Đế quốc Mỷ muốn ǵ?
Chân dung kẻ sát nhân
NgyThanh
Ám sát hụt bộ trưởng QP Mỹ?
Một quân nhân Hoa Kỳ nốc rượu vào, rồi trốn trại binh ở Afghanistan, tự ư xách súng ra làng bắn một hơi làm chết 16 thường dân địa phương đang ngủ, trong đó có trẻ em. Vụ thảm sát đó xảy ra sau một dây chuyền biến động vừa trút thêm dầu vào ngọn lửa ḱnh chống giữa lính Mỹ và lính địa phương, trong đó có vụ lính Mỹ tiểu tiện lên xác chết của khủng bố Taliban và suưt đốt kinh thánh Koran trong doanh trại, dẫn tới việc lính chính phủ Karzai bắn chết lai rai trên 70 lính Mỹ, trước khi Trung sĩ Robert Bales trở thành kẻ sát nhân.
Mười sáu người dân đang ngủ bị bắn chết - so với lính chính phủ Kabul giết chết 70 lính Mỹ từ bên kia địa cầu tới đổ máu xương và tiền thuế của nhân dân Hoa Kỳ đóng góp để giúp họ đánh bật Taliban và b́nh định đất nước - không phải là lớn, nhưng tính chất của vấn đề và từng móc xích của dây chuyền trước đó đă trở thành quốc tế hóa, có tầm mức làm thay đổi ngoài tính toán một số chính sách của Mỹ tại Afghanistan. Một cú điện thoại của đích thân Obama gọi xin lỗi Karzai trên phương diện ngoại giao vẫn chưa đủ. Vài tiếng đồng hồ sau, Bộ trưởng Quốc pḥng Leon Panetta được tổng thống gởi tới chiến trường để chấn chỉnh tinh thần binh sĩ đang lâm trận, cũng như đích thân đại diện Barack Obama để nói lời xin lỗi Tổng thống Hamid Karzai.
Chiếc máy bay của Leon Panetta đáp xuống lănh thổ Afghanistan vào một thời điểm không loan báo trước và ở một địa điểm bí mật trong Căn cứ Hỏa lực Leatherneck để nói chuyện với khoảng 200 lính TQLC Mỹ và các quân nhân quốc tế khác cũng như Lực lượng An ninh Quốc gia Afghan (ISAF), trước khi bay tới thị sát tiền đồn Shukvani hẻo lánh ở tây ngạn tỉnh Helmand dậy sóng, nơi TQLC Mỹ chiến đấu sát cánh với quân nhân của nước Cộng ḥa Georgia. Đây là những binh sĩ dưới quyền chỉ huy của Trung tá Alex Tugushi, người đă bị trúng bom tự chế hồi tháng 12 vừa qua làm cụt cả hai chân, đang được điều trị và chỉnh h́nh tại Quân y viện Hải quân Quốc gia Bethesda ở tiểu bang Maryland và được chính Tổng thống Obama đến thăm. Tới tiền đồn, ông Panetta đă thay mặt để đọc một đoạn thư của Trung tá Tugushi gửi về cho lính: "Thật tiếc, tôi không thể hoàn tất sứ mạng của tôi bên cạnh anh em. Nhưng tôi rất tự hào v́ anh em, những kẻ đă ngă xuống cũng như những ai c̣n đứng vững tr".
Bí mật, nhưng thông tin về chuyến đi của ông Panetta vẫn bị ṛ rỉ. Lúc 11 giờ sáng, khi máy bay của ông vừa đáp xuống Bastion, một căn cứ vừa là một phi trường quân sự do binh sĩ Hoàng gia Anh quản lư và điều động nằm sát nách căn cứ khổng lồ Leatherneck của TQLC Mỹ, cũng là giờ mà binh sĩ đồng minh ở 2 căn cứ nổi hiệu lệnh báo động. Một chiếc xe truck vừa chạy vừa bốc cháy trên con đường cặp theo phi đạo, do một thông dịch viên địa phương đánh cắp, nhắm vào đám sĩ quan cao cấp đang chờ đón ông Panetta xuống máy bay. May là chiếc xe đă đâm xuống vực, người lái xe bỏng nặng, được đưa vào quân y viện cứu cấp, và đă chết trước khi an ninh quân đội kịp lấy khẩu cung.
