“Vô cảm”: căn bệnh nan y của xă hội Việt Nam ngày nay
- Trần Việt Tŕnh -
Đă 2 năm qua rồi, người Sài G̣n vẫn chưa hết ám ảnh về một tai nạn kinh hoàng xảy ra ở Thủ Đức. Nạn nhân tên là Nguyễn Thành Trung, bị xe tải cán đứt làm đôi. Đoạn video clip do một người đi đường quay lại hiện trường cho thấy anh bị xe cán ngang hông, dập nát nửa thân dưới. Dầu vậy, anh vẫn c̣n tỉnh táo, thậm chí c̣n nhờ người đi đường gọi điện về báo cho gia đ́nh. Sau đó nạn nhân qua đời, trước khi xe cấp cứu đến. Đoạn video clip dài 5 phút này được phát tán trên Internet đă dấy nên một làn sóng dư luận kịch liệt lên án những người đi đường lúc đó chỉ đứng nh́n mà không ra tay cứu giúp nạn nhân.
Ngày 14 tháng 4 năm nay, Quốc lộ 1A bị tắc nghẽn đến 7 tiếng đồng hồ v́ một xe dưa hấu bị lật, hàng trăm người đổ xô tranh nhau “hôi” dưa. Từ già đến trẻ, từ học sinh đến người đi làm, ai đi ngang qua cũng ráng dừng lại ôm về cho ḿnh một vài trái. Những người có ư thức có mặt lúc đó lên tiếng th́ được trả lời là “Không nhặt th́ trước sau người ta cũng phải thuê xe khác đến chở”. Người hôi được dưa th́ vui vẻ cười đùa, chủ xe th́ méo xệch mặt xót xa.
Mới đây, tại thành phố HCM xảy ra vụ một chiếc xe tài xế nổi điên gây tai nạn liên tiếp làm cho 2 người chết và 17 người bị thương. Người đi đường không những không ra tay cứu giúp mà c̣n xông vào hôi của lấy hết tài sản của nạn nhân. Chị Hồng Hà, người bị thương nặng nhất trong số nạn nhân c̣n sống đă bị mất toàn bộ số tài sản để trong cốp xe. Một phụ nữ khác tử vong do vết thương quá nặng, măi đến 3 ngày sau gia đ́nh mới hay tin v́ toàn bộ túi xách đựng giấy tờ tùy thân đă bị lấy mất.
Trên đây chỉ là một vài h́nh ảnh tiêu biểu của bệnh vô cảm đang xảy ra ở Việt Nam. Bệnh vô cảm không có trong tự điển y khoa nhưng nó lại là một căn bệnh hiểm nghèo đang hoành hành khắp nơi trong nước. Hiện nay, nhiều người dân trong nước mắc bệnh này. Triệu chứng của bệnh là nạn nhân không hề động ḷng trước những nỗi đau của người khác cũng như không hề phẫn nộ trước những tệ nạn xảy ra hàng ngày. Bệnh này có sức tác hại ghê gớm. Nó không những huỷ hoại người mắc bệnh mà c̣n gây nguy hiểm cho người chung quanh. Ngày nay nhân loại đang bó tay trước những căn bệnh nan y của thế kỷ như ung thư và HIV/AIDS, bệnh vô cảm hiện nay ở VN cũng nan y không kém.
Trên đường phố VN ngày nay, nhan nhản những cách hành xử vô t́nh, vô tâm và vô cảm tương tự như vậy. T́nh trạng thấy người bị tai nạn mà không một ai gọi cấp cứu, kiếm cách chở nạn nhân đi hay vẫy một chiếc taxi đưa nạn nhân đến bệnh viện mà chỉ chực lao vào hôi của xảy ra như cơm bữa. Chỉ cần lướt qua một vài tờ báo online, lướt qua một vài tin tức trên các trang web trong nước là ai cũng sẽ dễ dàng bắt gặp vô số những tin tức tệ hại về nạn vô cảm này. Nó đang lây lan khắp nước, từ xă hội đến cả học đường.
