. Pháp ngữ: “108 perles de sagesse du Dalai-Lamapour parvenir à la sérénité”
Nhà xuất bản:Presse de la Renaissance, Paris 2006.
Do nữ kư giả Phật tử Cathérine Barry tuyển chọn
Chuyển ngữ Pháp-Việt :Hoang Phong
1-
Khi cảm thấy hoang mang, mất tự tin, hăy nghĩ ngay đến tiềm năng tuyệt vời được sinh làm thân con người, tấm thân ấy chỉ ước mong được nẩy nở.
V́ thế, hăy nh́n vào kho tàng quư giá đó đang được cất giữ trong ta để t́m lấy nguồn hạnh phúc: Hân hoan là một sức mạnh, hăy khơi động và chăm lo cho xúc cảm ấy.
2-
Những ǵ cốt yếu có thể đem đến hạnh phúc chính là biết: Hài ḷng với những ǵ đang là chính ḿnh trong những giây phút hiện tại. Sự hoan hỷ nội tâm sẽ biến cải cảm quan của ta khi phóng nh́n vào vạn vật chung quanh, và ta sẽ t́m được sự anh b́nh cho tâm thức.
3-
Khi có kẻ nào làm ta tổn thương, đừng do dự một chút nào cả, Hăy tha thứ cho họ. V́ khi biết nghĩ đến những ǵ đang kích động họ và đưa họ đến những hành vi ấy, ta sẽ hiểu chính đấy là những khổ đau mà họ đang phải gánh chịu, không phải họ quyết tâm và cố t́nh làm ta thương tổn và gây thiệt hại cho ta. Tha thứ là một một phương cách xử sự tích cực dựa vào sự suy nghĩ, không phải là một hành động bỏ qua. Tha thứ là một hành động ư thức, căn cứ trên sự hiểu biết và chấp nhận hiện trạng thực tế của những cảnh huống xảy ra cho ta.
4-
Hăy bố thí cho kẻ khác, không mong đợi sự hồi đáp và cũng không tính toán ǵ hết; Bố thí để t́m lấy sự sung sướng và để yêu thương, chính đấy là cách tạo ra những phúc hạnh lớn lao nhất. Đạo đức chính là những ǵ căn cứ trên ḷng quyết tâm giúp đỡ kẻ khác. Điều duy nhất có khả năng gom tất cả chúng sinh có giác cảm lại gần với nhau chính là T́nh thương.
5-
Hăy cám ơn kẻ thù của ta, họ là những vị thầy lớn nhất cho ta. Họ tập ta đương đầu với khổ đau và giúp ta phát huy sự nhẫn nhục, ḷng rộng lượng và từ bi, nhưng không chờ đợi bất cứ một sự hồi đáp nào.
6-
Những trang sức đẹp nhất mà ta có sẳn chính là: T́nh thương và ḷng từ bi. Nếu ta t́m hiểu những điều kiện nào có thể giúp ta đạt được hạnh phúc và tạo được an vui, ta sẽ nhận thấy những điều kiện ấy nằm trong khả năng con người và sự vận hành của tâm thức, và ta hoàn toàn có đủ khả năng để tạo ra những điều kiện ấy.
7-
Không thể thực hiện sự giải trừ vũ khí bên ngoài, nếu không có sự giải trừ vũ khí trong nội tâm. Bạo lực làm phát sinh bạo lực. Chỉ có an b́nh trong tâm thức mới có thể tạo ra một sự sống trong sáng, không hàm chứa những xung năng đối nghịch. Sự giải binh toàn cầu là một trong những giấc mơ tha thiết nhất của tôi. Chỉ là một giấc mơ thôi...
8-
Khổ đau tinh thần và t́nh cảm ta đang gánh chịu chính là người hướng dẫn vạch cho ta thấy thái độ của ta đúng hay sai. T́m thấy ư nghĩa cho cuộc sống mà ta đang sống có thể làm nhẹ bớt hoặc vượt hẳn lên trên những khổ đau mà ta đang phải chịu đựng, điều ấy có nghĩa là ta cần phải biến cải sự vận hành của chính tâm thức ta.
9-
Hăy biết: Hân hoan với hạnh phúc của kẻ khác, v́ mỗi một dịp may như thế đồng thời cũng là một phút giây vui sướng cho riêng ta. Hăy hân hoan khi ta được hạnh phúc, bởi v́ yêu thương kẻ khác khó có thể thực hiện được nếu ta quên yêu thương lấy chính ta, và sự hân hoan đó sẽ giúp ta tin tưởng và vững tâm hơn. Tùy vào cách cảm nhận trước những cảnh huống xảy ra trong sự hiện hữu, mà các thể dạng như trung ḥa, hạnh phúc hay khổ đau sẽ phát sinh trong cuộc sống của chính ḿnh.