Các phụ tá của ông bộ trưởng quốc pḥng đă giấu kín tin tức về vụ xe bốc lửa và lao xuống hố suốt 10 tiếng đồng hồ, cho đến sau khi ông Panetta đă bay tới Kabul, và 1 tiếng đồng hồ sau khi báo chí Luân Đôn tường thuật nội vụ. Không ai khẳng định được tin tức vụ cháy xe này bị lộ ra ngoài, hay do pḥng báo chí căn cứ công bố. Bộ Quốc pḥng Mỹ nói máy bay của ông Panetta đă được điều tới khu vực xa hẳn nơi chiếc xe lao xuống hố cạnh nơi dự định làm băi tiếp tân và đáp máy bay của ông bộ trưởng. Tùy viên báo chí Ngũ Giác Đài George Little nói ông không xác định được chiếc xe lao xuống hố đúng lúc máy bay đang tiếp cận mặt đất, hoặc sớm hơn, hoặc trễ hơn chút ít. Nhưng ông này nói chiếc xe bị đánh cắp chỉ bốc cháy, chứ không phát nổ như các bản tin phát đi vào những phút đầu tiên. "Chúng tôi hoàn toàn không rơ được nguyên nhân nào làm đương sự hành động như thế, cũng như tại sao chính hắn ta bị bén lửa cháy. Hắn ta chạy lại chiếc Toyota Hilux, nhảy lên xe lái chạy. Nhân viên cứu hỏa của căn cứ dập tắt ngọn lửa và đưa hắn đi cấp cứu". Từ Washington, Đại úy John Kirby, phát ngôn viên của Ngũ Giác Đài, nói chiếc xe bị đánh cắp là của một binh sĩ đồng minh; người này bị thương khi đánh lộn với anh thông dịch để giành lại chiếc xe. Ông Kirby nói ông cũng không rơ tên thông dịch có biết tin ông Panetta đáp xuống căn cứ hay không. Ông bộ trưởng quốc pḥng Mỹ đă bay chiếc phản lực jumbo 747 của ḿnh, bên ngoài có kẽ hàng chữ "United States of America" ở mỗi bên hông, từ thủ đô Washington thẳng tới phi trường Manas của Kyrgyzstan, rồi để bảo mật, đă bỏ tàu lại đây, chuyển qua một vận tải cơ quân sự C-17 âm thầm bay tới Afghanistan.
Một trong các dấu hiệu làm mọi người biết t́nh h́nh căng thẳng là khi Thượng sĩ thường vụ Brandon Hall đột ngột ra lệnh cho tất cả các binh sĩ và sĩ quan TQLC đang tập họp để chờ nghe huấn lệnh của bộ trưởng quốc pḥng trong một lều bạt tại Căn cứ Hỏa lực Leatherneck phải đứng lên, mang tất cả vũ khí cá nhân, dù tiểu liên M-16 hay súng trường tự động M-4, luôn cả súng lục 9 ly ra bên ngoài và trở vào tay không. Viên thượng sĩ thường vụ này cho kư giả biết ông ra lệnh vừa rồi do chỉ thị của thượng cấp. "Tất cả ǵ tôi được biết là không có một khẩu súng nào trong pḥng hội trước khi yếu nhân đến”. Báo chí hỏi ông tại sao, ông đáp: "Có một ai đó ngứa tay ngứa chân, tôi chỉ có thể nói như thế. Có người nào đó táy máy tay chân. Và chúng ta bị văng miểng".
Thông thường, binh sĩ Mỹ ở chiến trường Afghanistan giữ vũ khí tùy thân mỗi khi bộ trưởng quốc pḥng đến và nói chuyện với lính. Riêng binh sĩ người Afghan địa phương không được vũ trang trong lúc ấy; điều này đă trở thành thông lệ. Về sau, có tin nói Tư lệnh Quân lực Mỹ ở tỉnh Helmand, Thiếu tướng Mark Gurganus, vừa quyết định không ai được mang theo súng ống khi ông Panetta tới, nhưng lệnh này chỉ tới viên sĩ quan hữu trách buổi nói chuyện vào giờ chót. Sau đó, tướng Gurganus giải thích với báo chí rằng ông muốn áp dụng một chính sách b́nh đẳng cho tất cả mọi người trong lều, lính Afghan cũng như lính Mỹ, không ai được giữ súng trong ḿnh khi đón tiếp một trong những nhân vật quan trọng nhất trên thế giới. Ông c̣n nói thêm rằng quyết định này không liên quan ǵ tới vụ thảm sát 16 thường dân vừa qua, c̣n các viên chức bộ quốc pḥng th́ bảo quyết định cấm mang súng của tướng Gurganus chẳng mắc mớ ǵ tới vụ anh thông dịch viên cướp xe xông tới vị trí đáp máy bay của ông Panetta.
