Tuy không hề được biết rơ tường tận các diễn biến ở Fontainebleau, tôi đă được
mục kích Việt Minh tiêu diệt các đảng phái quốc gia bằng con mắt của một nạn
nhân. Vào mùa thu năm 1946, khi Việt Minh chuẩn bị ráo riết để bắt đầu cuộc
chiến chống Pháp th́ những đảng viên Đại Việt c̣n sống sót như chúng tôi hoàn
toàn không dám lộ mặt. Đây quả là một thời gian bối rối và tuyệt vọng cho tất cả.
V́ áp lực mạnh của công an Việt Minh, chúng tôi không đủ thời giờ tổ chức những
buổi họp an toàn để có thể liên lạc với nhau hữu hiệu hơn. Đường lối hoạt động của
đảng bỗng chốc trở nên những cuộc đếm người. Tổng số c̣n lại là bao nhiêu? Bao
nhiêu người c̣n sống? Bao nhiêu người c̣n sống nhưng không dám lộ mặt?
Những đường dây nào hăy c̣n hoạt động trong các tỉnh lị? Trong khi ông Hồ vắng
mặt, ông Giáp đă làm việc thật kỹ lưỡng. Ông đă tận lực tảo thanh các lực lượng
quân sự kết hợp của Đại Việt và VNQDĐ và thiết lập một hệ thống an toàn ở khắp
nơi trong phạm vi Bắc Việt. Ngay cả trước khi chiến tranh giành độc lập bắt đầu,
Bắc Việt đă được chuyển thành một mạng lưới công an vô cùng hữu hiệu.
Trang 67
Cái chết của ông Trương Tử Anh là một nhát giáng kinh hoàng. Có lẽ tôi nên
nói là “việc ông mất tích” th́ đúng hơn v́ không có bằng chứng ǵ hiển nhiên chứng
tỏ rằng ông đă chết. Tôi cùng những đảng viên khác cố nuôi hy vọng là ông vẫn c̣n
sống và đang trốn tránh ở đâu đó. Nhưng sau nhiều tuần nuôi hy vọng, tất cả những
ảo ảnh đă dần dần tiêu tan. Lúc này rất nhiều bạn bè của tôi đă bị ám sát, một số tại
sông Hồng, một số tại Hà Nội. Những người c̣n lại đều trốn sang Trung Hoa, sang
Hồng Kông như ông chú tôi hoặc lui vào ṿng ẩn nấp. Tôi sống cuộc đời trốn lánh
rất ít liên lạc với thế giới bên ngoài, không bạn bè, không gia đ́nh và tệ hơn nữa là
bấp bênh và hoàn toàn vô định. Lúc này tôi là một linh hồn hoàn toàn lạc lơng.
Tôi đến ở tạm với một người bạn cùng đảng ngoài ngoại thành Hà Nội và ít khi
bước ra khỏi cửa. Có hai ba đảng viên Đại Việt khác cũng ở đó và chỗ ở biến thành
một nơi tụ họp nho nhỏ của đảng. Tất cả đều cảm thấy g̣ bó tâm thần. Chẳng có ǵ
để làm, chúng tôi ngồi quanh bàn luận suông những chuyện phải làm trong tương
lai. Chẳng có người nào trong chúng tôi có được một đường hướng gọi là đứng đắn.
Khi nh́n lại th́ có vẻ như tất cả đều cực kỳ kinh hăi. ỉnh thoảng một hoặc hai
chúng tôi lại lén ra khỏi nhà mua thức ăn hoặc thăm viếng các đồng chí khác cũng
đang ở trong t́nh trạng trốn tránh. Nhưng phần lớn chúng tôi đều yên lặng đợi chờ.
Khung cảnh tù túng đă khiến ư nghĩ của chúng tôi càng ngày càng thêm g̣ bó.
Rồi một hôm, bỗng dưng tôi và một người bạn quyết định đập tan không khí
nhàm chán bằng cách đi thăm một người em họ của anh ta ở một khu làng nhỏ
ngoại ô. Cuộc hành tŕnh có thể có vài nguy hiểm nhưng cả hai chúng tôi đều đă
dày kinh nghiệm tránh tuần tiễu và thông thạo cách thức vượt qua các trạm gác.
Lúc này khung cảnh tù túng khó chịu đă ảnh hưởng đến tâm thần và khiến chúng
tôi trở nên một phần tự kỷ ám thị.
Hôm ấy là một ngày đẹp trời. Chỉ cần ra ngoài thôi cũng đủ làm tôi sảng khoái.
Tại nhà cô em họ người bạn, chúng tôi dùng trà, nói chuyện và đi dạo với nhau
trong vườn. Đây quả thật là một phút nghỉ ngơi mà cả hai chúng tôi đều cùng trông
đợi. Tuy thế chuyến về lại không hoàn toàn êm xuôi như dự liệu.
Trên đường quay về tối đó, chúng tôi phải ngừng ở nhiều trạm kiểm soát. Lần
nào những đội “tự vệ phố” cũng đều cho chúng tôi qua sau khi xem xét giấy tờ. Tuy
nhiên ở trạm cuối, một thiếu niên tự vệ đă nh́n thấy có điều ǵ khả nghi trong giấy
tờ và cả hai chúng tôi đều bị điệu về một chỗ đồn địa phương gần đó. Người bạn đi
cùng tôi giả vờ giận dữ tột độ. Anh quát to lên cho mọi người xung quanh cùng
nghe rằng chính anh là một thẩm phán đến từ Vinh. Tôi là người phụ tá anh ta. Tại
sao chánh quyền địa phương lại có thể bắt chúng tôi? V́ không thể chứng minh
được lời khai và cũng sợ trách nhiệm khi nghe người bạn tôi đe dọa không chút dấu
diếm, sau cùng chánh quyền địa phương quyết định để cho chúng tôi đi.
Vừa về đến nhà chúng tôi vội vơ vét hành trang và trốn ngay sang nhà một đảng
viên Đại Việt khác. Sáng sau chúng tôi nghe rằng công an đă đến truy nă chỗ chúng
tôi ở. Biết chắc rằng ḿnh đă bị truy nă, tôi cùng người bạn chia tay. Tôi bắt đầu đi
từ chỗ này qua chỗ khác trốn tránh trong những căn pḥng chật hẹp hoặc những
chỗ ở tối tăm, cùng với họ hàng hoặc bạn bè.
Bookmarks