Hơn 400.000 tài-liệu đă được wikileaks cho phổ-biến hồi tháng mười vừa qua, những tài- liệu liên-can đến cuộc chiến ở Afghanistan và những điều quá đáng ở Irak.
Vào ngày chủ nhật 28.11,Julian Assange,sáng-lập-viên của Wikileaks,đă cho biết là 250.000 tài-liệu khác sẽ được phổ-biến.Wikileaks đă dành cho các nhật-báo New York Times (Mỹ),The Guardian (Anh) Der Spiegel(Đức),Le MondẹPháp) và El Pais(Tây Ban Nha) việc tham- khảo các tài-liệu,ấn-hành,cũng như việc b́nh-luận các tài-liệu này kể từ chiều chủ nhật!
Julian Assange
Các tài-liệu này đă làm các đại-cường hoặc bối-rối,hoặc bực tức,nhưng hầu như không có một cường quốc nào không bị đụng chạm đến.Sự phổ-biến các điện-văn ngoại-giao này chắc chắn sẽ tạo ra những khó khăn lớn trong bang-giao giữa Hoa-Kỳ và các nước khác trong những lần gặp gỡ trong tương-lai.Chánh quyền Hoa-Kỳ đă lên án việc phổ-biến các tin tức này là "vô-trách-nhiệm và nguy-hiểm" nhưng người sáng-lập của Wikileaks cho rằng công việc ông làm chỉ cốt làm sáng tỏ vị thế của Hoa-Kỳ và những điều xảy ra sau khung cửa đóng!
*Các tài-liệu này cho thấy trước hết sự 'kỳ cục' của ngành ngoại-giao Hoa-Kỳ..
Các nhà ngoại-giao Hoa-Kỳ được yêu-cầu t́m kiến các dữ-kiện cá nhân kể cả ADN của các nhà ngoại-giao ngoại-quốc,các lănh-đạo của LHQ,thành-viên các tổ-chức ngoại-chánh-quyền.Đây là điều t́m thấy trong số 250.000 tài-liệu được wikileaks cho phổ-biến.Những tài liệu này bao trùm thời kỳ từ 1966 cho đến tháng hai năm nay!
Những điều yêu-cầu của ngành ngoại-giao Hoa-Kỳ tưởng chỉ nằm trong óc tưởng-tượng của các nhà viết chuyện phim.Theo như báo Le Monde,căn-cứ trên các tài-liệu loại điện-tín ngoại-giao,các nhân-viên trong ngành đă được thương-cấp yêu-cầu cung-cấp 'bản liệt kê emails,mật-hiệu internet và intranet,danh-số thẻ tín-dụng,thẻ khách hàng trung-thành của các công-ty hàng-không,thời khoá biểu làm việc... của các đồng nghiệp quốc tế,trong số có một nhân vật đặc biệt :tổng thư kư LHQ Ban Ki-moon.
Một chỉ-thị tương-tự được Hillary Clinton kư vào tháng 4/2009 đ̣i cung-cấp các chi-tiết của các nhân-vật thuộc ba nước Phi-Châu: Congo,Rwanda và Burundi! Bà nữ ngoại-trưởng đ̣i hỏi các dữ-kiện về các viên-chức hữu-trách trong các ngành chánh-trị,quân-sự,thương-măi và t́nh-báo.Các dữ-kiện này gồm t́nh h́nh sức khỏe,ư-kiến của họ đối với Hoa-Kỳ,học-vấn,sắc-tộc và khả-năng ngoại-ngữ".Ngoài ra c̣n các yêu cầu về dấu tay,h́nh chụp con ngươi,h́nh chụp diện- mạo và ADN Các nhân-viên ngoại-giao Mỹ như thế xứng đáng là các James Bond!
Một ' viên chức' trong ngành t́nh-báo Mỹ không coi công việc này là gián-điệp:"Họ không phải là những gián-điệp,họ giúp chúng tôi bổ-túc các kho kiến-thức của chúng tôi về những vấn-đề quan-trọng.Điều này thuận lư và hoàn toàn được minh-chứng và họ đă làm những việc này hoàn-toàn phù-hợp với luật-pháp Hoa-Kỳ".
