PHẬT GIÁO HOÀ HẢO
VÀ NÔNG DÂN MIỀN NAM
***
BS Trần Nguơn Phiêu
Tiếp theo
H̀NH THỨC TÍN NGƯỠNG PGHH
Sự thành công đặc thù của PGHH, đưa đến sự hiện diện trường tồn ở miền Nam
cho đến ngày hôm nay, mặc dầu đă phải trải qua bao nhiêu biến cố tưởng cần phải được suy gẫm cặn kẽ hơn.
H́nh thức tín ngưỡng của PGHH là một yếu tố quan trọng. Đây quả thật là một cuộc cách mạng, đang được nhiều học giă về tôn giáo nghiên cứu.
Ông Huỳnh Phú Sổ đă thố lộ trọng trách lâm phàm của Ông là việc phải chấn hưng Phật pháp: Từ ngày chư Tổ bặt truyền y bát đến nay, chơn pháp của Phật bị người đời làm sai tinh nghĩa nên một ngày một suy đồi. Ông tự nhận là đệ tử trung thành của Phật Thích Ca, lănh sứ mạng giáo truyền một nền đạo vô vi, khác với lối âm thinh sắc tướng của phái Thần Tú. Ông kêu gọi:
“ Khuyên sư văi mau mau cải hối,
Làm vô vi chánh đạo mới mầu;
Đạo Thích Ca nhiều nẻo cao sâu,
Hăy t́m kiếm cái không mới có”
V́ thế Ông Huỳnh Phú Sổ chủ trương:
“ Theo Lục Tổ chớ theo Thần Tú”
..................
“ Đạo vô vi của Phật ân cần,
Nối theo chí Thích Ca ngày trước”
Ông Huỳnh Phú Sổ đă đặc biệt tạo nên một nền Phật giáo mới lạ, một nền Phật giáo do các giới Phật tử tại gia điều hành, một nền Phật giáo cấp tiến, không có giới tăng lữ tham gia.
Đức Thầy tuy không chủ trương xây chùa, đúc tượng nhưng trong " Lời khuyên bổn đạo", Ông vẫn khuyên tín đồ phải kính trọng giới tăng sĩ, vẫn khuyến khích đi chùa vào các ngày rằm, ngày vía của Đức Phật... Ông đă khéo léo tránh tạo sự bất ḥa giữa giới tăng sĩ và cư sĩ tại gia. Đức Thầy đă viết: " Hạng tại gia gồm tất cả thiện nam tín nữ chưa đủ điều kiện xuất gia, v́ cảm thấy ḿnh c̣n nặng nợ với non sông tổ quốc, với gia đ́nh, với đồng bào xă hội, nên chưa thể làm như các nhà sư hay ni cô đặng. Thế nên ở tại nhà, họ phượng thờ Đức Phật, phát nguyện quy y, giữ ǵn giới luật, hằng coi kinh sách, sửa tánh, răn ḷng, ủng hộ các sư ". Ông đặt trọng tâm vào việc tu tâm sửa tánh, khuyên không nên dựa vào h́nh tướng, lễ nghi. H́nh tướng như tượng Phật, chuông, mỏ chỉ là những trợ lực, những phương tiện giúp để dễ tu tập nhưng lắm khi sự chấp vào h́nh tướng lại dẫn đến sự sai lệch đạo pháp.
Về thờ phượng, PGHH chủ trương các cư sĩ tại gia nên " thờ đơn giản cho ḷng tin tưởng trở lại tâm hồn...chỉ thờ một tấm trần màu dà...Màu ấy là sự kết hợp của tất cả các màu sắc khác nên có thể tượng trưng cho sự ḥa hiệp của nhân loại không phân biệt chủng tộc cá nhơn...Màu ấy tiêu biểu cho tinh thần vô thượng của nhà Phật ".
Ông Huỳnh Phú Sổ trong bài " Cách thờ phượng, hành lễơ và sự ăn ở của một tín đồ PGHH " đă hướng dẩn rơ ràng để thốùng nhất h́nh thức thờ phượng, lễ bái, là một việc mà giới Phật tử truyền thống lắm khi c̣n bị lúng túng. Những vấn đề thực tế như học vấn, vệ sinh thân thể, tập thể dục...cũng được đề cập trong bài này. Đặc biệt " Đối với các tôn giáo khác ", Đức Thầy đă khuyên tín đồ " không nên đụng chạm đến cách thức tu hành của họ; Nhứt là không ỷ đông hiếp đáp hoặc nói xấu người ta ...phải luôn luôn làm lành với họ ".
Tiến sĩ Lê Hiếu Liêm của Trường Phật Học Lưù Trần có viết: " PGHH không xây dựng thêm chùa chiền mới nhưng đă thật sự xây dựng nhiều ngôi chùa nhất trong lịch sử Phật giáo Việt Nam: mỗi mái nhà của tín đồ là một ngôi chùa, mỗi gia đ́nh Phật tử là một tăng thân tu học. PGHH đưa đạo Phật đến tận mỗi con người, mỗi gia đ́nh, mỗi mái nhà. Mỗi người tự trực tiếp thực hành đạo Phật trong mỗi giây phút của cuộc đời ḿnh, không cần trung gian của tăng ni và không cần h́nh tướng của chùa chiền, h́nh tượng, chuông mơ " . Thật là một cuộc cách mạng lớn trong lịch sử Phật giáo VN!
