Phía sau những người đă ngă xuống v́ Trường Sa
Trên Internet lan truyền một video/clip ghi lại h́nh ảnh về “Ṿng tṛn bất tử” được các chiến sỹ công binh Việt Nam tạo nên xung quanh cột cờ Tổ Quốc để ngăn cản lính hải quân Trung Quốc xông lên cướp cờ, bảo vệ chủ quyền biên cương - Đó là h́nh ảnh trên băi đá Gạc Ma những ngày tháng ba năm 1988. Trong đó, 9 chiến sỹ bị Trung Quốc bắt giữ, 61 chiến sỹ mất tung tích và 3 chiến sỹ hi sinh… Cuộc đời của những con người ấy sau hai mươi ba năm là những lá thư c̣n sót lại, những giọt nước mắt lăn dài trên má mẹ, là sự cơ cực, vất vả trong những bon chen cuộc sống…
Mẹ Trường Sa
Tôi trở lại Đà Nẵng vào một ngày mùa đông, phố xá c̣n ẩm ướt và gió rét căm căm. Hướng mắt về phía ngoài khơi kia là Hoàng Sa, và câu chuyện Trường Sa lại cháy lên, như ngọn lửa ấm ḷng nhưng cũng mang đầy trăn trở.
Ngồi đối diện với mẹ Hồ Thị Lai, đôi mắt trũng sâu của mẹ làm sống mũi tôi cay cay, mẹ đang khóc khi kể về liệt sĩ Trương Quốc Hùng - người con trai dũng cảm của mẹ, anh nhập ngũ khi tuổi mới đôi mươi.
Ở tuổi 21, người ta vừa mới bắt đầu cuộc đời đă phải vội vàng kết thúc nó. Nhưng mẹ bảo: chết v́ lư tưởng th́ không có ǵ hối tiếc, mẹ chỉ có một điều hăy c̣n thương măi, đó là khi xưa ở nhà gạo c̣n không đủ nấu cháo, bây giờ sung túc hơn th́ lại không thể nấu cơm cho con ḿnh được nữa. Tuổi tác không làm trí nhớ mẹ mờ đi. Biết bao nhiêu kí ức, từ những câu chuyện cũ thuở mẹ c̣n thiếu nữ, cho tới những chuyện kể của nửa thế kỷ sau - tất cả vẫn được mẹ nâng niu, cất giữ. Đó có lẽ là "két sắt vô hạn" ngay trong chính tâm khảm của mẹ. Đúc kết sau gần một đời người, mẹ chưa phải ân hận với bất cứ điều ǵ đă làm. Chợt nhớ tới phương châm sống của nhân vật Pavel trong tác phẩm "Thép đă tôi thế đấy" mà một thời thế hệ thanh niên Việt Nam đă thuộc nằm ḷng: "Đời người chỉ sống có một lần, phải sống sao cho khỏi phải xót xa, ân hận v́ những năm tháng sống hoài, sống phí" - Với phẩm chất ấy, tôi xin được gọi mẹ là mẹ Việt Nam anh hùng.
Khi đau thương là tột cùng, người ta hoặc sẽ chấp nhận nó, hoặc lăng quên nó cho tâm t́nh vơi theo cát bụi. Trong khi gia đ́nh liệt sỹ Trương Quốc Hùng chọn cách thứ hai th́ gia đ́nh liệt sỹ Lê Văn Xanh đă giữ lại tất cả những kỉ vật của anh: từ những lá thư, những trang nhật kư, những bộ quần áo đến cả chứng minh nhân dân...
Nghỉ Tết, anh trở về quê hương Ḥa Cường đoàn tụ gia đ́nh. Bao tâm tư nỗi niềm người lính, anh được dịp trút bầu tâm sự hết với mẹ. Mẹ nói: anh tài hoa nghệ sỹ lắm, viết- vẽ- đàn- ca đủ cả. Đă hai mươi ba năm trôi qua, không biết ngoài gia đ́nh anh c̣n mấy ai biết được chuyện t́nh của người lính tên Xanh? Thời c̣n ở nhà, anh quen một người con gái, theo gia đ́nh kể lại th́ giữa họ chắc chắn là t́nh yêu.