10-
Yêu thương và từ bi sẽ xoá bỏ mọi sợ hăi khi phải sống, V́ khi nào những xúc cảm tich cực ấy hiển lộ trong ta, sự vững tin sẽ hiển hiện trong nội tâm và sự sợ hăi sẽ tan biến. Chính tâm thức ta tạo ra cái thế giới mà ta đang sống.
11-
Tập khắc phục tâm thức; chẳng những sẽ giúp ta sống trong an b́nh với chính ta mà đối với kẻ khác nữa, điều ấy cũng giúp ta t́m thấy sự hoan hỷ cho nội tâm trong bất cứ trạng huống nào mà ta vấp phải. Không có một điều ǵ hay bất cứ ai có thể làm cho một người khác cảm thấy bất hạnh, nếu người này có một tâm thức tinh khiết đă loại bỏ được những xúc cảm phát sinh từ những xung năng đối nghịch.
12-
Chúng ta không thể nào t́m thấy hạnh phúc nếu chỉ biết ham thích ảo giác và không nh́n thẳng vào hiện thực. Hiện thực không tốt đẹp cũng chẳng xấu xa. Vạn vật là như thế, không thể nào bắt buộc chúng phải hiển hiện đúng với ư muốn của riêng ta. Thấu hiểu và chấp nhận điều ấy chính là một trong những ch́a khóa của hạnh phúc.
13-
Phật giáo giảng rằng: Giây phút trước khi chết thật hệ trọng, bởi v́ những giây phút đó là dịp may cuối cùng giúp ta hiện hữu trong giai đoạn trung ấm (bardo) – tức thế giới chuyển tiếp giữa cái chết và sự tái sinh – xảy ra sau khi đă trút hơi thở cuối cùng. Để có thể sống với một tâm thức an b́nh trong những giây phút cuối cùng phải chuẩn bị suốt một cuộc đời tu tập, và trong những giây phút ấy cần phải tập trung tâm thức hướng vào những xúc cảm nhân từ thật sâu xa, hoặc hướng vào mối giây t́nh cảm buộc chặt thầy và môn đệ, hoặc hướng vào Tánh không và Vô thường, làm được như thế ta sẽ tái sinh trong một hoàn cảnh tốt đẹp. Những giây phút trước khi lâm chung thật quan trọng v́ đó là lúc ta nắm giữ trong tay phần số của ta trong kiếp tái sinh.
Khi đă hiểu được cái chết có thể xảy ra bất cứ lúc nào sẽ giúp ta sống trọn vẹn trong giây phút hiện tại và nằm xuống trong an b́nh.
14-
Giận dữ và hận thù cần có một đối tượng để bộc phát, giống như lửa cần có củi khô để cháy. Khi phải đối đầu với những hoàn cảnh hận thù, chẳng hạn có kẻ muốn khiêu khích hay t́m cách ám hại, ta hăy dùng sức mạnh của nhẫn nhục để chận đứng ngay sự chi phối của những xúc cảm tiêu cực có thể xảy ra. Nhẫn nhục phát sinh từ khả năng chịu đựng, đừng để bất cứ ǵ làm cho ta dao động, dù trong t́nh huống nào cũng thế. Nếu biết dựa vào nhẫn nhục, sẽ không có một kẻ nào đủ sức khuấy động được tâm thức ta.
15-
Hăy tổ chức sự sống của ta nhắm vào những ǵ: hàm chứa một giá trị đích thực có thể đem đến một ư nghĩa cho sự sống của ta, nhưng không nên hướng vào lạc thú và cuộc sống phù phiếm, cuốc sống ấy chỉ đẩy ta xa thêm, ra bên ngoài sự sống của chính ta. Hăy xây dựng một cuộc sống dựa vào một trách nhiệm quan trong nhất, đó là trách nhiệm mà ta phải phục vụ kẻ khác.
16-
Không có một hành vi đạo hạnh nào gọi là nhỏ hay lớn, bởi v́ mỗi hành vi đạo hạnh đều góp phần vào sự xây dựng hoà b́nh trên thế giới này. Điều đáng kể duy nhất là hiến dâng tất cả cho kẻ khác và lấy đó làm niềm hạnh phúc. Phẩm tính lớn nhất của khả năng con người là ḷng vị tha.
17-
Đừng đánh mất th́ giờ v́ ganh tị và cải vả. Hăy suy tư về vô thường để ư thức được giá trị của sự sống. Nếu muốn thực hiện an b́nh trong tâm thức và trong tim, cần phải thay đổi những thói quen suy nghĩ có sẵn trong đầu. Nếu không muốn hóa điên vào lúc bắt buộc phải rời bỏ thế giới này, th́ ta phải tu tập ngay từ bây giờ để hiểu rằng:
Không nên bám víu vào mọi sự vật và đừng mơ tưởng đó là những thứ mà rồi đây ta có thể mang theo khi chết.
