều tra.
Điều tra riêng tư trong chỗ kín cổng cao tường thế nào không rơ, mà cặp lon rơi mẹ nó vô cái hồ bao của mụ ta. Thằng chồng mất chức luôn, nhưng mới vừa rồi đây anh ta được đảng “cần”. Đảng cho mang lại cái sự vinh quang lên trán và tống vô Nam cho đỡ cái mặt mo. Đấy, rồi để rồi cậu xem, nay mai cậ̣u có gặp lại hắn ta, cậu sẽ thấy cái tài của thằng cha thợ mạ̣ và ... và cái vật đă được qua tay thợ̣ mạ̣.
Tôi nói:
– Nhưng mà thôi anh ạ. Nói măi cũng chẳng qua được người ta. Cứ giả đui giả điếc cho người ta phết lên một lớp phấn vàng rồi người ta tống khứ ḿnh về Nam là hay nhất.
- Nhưng ḿnh đâu cần phải mạ. Ḿnh là vàng thật mà. Mạ sao ăn?
– Đôi khi cũng phải ráng mà ăn, phải ăn, phải ngậm, phải nuốt trửng nữa là đằng khác. Tôi dịu giọng.
– Anh biết tôi là thằng hiền như cục đất mà nó không để yên thân. Nhưng nào có phải riêng chúng ḿnh. Tất cả những thằng tập kết, tâm sự không có xe tàu nào mà chở cho hết.
Liêm thở dài:
– Ớn quá cậu à!
– Ừ th́ ớn quá đi chứ sao!
– Lắm lúc nh́n quân hàm trên áo tôi, tôi hỏi , sao tôi là thằng Nam Bộ mà c̣n ở đây, c̣n mang những thứ này ?
– Th́ đi với Phật mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy chứ c̣n sao nữa.
Liêm bỗng ngoặc sang chuyện khác:
– Này, ḿnh cho cậu biết nhé. Cơn đường vào Nam là con đường lót bằng xương và tưới bằng máu, cậu nhé ! Những đốt xương nối lại với nhau sẽ bằng bề dài c̣n đường này. Không phải như dạo chợ đâu. Những cái thằng ngốc ở các trường , đi B dân chánh của các cậu , nó chẳng hiểu mẹ ǵ hết ! Cứ nói ẩu cho các cậu phấn khởi ào lên. Chúng nó chẳng mất ǵ, mà lại được khen, chúng bịa toàn chuyện hay ho. Vô tới chừng vài trạm th́ chỉ có gặp giênh giênh tiếp đón rồi đấy… thôi tạm biệt nhé.
– Bao giờ th́ ta lại gặp nhau ?
– Biết bao giờ? Liêm cười chua chát.
- Có thể là chẳng bao giờ.
Lại một cuộc chia tay trong lúc vừa gặp mặt. Tôi cứ nắm chặt tay Liêm, không đành buông ra.
– Thôi đi nhé ? Nhắn lời tao thăm tất cả đồng bào và hôn dùm tao một mảnh đất.
Giọng Liêm tắc nghẹn. Liêm quay mặt.
Tôi đứng tần ngần giây lâu, nh́n đôi vai gầy của Liêm. Liêm đứng chống nạnh, ngẩng lên, có lẽ Liêm không muốn nh́n thấy hạnh phúc của kẻ được về quê. Tôi biết anh chàng đang nuốt nước mắt. Tôi không nói được, tôi bước đi, vài bước, lại quay lại, mong Liêm quay lại để hai đứa nh́n nhau thêm lần nữa nhưng Liêm vẫn đứng măi như thế cho đến khi tôi qua khỏi khúc quanh.
Ngọn sông Bến Hải một buổi chiều rất nắng. Rừng sầm mặt lại và những cơn gió lạnh đặc làm cho tôi rùng ḿnh.
Khi qua một chiếc cầu tre bắc qua lạch suối, những chân cầu run rẩy dưới nước với sức nặng của đoàn người. Người giao liên báo cho chúng tôi biết đây là con sông Bến Hải mọi người đều cảm thấy bàng hoàng.
– Bến Hải thật à ?
– Thật chớ.
– Đây là Bến Hải à !
