Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Canada Nga, Trung quốc, Nhật ...: Vai tṛ "Sen Đầm Quốc Tế" ?
Quyết định tham chiến
ngân sách, mà lại c̣n đắt hơn cái giá vài trăm, vài ngàn tỉ nữa, v́ ngoài cái giá trả bằng tiền, quốc gia tham chiến c̣n phải trả giá bằng xương, bằng máu của thành phần công dân trẻ trung nhất, yêu đời nhất trong nước.
Tổng thống Pháp François Hollande vừa lấy cái quyết định tham chiến trọng hệ cho nước Pháp, và dĩ nhiên cho chính sự nghiệp chính trị của ông. Ông quyết định tham chiến một cách rất nhẹ nhàng, nhanh chóng: ông giản dị tuyên bố là ông đă chấp thuận lời yêu cầu tiếp viện của chính phủ Mali, và quân đội Pháp đă được gửi sang Phi Châu tiếp chiến, giúp quân đội Mali.
Khiếp đảm trước quyết định dễ dăi của ông Hollande, một chính khách khác của Pháp, cựu Thủ tướng Dominique de Villepin, báo động, “Quân Pháp qua Mali để tham dự cuộc chiến tranh nào? Ngăn chặn không cho quân jihadists (thánh chiến quân) tiến chiếm Nam Mali là một cuộc chiến tranh; tái chiếm Bắc Mali lại là một cuộc chiến tranh khác, trong lúc “san bằng” các căn cứ thánh chiến quân, lại là cuộc chiến thứ ba”.
Hollande không trả lời, có thể ông không biết trả lời cách nào.
Nếu ngày thứ Sáu 11 tháng Giêng 2013, trước khi tuyên bố tham chiến, ông gọi điện thoại hỏi nguyên Tổng thống George W. Bush xem “Pháp có nên tham chiến tại Mali hay không?” th́ việc “vấn kế” này đă trở thành hành động chính trị khôn ngoan nhất trong suốt nhiệm kỳ tổng thống của ông.
Tổng thống Pháp François Hollande và cựu Thủ tướng Pháp Dominique de Villepin
Đằng này, trên thượng đỉnh chiến lược, trước khi chính phủ Pháp kịp khẳng định được vai tṛ (tham dự cuộc chiến nào trong 3 cuộc chiến tranh tại Mali), th́ trên chiến trường người lính Pháp đă nhập cuộc, đang bắn địch và bị địch bắn. Tổng trưởng Quốc pḥng Pháp Jean-Yves Le Drian cho truyền thông biết lực lượng Pháp đă đánh quân thánh chiến bật ra khỏi làng Kona, trong lúc quân thánh chiến loan báo họ cũng đánh bật được quân Nam Mali ra khỏi làng Diabaly, bên bờ phía Tây của con sông Niger River.
Chính phủ Mali xác nhận họ rút quân ra khỏi làng Diabaly. Nói cách khác, chưa được Quốc hội Pháp chuẩn thuận, chưa được bất cứ một quốc gia đồng minh nào của Pháp cam kết tiếp chiến, quân đội Pháp đă bị đẩy sâu vào những cuộc quần thảo cấp xă, cấp giao tranh của những trung đội, đại đội bộ binh, cấp rất thấp, rất nguy hiểm.
Hôm thứ Hai 14 tháng Giêng, một viên chức Mali, ông Benco Ba, xác nhận, “Quân thánh chiến đă chiếm xă Diabaly; chúng đốt nhà thờ, đốt đồn binh, vào khám xét từng nhà một”.
Đốt nhà thờ rồi, quân thánh chiến c̣n lùa dân làng đến dự lễ Hồi Giáo.
Tờ New York Times nhận định, “Chỉ cần nửa ngày, quân Pháp đă thực sự tham chiến trong nỗ lực giải cứu con tin. Nỗ lực này thất bại, và hành động chiến tranh đang đặt Tổng thống Hollande trong vị thế rất khó khăn”.