SẤM GIẢNG, THI, KỆ CỦA HUỲNH PHÚ SỔ
Trong việc lễ bái ở các chùa, các thi, kệ, thường được viết dưới dạng Hán văn hay Phạn văn. Trong thập niên 1980 gần đây, Thiền sư Thích Nhất Hạnh và Tăng dàoàn Làng Mai lần đầu tiên đă cho xuất bản " Thiền Môn Nhật Dụng " toàn bằng Việt ngữ để giới Phật tử xữ dụng. Thiền sư Nhất Hạnh cũng đă nỗi tiếng do các thi kệ do Ông sáng tác hay chuyển ngữ.
Xin được nhân dịp này, thửû đọc lại các câu Chú thường được niệm, trích ra từ tập Sấm Giảng Thi Văn của Ông Huỳnh Phú Sổ.
Các buổi lễ Phật giáo thường được khởi sự bằng bài Quán Tưởng, tóm gọn tinh hoa Phật giáo của bộ kinh Hoa Nghiêm danh tiếng:
" Năng lễ, sở lễ, tánh Không tịch
Cảm ứng tương giao nan tư nghị
Ngă thử đạo tràng như đế châu
Thập phương chư Phật ảnh hiện trung
Ngă thân ảnh hiện chư Phật tiền
Đầu diện tiếp túc qui mang lễ. "
Dịch nghĩa là: Con, người đang lạy Phật, và Phật, người đang được lạy, cả hai cùng một bản tánh Không, nghĩa là không có tự thể bất biến, nghĩa là cùng do nhân duyên trùng trùng tác động lẩn nhau mà có. V́ cùng một bản tánh nên sựï cảm ứng giữa Ngài và con không thể nghĩ bàn. Con ở trong đạo tràng rực rỡ, đẹp đẻ, sáng lạn như viên ngọc quư vô giá vô cùng. Trong đạo tràng này có sự hiện diện của chư Phật mười phương. Cũng trong đạo tràng này thân con hiện ra trước mười phương chư Phật
.
Bài thi kệ này nay được một danh tăng dịch ra Việt ngữ và được đưa vào Nghi Thức Tụng Niệm của PGVN:
" Phật, chúng sanh tánh thường rỗng lặng
Đạo cảm thông không thể nghĩ bàn
Lưới đế châu ví đạo tràng
Mười phương Phật bảo hào quang sáng ngời
Trước bảo tọa thân con ảnh hiện
Cúi đầu xin thệ nguyện quy y "
Ông Huỳnh Phú Sổ đă dịch thành thơ như sau, một cách rất sát nghĩa:
" Sự lạy Phật vốn Không, yên tỉnh
Đạo cảm giao khó tính khôn bàn
Nay tôi ở trong đạo tràng
Cũng như kết chặt vào đoàn ngọc châu
Mười phương Phật hiện bầu h́nh ảnh
Có bóng tôi cũng sánh cùng Ngài
Từ chơn cho chí mặt mày
Cúi đầu làm lễ nguyện rày quy y "
Xin thú thật là riêng người viết bài, từ ngày biết được bài của Ông Huỳnh Phú Sổ, mỗi bận đọc kệ Quán Tưởng, sự cảm thông với lời kinh đă được thấy trọn vẹn hơn.
Nay thử xét thêm về các thi kệ của Thiền sư Nhất Hạnh và của Ông Huỳnh Phú Sổ, cùng đề cập đến chung một số vấn đề.
Thiền sư Nhất hạnh đă nổi tiếng về những Thi kệ Nhật dụng như:
THỨC DẬY:
Thức dậy miệng mỉm cười
Hăm bốn giờ tinh khôi
Xin nguyện sống trọn vẹn
Mắt thương nh́n cuộc đời.