– Vâng ! Đây là ngọn sông Bến Hải đây !
Mọi người đều ngó quanh như t́m kiếm một điều ǵ đặc biệt của khoảng không gian nơi mà ngọn sông Bến Hải chảy ngang này. Cũng cây cối cũng những vệt nắng như bất cứ buổi chiều nào ở trong rừng. Cũng những hạt sỏi tắm trong làn nước trong veo. Cũng những con bướm bay dọc theo bờ suối t́m nhụy hoa.
Thế nhưng sao ḷng tôi thấy dâng lên một nỗi mềm vừa vui sướng vừa đau khổ. Tôi thấy kể từ nay bước chân tôi thu ngắn rất nhanh con đường thiên lư khốn cùng này. Mỗi một bước đi thấy quê hương ló dạng thêm dần.
– Cây cầu này giống những chiếc cầu khỉ Nam Bộ quá ta !
– Ừ nhỉ, ḿnh đi lâu quá rồi quên cả những nét độc đáo của quê hương.
Những câu nói vui đơn sơ nhưng gợi lại biết bao nhiêu nỗi niềm, cảm xúc.
Cũng sông nước, cũng những nhịp cầu mộc mạc nhưng nó làm cho ḷng người lâng lâng như có lẫn ít men rượu. Vâng đây là Bến Hải, con sông bầm tím xót đau như một vết roi tàn bạo quật ngang lưng Đất Nước eo thắt của miền Trung quằn quại, con sông nhỏ mang niềm thống hận lớn, muôn đời !
Con sông Gianh ở phía sau nó, nhưng ra đời trước nó, cái bóng h́nh mờ qua hằng mấy thế kỷ và lùi xa hằng trăm dậm giang sơn.
Vâng đây là Bến Hải con sông mà toàn thế giới đều biết đến con sông ranh giới trên địa dư và trong tư tưởng trong t́nh cảm của dân hai miền Việt Nam.
Trên một thân cây, bờ Bắc tôi trông thấy những thanh gỗ đă mục nhưng c̣n mang những ḍng chữ “Giới Tuyến Tạm Thời” viết bằng hai thứ tiếng Việt Nam và Pháp. Ở bờ suối bên kia cũng có một gốc cây đóng vai tuồng đó. Nối liền hai tấm bảng là chiếc cầu khỉ. Chiếc cầu bất cứ ở đâu cũng đều là sự nối liền của đôi bờ nhưng ở đây, chiếc cầu này lại làm nhiệm vụ canh chừng cho sự chia đôi đất nước.
Ở đường quốc lộ, cầu Hiền Lương cũng như thế. Hai màu sơn chia đôi những nhịp cầu. Ba nhịp rưỡi một màu, ba nhịp rưỡi kia một màu khác. Tôi không muốn nói là màu ǵ nhưng tôi nghĩ rằng màu ǵ th́ màu chứ không đồng màu được. Có lẽ là không bao giờ chiếc cầu ấy được sơn một màu.
Con người đi trên mặt đất, dù vẫn là đất nước của một quốc gia, một Tổ quốc, nhưng từ Bắc vào Nam, hay từ Nam ra Bắc đến đây đều cũng phải dừng lại. Phải tự bắt ḿnh dừng lại. Không thể vượt qua. Dù năm tháng có làm phai mờ những ḍng chữ kia hay làm mục ră những tấm gỗ kia, cái lạch nước này vẫn c̣n giá trị một ranh giới của hai quốc gia.
Thế mà chúng tôi lại vượt qua. Cho nên ngoài những t́nh cảm về quê hương đất nước, tôi lại c̣n có thêm một t́nh cảm của một con người đang làm một việc ǵ không phải đối với luật pháp, một chuyện bất lương. Biết rằng đó là chuyện bất lương mà vẫn làm.
Tôi phản đối tới cùng việc đưa những đội quân miền Bắc, vượt qua ranh giới đă được qui định bởi công pháp quốc tế này, c̣n những người miền Nam tập kết nếu họ muốn trở về quê quán th́ họ phải được trở về như những Việt Kiều đi xa xứ nay hồi hương, nghĩa là sự hồi hương của họ cũng phải được tổ chức công khai và họ phải được đưa đón hẳn hoi.
