Cung đạo Kyudo – Một trong những tinh hoa võ thuật xứ Mặt Trời mọc

[BlackHole]

Kyudo/弓道: Cung đạo là nghệ thuật bắn cung của Nhật (kyudo) còn gọi là xạ nghệ. Cung đạo mang một ý nghĩa triết lý sâu xa. Do vậy mục đích chính của người bắn cung không phải là bắn trúng đích mà là nắm vững cái nghệ thuật bắn cung. Khi cung thủ nắm vững đến mức hoàn thiện từng động tác của mình – thoát ra khỏi cái ý muốn thường ám ảnh là muốn tên phải bắn trúng đích – thì mũi tên sẽ tự lao đến đích. Người Nhật không coi Cung đạo là một môn thể thao mà coi nó như là một nghi thức tôn giáo. Do đó “đạo” của Cung đạo chẳng phải nói về thể thao gia tập luyện thân thể mà nói về năng lực phát huy từ việc rèn luyện tâm linh, với mục đích bắn trúng mục tiêu tâm linh. Cho nên, trên căn bản, cung thủ nhắm vào chính mình và thậm chí có thể thành công trong việc bắn trúng chính mình.
Kyudo còn là phương pháp luyện tập thể lực, phẩm cách, và tinh thần của sự giác ngộ bản thân. Hoài bão của môn võ thuật này được chính thống hóa bởi hàng ngàn người sáng lập và phát triển nó hơn vài thế kỷ nay cùng với sự nghiên cứu Cung đạo hiện đại được tiến hóa từ thời xa xưa. Lịch sử Lịch sử bắn cung cũng gắn liền với lịch sử nhân loại . Khởi nguyên, cung tên là vũ khí để săn bắn và dùng trong chiến tranh, chức năng chủ yếu là dùng để giết . Vì vậy, khi cung thủ giương cung với ý định giết, kịch tính giữa sự sống và cái chết đang tái diễn. Một bậc thầy Cung đạo nói: “Mũi tên đầu tiên phải nhắm trúng mục tiêu để hạ gục đối thủ, nếu không, đối thủ sẽ hạ lại ta”. Quan niệm này nhắc nhở cung thủ phải luôn để hết tâm trí vào mỗi lần bắn như thể đó là lần bắn cuối cùng của anh ta vậy . “Một mũi tên, một sinh mạng.” Vì bị ảnh hưởng mạnh bởi quan niệm này, nghệ thuật bắn cung ở Nhật không bao giờ bị giới hạn ở mức thực tiễn chỉ để bắn mà còn là biểu tượng tinh thần; “cung tên là chỗ dựa vững chắc cho những chiến binh; đặc tính tiêu biểu của cung tên có ý nghĩa gần như là thần bí vậy.”

Như vậy, Cung đạo là những bài học luyện tập tâm linh, là phương pháp tu tập thiền định, người thực hành không thể thành tựu được điều gì ở bên ngoài bằng cung tên, mà chỉ có thể thành tựu trong nội tâm, với chính bản thân. Cung tên là một loại võ khí của thời xưa, nhưng nay thì nó là một phương pháp không chỉ riêng nhắm đến mục đích vị lợi hoặc thuần túy thỏa mãn óc thẩm mỹ, mà cốt để tu tâm dưỡng tính, hay nói đúng hơn là để tâm hội nhập với chân lý thâm cùng.Tinh tuý của Cung đạo ngày nay là đạt đến chân thiện mỹ, lấy trạng thái tâm linh làm nền tảng .

Cây cung dùng trong Cung đạo lớn hơn nhiều so với loại cung thường. Cây cung này cũng không được cân đối. Sợi dây của cây cung không được chạm vào vòng cung. Mũi tên cũng dài hơn thường lệ. Chiều dài của mũi tên cũng như tầm cao của cây cung tương xứng với vóc dáng của cung thủ. Cung thủ thường dùng cái găng tay bằng da để nắm cung. Khoảng cách và vòng tròn của cái bia xa gần, lớn nhỏ tuỳ thuộc vào người tổ chức. Thông thường, một cái bia tiêu chuẩn có 36cm đường kính, đặt cách cung thủ 28m và trên mặt đất 9cm .

Rèn luyện bắn cung trước tiên là tu tập nội tâm. Cung tên chỉ là phương tiện cho những gì có thể xảy ra mà không cần tới chúng, chúng chỉ là con đường dẫn tới mục tiêu, chứ chẳng phải là chính mục tiêu, chỉ là những hỗ trợ cho bước nhảy vọt tối hậu. Giương cung, ngưng lại, buông tên đều phải tuân thủ theo những giáo huấn đặc biệt. Chỉ cần chú ý rằng thân thể phải thư giãn khi đứng, ngồi, hoặc nằm. Nếu cung thủ tập trung tâm lực vào hơi thở thì lúc ấy chỉ còn nhận biết mình đang thở. Như vậy là sai . Muốn tự tách mình ra khỏi cảm giác và tri thức này, người ta không cần tới một quyết tâm nào, bởi vì hơi thở sẽ tự nó đi chậm lại, trở thành mỗi lúc một tiết kiệm hơi thở hơn trước, cuối cùng biến thành mờ nhạt và hoàn toàn thoát ra khỏi sự chú ý của cung thủ.

