Như trên đă viết, Tổng thống Diệm bị chi phối mạnh mẽ bởi t́nh nghĩa gia đ́nh thân thuộc, chữ Lễ đối với ông là một điều quan trọng, không thể thiếu. Tiếc rằng chữ Lễ trong tinh thần Nho giáo tuy tạo được sự thể thống về phương tiện quốc gia, song thực tại của xă hội giữa thế kỷ 20 đă làm cho chữ Lễ của Tổng thống trở nên những h́nh thức phù du và làm cho ông lạc lơng và càng cô đơn xa lạ trong thế kỷ mà nấc thang giá trị cũ chỉ c̣n như một áng mây chiều.
Một bọn nịnh thần lại luôn luôn bám vào chữ Lễ cũ của ông Diệm để che đậy những manh tâm... Chữ Lễ với giá trị cao cả của nó trong t́nh nghĩa của nếp sống Đông phương lại trở thành chiếc gậy thần của một số “phù thủy”, họ xúm nhau lại suy tôn và thần thánh hóa Ngô tổng thống... Ông Tổng thống càng thêm lạc lơng và chữ Lễ biến thành vùng ảo tưởng bao bọc lấy ông
C̣n bao cảnh hèn hạ tuyệt vời khác như ông Đ cúi đầu tháo dây giày cho cậu Luyện, ông L kia ăn dở chén măng cua ăn thừa của Đức Cha một cách hoan hỉ. Lỗi lầm tai hại của chế độ Ngô Đ́nh Diệm chính là ở điểm đă mặc nhiên chấp nhận những cái hèn hạ như vậy của cộng sự viên qua cái bản chất hèn của con người họ. Mà ở những con người ấy lại tiêu biểu cho quốc gia ở một ngành này hay ở một địa phương khác.
Khiêm không có một chức vụ, một vai tṛ nào, ấy thế mà ở ngoài ai nghe thấy Khiêm cũng ngán. Khiêm chỉ là thứ cáo mượn oai hùm. Dưới chế độ Ngô Đ́nh Diệm không thiếu những kẻ cáo mượn oai hùm như Khiêm.
Nhưng bọn họ có khả năng tạo nên sự nghẹt thở trong các khối quần chúng, reo rắc thêm hoang mang trong dân gian, đi đến đâu chúng cũng nhân danh ông này, ông nọ để lấy le và để lường gạt cũng có...
Bất cứ một chế độ nào muốn vững vàng, muốn dân chúng tín nhiệm th́ phải sáng suốt trừ ngay những thành phần cáo mượn oai hùm, nhất là chúng con cáo đó lại là bà con anh em của người cầm quyền th́ sự tác hại của nó đối với chế độ không phải là nhỏ.
Reply With Quote
Bookmarks