Theo một khảo sát hồi tháng 3 năm rồi của VnExpress.net với trên hơn 17 ngàn người tham gia, khi được hỏi “Bạn sẽ làm ǵ khi chứng kiến học sinh đánh nhau”, hơn 40% cho biết họ sẽ chỉ đứng nh́n, bỏ đi, hoặc coi như không biết. Chỉ có gần 25% cho biết sẽ can ngăn.
Bạn sẽ làm ǵ khi chứng kiến học sinh đánh nhau?
Source: VnExpress.net
Để bào chữa cho căn bịnh vô cảm hiểm độc này hiện nay của đất nước, các nhà “học cao thấy rộng” của chế độ ra sức lư giải nó là “căn bịnh của thời đại”.
Tiến sĩ xă hội học Trịnh Ḥa B́nh cho rằng, chẳng qua v́ VN đang chuyển ḿnh giữa một bên là nền văn minh nông nghiệp và một bên là văn minh công nghiệp, v́ thế cho nên xă hội đang có sự huỷ hoại về hệ thống giá trị sống, tính huyết thống, trong khi tŕnh độ văn minh tiến bộ vẫn chưa định h́nh rơ ràng.
Ông Vũ Toản, Thạc sĩ xă hội học, giảng viên trường Đại học khoa học Xă hội và Nhân Văn TP HCM th́ cho rằng sự vô cảm là “Sản phẩm của quá tŕnh đô thị hóa”, “Nó trở nên phổ biến và không thể cưỡng lại trong thời kỳ công nghiệp như Việt Nam giai đoạn này”.
Thạc sĩ tâm lư học Nguyễn Thị Minh, giảng viên học viện Hành chính TP HCM nh́n nhận căn bệnh vô cảm đang ngày càng lây lan rộng răi trong xă hội VN. So sánh sự khác biệt của xă hội VN xưa và nay, nhà tâm lư học này cho rằng thời nào cũng có sự hiện diện của cái thiện và cái ác, người tốt và kẻ xấu, tuy nhiên nó khác nhau về mức độ và sự thể hiện ở từng thời điểm. Đúng. Vậy th́ căn bịnh vô cảm này do đâu mà có?
1. Xét về mặt trật tự an ninh, trước hết, trách nhiệm phải quy cho các lực lượng chức năng. Lực lượng công an cảnh sát yếu kém, họ xuất hiện không kịp lúc để dẹp yên t́nh trạng hỗn loạn. Từ đó, những người chứng kiến không dám giúp đỡ nạn nhân và không tố cáo kẻ xấu v́ sợ dây dưa, sợ bị tra hỏi, sợ bị liên đới trách nhiệm, sợ bị vướng vào ṿng lao lư, mất thời gian.
2. Xét về mặt sinh hoạt đời sống, có nhiều nguyên nhân dẫn đến thái độ thờ ơ lănh đạm của người dân khi chứng kiến bi kịch của đồng loại. Do phải bon chen mưu sinh, do quá bận rộn với công việc và nhịp sống hối hả nên người ta buộc phải chọn cách sống “Đèn nhà ai nấy sáng”.
3. Xét về mặt xă hội, xă hội VN bây giờ quá phức tạp, lừa gạt và tranh ăn quá phổ biến, và cũng do chứng kiến quá nhiều vụ lừa đảo cố t́nh dàn cảnh tai nạn để lừa người qua đường nên người dân đâm ra nghi ngờ và dửng dưng. Do đó, mọi người chọn cách pḥng thủ, tốt nhất là không dây dưa vào chuyện người khác để khỏi chuốc họa vào thân.
4. Những vụ tham nhũng và hối lộ của các quan chức ở mọi lănh vực, mọi cấp và tràn lan khắp nơi khiến cho người dân mất ḷng tin vào nhà cầm quyền, người dân không c̣n biết đặt niềm tin vào đâu.
5. Khủng hoảng niềm tin và suy đồi đạo đức trong xă hội hiện tại. Đặc biệt, đó là sự suy đồi về đạo đức, nhân phẩm của những thế hệ trẻ ngày nay, mà biểu hiện rơ nhất đó chính là thái độ thờ ơ, vô cảm đối với mọi sự vật, mọi sự việc diễn ra xung quanh. Thái độ này đang dần lan tỏa trong xă hội VN, không chỉ trong giới trẻ mà đă len lỏi vào khắp mọi giới, không chỉ địa phương hay vùng miền nào mà lây lan khắp nước.