Và phát-ngôn-nhân bộ ngoại-giao P.J Crowley c̣n nói rơ hơn 'họ thu-thập những tin tức giúp h́nh-thành chánh-sách của chúng ta và hoạt-động của chúng ta.Đó là việc làm của các nhà ngoại-giao,ở nước chúng ta cũng như ở những nước khác,kể từ hằng trăm năm qua" .
Sau đây là một số điều được lefigaro.fr liệt kê lại,những điều này chắc chắn sẽ làm chánh-quyền Hoa-Kỳ bối rối.
• Các nhà lănh-đạo thế giới dưới mắt Washington :
Nicolas Sarkozy bị toà đại sứ Mỹ phê b́nh là "nhạy cảm và độc đoán",nhấn mạnh đến cách đối xử 'thô bạo' của nhà lănh-đạo Pháp với các cộng-sự-viên.
Silvio Berlusconi được một nhà ngoại giao cao cấp Mỹ mô tả như "vô trách nhiệm,không hiệu quả trong cương vị lănh đạo Âu Châu tân tiến".Một điện văn khác đánh giá ông này "yếu về thể lực và chánh trị",xác nhận rằng với những 'trận vui suốt sáng cuộc cười thâu đêm' khiến ông này không lấy lại sức.
Angela Merkel bị đánh giá thiếu "tưởng tượng' và "e ngại các hiểm tai".
Ngoài ra c̣n các nhận xét về những đồng minh và những đối thủ khác,nhất là đă coi Dimitri Medvedev như là bị Poutine giật dây.,Moumammar Khadhafi tuỳ thuộc vào một nhóm nhỏ người thân tín,chẳng bao giờ đi công-du mà không có cô y-tá người xứ Ukraine với bộ ngực đồ sộ!
Những nhận xét này chắc khó đem lại sự hài-ḷng cho các đồng-minh...
Khai-thác các tin-tức từ nguồn tài-liệu wikileaks,nhật-báo Pháp Le Monde sẽ cho in một loạt bài phân-tích đáng chú ư nhất có "sự lo sợ của các nước á rập đối với Iran" "Iran và những phương pháp làm khiếp sợ" "bằng cách nào Israel đẩy Washington đến chỗ cứng rắn với Iran"...
Trong khi đó,New York Times đă t́m thấy trong các tài liệu này một toàn cảnh(panorama) chưa từng thấy của các cuộc thương thuyết cuối pḥng mà các sứ quán đă áp dụng trên toàn thế-giới, và cho thấy việc Iran đă mua của Bắc Hàn các hoả tiễn có thể bắn tới Tây Âu.¨
Các tài liệu khác cho thấy những người Saoudiens vẫn là người trợ cấp chính cho Al Qaïda hoặc là các nhân viên của chánh quyền Trung Hoa đă có một cuộc tấn công diện-toán có phối hợp nhắm vào Hoa Kỳ và đồng minh.
Die Spiegel trong một bài nói về làm thế nào Hoa Kỳ đă đánh giá thế-giới cho thấy Hoa Kỳ coi thế giới như một cuộc chạm trán giữa hai siêu cường mà Liên Âu chỉ giữ một vai tuồng hàng nh́!
*Hậu trường của thế giới ngoại giao.
-Trong một cuộc tiếp xúc vào tháng 9/2009,cố vấn ngoại giao của ông Nicolas Sarkozy đă nói với một viên-chức cao cấp Hoa Kỳ rằng Iran là một Nhà Nước "Phát-Xít',tổng thống Hugo Chavez của Vénézuela là "điên" đă biến nước ông thành một "zimbabwe khác"!
-về việc Pháp bán chiến hạm Mistral cho Nga,Hoa kỳ đă bày tỏ sự quan ngại không phải v́ khả năng của tàu chiến mà v́ 'thông điệp' gởi đến cho các nước đông-âu vẫn luôn luôn dè dặt với Nga và không biết có thể tin Tây phương đến mức độ nào.
