Nguồn: nuvuongcongly.net (trích từ Website Đại Sứ Quán Hoa Kỳ tại Hà Nội)
8/09/12 5:28 PM
Báo cáo nhân quyền của Hoa Kỳ được công bố hàng năm nêu lên t́nh trạng nhân quyền trên toàn thế giới. Riêng với Việt Nam, bản Báo cáo đă nêu khá chi tiết các vụ việc liên quan đến nhân quyền ở Việt Nam. Sau đây là tóm tắt về phần nhân quyền tại Việt Nam trong bản Báo cáo nhân quyền năm 2011 của BNG Hoa Kỳ:
" Cộng ḥa xă hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước độc tài do một đảng duy nhất – Đảng Cộng sản Việt Nam (Đảng CSVN) – thống trị, được lănh đạo bởi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Cuộc bầu cử Quốc hội gần đây nhất, tiến hành vào tháng 5/2012, không có tự do và công bằng, bởi lẽ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam của Đảng CSVN – một nhóm quyền lực điều khiển các tổ chức quần chúng của đất nước – đă soi xét kỹ càng tất cả các ứng cử viên. Lực lượng an ninh đă báo cáo cho các nhà chức trách dân sự.
Những vấn đề quyền con người nổi bật nhất trong nước là: sự hạn chế nghiêm ngặt của chính quyền đối với quyền chính trị của công dân, đặc biệt là quyền của công dân trong việc thay đổi chính quyền của ḿnh; tăng cường các biện pháp hạn chế quyền tự do dân sự của công dân; và sự tham nhũng trong hệ thống ṭa án và cảnh sát.
Những vi phạm quyền con người cụ thể bao gồm cả việc công an tiếp tục đối xử không phù hợp đối với các nghi can trong quá tŕnh bắt giữ và tạm giam, kể cả sử dụng vũ lực làm chết người, cũng như các điều kiện khắc khổ của trại giam, bắt giữ và giam cầm tùy tiện đối với các hoạt động chính trị, và từ chối quyền được xét xử công bằng và nhanh chóng. Ảnh hưởng chính trị, nạn tham nhũng cố hữu và tính kém hiệu quả đă bóp méo nghiêm trọng hệ thống tư pháp. Chính quyền ngày càng hạn chế các quyền riêng tư và quyền tự do báo chí, ngôn luận, hội họp, phong trào và các hội đoàn; tăng cường trấn áp sự bất đồng quan điểm; tiếp tục hạn chế quyền tự do sử dụng Internet; tham gia vào việc tấn công các trang mạng có tính chất phê phán chế độ; và theo dơi những người viết nhật kư cá nhân trên mạng có tính chất đối kháng. Tự do tôn giáo tiếp tục phải chịu sự diễn giải và bảo vệ thiếu nhất quán, với nhiều vấn đề lớn vẫn xảy ra, đặc biệt ở cấp tỉnh và làng xă. Sự tham nhũng của công an c̣n tiếp tục dai dẳng ở các cấp độ khác nhau. Chính quyền vẫn duy tŕ lệnh cấm các tổ chức độc lập về quyền con người. Bạo hành và phân biệt đối xử với phụ nữ và nạn buôn bán người vẫn diễn ra, cũng như t́nh trạng bóc lột t́nh dục trẻ em và phân biệt đối xử xă hội nhất định dựa trên sắc tộc, thiên hướng t́nh dục và bản dạng giới và t́nh trạng HIV/AIDS. Chính quyền đă hạn chế quyền của người lao động được thành lập và gia nhập các công đoàn độc lập và đă thực thi không đầy đủ các điều kiện làm việc an toàn và lành mạnh.
Chính quyền đă thực hiện các bước truy tố và trừng phạt những quan chức đă phạm tội lạm dụng công quyền, và cảnh sát đôi khi lại thoát tội.
Phần 1. Tôn trọng sự toàn vẹn của con người, kể cả quyền không bị:
a) Tước đoạt sinh mạng một cách độc đoán hoặc trái pháp luật
Không có báo cáo rằng chính quyền hay các đặc vụ của chính quyền đă phạm tội giết người tùy tiện hoặc trái pháp luật, nhưng đă có báo cáo về 19 người chết khi bị giam giữ trong năm 2011 cũng như việc hành hạ bằng vũ lực gây chết người.