Ông Panetta tuyên bố ngay sau đó rằng vụ tấn công hụt bằng xe thực hiện bởi viên thông dịch người Afghan không nhắm vào bản thân ông. Nhưng các chi tiết lộ ra dần dần cho thấy anh thông dịch dân chính do lục quân Anh tuyển dụng, đă cướp xe, tống hết ga lao vào đám sĩ quan cao cấp của NATO, làm Thiếu tướng Charles M. Gurganus Tư lệnh lực lượng Mỹ tại tỉnh Helmand, và Tư lệnh phó, Chuẩn tướng Anh ông Stuart Skeats, cả hai phải co gị chạy thoát thân. Rồi sau khi ông Panetta kết thúc chuyến đi, trên chuyến bay từ phi trường Abu Dhabi thuộc Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất về Washington, các viên chức tháp tùng ông bộ trưởng đă kín đáo cho các kư giả hay rằng người thông dịch đă tự tẩm xăng vào ḿnh và lao xe cắt qua phi đạo, nhắm tới chỗ đỗ máy bay khi tàu chở ông Panetta đang taxi tới, mặc dù hôm trước đó đă có hỏa mù tung ra rằng sẽ có buổi tiếp đón các viên chức cấp trung b́nh tới thăm căn cứ, để đánh lạc hướng t́nh báo địch.
Sau hai ngày công du, trước khi rời Kabul bay đi Abu Dhabi, ông Panetta nói với các phóng viên có mặt ở phi trường rằng ông đă quá quen thuộc với những sự việc như thế trong sáu chuyến đặt chân tới đất Afghanistan, ba lần trong tư cách là bộ trưởng quốc pḥng, và ba lần hồi c̣n làm giám đốc Cơ quan T́nh báo CIA. Về câu chuyện ở phi trường Bastion, ông nói: "Tôi hoàn toàn không có cơ sở để tin rằng người ta nhắm vào tôi. Những ǵ xảy ra ở đấy là nhắm vào những người có mặt trên mặt trận này, không phải nhắm vào tôi hay chiếc máy bay của tôi, hay bất cứ ǵ liên quan tới tôi. Đó là tính chất của cuộc chiến tranh này, và những chuyện tương tự như thế c̣n xảy ra nữa". Trong chuyến đi, ông Panetta đă gặp Tổng thống Karzai để thảo luận về việc chuyển tiếp trách nhiệm an ninh trong lănh thổ từ tay lực lượng NATO qua cho lực lượng Afghan vào cuối năm 2014, một kế hoạch mà ông gọi là 'đang tiến hành đúng kỳ hạn' mặc cho những rối rắm xảy ra gần đây.
Như thế, các tin tức mới nhất cho thấy phía Mỹ đă t́m cách giấu kín hay giảm nhẹ cường độ vụ mưu sát hụt tại phi trường quân sự Bastion của Anh. Sau khi ông Panetta rời Afghanistan rồi, người ta biết được thêm chi tiết rằng âm mưu đâm xe đang bốc lửa vào máy bay đă xảy ra sau khi máy bay của ông Panetta đă đáp được 5 phút; một vài nguồn tin c̣n gợi ư rằng lúc ấy ông bộ trưởng quốc pḥng Mỹ đă có mặt trên mặt đường nhựa, và nằm lọt trên trục lao tới của sát thủ. Điều đă không xảy ra là chiếc xe đang bốc cao ngọn lửa lại cắm đầu xuống hố cạnh phi đạo, thay v́ gây tai ách cho quân đội Hoa Kỳ.