Không một người Nam Bộ nào muốn sống trên đất Bấc kể cả những ông ủy viên trung ương đảng hoặc những ông cao cấp khác.
Bước xong tấc cầu cuối cùng sang phía Nam tôi thấy người tôi như đổi khác đi. Cái chất Nam Bộ của tôi dậy lên mănh liệt hơn bao giờ hết.
Tôi quay lại nh́n phía sau tôi. Chiếc cầu vẫn đứng chênh vênh đó với những đốt xương khẳng khiu với những cái chân gầy g̣ run rẩy dưới ḍng nước đang đổ.
Cái nền xanh của cây lá làm nổi bật h́nh ảnh chiếc cầu. Phía sau đó là miền Bắc, nơi tôi đă sống không lâu , chứ ít ra cũng đă mười hai năm trời với những t́nh cảm vui buồn với những ngày mưa nắng, với những ràng buộc riêng tư của đời tôi.
Giă từ một miếng đất đầy kỷ niệm, ḷng tôi thấy nao nao buồn. Tôi không bao giờ trở lại đó nữa , trừ khi tôi bị một phép thuật bất ngờ mà tôi không cưỡng lại được.
Trước mặt tôi là Quê hương xa cách và ước mơ hội ngộ. Nó như tảng đá nam châm vĩ đại, có sức hút vô biên như ḷng quả đất đối với vạn vật.
Tôi như ngây, như dại, như vừa uống một ngụm rượu mạnh ngon lành.
Ờ nhỉ, đây là miền Nam rồi đây, cái chỗ ḿnh đang bước đây là đất miền Nam, cái cây đang đứng kia là cái cây của miền Nam, cả những hạt cát, những con bướm đang nhởn nhơ đó nữa, tất cả đều là của miền Nam, cái không khí tôi đang thở đây cũng không phải là cái không khí ḿnh vừa thở cách đây vài phút. Qua cái cầu con kia rồi th́ tất cả đều phải đổi khác đi, phải mới đi, những chuyện không tốt đẹp phải để lại bên kia cầu.
Bất giác tôi nh́n ngoái lại phía sau rồi dừng hẳn. Nắng chiều nhuộm băi cát một màu vàng ánh, trên băi cát có một người đang đứng. Anh ta hơi gầy nhưng cặp chân rất khỏe. Cái bóng anh ta ngă dài trên băi cát. Anh ta cầm cái mũ tai bèo trên tay. Anh cúi rạp người xuống, cái đầu gục gặc như đang nói nhắn lại một kẻ vô h́nh nào đang đứng bờ bên kia những điều ǵ.
Rồi anh ta đội mũ lên mang ba lô đi ít bước, lại quay lại xá xá. Những người c̣n đang đi trên cầu cười to lên.
– Anh làm ǵ thế?
– Dạ, em vái ạ!
Anh ta đáp rồi vượt lên một cách thản nhiên. Tôi nghĩ: “đúng là anh ta vái cả mũ. “
Hồi c̣n ở Hà Nội, tôi có nghe một câu chuyện tương tự như vậy cứ tưởng là của các ông Nam Bộ bất măn bịa chuyện nhưng hôm nay tôi mới biết rằng đó không phải là chuyện bịa.
Tôi đi song song với anh bạn. Và vỗ vai anh ta.
– Quê ở đâu đó ?
– Gia Định.
– Này, cha làm kiểu đó , nó biết cha bất măn, nó bắt cha quay lại đa nghẹn ! Cha nội !
– C̣n lâu ! Anh bạn śa môi ra như muốn thử thách.
– Chớ cha không ớn à?
– Tết ! Rồi lại cả quyết :
- Thằng nào giỏi theo đây mà bắt tôi. Tôi nói thiệt ngay bây giờ, tôi gục ngă xuống tôi chết th́ cái xác của tôi vẫn lăn về phía Nam chứ không khi nào để cho người ta lôi ra phía Bắc.
Đúng là “vái cả mũ ! “ Vái cả mũ tất cả cái ǵ ở phía sau lưng tôi !!!
Còn tiếp ....
Bookmarks