Ví dụ, vào tháng 3, ông Trịnh Xuân Tùng đă chết ở Hà Nội sau khi bị Trung tá công an Nguyễn Văn Ninh đánh trong lúc tạm giữ ông ta v́ vi phạm luật giao thông. Nhà chức trách đă tŕ hoăn việc điều tra vụ Trung tá Ninh, và đến cuối năm đă dự kiến mở phiên xét xử vào đầu năm 2012.
Vào tháng 4 ở tỉnh Đồng Nai, công an địa phương đă đánh anh Nguyễn Công Nhựt đến chết sau khi bắt giữ anh ta 5 ngày v́ cho là anh ta lấy trộm lốp xe. Vụ án đă được thông báo cho Ṭa án Nhân dân Tối cao và măi đến cuối năm vẫn c̣n đang trong quá tŕnh điều tra.
Vào tháng 3 một phiên ṭa đă xử Thiếu úy công an Nguyễn Thế Nghiệp 7 năm tù giam v́ tội dùng vũ lực đánh gây ra cái chết của anh Nguyễn Văn Khương, người bị bắt v́ vi phạm luật giao thông ở tỉnh Bắc Giang tháng 7/2010. Nhà chức trách cũng cấm Nghiệp làm việc trong ngành công an trong thời gian c̣n lại của cuộc đời và buộc phải bồi thường 155 triệu đồng (xấp xỉ 7.380 đôla Mỹ) cho gia đ́nh người bị nạn, và gia đ́nh Nghiệp đă trả cho gia đ́nh người bị nạn số tiền này.
Tháng 9, nhà chức trách kết án bốn nguyên cán bộ công an trại giam (Hoàng Đ́nh Nam, Nguyễn Văn Thọ, Lê Hữu Thiết và Trần Văn Phúc) ở tỉnh Đắk Lắk đă dùng gậy bằng chất dẻo đánh gây ra cái chết của phạm nhân Trương Thanh Tuấn vào tháng 9/2010. Phiên ṭa đă buộc bốn bị can bồi thường 129 triệu đồng (xấp xỉ 6.140 đôla Mỹ) cho gia đ́nh nạn nhân.
b) Mất tích
Không có báo cáo về những người bị mất tích v́ động cơ chính trị.
Tiếp tục không có thông tin ǵ về Thượng tọa Thích Trí Khải đang ở đâu, một nhà sư thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam thống nhất không đăng kư, người đă bị nhà chức trách bắt vào năm 2008, và về Lê Trí Tuệ, một người sáng lập Công đoàn Độc lập đă bị nhà chức trách bắt giữ năm 2007.
c) Tra tấn và việc đối xử hoặc trừng phạt dă man, vô nhân đạo hay đê hèn khác
Luật pháp cấm việc hành hạ thân thể, nhưng công an vẫn thường ngược đăi các nghi can trong quá tŕnh bắt giữ hoặc tạm giam. Những sự việc xâm hại thân thể, hăm dọa và chất vấn các thành viên trong gia đ́nh đă xảy ra ở nhiều địa phương, không chỉ giới hạn ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Bắc Giang và Đồng Nai.
Ví dụ, vào tháng 4, công an địa phương đă bắt và đánh ông Trần Văn Dữ người tỉnh Sóc Trăng trong lúc thẩm vấn ông ta khi tạm giữ. Vào tháng 10, Ṭa án nhân dân tỉnh Sóc Trăng đă tuyên phạt các sĩ quan công an sau đây tội “cố ư gây thương tích”: Vơ Văn Út Đèo 2 năm tù giam; Danh Nhăn, 8 năm; Trần Tuấn Khải, 4 năm; và Nguyễn Quốc Thắng, 2 năm.
Tháng 8, công an Hà Nội đă mở một cuộc điều tra về việc Đại úy Minh bị cáo buộc đă “hành hạ thân thể có chủ ư” sau khi Internet chiếu cảnh anh ta đạp mạnh vào một người bị bắt giữ khi tham gia một cuộc biểu t́nh phản đối Trung Quốc tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông vào tháng 7. Nhà chức trách đă tạm đ́nh chỉ công tác đối với Minh nhưng về sau lại xóa bỏ lệnh xử lư hành chính và phục chức cho anh ta.