Rất có thể cương vị thông dịch đă cho phép kẻ âm mưu ám sát biết trước sự hiện diện của cả hai vị tướng tư lệnh và tư lệnh phó lực lượng đồng minh của tỉnh Helmand cùng với đoàn tùy tùng và xa giá để đón rước làm anh ta suy diễn được vai vế và tầm quan trọng của người sắp sửa đáp máy bay tới, mặc dù ông Panetta đă bỏ chiếc Boeing mang hàng chữ “United States of America” lại sau hậu phương, và đến chiến trường bằng một phi cơ quân sự C-17 rất b́nh thường. Ngay sau khi có chuyện xảy ra dưới mặt đất, một số viên chức tháp tùng trên tàu biết ngay hiện t́nh, và chiếc máy bay vận tải phản lực khổng lồ C-17 Globemaster nhanh chóng được chuyển hướng chạy tới đậu ở một khu vực khác trong phi trường, trước khi mở cửa để hai ông tướng đón ông bộ trưởng. Vào giờ đó, người thông dịch cùng chiếc xe đang là mồi cho ngọn lửa. Các điều tra viên Hoa Kỳ không giải thích được tại sao thân thể người thông dịch bắt lửa mà chiếc xe th́ không. Tướng Scaparrotti nói sau khi t́m cách tông vào TQLC bằng chiếc xe, anh ta lái xe xuống hố, khói tỏa lên từ chiếc xe, và anh ta chạy ra, thân ḿnh đang cháy thành lửa ngọn. Một con chó của đội quân khuyển đă bị bỏng nhẹ và đang được điều trị, v́ giúp kéo anh ta ra khỏi chiếc xe lâm nạn. Giập tắt lửa xong, an ninh phi trường đă t́m thấy trên xe một thùng chứa xăng và một bật lửa. Ba thông dịch viên khác người Afghan trong đó có cha và anh ruột của kẻ mưu sát đă bị tạm giữ để điều tra.
"Xanh dương nhắm vào xanh lục"
Khoảng một tiếng đồng hồ sau sự việc ở băi đáp máy bay, Tướng Gurganus có dịp nói chuyện về chuyến đi của ông Panetta tới Afghanistan với các kư giả, nhưng ông né tránh đề cập tới vụ thảm sát thường dân do một trung sĩ TQLC gây ra ba hôm trước đó ở tỉnh Kandahar nằm ở phía nam.
Phần người thông dịch cướp xe mưu sát và thất bại, anh công dân Afghan này đă chết v́ bị bỏng quá nặng, sau đó chưa tṛn một ngày. Các chỗ bỏng trên thân thể người bệnh đă không cho phép phía an ninh quân đội lấy được bất cứ lời khai nào. Nếu không nhắm vào bản thân ông Leon Panetta, th́ đúng là anh ta nhằm giết lính Mỹ đồng minh bằng một vụ tự sát, trong cơn dịch dây chuyền "Xanh dương nhắm vào xanh lục" - một thành ngữ lóng để gọi hành động quay súng lại giết lính Mỹ của lính địa phương người Afghan được lính Mỹ huấn luyện và viện trợ.
Tính từ 2006 đến nay, đă có hơn 70 quân nhân Hoa Kỳ chết v́ đạn Mỹ, do lính Afghan bấm c̣. Phần lớn con số thiệt mạng mới xảy ra trong hai năm gần đây.
Các giới chức Ngũ Giác Đài sẽ không bao giờ được phép thừa nhận, nhưng các viên chức quốc pḥng ở chỗ riêng tư gợi ư với các kư giả rằng cơn lũ "Xanh dương nhắm vào xanh lục" đang trào dâng trong nạn dịch lính Afghan giết lính Mỹ đột ngột bùng lên trong hai tuần lễ vừa qua có thể dẫn đến nhiều thay đổi lớn trong chiến lược của Hoa Kỳ. Nếu họ tiếp tục, Hoa Kỳ sẽ phải đối diện một chọn lựa vô cùng đắng cay: rút quân.
Hôm đầu tháng 3/2012, trước cử tọa khoảng 1.200 người gồm sinh viên, giáo sư, các nhân viên quân sự và phục vụ công cộng ở Viện Đại học Louisville, ông bộ trưởng quốc pḥng nói: “Tôi xin nói rất rành rẽ, rằng các cuộc tấn công man rợ mà chúng ta vừa thấy xảy ra trong mấy ngày vừa qua nhắm vào binh đội chúng ta sẽ không làm đổi thay và giảm thiểu quyết tâm của chúng ta trong vấn đề hoàn tất sứ mạng”.