Giới quân sự Hoa Kỳ tỏ ra dè dặt, mặc dù họ không tránh né việc yểm trợ quân đội Pháp; nhà phân tách chiến tranh Thomas Dempsey -một đại tá hồi hưu- nhận định, “Mặc dù cuộc chiến tranh Mali có chính nghĩa chống lại bọn cực đoan rất hung bạo, nhưng chúng ta cũng phải vô cùng thận trọng tránh không gây ra những hiềm khích, đụng chạm tại vùng Bắc Mali, không khuyến khích nhóm này chống nhóm khác, không làm chiến tranh lan rộng hơn, quyết liệt hơn”.
Với chiến lược mới của Tổng thống Obama, Hoa Kỳ tránh không trực tiếp can dự vào những cuộc chiến tranh địa phương, mà chỉ yểm trợ và huấn luyện những lực lượng thân Mỹ.
Tổng thống Hollande lư luận: ông đưa quân Pháp can thiệp để lập tức ngăn chặn không cho quân thánh chiến tiến chiếm Nam Mali trong lúc chờ lực lượng “Bảo Vệ Ḥa B́nh” tại Phi Châu được đưa vào bảo vệ miền Nam Mali. Dempsey nói, “Hoa Kỳ cần nh́n thấy chiến tranh kết thúc cách nào, trước khi nhập cuộc”. Ư ông khuyến cáo Hoa Kỳ không nên đưa quân vào cuộc phiêu lưu quân sự này, v́ chưa biết làm cách nào chấm dứt chiến tranh.
Quân
Pháp đang phiêu lưu như vậy: họ được đổ vào Mali, trong lúc ông Hollande chỉ có thể nói được là nhiệm vụ chiến đấu của quân đội Pháp chấm dứt sau ngày lực lượng “Bảo Vệ Ḥa B́nh” nhập cuộc.
Viễn ảnh này quả là mơ hồ, v́ lực lượng “Bảo Vệ Ḥa B́nh” chỉ có giá trị cảnh sát chứ không có giá trị tác chiến, và sẽ không có khả năng ngăn chặn quân thánh chiến tiến chiếm Nam Mali.
Việc Tổng thống Hollande đơn phương quyết định đưa quân Pháp vào Mali lại c̣n đặt trên một nhược điểm mang tính chất căn bản là giá trị chiến đấu của quân đội Pháp và mức trang bị rất thô sơ của người lính Pháp.
Phóng viên nhiếp ảnh Loe Penney, hăng Reuters, chụp tại căn cứ không quân Bamako ở Mali cho thấy rơ 2 điều: giá trị tác chiến và mức độ trang bị của người lính Pháp.
Đổ bộ vào chiến trường, đương nhiên người lính Pháp phải sẵn sàng trong tư thế tác chiến, nhưng trên đầu không có mũ sắt, ngực không được che chở bằng áo giáp, và ống quần không bó gọn trên đôi bốt trận.
Năm 1952 -61 năm trước- người viết bài báo này tốt nghiệp trường Vơ Bị Quốc Gia Việt Nam, mang cấp bực thiếu úy để thực hiện trọng trách Việt Nam hóa quân đội Việt Nam. Sở dĩ quân đội Việt Nam cần được Việt Nam hóa v́ vào thời điểm đó, sĩ quan và hạ sĩ quan Pháp nắm toàn quyền chỉ huy những đơn vị Việt Nam.
Do hoàn cảnh đặc biệt này, những anh tân thiếu úy Việt Nam đáo nhiệm đơn vị với tư cách là người sẽ chỉ huy đơn vị sau nửa năm, hay 8 tháng học việc. Chính trong hoàn cảnh đó, tôi trở thành đại đội phó của đại đội Giang Thuyền 1, trú đóng tại Cần Thơ. Trong nhiệm vụ này tôi biết rất rơ người lính Pháp mà tôi thực sự chỉ huy họ.