Những người phản đối về quyền sử dụng đất ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục báo cáo về những trường hợp các nhà chức trách địa phương xâm phạm thân thể và dọa dẫm. Phần lớn các vụ việc giữa nhà chức trách địa phương với người dân tộc ít người là có liên quan đến đất đai, tiền bạc hoặc những tranh chấp nội bộ. Ví dụ, Ṭa án Nhân dân tỉnh Gia Lai đă tuyên phạt 9 người dân tộc Thượng v́ tội “phá hoại chính sách đoàn kết” và bỏ tù họ v́ những ǵ mà các nhóm hoạt động nhân quyền coi là các hoạt động vận động cho quyền lợi của người Thượng hoặc tranh chấp đất đai. Các bản án được tuyên vào tháng 4 như sau: Siu Hlom, 12 năm tù giam; Siu Nheo và Siu Brơm, mỗi người 10 năm; Rah Lan Mlih, Rơ Mah Pró và Rah Lan Blom, mỗi người 9 năm; Kpă Sinh và Rơ Man Klít, mỗi người 8 năm. Tháng 12, ṭa án cũng kết án Siu Thái (Ama Thương), bị bắt vào tháng 4, 10 năm tù giam.
Tháng 9, Chính phủ cho biết có trên 32.300 người sử dụng ma túy. Phần lớn trong số đó đă bị xử lư hành chính để bắt vào trại cai nghiện mà không có sự xem xét của ṭa án. Họ sống trong 121 trung tâm cai nghiện trên cả nước. Theo chính quyền, số người đă nêu không vượt quá sức chứa dự tính của các trung tâm, ở đó đă tách riêng các khu vực cho phụ nữ. Ở các trung tâm này, theo một báo cáo vào tháng 9 của một tổ chức phi chính phủ, nhà chức trách được cho là đă ép buộc các cá nhân làm công việc phục vụ trong những điều kiện hà khắc và ngược đăi họ (xem Phần 7.b.). Sau chuyến thăm vào tháng 11 của đặc phái viên về y tế của Liên hợp quốc, ông này đă phê phán các trung tâm đó là không có hiệu quả và phản tác dụng.
Điều kiện ở trại giam và trung tâm giam giữ
Điều kiện ở trại giam là khắc khổ nhưng nói chung tính mạng không bị đe dọa. Quá chật chội, chế độ ăn uống không đủ, thiếu nước sạch và các hệ thống vệ sinh nghèo nàn tiếp tục là những vấn đề nghiêm trọng. Nói chung các phạm nhân phải làm việc nhưng không được nhận tiền công. Nhà chức trách đôi khi biệt giam tù nhân, do đó họ không có các thứ để đọc và viết trong khoảng thời gian đến vài tháng. Người nhà tù nhân vẫn tiếp tục khẳng định rằng tù nhân sẽ được đối xử tốt hơn nếu biết hối lộ cho những người quản lư trại giam hoặc quyết định tuyệt thực.
Tù nhân được chăm sóc y tế cơ bản, mặc dù trong nhiều trường hợp người quản lư đă ngăn chặn người nhà mang thuốc vào cho tù nhân. Người nhà của những tù nhân có những vấn đề về sức khỏe quả quyết rằng việc điều trị ở trại là không đầy đủ và khiến cho bệnh t́nh diễn biến phức tạp và để lại những hậu quả lớn và lâu dài. Vào tháng 7 và tháng 9, hai tù nhân bị kết án và bị giam dài hạn v́ âm mưu lật đổ chính quyền (Nguyễn Văn Trại, Thành viên của Đảng Nhân dân Hành động Việt Nam, và Trương Văn Sương) đă chết trong tù lần lượt v́ ung thư gan và v́ suy tim.
Tổng số tù nhân và người bị tạm giam không được công bố. Những người bị tạm giam trước khi xét xử được giam cách ly với các tù nhân đă kết án. Phạm nhân ở tuổi thanh thiếu niên nói chung được giam riêng với người lớn tuổi, nhưng cũng có một số ít trường hợp, các em cũng bị giam cùng với người lớn trong một khoảng thời gian ngắn do không có đủ chỗ. Đàn ông và phụ nữ được giam riêng nhưng bị đối xử như nhau. Các tù nhân chính trị thường được gửi đến những trại giam đă chỉ định đặc biệt, và những trại này cũng giam những tội phạm thông thường khác, và trong hầu hết các trường hợp, các tù nhân chính trị được giam tách biệt với những tù nhân phi chính trị. Nhà chức trách đă cách ly hoàn toàn một số tù nhân chính trị nổi tiếng với tất cả những tù nhân khác. Trong khi mức án tù có thể rất dài, nhưng tù nhân không bị buộc phải thụ án quá khung h́nh phạt tối đa ứng với tội danh của ḿnh.