Điều man rợ mà ông Panetta nói, là trong 11 ngày trước đó, tính từ hôm binh sĩ Mỹ nhầm lẫn liệng các cuốn kinh Koran vào hầm đốt rác ở Bagram, một căn cứ của Mỹ tại Afghanistan, sáu quân nhân Mỹ đă bị lính Afghan giết trong đó có hai sĩ quan cao cấp bị thảm sát ngay bên trong Bộ Nội vụ Afghanistan.
Ở ṭa nhà Bộ Nội vụ tại thủ đô, nơi được canh giữ đến một con kiến cũng khó ḷng xâm nhập các cửa vào ra gắn các bộ khóa mở bằng mật mă, thích khách đă ung dung vào nổ sáu hay bảy phát súng, giết chết hai sĩ quan Mỹ rồi nhẹ nhàng biến mất như phim kiếm hiệp giả tưởng. Phe Taliban nhận trách nhiệm tức khắc để tạo uy danh và gây chia rẽ phe đồng minh, nhưng không trưng được bằng chứng. Tướng John Allen, chỉ huy trưởng ISAF, phản ứng bằng cách rút tất cả cố vấn đồng minh ra khỏi các pḥng ban trong nội các Afghan, một thành phần gồm hàng trăm cố vấn của 49 quốc gia được phái tới làm việc cho bộ máy hành pháp Afghanistan. Tiếp theo vụ này, hai binh sĩ Mỹ khác bị lính Afghan bắn chết ở một căn cứ ở phía đông, nơi dân chúng đang biểu t́nh phản đối vụ đốt kinh Koran. Tới hôm 25/02, người biểu t́nh đă xuống đường nhiều nơi trên lănh thổ Afghanistan. Một nhóm khoảng 5 ngàn người đă tấn công bản doanh của LHQ ở thành phố Kunduz ở phía bắc. Xô xát làm 5 người biểu t́nh thiệt mạng và hơn 50 người nữa bị thương. Vài chục người khác ở thị trấn Laghram cũng mang thương tích khi họ tấn công vào dinh thống đốc và cảnh sát phải nổ súng để đẩy lui. Nếu cả hai chính phủ biết làm cho cơn dịch này hạ xuống là điều tối cần, th́ phe Taliban cũng thừa biết càng đẩy mạnh cơn dịch giết hại lính Mỹ và ra tay một cách đều đặn hơn, công luận Mỹ sẽ tiến tới chỗ dùng lại chiêu thức phản chiến trong cuộc chiến Việt Nam, buộc chính quyền Mỹ phải thương thuyết với Taliban như đă ngồi bàn hội nghị với kẻ thù Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam, và sẽ phải rút quân khỏi Afghanistan như đă từng phản bội VNCH bằng Hiệp định Paris 31/01/1973. Giả thử lâu nay họ ém kỹ các cán bộ ch́m, cho án binh bất động, nay là lúc họ sẽ bung quân. Một trăm quả ḿn của Taliban giết một ngàn lính Mỹ không dẫn đến thắng lợi nhanh bằng viên đạn của một người mặc áo lính của chính phủ Kabul bắn chết được một quân nhân Hoa Kỳ. Báo cáo mới nhất của Ngũ Giác Đài cho thấy ba phần tư của tổng số 45 vụ đâm vào lưng đồng minh trong chiến dịch "Xanh dương nhắm vào xanh lục" từ năm 2007 tới nay đă tập trung vào hai năm cuối, 2010 và 2011. Một quân nhân nào đó đă viết trong trang mạng "Biện pháp Pḥng vệ Hữu hiệu nhất" rằng không ai trong chúng tôi muốn bàn luận về con voi khổng lồ đang ngự trị trong pḥng: trong Lực lượng An ninh Quốc gia Afghan có bao nhiêu người là nội gián hay đồng đảng của phe Taliban?