18-
Đừng bỏ mặc tấm thân này, cũng đừng quan tâm đến nó một cách quá đáng, nhưng phải kính trọng nó và chăm sóc cho nó như một thứ dụng cụ quư giá và cần thiết có thể góp phần giúp cho tâm thức đạt được Giác ngộ.
19-
Hành vi mà ta thực thi phản ảnh từ tư duy và xúc cảm của chính ta. Tự nơi chúng, những hành vi ấy không mang tích cách tích cực hay tiêu cực, tích cực hay tiêu cực tùy thuộc vào những ư đồ tiềm ẩn đă thúc đẩy ta. Ư đồ sẽ giữ vai tṛ quyết định cho nghiệp, tức quy luật về nguyên nhân và hậu quả, nghiệp sẽ tạo ra cho ta một cuộc sống và trong cuộc sống ấy ta sẽ có cảm giác như là đang hạnh phúc hay đang khổ đau.
20-
Bố thí trước hết phải tập thế nào để đừng va chạm đến tự ái và làm tổn thương kẻ khác. Làm được như thế có nghĩa là tránh không làm hại đến chính ta, v́ làm tổn thương kẻ khác chính là tự làm tổn thương đến ta trước đă.
21-
Không thể nào nắm bắt được hiện tại. Không có ǵ tồn tại trong thế giới này, không có ǵ tự nơi chúng có thể hiện hữu được. Vậy th́, cố gắng nắm bắt và chiếm giữ những đối tượng của các giác quan mà ta cảm nhận được trong hiện tại để làm ǵ? Chúng không mang một thực thể nào cả. Chúng chỉ là hậu quả của trùng trùng điệp điệp những nguyên nhân và điều kiện khác đă tác tạo ra chúng. Chúng không sinh ra để tồn tại bởi v́ chúng biến đổi từng giây phút một. Do đó, chớ nắm bắt ǵ cả.
22-
Tham vọng không kềm giữ được sẽ biến tâm thức con người thành nô lệ và sẽ không bao giờ để cho tâm thức được yên, khi nào ham muốn lạc thú vẫn c̣n thúc đẩy tâm thức để tạo ra vô số cảnh huống khác nhau trong mục đích giúp thoả măn những tham vọng trong sinh hoạt hằng ngày, th́ khi đó tâm thức vẫn c̣n nô lệ và bất an. Tham vọng khi đă được kềm chế và khắc phục sẽ giải thoát con người ra khỏi mọi hoàn cảnh, dù là hoàn cảnh hạnh phúc hay khổ đau cũng thế, và sẽ đem đến an b́nh trong tim và trong tâm thức.
23-
Trau dồi nhẫn nhục là tập phát huy ḷng từ bi hướng vào những kẻ đă đem đến thương tổn cho ta, nhưng không phải v́ thế mà chấp nhận cho họ tàn phá ta. Ḷng từ bi là vị lương y tốt nhất để chữa chạy cho tâm thức. Từ bi sẽ giải thoát cho ta trước những bám víu và những xung năng đối nghịch.
24-
Chỉ v́ vô minh và thiếu nhận xét minh bạch, nên ta tiếp tục tạo ra những điều bất hạnh cho chính ta. Tâm thức luôn luôn bị giằng co giữa những ǵ ta ưa thích và ghét bỏ. Ta hành động giống như có thể lẩn tránh được những cảnh huống đang hiện ra với ta. Ta quên mất là tất cả không có ǵ tồn tại và tự nó hiện hữu. Ta cũng quên là ta có thể chết bất cứ lúc nào.
25-
Bám víu vào những đối tượng của giác cảm sẽ làm cho tâm thức thèm thuồng và bịnh hoạn. Tom góp được nhiều của cải không có nghĩa là làm cho tâm thức được an b́nh một cách tương xứng. Hăy nh́n vào những kẻ có đầy đủ tiện nghi vật chất, họ có thể tự cung phụng cho đến hết cuộc đời, nhưng họ vẫn sống trong buồn bực, lo âu, bất toại nguyện và khép kín. Họ không hiểu rằng hiến dâng sẽ đem đến niềm hân hoan to lớn nhất. Họ không thể hiểu được là không cần phải có thật nhiều của cải mới đủ sức hiến dâng một nụ cười để giúp cho kẻ khác được sung sướng. Những điều kiện vật chất của họ thật đầy đủ, nhưng không đem đến cho họ một mảy may hạnh phúc, v́ chưng chỉ có một thứ duy nhất có thể cải thiện được cuộc sống nội tâm trong bất cứ hoàn cảnh vật chất nào, ấy chính là sự tu sửa tâm linh.