Người đại đội trưởng Pháp, anh Jule Lombard, trên 50 tuổi, tự coi ḿnh là một trong những người Pháp bon vivant, thích uống rượu ngon, thích khiêu vũ, và rất “quư phái”. Anh bảo tôi là anh ư thức được nhiệm vụ của tôi là “cưa ghế” chỉ huy trưởng đơn vị anh đang ngồi, đuổi anh trở về Pháp, nhưng anh vẫn yêu thương tôi, v́ tôi trẻ hơn đứa con gái út của anh.
Đại đội có 2 sĩ quan, tôi -một chú học sinh chỉ mới học hết trung học- và Lombard, một người Pháp “tiến bộ”, không sợ “họa da vàng”. Ngày đó sĩ quan hải quân được trợ cấp 1,700 quan mỗi ngày sống trên tàu, do đó bữa cơm tối của chúng tôi rất thịnh soạn -một anh trung úy Pháp và một anh thiếu úy Việt Nam bỏ mất 2 tiếng đồng hồ vào một bữa ăn khề khà mà một sĩ quan Mỹ không mất nhiều hơn nửa tiếng.
Lombard yêu thương tôi cho đến ngày anh đọc một tờ giấy phạt, tôi phạt một thượng sĩ Pháp 2 ngày khinh cấm v́ vô kỷ luật. Cũng trên dưới 50 như Lombart, ông thượng sĩ này thường quan tâm đến bữa ăn, giấc ngủ của tôi khi chúng tôi cùng đi hành quân. Ông có tật thích vỗ vai tôi và nựng nịu gọi tôi là “mon petit” (con cưng của tôi).
Một bữa tôi bảo ông, “tôi cũng thích được anh gọi tôi là con; tuy nhiên tôi lại c̣n thích mỗi ngày một lần, khi gặp tôi, anh đứng cách tôi 6 bước, nghiêm chỉnh chào tay. Anh có thể nói hay không nói câu 'mes respects, mon lieutenant' (kính chào thiếu úy) cũng được”.
Ông ách già đổ khùng, văng tục, và tôi bảo ông là tôi phạt ông 2 “củ”.
Người lính Pháp c̣n có mặt trên chiến trường Việt Nam thêm 2 năm nữa; tôi có dịp quan sát họ rất kỹ, và có lần tôi đă viết về trận phục kích trên đèo MangYang (Quốc lộ 19), tiêu diệt nguyên một trung đoàn Pháp (GM 100) vừa từ chiến trường Triều Tiên đến thẳng Việt Nam.
Tác chiến trong suốt 2 năm trời bên Triều Tiên dưới quyền tư lệnh của tướng Mỹ McArthur, trung đoàn này không lần nào bị tổn thất nặng, ngay cả trong những trận giao tranh với Chí Nguyện Quân Trung Quốc, vậy mà đến Việt Nam, hành quân dưới quyền của tư lệnh Đệ Tứ Quân Khu -tướng 2 sao Paul de Beaufort- trên 3,000 lính Pháp phơi xác trên Quốc lộ 19, con đường huyết mạch mà hằng ngày tiểu đoàn 9 Sơn Cước chúng tôi tranh giành với Việt Cộng quyền làm chủ.
Tôi thương người lính Pháp, thương cả những nhược điểm của họ, nhưng tôi không đánh giá cao khả năng tác chiến của họ. Nh́n bức ảnh chụp họ trong đội h́nh tác chiến, tôi lo sợ toàn thể những quân nhân này sẽ gục ngă sau chỉ một băng trung liên “quạt” vào đội h́nh.
Có thể Tổng thống Hollande không nh́n thấy nhược điểm của quân đội Pháp. Nếu thấy ông đă không dám một ḿnh tuyên chiến, không cần chờ đồng minh, không cần hỏi quốc hội, và không cần biết hành động tuyên chiến của ông tạo nhiều hậu quả, không chỉ giới hạn vào quyền lợi của nước Pháp mà thôi.
Nguyễn đạt Thịnh
TBOnline
Bookmarks