-Iran mua hoả tiễn của Bắc Hàn có khả năng bắn tới Tây Âu.Tháng 12/2009,Israel thúc đẩy Hoa Kỳ cứng rắn với Iran về chương tŕnh nguyên tử của Iran v́ chiến lược 'bắt tay' không hiệu quả,các nước Ả rập cũng thế, Arabie Saoudite khuyên Washington nên 'chặt đầu rắn',một hoàng thân khác trong vùng vịnh cho rằng 'nguy hiểm để phát triển chương tŕnh nguyên tử lớn hơn nguy hiểm chặn nó lại".
-Trong chuyến viếng thăm các quốc gia Ả Rập,phó tổng thống Afghanistan,ông Ahmed Zia Massoud,đă mang theo một valise gồm 52 triệu đô la tiền mặt.Nguồn tiền và dùng làm ǵ chưa rơ.
-Giao thiệp giữa Berlusconi và Poutine mật thiết,hai bên đă trao đổi nhau những quà tặng đáng giá,những khế ước quan trọng và một người trung gian trong bóng tối chưa rơ là nam hay nữ.
*Trước khi các tài liệu 'mật' được wikileaks phổ-biến,site này đă bị các tin tặc tấn công,phải gián đoạn một khoảng thời gian ngắn.
Cùng lúc,Washington đă chuẩn bị mọi đối tác quốc tế về việc các tài liệu mật sẽ bị wikileaks phổ biến.Washington cho rằng các tài liệu này có những điều đủ quan-trọng để đặt ra các vấn đề nghiêm trọng với các chánh quyền và nhân viên chánh trị hữu trách liên hệ!
Báo Kommersant ở Moscou xác nhận là việc thất thoát tin tức này "có thể tạo ra rắc rối giữa Hoa Kỳ và Nga cũng như đối với cả một nửa địa cầu.Nước Ư coi đó là "11/09 về ngoại giao".
Sau khi có những tin tức về việc Iran mua hoả tiễn của Bắc Hàn,Iran đă lên tiếng cải chánh và cho rằng việc thất thoát tin tức này là một 'ư đồ' của Mỹ.Được biết một hội nghị sáu nước về vấn đề nguyên tử của Iran có thể sẽ được triệu tập vào ngày 5/12.Nếu tin được xác nhận,việc thất thoát tin tức đôi khi cũng đem lại một khía cạnh tích cực!
(Phần lớn các đề tài khai thác liên can đến Iran,một đề tài khác hầu như không được nhiều chú ư khai thác là việc Hoa Kỳ dự trù sự sụp đổ của chế độ B́nh Nhưỡng).
Trên một đài phát thanh của Gia Nă đại,một chuyên viên về ngoại giao của Hoa Kỳ,Normand Lester đă coi đó là " đại họa ngoại giao trong lịch sử bang giao quốc tế"
*Trong lần phổ biến tài liệu mật này,Wikileaks đă dành quyền cho năm đại nhật báo khai thác và không cho phổ biến trên site toàn bộ các tài liệu,chỉ những tài liệu nào đă được các báo khai thác mới công khai phổ biến.Tờ New York Times đă có liên lạc với chánh quyền Washington về việc khai thác những tài liệu này.Tuy thế,với những tài liệu đă được khai thác,tầm quan-trọng đă không nhỏ.Và để khai thác các nguồn tin này,các báo đă phải huy động một khối lượng đông đảo các kư giả chuyên viên phân tích.
Nhữ Đ́nh Hùng/29.11.2010
Tham khảo:
*Les étranges méthodes des diplomates américains/europe1.fr/Hélène Favier &agence/29.11.2010
*La diplomatie mondiale ébranlée par WikiLeaks/lefigaro.fr /29/11/2010
*Les premiers documents Wikileaks publiés/info/france2.fr/29.11.2010
*WikiLeaks dévoile les coulisses de la diplomatie/M.V. - leJDD.fr/29.11.2010
*WikiLeaks : un "traître", 120 journalistes, 250.000 mémos/BM - Nouvelobs.com)/29.11.2010.
Bookmarks