Đúng là một câu hỏi lư thú. Nếu nạn nuôi ong tay áo này giảm xuống, chính phủ Obama có hy vọng sẽ kéo dài chiến lược có mặt tới 2015 mới rút quân đi. Nhưng vấn đề hóc búa ở chỗ nếu quân Mỹ muốn cuốn cờ, họ phải thành công trong việc huấn luyện lực lượng được nuôi ong tay áo kia đủ khả năng để tiếp nhận bàn giao. C̣n nếu các học viên cứ rủng rỉnh làm thịt huấn luyện viên của ḿnh, th́ ông Obama đang làm cái gọi là xôi hỏng bỏng không, nuôi khỉ đốt nhà. Phân tích gia John McCreary viết: “Hành vi làm chết một cách bừa băi và không cần chọn lựa nạn nhân trong vụ giết sáu lính Mỹ đă phát sinh một nỗi kinh hoàng có tác dụng triệt tiêu ḷng tin giữa t́nh chiến hữu”. Tất cả các cuộc tuần tiễu phối hợp giữ lính Mỹ với lính chính phủ Kabul nay nguy hiểm chẳng khác ǵ ngồi chung pḥng tuyến với Taliban. Đầu năm 2010, một viên chức t́nh báo Mỹ nói với báo Washington Times rằng ông ước lượng có khoảng 27.000 tay súng Taliban trên chiến trường Afghanistan. Nay, lính Mỹ c̣n phải tự pḥng thân trước một Lực lượng An ninh Quốc gia Afghan gồm 300.000 người mà phía Mỹ đă trang bị vũ khí để sống chết cho Hồi giáo, niềm sùng tín trước cả t́nh chiến hữu, t́nh gia đ́nh và vận mệnh quốc gia của họ. Từ Tướng Curtis Scaparrotti Tư lệnh chiến trường Afghanistan đến Tổng thống Obama, không ai bói được trong số 300 ngàn lính Kabul ấy có bao nhiêu tên nội công của Taliban đang kiên nhẫn ŕnh rập chờ một cơ hội để hạ sát các huấn luyện viên quân sự Mỹ. Đó cũng chính là nỗi nhức nhối của những người chiến binh Hoa Kỳ, xa tổ quốc và gia đ́nh, để luẩn quẩn không t́m được lời giải đáp tại sao họ đang ở chỗ lửa bỏng dầu sôi.
Chân dung kẻ giết người
Trước rạng đông hôm Chủ nhật 11/03, một quân nhân Mỹ đồn trú ở tỉnh Kandahar đă dùng súng bắn vào các thường dân sống gần căn cứ. Người lính này phá cửa xông vào 3 căn nhà dân ở 3 địa điểm khác nhau tại các làng Alkozai, Najeeban và một nơi khác có tên "Khu nhà Ibrahim Khan" nằm trong địa phận huyện Panjwai. Cuối cuộc tấn công, mười sáu người trong đó có chín trẻ em đă bị giết chết, cùng với năm người nữa bị thương. Hung thủ đă chất xác chết lại và châm lửa đốt trước khi bỏ đi. Các tin tức đầu tiên nói hiện trường cách cổng trại binh nửa cây số, nhưng sau đó các nhà báo mô tả các làng Najeeban và Alkozai cách căn cứ và cách nhau từ 5 đến 7 km, nên lại có vấn đề làm sao hung thủ có thể lội bộ quanh một khu vực rộng lớn như thế để ra tay. Một lính canh người địa phương đă cho BBC hay hung thủ rời trại binh 2 lần. Lần đầu, hắn đă quay về 30 phút sau nửa đêm, trọ trẹ chào người lính Afghan bằng tiếng Pashto không chuẩn, rồi lại xách súng rời trại lần nữa trong khoảng thời gian từ 2 tới 4 giờ sáng, để làm chuyến thứ hai. Sau khi được dẫn độ ra khỏi nước, người ta được biết hung thủ là Trung sĩ Robert Bales, 38 tuổi, đă phục vụ 3 đợt ở chiến trường Iraq, và vừa được điều tới Afghanistan chuyến đầu vào trước Lễ Giáng Sinh vừa qua. Anh ta đă phục vụ trong Lục quân Mỹ 11 năm.
Ở một ngôi làng, Trung sĩ Bales đă lội từ nhà này sang nhà khác để kéo cánh cửa trước, rồi xông vào những nhà không cài cửa và nổ súng bắn càn vào người dân đang giấc ngủ say. Ở vùng xôi đậu này, người dân không được phép lảng vảng ra khỏi nhà lúc màn đêm xuống v́ sợ phiến quân Taliban trà trộn. Một người dân tên Abdul Baqi kể với thông tấn xă AP: “Khi chuyện xảy ra, chúng tôi ở trong nhà. Tôi nghe nhiều tiếng súng, rồi im lặng, rồi đến các loạt đạn khác”. Một phụ nữ ở làng thứ nh́ nói chị nghe tiếng trực thăng trước, lúc 2 giờ sáng, rồi súng mới nổ. Những người dân khác lại bảo tiếng súng và tiếng trực thăng đă vang vọng từ lúc nửa đêm. Nói chung, không mấy người sống sót đă thực sự nh́n thấy mặt mũi hung thủ.