26-
Tôi ước nguyện sẽ xử dụng không dám phí phạm một giây phút nào trong sự hiện hữu của tôi để góp phần vào việc giải thoát chúng sinh khỏi khổ đau và những nguyên nhân gây ra khổ đau và giúp chúng sinh t́m thấy hạnh phúc cũng như nh́n thấy những nguyên nhân nào sẽ đem đến hạnh phúc. Tôi xin phát nguyện để ghi nhớ rằng phát lộ ḷng từ bi đối với chúng sinh khởi sự bằng từ bi đối với chính ḿnh, nhưng không hàm chứa một chút bóng dáng nào của sự ích kỷ, v́ mỗi người trong chúng ta đều là thành phần của cộng đồng chúng sinh.
27-
Phương pháp thiền định phân tích đem đến sự vững tin giúp ta biến cải tâm thức. Sự biến cải đó đ̣i hỏi nhiều thời gian, và cách tập luyện cũng rất gần với các phương pháp khoa học. Những xúc cảm làm đảo điên và kích động ta là những đối tượng giúp cho cho ta quan sát, để từ đó chọn lấy những liều thuốc hóa giải hiệu nghiệm nhất khả dĩ giúp đạt được mục đích mong muốn, tức giải thoát ta ra khỏi ảnh hưởng của những xúc cảm bấn loạn để đạt được Giác ngộ. Nên ghi nhớ rằng hai thể dạng xung khắc nhau không thể nào hội nhập chung với nhau cùng một lúc trong tâm thức. V́ thế, thí dụ nếu ta đang nổi giận với một người nào đó, hăy nghĩ ngay đến việc phát lộ t́nh thương đối với người ấy. Nếu ta phát lộ được yêu thương, giận dữ sẽ biến mất trong tâm thức. T́nh thương là liều thuốc hoá giải sự giận dữ.
28-
Tất cả đều mang tính cách vô thường, nhờ đó ta có thể biến cải được tâm thức và những xúc cảm bấn loạn làm dấy động tâm thức. Chẳng hạn như hận thù hay giận dữ, chúng phải tùy thuộc vào bối cảnh để hiển hiện. Tự nơi chúng, chúng không phải là những hiện thực, chúng không hiện hữu một cách thường xuyên trong tâm thức ta, v́ thế ta có thể khắc phục, biến cải và loại trừ chúng được. Để giúp thực hiện việc ấy, cần nhất là phải tái tạo chúng trong bối cảnh mà chúng đă phát sinh, phân tích bối cảnh nào đă làm cho chúng bộc phát và t́m hiểu nguyên do của sự bộc phát ấy. Thực hiện được một thể dạng phúc hạnh lâu bền có nghĩa là loại trừ ra khỏi tâm thức những xúc cảm tiêu cực.
29-
Khổ đau không phải phi lư nhưng cũng không phải vô ích, chẳng qua chỉ v́ nghiệp mà chúng phát sinh, nghiệp ở đây có nghĩa là quy luật nguyên nhân và hậu quả chi phối chu kỳ của mọi hiện hữu. Chu kỳ hiện hữu có thể sẽ khó hiểu nếu không tin vào hiện tượng tái sinh. Tư tưởng và hành vi của ta trong nhiều kiếp sống liên tiếp từ trước sẽ tạo ra hậu quả tích cực hay tiêu cực tùy theo ư đồ thúc đẩy làm phát sinh ra tư tưởng và hành vi. Nguyên tắc ấy cũng xảy ra chung cho cả một dân tộc hay một quốc gia. Những ǵ xảy ra cho dân tộc Tây tạng là hậu quả của nghiệp. Nhưng điều ấy cũng không cấm cản đi t́m một giải pháp làm thế nào để nhân quyền ở Tây tạng được tôn trọng, kể cả nền văn hóa ngàn năm, tư tưởng triết học và tôn giáo đặc thù của nền văn minh chúng tôi. Không nên hiểu lầm nghiệp với định mệnh, nhưng phải rút tỉa kinh nghiệm từ những bài học mà ta gặp phải trong sự sống để hành động trong chiều hướng tích cực và ư thức.
30-
Làm thế nào để có thể phát triển hoà b́nh trên thế giới nếu chúng ta không biết kính trọng thiên nhiên? Từ con người đến muôn thú, tất cả đều liên kết với nhau trong một ước vọng chung có tính cách phổ quát, tức lẩn tránh khổ đau và tạo được những điều kiện thuân lợi đem đến an lành và b́nh an cho sự sống. Thật hết sức quan trọng phải luôn luôn tự nhắc nhở về điều ấy, v́ lẽ lẩn tránh khổ đau là quyền căn bản của mọi chúng sinh có giác cảm. Để giúp cho mọi người biết tôn trọng cái quyền căn bản đó, chính chúng ta phải làm gương cho kẻ khác trước đă.
Đức Dalai Lama.
( Nguồn : post ở phan dau bai`)
Reply With Quote
Bookmarks