Nhật Bản đang ở thế kẹt trong tranh chấp lănh thổ với Trung Quốc và Nga.
Thật hiếm khi một nước chủ nhà lại ở vào một t́nh thế lúng túng như Nhật Bản, khi đón tiếp các thành viên của Diễn đàn Kinh tế châu Á – Thái B́nh Dương (APEC) ngày 13 và 14/11 tại Yokohama. Thường th́ quốc gia chủ nhà của một hội nghị quốc tế vẫn đóng vai tṛ nhà ḥa giải, nhưng chính phủ Naoto Kan th́ đang bị sa lầy trong các vụ tranh chấp lănh thổ với hai nước láng giềng lớn là Trung Quốc và Nga.
Thông tín viên nhật báo Le Monde tại Tokyo trong bài phân tích hôm nay đă nhắc lại, từ hai tháng qua, Tokyo và Bắc Kinh rất căng thẳng sau vụ chiếc tàu cá Trung Quốc đâm vào tàu tuần duyên Nhật ở gần quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư. C̣n với Moscow cũng không khá ǵ hơn, sau khi Tổng thống Nga Medvedev đi thăm quần đảo Kouriles, mà Nhật vẫn xem là thuộc chủ quyền của ḿnh.
Nhật Bản đang ở thế 2 giọng kiềm Nga - Trung
trong tranh chấp đảo biển. Ảnh minh hoạ
Theo nhận định của Le Monde, th́ có nhiều nhân tố ảnh hưởng, mà một số mang tính chất trạng huống, như sự thiếu kinh nghiệm đối ngoại của chính phủ Naoto Kan. Những nguyên nhân căn cơ khác là : tham vọng của Trung Quốc tại Biển Đông, ư đồ của Nga muốn hiện diện tại Thái B́nh Dương qua việc tái khẳng định chủ quyền tại Kouriles, và việc Nhật không muốn công nhận có sự tranh chấp lănh thổ với các nước này.
Tờ báo phân tích thêm về những điểm khác biệt. Nếu tranh chấp với Nga là ở một địa điểm cụ thể, th́ việc Trung Quốc đ̣i hỏi chủ quyền ở Senkaku/Điếu Ngư nằm trong một chiến lược rộng hơn nhiều. Đó là việc chiếm thế thượng phong tại Biển Đông, được Bắc Kinh xem là « vùng lợi ích cốt lơi ». Điểm khác biệt thứ hai là, vấn đề quần đảo Kouriles vẫn tồn tại từ giữa thập niên 50 đến nay, cản trở việc kư hiệp ước ḥa b́nh giữa hai nước Nga – Nhật. Ngược lại, vấn đề Senkaku cho đến nay vẫn treo lơ lửng, cần được giải quyết mà không làm ảnh hưởng đến quan hệ chính trị và kinh tế Nhật – Trung. Nhưng bây giờ, theo Le Monde, th́ t́nh h́nh không c̣n êm đẹp như thế nữa rồi.
Le Monde trích nhận định của tờ báo Asahi, cho rằng, nhân tố đầu tiên gây căng thẳng, là do chính quyền ông Kan đă lao vào một cuộc khủng hoảng mà lẽ ra đă có thể giải quyết bằng con đường ngoại giao. Sai lầm của phe Dân Chủ là đă chọn lựa đối đầu mà không có phương tiện để đấu tranh đến cùng, và việc lùi bước trước đối phương – trả tự do vô điều kiện cho thuyền trưởng chiếc tàu cá - đă làm tỉ lệ được ḷng dân của Thủ tướng Nhật sụt xuống chỉ c̣n 32%.
Không chỉ có sự vụng về của Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Seiji Maehara vốn chủ trương cứng rắn mà không có mục tiêu lâu dài, thất bại ngoại giao của Nhật c̣n do thiếu vắng các kênh thông tin trực tiếp với các nhà lănh đạo Bắc Kinh. Trung Quốc đă phản ứng một cách thô bạo bằng những biện pháp trả đũa kinh tế mạnh mẽ quá mức.
Trong khi vào thời đảng Tự do Dân chủ cầm quyền trước đây, hai bên đều bàn bạc để tránh xảy ra các sự cố. Chẳng hạn như năm 2004, những người Trung Quốc chống Nhật đổ bộ lên Senkaku cũng đều bị bắt, nhưng sau đó lập tức gởi trả cho Trung Quốc.
Những người chủ trương cứng rắn trước Bắc Kinh cho rằng thái độ vừa rồi của Tokyo là đúng đắn, v́ chiếc tàu cá Trung Quốc cố t́nh đâm vào tàu Nhật, và phản ứng sau đó đă cho thấy khuôn mặt thật đầy đe dọa của Bắc Kinh. Vụ này cũng cho thấy nguồn gốc sâu xa là những xung đột trong lịch sử không dễ xóa nḥa.
Le Monde đặt câu hỏi : c̣n việc Nga tham gia vào cuộc chơi liệu có phải là một sự t́nh cờ ? Và tờ báo tự trả lời, có lẽ là không. Hồi tháng 9, Tổng thống Nga và ông Hồ Cẩm Đào đă kư chung thông báo về việc « hỗ trợ lẫn nhau bảo vệ các lợi ích sống c̣n của hai nước, gồm chủ quyền quốc gia, thống nhất và toàn vẹn lănh thổ ». Liệu Nhật Bản có dám tự cho phép xung đột với cả Trung Quốc và Nga cùng một lúc hay không ?
Trước sự tấn công từ hai phía này, Tokyo vẫn chưa có dấu hiệu ǵ muốn nh́n nhận t́nh trạng lănh thổ đang bị tranh chấp, và tiến hành đối thoại với Bắc Kinh cũng như Moscow. Nhưng theo kết luận của Le Monde, điều này thật khó khăn đối với một chính phủ đang bị suy yếu và không có tầm nh́n rộng.
Thuỵ My - RFI http://www.viet.rfi.fr/chau-a/201011...ng-quoc-va-nga
Reply With Quote
Bookmarks