Trong thuật bắn cung, cái bắn trúng và cái bị bắn không còn là hai đối tượng tách biệt nhau, mà hợp thành một thực thể duy nhất. Người bắn không còn ý thức gì về mình khi chăm chú vào tâm điểm trước mặt. Trạng thái không còn ý thức gì về mình hay “vô tâm”, “vô thức”, “phi tư lương” này chỉ có được khi cung thủ – người bắn – hoàn toàn vắng lặng, dứt bỏ cái tôi và nhập một với việc trao dồi để hoàn thiện tài năng kỹ thuật; mặc dù trong việc này có cái gì đó thuộc về một đẳng giới rất khác biệt không thể đạt đến bằng bất cứ sự học tập nghệ thuật theo cách tiệm tiến nào.

Tính toán quá kỹ sẽ sai lầm. Toàn bộ công trình bắn cung như vậy là thất bại. Tâm lăng xăng của cung thủ đã phản bội lại chính mình trong mọi hướng và trong mọi môi trường hoạt động. Để dễ nhập vào tiến trình giương cung và buông tên, cung thủ quì một đầu gối và bắt đầu nhập định, đứng lên, bước về phía tấm bia theo nghi thức nghiêm trang, kính cẩn dâng cung tên lên trước mặt giống như dâng hiến phẩm vật cúng tế, rồi lắp mũi tên, nâng cung lên, giương cung và chờ đợi với thái độ tâm linh vô cùng tỉnh thức. Sau khi mũi tên và sức căng được thả ra nhanh như tia chớp, cung thủ giữ nguyên tư thế đó, đồng thời chậm rãi thở ra hết hơi rồi hít hơi vào. Chỉ tới lúc đó cung thủ mới được buông thõng tay xuống, cúi chào cái bia và – nếu đã bắn hết tên – lặng lẽ lui về phía sau.

Vào thời xa xưa, cây cung kiểu Nhật đơn giản là một cây cung thẳng được cắt thẳng ra từ phần cứng nhất của thân cây nhiệt đới zelkova (Tsuki hoặc Keyaki) hoặc của cây catalpa (Azusa). Bắt đầu từ thời Trung cổ, cây cung được làm theo phương pháp bọc-dính với thân tre ở dạng đường cong hình chữ S uốn ngược. Cây cung khiến chúng tôi chú ý trong Cung Thuật là cây cung dài khoảng 2 mét 2. Tay cầm được đặt theo hướng bất đối xứng đến một phần ba phía dưới của cây cung để cung thủ có thể bắn với tư thế quỳ hoặc khi trên lưng ngựa. Tuy vậy, loại cung này, dù ít chức năng hơn các loại cung khác, vẫn được bảo quản kỹ lưỡng bởi cung thủ vì những khiếm khuyết của nó thường được bù lại bởi những chất liệu tự nhiên, sự giản dị hầu như là nguyên thủy, sự tinh tế và vẻ đẹp nơi nó.

Mục tiêu mà họ phải đạt được chính là mục tiêu nội tại nằm trong trái tim của ý chí (hara) hơn là cái mục tiêu cách đó 28 mét. Cung Thuật được rộng mở với tất cả, và có thể được tiếp cận khi chúng ta mới ở tuổi thiếu niên, và rồi không có một sự giới hạn nào về tuổi tác. Nam và nữ có thể rèn luyện cùng nhau trong các nghi lễ bắn cung (sharei/ 射礼).

Với những ai theo đuổi Cung Thuật, cây cung và mũi tên là những vật thể được tôn kính (Tempyo), được gửi gắm cả tinh thần và được sử dụng một cách đầy ngưỡng vọng. Kỹ thuật bắn tiêu biểu khi bắn một cây cung như vậy cần phải có kỹ thuật đặc biệt để thể hiện sự kính trọng đối với phẩm chất ưu việt của cây cung ấy. Cung thủ dù thuận tay phải hay thuận tay trái, sẽ luôn giữ cây cung bằng tay trái. Cung thủ sẽ mở cung phía trên đầu và đưa tay phải (dùng để kéo dây) phía trên vai trái của họ. Vào lúc này, vai đã ở trong cung. Đường cong của cung phía dưới cán cung được xem là Dương, sôi nổi và đầy uy lực, và cán cung phía trên được xem là Âm, thanh nhã và sẵn sàng lĩnh hội. Cung thủ thể hiện sự cân bằng toàn thể này để mở cây cung một cách tao nhã, nghiêm trang và thanh thản. (Cungdao.com)