Anh Mohammad Zahir kể lại anh đă quan sát người lính di chuyển lui tới trong nhà thế nào, làm như đang t́m kiếm cái ǵ, rồi nổ súng vào bố anh khi ông này vừa trong pḥng bước ra để xem chuyện ǵ mà ồn ào thế. Một nhân chứng khác, Jan Agha 20 tuổi, kể là anh bị tiếng súng đánh thức và thấy bố ḿnh đang sợ hăi núp sau bức mành. Đột nhiên súng lại nổ, bố trúng đạn vào cổ và vào mặt, ngă xuống chết tại chỗ. Hung thủ cũng bắn chết mẹ, chị và em của Agha. Chàng thanh niên trẻ nói anh sống sót là nhờ nằm bẹp xuống sàn nhà, làm như đă chết v́ trúng đạn.
Nghẹn ngào trong nước mắt, cụ già Samad Khan nức nở nói với thông tấn xă Reuters rằng nhà cụ có 11 con cháu bị giết chết. Cụ nông dân già thoát chết v́ không có mặt ở nhà, tin rằng hung thủ đă rải hóa chất lên các tử thi để châm lửa đốt. Các h́nh ảnh đă ghi nhận xác một em bé bị cháy xém một phần, các đám tro trên nền nhà cạnh các vũng máu, và những tấm ảnh khác cho thấy ít ra một nạn nhân đă bị bắn một viên vào đầu. Quân đội Mỹ nói hung thủ đă mang kính hồng ngoại tuyến khi nổ súng, và hắn hành động đơn độc, trước khi nộp ḿnh.
Trung sĩ Bales có nhiệm vụ canh gác và bảo vệ doanh trại của lực lượng đặc biệt, nên việc vào ra căn cứ tương đối dễ dàng hơn các quân nhân khác. Bản thân Bales không được thụ huấn khóa LLĐB.
Những chuyên viên tuyên truyền của phe Taliban đang làm những phận sự dễ dàng nhất trong một cuộc chiến, là khai thác hành vi tàn ác của người lính Mỹ, như Việt Cộng đă làm trong vụ thảm sát Mỹ Lai vào ngày 16/03/1968, sau khi một cánh quân của SĐ23BB Mỹ tiến vào làng và VC trà trộn trong dân bắn ra từ các lũy tre. Cuộc tàn sát lần này tại Afghanistan, hay “cuộc ám sát” như chữ của Tổng thống Hamid Karzai, là một thảm họa mới nhất trút xuống đầu lực lượng đa quốc gia do Mỹ dẫn đầu đang chịu đựng ở đây. Màn chết chóc này xảy ra chưa tới 3 tuần sau vụ “đốt kinh Koran” ở phi trường Bagram, một biến cố làm dân địa phương sục sôi, đưa đến kết quả 30 người dân thiệt mạng và hơn 200 bị thương, chưa kể con số lính Mỹ bị giết v́ tay đồng minh. Hồi tháng Một, một đoạn video quay cảnh lính Mỹ tiểu tiện lên xác chiến binh Taliban bị giết trong cuộc đụng độ, cũng đă tạo một đợt sóng thần cuồng nộ. Các biến cố này chồng chất lên con số thường dân thiệt mạng v́ phi pháo đồng minh, nhất là trong các cuộc oanh kích bằng máy bay không người lái.
Trung sĩ Bales được biết có những hội chứng bất thường sau khi chứng kiến một đồng đội bị thương phải cắt cụt một chân trong cuộc tuần tiễu một ngày trước khi hắn nổi cơn. Ở nhà, hàng xóm của anh ta cư ngụ chung trong một thị trấn nhỏ và yên tĩnh bên ngoài thành phố Tacoma của Washington, mô tả anh là một quân nhân rất nặng tinh thần yêu nước có thể suy sụp niềm tin vào sứ mạng ḿnh trên chiến trường Afghanistan.