Tin anh hi sinh tại đảo Gạc Ma báo về quê nhà, người con gái đau đớn khóc ṛng mấy ngày dài. Dù rằng giữa họ chưa rơ đă có hứa hẹn ǵ hay chưa, nhưng bởi nỗi nhớ mong, chị xin phép gia đ́nh lập bàn thờ anh tại nhà riêng. Hàng năm, người con gái ấy vẫn qua lại gia đ́nh nhang khói cho anh mỗi dịp lễ Tết và giỗ chạp, việc này diễn ra cho tới khi chị quyết định lấy chồng. Không biết phải nghĩ thương đau với chị là thế nào, hay do đường duyên t́nh trắc trở mà người chồng của chị cũng chết v́ ngă trong khi thắp hương cho anh Xanh. Có lẽ là do sự đời quá trái ngang, chị đă mang theo chân nhang anh mà t́m đến nương tựa cửa Phật.
Sau tất cả những đau thương, người ta sẽ cố ǵn giữ và ghi nhớ nó như một phần đă diễn ra trong cuộc đời ḿnh, hay sẽ tự chôn kín như một điều ǵ đó riêng tư, khó chạm? Trong suốt cuộc tṛ chuyện, mẹ Lê Thị Muôn không tâm sự nhiều, nhưng gương mặt mẹ lại ẩn hiện nhiều nỗi niềm khó nói. Người con trai của mẹ - liệt sỹ Phan Văn Sự nhận lệnh nhập ngũ khi người anh cả đang tại ngũ và cha bệnh nặng trên giường. Được gia đ́nh động viên "cứ yên tâm làm nhiệm vụ", anh Sự lên đường. Trước khi ra Trường Sa theo chiến dịch chủ quyền 1988 ( gọi tắt là chiến dịch CQ88), anh được nghỉ phép về thăm gia đ́nh. Có lẽ đến giờ mẹ vẫn không tin, đó cũng là lần cuối gặp anh.
Cuộc hành tŕnh t́m về những câu chuyện nơi Trường Sa của tôi tiếp tục dừng lại ở một ngôi nhà nhỏ quạnh vắng, chỉ có hai người tuổi đă xế chiều ngày ngày vui vầy với nhau. Đó là cha mẹ liệt sỹ Nguyễn Phú Đoàn. Cha anh trước đây cũng từng là lính, cũng có biết bao tấm huân chương ghi dấu chặng đường đấu tranh mà ông đă trải qua. Nhưng giờ đây, tuổi già đă khiến ông không c̣n đủ khỏe để chống lại bệnh tật, "cha" cứ cố ngồi dậy nghe cho rơ câu chuyện giữa mẹ-con tôi. Người phụ nữ mà tôi ngồi đối diện lúc ấy, b́nh thường và giản dị như bao người dân thường khác, nhưng mẹ đă hi sinh tuổi thanh xuân ṿ vơ chờ chồng và rồi dâng cho đất nước một chiến sỹ quả cảm. Những chấm đồi mồi, từng nếp nhăn cứ xếp lớp như con sóng xô bờ, đến cuối đời, mẹ vẫn chưa hết những vất vả những lo toan. Cuộc đời lúc này cô quạnh, vắng bóng người... có ai hiểu v́ sao? Màu áo hải quân, và giọt nước mắt người đầu bạc khóc kẻ tóc xanh...!
Người đầu bạc khóc kẻ tóc xanh...
(Ảnh: mẹ liệt sỹ Nguyễn Phú Đoàn và Phạm Văn Lợi)
Sự đánh đổi được qui từ máu - nước mắt - tự do và hạnh phúc của nhiều người cho an lành của muôn người. Nhưng rồi, người ta cũng vô t́nh bị lăng quên...?!
Đây không phải là tất cả những câu chuyện làm thay đổi cung bậc cảm xúc trong tôi, cũng chưa phải là tất cả những ǵ tôi có thể diễn tả được như khi tôi được cảm nhận bằng mắt, bằng tai và bằng cả trái tim. Biết là thế, tôi xin phép được dừng lại, hi vọng có chút dấu lặng trong ḷng các bạn. Tuy vậy, tôi chắc chắn một điều rằng, c̣n trải nghiệm th́ tôi sẽ vẫn c̣n kể tiếp, kể tiếp các bạn nghe về Trường Sa nơi Đà thành vào một dịp khác không xa...