6. Xét về mặt giáo dục, căn bệnh vô cảm này là sản phẩm của một nền giáo dục yếu kém, thất bại hoàn toàn. Nền giáo dục của người CS giáo điều với lư thuyết khô khan và nặng nề, không chú trọng đến việc đào tạo nên “nhân cách” mà chỉ chú trọng đến việc đào tạo ra “nhân lực”. Nó thể hiện qua các chính sách, pháp lệnh cũng như chương tŕnh học nặng nề của nhà nước. Các môn quan trọng góp phần h́nh thành nên “nhân cách” con người là Giáo dục công dân từ lâu đă trở thành những môn phụ không đáng quan tâm, thời lượng tiết học vô cùng ít ỏi và nội dung học th́ quá nặng nề, giáo điều th́ làm sao có thể đào tạo nên những nhân tố tốt được. Sự sai lầm của giáo dục đă kéo theo một thế hệ không hoàn chỉnh, một thế hệ không thể nào miễn nhiễm được với những căn bệnh như vô cảm.
Tựu trung, căn bệnh vô cảm là kết quả của một lối sống chụp giựt, bon chen và tranh giành ngày nay, ngày ngày ăn sâu vào tinh thần văn hóa của xă hội VN khi mà các giá trị sống, giá trị đạo đức tinh thần, ḷng bao dung nhân ái, t́nh thương yêu đồng loại, và sự hy sinh đang dần bị thế chỗ bởi chủ nghĩa vật chất và lợi ích cá nhân ... làm cho con người không c̣n cảm giác trước nỗi đau của đồng loại.
Người Việt ḿnh xưa nay có truyền thống vô cùng tốt đẹp là “thương người như thể thương thân”, ấy vậy mà ngày nay có những cách sống đang đạp đổ truyền thống tốt đẹp này. Chữ “nghĩa” trong xă hội VN dường như đang dần mất đi nên con người hiện chỉ biết sống v́ ḿnh, sống ích kỷ, không c̣n dám hy sinh và sống không có trách nhiệm với đồng loại. Ngày xưa con người sống trọng “nghĩa, luôn đề cao tinh thần trách nhiệm, sự hy sinh, sẵn sàng xả thân v́ cái thiện, cho gia đ́nh, cho đồng loại và cho đất nước. V́ thế mà ở thời ông cha ta những giá trị căn bản của t́nh nghĩa gia đ́nh, thầy tṛ, t́nh yêu quê hương đất nước luôn được đặt lên cái tôi cá nhân. Bức tranh xă hội đang có sự đảo lộn giá trị, cái ác lên ngôi, trong khi giá trị nhân bản đang bị ch́m lấp. Ngày nay, đang có sự thay đổi lớn trong hệ thống giá trị sống của con người. Khi một xă hội, một đất nước mà những người sống trong đó vô cảm, không hợp quần, không tương thân tương trợ lẫn nhau, không giúp đỡ nhau th́ tất yếu cái xă hội đó sẽ què quặt, đất nước đó sẽ sụp đổ và bị tiêu hủy.
Ngày nay, hàng ngày, trên các mặt báo hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng ở VN, người ta dễ dàng bắt gặp những mẫu tin về bạo lực học đường, cảnh sáu bảy học sinh xúm lại đánh hội đồng một nữ sinh mà các học sinh xung quanh chứng kiến rất vô cảm, cảnh học tṛ đánh thầy cô ngay trong trường học, cảnh học tṛ chia băng phái thanh toán nhau ngay trước cổng trường. Dễ dàng bắt gặp hơn là thái độ lạnh lùng, vô cảm của mọi người trên đường phố khi gặp một người bị nạn.
Nước VN của tôi ngày nay là thế đó. Dân t́nh của nước VN của tôi ngày nay là thế đó. Đó là kết quả của 36 năm xây dựng đất nước của những người vô thần, vô trách nhiệm, vô tri vô giác và vô lương đă đưa người dân cả nước đến chỗ vô t́nh, vô tâm và vô cảm ngày nay.
Trần Việt Tŕnh
16 tháng 11 năm 2011
Reply With Quote
Originally Posted by NAS
Bookmarks