RỬA TAY:
Múc nước để rửa tay
Xin nguyện cho mọi người
Có đôi bàn tay khéo
Ǵn giữ trái đất này
ĐIỀU TỨC:
Thở vào tâm tỉnh lặng
Thở ra miệng mỉm cười
An vui trong hiện tại
Giờ phút đẹp tuyệt vời
THỈNH CHUÔNG:
Ba nghiệp lắng thanh tịnh
Gửi ḷng theo tiếng chuông
Nguyện người nghe tỉnh thức
Vượt thoát nẻo đau buồn
Thầy Nhất Hạnh vừa là thiền sư lại cũng là thi sĩ, đă sáng tác hoặc phóng tác qua thể thơ tự do những thi kệ tuyệt vời vừa kể trên. Bốn mươi năm về trước, Ông Huỳnh Phú Sổ, tuy phải bị g̣ bó trong niêm luật, đă dịch rất sát theo nguyên bản Hán văn các thi kệ trên như sau:
Về bài " Rửa tay "
Hán văn: Dĩ thủy quán chưởng
Đương nguyện chúng sanh
Đắc thanh tịnh thủ
Thọ tŕ Phật pháp
Ông Huỳnh Phú Sổ viết:
Lấy nước tôi rửa sạch tay
Nguyện cầu sanh chúng được tay thơm lành
Ngỏ hầu nắm pháp vô sanh
Giữ ǵn lời Phật ban hành từ xưa
Về bài " Thỉnh chuông "
Hán văn: Nguyện thử chung thinh siêu pháp giới
Thiết vi u ám tất giai văn
Văn trần thanh tịnh chứng viên thông
Nhất thiết chúng sanh thành chánh giác
Ông Huỳnh Phú Sổ :
Nguyện tiếng chuông lành thông các cơi
Thiết vi địa ngục cũng nghe rành
Nghe rồi thân tịnh, tâm tṛn sáng
Tất cả chúng sanh Phật đạo thành.
Vài thí dụ kể trên tưởng cũng đă đủ để chứng minh nếu thi kệ nỗi tiếng của Thiền sư Nhất Hạnh nay được quư trọng trong giới Phật giáo, th́ thi kệ của Ông Huỳnh Phú Sổ sáng tác cách đây hơn 40 năm cũng nên được coi như một đóng góp quan trọng vào gia tài văn học Việt Nam.
KẾT LUẬN
Trong những tŕnh bày vắn tắc vừa qua về Giáo lư, H́nh thức Tín ngưỡng, Sấm Giăng, Thi kệ Phật giáo Ḥa Hảo, chúng ta có thể hiểu được phần nào v́ sao nền Phật Giáo Ḥa Hảo đă bén rễ sâu xa trong tâm hồn người nông dân Nam bộ.
Đức Thầy Huỳnh Phú Sổ đă cách mạng, hiện đại hóa Phật giáo truyền thống thành một nền Phật giáo Thời đại. Những thành tựu Ông đă thực hiện trong thời gian ngắùn ngủi 7 năm thật khó có thể giải thích ngoại trừ phải chấp thuận ư kiến xem Ông là một vị Bồ Tát đă xuất hiện sau nhiều kiếp tu tập để cứu rỗi nông dân ở địa linh Cữu Long.
Thời Đệ nhứt Cộng Ḥa, Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm đă ban hành Nghị định số 41-NV ngày 27-1-1955 cấm Việt Nam Dân chủ Xă hội Đảng( cơ quan tranh đấu của Phật Giáo Ḥa Hảo) không được hoạt động.
Thời Đệ nhị Cộng Ḥa, sau Hiệp định Paris ra đời, e ngại có thể xảy ra các cuộc đảo chính, Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đă ra lịnh cho bộ Nội Vụ tước vơ khí và giải tán Tổng Đoàn Bảo An Ḥa Hảo, ở Long Xuyên ngày 29-1-1975, giết chết 3 giáo dân, làm bị thương 10 người, bắt giữ hơn 600 Bảo an viên.
Khi cưỡng chiếm miền Nam năm 1975, sau nhiều lần thất bại trong chủ trương xóa bỏ nền Phật Giáo Ḥa Hảo, ngày 25 tháng 6 năm 1999, bạo quyền Cộng sản đă dàn dựng một Ban Đại diện " Quốc doanh " và áp đặt một qui chế mớùi để thủ tiêu truyền thống PGHH như hủy bỏ đạo kỳ màu dà, cắt xén 80% Sấm giảng, hủy bỏ Đại lễ Tưởng niệm Đức Thầy v...v...
Mặc dầu phải gánh chịu bao khổ nạn trong quá khứ, người nông dân miền Nam tín đồ Phật giáo Ḥa Hảo vẫn kiên cường giũ vững niềm tin theo giáo pháp, tranh đấu cho tự do tín ngưỡng.
Trong chiều hướng đấu tranh cho việc thành tựu một nước Việt Nam dân chủ, tự do, chúng ta có trách nhiệm phải đóng góp vào Phong Trào Yễm Trợ Phật Giáo Ḥa Hảo Quốc Nội. Nền Phật giáo Ḥa Hảo đă giữ miền đồng bằng Sông Cữu Long thành một ốc đảo thanh b́nh trong suốt cuộc chiến vừa qua, một ốc đảo c̣n giữ vững nền đạo lư truyền thống khi Cộng sản đă làm băng hoại luân lư ở hầu như khắp nơi trong nước. Trong tương lai, đây cũng là một ốc đảo bảo đảm vững chắc trong việc tranh đấu đem lại tự do dân chủ, dân quyền cho đất nước.
B. S. Trần Nguơn Phiêu
Arlington, Texas
Tháng 7 năm 2000
http://namkyluctinh.org/a-tn-ttuong/...giaohoahao.htm
Reply With Quote
Bookmarks