Theo chiều dài Tổ Quốc
"Lịch sử vùng III hải quân 1975 - 2005" do NXB Quân đội nhân dân đă ghi lại: "Ngày 14 tháng 3 năm 1988, khi các tàu vận tải cùng với bộ đội của ta đang thực hiện nhiệm vụ bảo vệ đảo Cô Lin, Gạc Ma và Len Đao, th́ các tàu chiến của đối phương lao đến ngang ngược và bất chấp luật pháp quốc tế, họ đă dùng pháo lớn bắn vào các tàu HQ-604 ở đảo Gạc Ma, HQ-605 ở đảo Len Đao và HQ-505 ở đảo Cô Lin; cho quân đổ bộ lên đảo Gạc Ma nhổ cờ Tổ quốc, nổ súng vào bộ đội gây cho chúng ta nhiều tổn thất...".
Không sợ nguy hiểm, người chiến sĩ Trần Văn Phương đă lao vào giành giật lá cờ Tổ Quốc và trúng đạn. Anh để lại cho đời sau một di chúc: "Thà hi sinh chứ không chịu mất đảo, hăy để cho máu ḿnh tô thắm lá cờ truyền thống của quân chủng hải quân anh hùng". Giây phút đó, anh đang là Phó chỉ huy trưởng đảo Gạc Ma (thuộc cụm đảo Sinh Tồn). Người thanh niên 23 tuổi này đă lỡ mất lời hứa "...về trông nhà cho em" với vợ ḿnh.
Trở về Sài G̣n, đến bây giờ, tôi vẫn không ngờ ḿnh gặp vợ người anh hùng ấy ngay giữa chốn phồn hoa đô thị này. Tôi gặp cô Mai Thị Hoa - vợ liệt sỹ Trần Văn Phương ( Quảng Trạch -Quảng B́nh) giữa một chiều mưa gió. Nhắc tới anh, cô vẫn nghẹn ngào như câu chuyện vừa mới hôm qua. Trước khi theo tàu HQ 604 ra Trường Sa, anh c̣n dặn ḍ:
- "Mẹ cho con gửi nhà con ở đây, sau này hoàn thành nhiệm vụ, con sẽ về làm một căn nhà nhỏ rồi con đón vợ con qua"
- " Nếu em muốn biết thông tin về anh th́ cứ nghe trên báo đài, đừng đợi thư anh"
" Sau này mà anh về, anh sẽ chỉ giữ nhà cho em đi làm thôi, anh không đi làm đâu"...
Vẫn là một ngày cuối đông gió rét, chúng tôi đi trên con đường xứ Thanh gập ghềnh sỏi đá, tới một ngôi nhà đă phủ rêu phong, quạnh vắng tiếng người. Nơi đây, chúng tôi được gặp những người con của liệt sỹ Vũ Phi Trừ - thuyền trưởng tàu HQ604. Tiếp bước cha ḿnh, người con trai lớn của anh - anh Đăng hiện đang là chiến sỹ hải quân thuộc Lữ đoàn 125 - nơi cha anh đă từng sống và cống hiến, tiếp tục theo cha ghi dấu chân đứng trên mũi tàu bảo vệ biên cương Tổ Quốc. Người con trai út bây giờ đă là cựu sinh viên của Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM.
Trái đất tṛn, ḍng đời xô đẩy những bước chân vô t́nh chạm nhau. Đôi khi bần thần, tôi chợt nghĩ: ḷng Sài G̣n rất rộng, ôm trọn mọi kiếp người, từ Đông tới Tây, từ Nam chí Bắc.
Nghe vang vọng câu ca nơi vĩ tuyến:
"Đ̣ xuôi Thạch Hăn ơi chèo nhẹ
Đáy sông c̣n đó bạn tôi nằm
Có tuổi hai mươi thành sóng nước
Vỗ yên bờ băi măi ngàn năm"
Đất mẹ Quảng Trị anh hùng ghi dấu những người con ra đi không hẹn ngày trở về. Gió Lào và cát trắng, nghe như rát đến cả tâm can. Anh trai liệt sỹ Tống Sỹ Bái (Đông Hà - Quảng Trị) ngậm ngùi: "Không một kỷ vật, không một manh áo, không một nấm mồ!" - 'Nghe xót xa như rụng bàn tay'!. Cuộc nói chuyện của chúng tôi với gia đ́nh liệt sĩ Hoàng Ánh Đông trở nên đầy xúc động khi mẹ của liệt sĩ nghẹn ngào trong nước mắt: "Năm tháng qua lo làm ăn lăn lộn với cuộc sống làm quên đi chứ tới những ngày này các con về thăm, mẹ thấy đau khổ lắm!". Sống mũi cay cay và đôi mắt nḥe đi, tôi cố gắng ghi lại những h́nh ảnh giây phút đó.
( C̣n tiếp....)
Reply With Quote
Bookmarks