Trên chiến trường Iraq trước đây, Bales đă mất một phần bàn chân. Khi hàng xóm hỏi ông bố vợ của Bales về t́nh trạng của anh, họ được cho biết: "Nó đang gặp khó khăn. Khi một người phải cầm súng ra trận để giết một kẻ khác, hắn đă trở thành một con người khác rồi".
Bà Kassie Holland, sống cạnh gia đ́nh người lính này suốt sáu năm trường, có nhận xét: "Họ là một gia đ́nh mẫu mực, điển h́nh. Anh ta là người bố dịu dàng và dễ thương nhất. Ảnh luôn luôn dẫn con cái ra chơi ngoài trời. Chuyện thảm sát thật nghĩ không ra".
Gia đ́nh Bales cư ngụ trong một căn nhà hai tầng luôn luôn có cờ Hoa Kỳ phất phới ở cửa chính. Ở sân sau, bên trong hàng dậu là những cây kiểng được cắt tỉa gọn gàng cạnh một bồn tắm nước nóng và giàn nướng thịt. Căn nhà đă bỏ trống suốt một tuần nay: cả gia đ́nh được chuyển vào bên trong trại Lewis-McChord, hậu cứ đơn vị, để được bảo vệ khỏi bất cứ cuộc trả thù nào có khả năng xảy ra.
Chị hàng xóm Holland kể tiếp rằng Bales thường lái chiếc thuyền của gia đ́nh ra khơi để đùa với sóng gió. Chị bày tỏ ngạc nhiên: "Tôi cứ như co rúm lại. Bất cứ ai biết anh ta đều thích anh ta. Đó mới là con người Trung sĩ Bales mà tôi được biết".
Nhưng hồ sơ cảnh sát lại ghi nhận khác hẳn. Trong một cuộc đấu đá với cô bồ cũ hồi năm 2002 trong một khách sạn ngoài phố Tacoma, Bales bị bắt giữ v́ tội hành hung người phụ nữ mà anh từng hẹn ḥ trước khi cưới vợ. Ra ṭa, anh cương quyết nói ḿnh vô tội, và bằng ḷng qua một khóa huấn luyện dài 20 giờ về cách kềm chế cơn giận dữ. Vụ án này sau đó được hủy bỏ. Ngoài ra, anh bị phạt v́ tội đụng xe bỏ chạy ở thị trấn lân cận hồi hè 2008. Trong vụ này, Bales đă mặc nguyên quân phục đẫm máu chạy bộ vào rừng. Sau đó anh thú nhận với cảnh sát anh ngủ gục trên tay lái, rồi đóng phạt 250 đô để được tha.
Chồng chị Holland là Mike bảo rằng anh Bales ngày càng thất vọng về h́nh ảnh tốt đẹp của chiến chinh. "Anh ấy không c̣n tin vào giá trị của sứ mạng ḿnh tại Afghanistan nữa". Bales đăng lính ngay sau biến cố 9/11, đă ra chiến trường và có mặt trong trận đụng độ ác liệt tại Najaf bên Iraq.
Gần đây, nhức nhối với các nỗi băn khoăn về tiền bạc, Trung sĩ Bales đă có ư định xuất ngũ dăm tháng trước ngày phạm pháp. Anh vật lộn với món tiền phải đóng hằng tháng cho căn nhà thứ nh́, và năm ngoái anh trượt trong đợt thăng lên cấp trung sĩ nhất.
Vợ anh Bales, Karilyn, viết trong trang blog của ḿnh năm ngoái: "Sau chót, thật bất măn v́ ảnh đă làm được nhiều chuyện, và hy sinh tất cả cho đất nước, gia đ́nh và bạn bè". Ở đoạn khác, chị tiếp: "Tôi buồn ḷng và cũng bất măn theo. Nhưng tôi cảm thấy dễ chịu nếu như chúng tôi có thể bước vào một khúc ngoặt khác của cuộc sống". Chị mong anh ấy được phái tới một đơn vị nào đó đóng ở một chỗ thoải mái hơn, như bên Đức, bên Ư hoặc ngoài Hawaii. Bằng không, chồng chị được tuyển làm huấn luyện viên bắn tỉa ở tiểu bang Georgia.
Ước mong như thế, nhưng định mệnh đă đảo ngược tất cả. Trung sĩ Robert Bales được gửi tới chiến trường Afghanistan, để thi hành chuyến công tác thứ tư, và chứng kiến đồng đội ḿnh bị chết và bị thương.
Reply With Quote
Bookmarks