Nhà chức trách hạn chế mỗi tháng gia đ́nh được đến thăm một lần 30 phút và nói chung cho phép người nhà chu cấp thêm thực phẩm và đồ chăn đệm cho tù nhân. Tù nhân không được quyền thực hành tín ngưỡng của ḿnh ở nơi công cộng, cũng không được tiếp cận với sách báo tôn giáo hay các cuốn sách kinh, tuy nhiên nhà chức trách lại cho phép Linh mục Thiên chúa giáo La Mă và là nhà hoạt động dân chủ Thaddeus Nguyễn Văn Lư (bị bắt lại vào tháng 7) được giữ Kinh thánh, cầu nguyện và làm lễ ban thánh thể. Tù nhân được phép đưa đơn kháng nghị đến ban quản lư trại giam và ṭa án, nhưng những lá đơn của họ thường không được để ư đến.
Trước đây, nhà chức trách đă cho phép Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế đến thăm tù nhân, nhưng trong năm nay đă không có chuyến thăm nào như vậy. Nhà chức trách cũng cho phép các nhà ngoại giao nước ngoài tiến hành chuyến thăm tù nhân một cách hạn chế và gặp gỡ một tù nhân nổi bật. Sự kiểm soát của nhà nước đối với các phương tiện truyền thông đă hạn chế việc loan tin về điều kiện sống trong trại giam. Không có thanh tra trại giam, và cũng không có cá nhân nào được phép hoạt động v́ lợi ích của tù nhân và người bị tạm giam để xem xét những vấn đề chẳng hạn như là thay thế việc cầm tù bằng những h́nh thức khác đối với các tù nhân phi bạo lực.
d. Bắt giữ hoặc giam cầm tùy tiện
Luật pháp cho phép chính quyền giam giữ người mà không luận tội một cách vô thời hạn, căn cứ trên những điều khoản mập mờ về “an ninh quốc gia”. Chính quyền cũng đă bắt giữ và giam người vô thời hạn theo những quy định pháp luật khác, và bắt chịu quản chế hành chính hoặc quản thúc tại gia một số người bất đồng chính kiến trong khắp cả nước.
Vai tṛ của công an và bộ máy an ninh
An ninh nội địa là trách nhiệm của Bộ Công an, mặc dù ở một số vùng xa xôi, quân đội là bộ máy cai trị chủ yếu và thực hiện chức năng công an, kể cả việc duy tŕ trật tự công cộng khi xảy ra bất ổn dân sự. Bộ Công an quản lư đội ngũ công an, một bộ máy điều tra đặc biệt về an ninh quốc gia và những đơn vị an ninh trong nước khác. Bộ Công an cũng duy tŕ một hệ thống đăng kư hộ khẩu và cảnh sát khu vực để theo dơi những người dân sống trong khu dân cư. Mặc dù hệ thống này ít can thiệp vào đời tư của người dân hơn so với trước đây, nhưng nó vẫn tiếp tục theo dơi những người có nghi ngờ đang bị lôi kéo hoặc có khả năng bị lôi kéo vào các hoạt động chính trị trái phép. Những báo cáo đáng tin cậy cho thấy công an địa phương đă sử dụng “những kẻ côn đồ có hợp đồng” và “những nhóm an ninh nhân dân” để liên tục quấy rối và hành hung những người hoạt động chính trị và những người khác, kể cả những người tôn sùng tín ngưỡng được cho là có thể gây phiền phức hoặc đe dọa đến an ninh công cộng.
Các tổ chức công an có ở khắp các cấp tỉnh, huyện và địa phương và nằm dưới quyền của Hội đồng Nhân dân ở mỗi cấp. Ở cấp xă, thông thường c̣n có lực lượng dân pḥng gồm những người dân địa phương để hỗ trợ công an. Công an nói chung hoạt động hiệu quả trong việc duy tŕ trật tự công cộng, nhưng các năng lực của công an, đặc biệt là về điều tra, nói chung c̣n rất hạn chế, và việc đào tạo cũng như nguồn lực là chưa đầy đủ. Một số chính phủ nước ngoài đă trợ giúp trong việc huấn luyện công an cấp tỉnh và những người quản lư trại giam nhằm cải thiện tính chuyên nghiệp của họ...
(C̣n tiếp)
Reply With Quote
Bookmarks