Khi Nhà Báo Nói Láo :
Qua chiến tranh Việt Nam và hiện t́nh nước Mỹ
Người ta thường nói " Tiên trách kỷ , hậu trách nhân ". Nhưng có nhiều việc , ta không thể tự kỷ được , và ảnh hưởng bên ngoài , nhất là truyền thông , đă ảnh hưởng rất lớn với cách suy nghĩ của mọi người .
* Đầu tiên là chuyện nói láo của chàng kư giả Williams
Truyền h́nh Mỹ đang qua cơn “khủng hoảng” uy tín khi một trong những kư giả hàng đầu của NBC thú tội đă “nói nhầm”!
Đây là câu chuyện của anh kư giả Brian Williams. Thật ra anh này không phải là kư giả, cũng chẳng phải nhà báo hay b́nh luận gia ǵ, chỉ là một anh đọc tin tức trên TV. Bản tin anh đọc cũng chẳng phải do anh tự tay viết ra. Anh có cả một ban tham mưu lựa tin, viết tin, rồi đưa cho anh duyệt, thêm mắm thêm muối, rồi anh mang ra trước ống kính đọc, trong giờ tin thời sự quan trọng nhất trong ngày, 6g30 mỗi ngày trong tuần.
Anh Williams là người đọc tin cho đài NBC, là đài TV “hâm mộ” TT Obama tích cực nhất, cùng với đài “con” là MSNBC.
Cách đây ít ngày, anh lên TV, nhân đọc tin chiến sự tại Trung Đông, nhắc lại chuyện anh đă từng bay trực thăng tại Iraq, bị trúng hỏa tiễn phải đáp khẩn cấp xuống ngay, xém chết. Ngay sau đó, tạp chí quân sự Stars & Stripes viết bài tố là anh Williams... phịa hoàn toàn. Bài báo kể lại chuyện vài quân nhân đi cùng chuyến bay với anh Williams tố máy bay chẳng bị bắn ǵ, cũng chẳng bị đe dọa ǵ. Chiếc trực thăng bị bắn là chuyến bay trước, cách đó khoảng một tiếng đồng hồ. Anh Williams biết tin này, có phỏng vấn phi hành đoàn trực thăng bị bắn đó, rồi sẵn trớn, lên truyền h́nh kể ngay là chính trực thăng của anh bị bắn. Câu chuyện xẩy ra năm 2003, và từ đó đến nay, anh đă lập lại câu chuyện này không biết mấy chục lần trên tv v́ theo anh, đây quả là một chuyện “đổi đời” đối với anh, đă khiến anh thay đổi cái nh́n về chiến tranh. Đến độ bây giờ những quân nhân cùng bay với anh đă bực ḿnh, không giữ im lặng nữa, mà nhẩy ra tố anh nói phét.
Ngay sau đó anh Williams đă công khai xin lỗi. Anh giải thích là anh đă theo dơi tin chiến sự kiểu này quá nhiều nên bị ám ảnh và nhầm lẫn, tưởng ḿnh đích thực bị bắn thật! Một lời giải thích thật... sáng tạo.
Việc anh Williams phóng đại “thành tích chiến trường” làm người ta nhớ lại một câu chuyện tương tự của bà Hillary. Khi tranh cử tổng thống năm 2008, bà cũng kể lại câu chuyện năm 2006 khi bà –khi đó là Đệ Nhất Phu Nhân- và cô con gái Chelsea qua thăm Bosnia, là xứ đang có nội chiến sau khi Cộng Ḥa Nam Tư tan vỡ thành ba bốn nước, đánh nhau túi bụi. Bà kể khi máy bay bà đáp xuống phi trường th́ bị bắn ào ào, khiến hai mẹ con phải chúi đầu chạy chối chết từ máy bay vào pḥng khách phi trường. Nghe kinh người và phải thán phục sự can đảm của hai mẹ con bà Hillary. Chẳng bao lâu sau, sự thật ḷi ra là chẳng có pháo kích, đạn bay ǵ hết. Hai mẹ con đă được đón tiếp long trọng, có cả một đám trẻ em tiểu học đến tận chân cầu thang máy bay tặng hoa.
Chính khách phóng đại là chuyện b́nh thường. Dù là Đệ Nhất Phu Nhân, nhưng khi tranh cử th́ cũng vẫn bị cái bệnh phét lác phóng đại nó hành.
Nhưng bây giờ là chuyện anh nhà báo nói láo. Trên căn bản, đọc tin thời sự th́ phải là một trăm phần trăm trung thực, chỉ có b́nh luận mới có quyền đưa ư kiến cá nhân, có thể đúng, có thể sai. Anh Williams, cũng như mấy ông đọc tin khác, ngoài việc đọc tin cũng thỉnh thoảng chêm vào vài câu b́nh luận, góp ư cá nhân. Chuyện bay trực thăng trúng hỏa tiễn không phải chuyện ư kiến hay quan điểm cá nhân, mà là dữ kiện. Chế ra dữ kiện để bi thảm hóa câu chuyện của ḿnh là việc làm không chấp nhận được, cho dù nhà báo nói láo không có hậu quả nghiêm trọng như chính khách nói láo.
Nhân dịp này, các chuyên gia truyền thông đă xét lại quá tŕnh của anh Williams, và nhận thấy ngay anh này dường như là ông vua phóng đại, tô son vẽ phấn lên những thành tích hay câu chuyện cá nhân giả tưởng từ cả mấy chục năm nay.
Như khi anh đi New Orleans làm phóng sự về vụ băo lụt Katrina. Anh đă bi thảm hoá câu chuyện, kể lại từ cửa sổ khách sạn anh nh́n ra, thấy chung quanh nước ngập lụt, xác người chết nổi lềnh bềnh. Sự thật, khách sạn 5 sao của anh ở trong vùng cao, cũng có ngập ít nước, nhưng chưa tới vài phân, chẳng có xác chết nào chung quanh.
Anh cũng thêm mắm thêm muối, kể lại anh lội nước, lỡ chân trượt té, uống phải một ngụm nước với xác người chết chung quanh, nên bị đau bụng, đi tiêu chảy gần chết. Sự thật h́nh như cũng là câu chuyện giả tưởng hoàn toàn. Anh này chỉ có một lần mang đôi ủng cao tới đùi, đứng trong một vùng lụt tới ống quyển để làm phóng sự, không ai thấy anh trượt chân hay uống ngụm nước nào, cũng chẳng ai nhớ anh đă đau bụng gần chết. Nên nhớ anh Williams là nhân vật rất quan trọng, đi đâu cũng có tiền hô hậu ủng chứ không có chuyện đi một ḿnh. Nếu anh có bị té, uống nước, đau bụng gần chết tất nhiên phải có cả chục người biết.
Anh Williams cũng kể đă từng bay với đội người nhái SEAL Team 6 (là đội đi giết Bin Laden) nhưng bây giờ người ta được biết SEAL Team 6 không bao giờ cho kư giả đi hành quân theo.
Đài truyền h́nh NBC mở cuộc điều tra về câu chuyện trực thăng bị bắn, cũng như về những vụ bi thảm hoá đầy kịch tính của anh Williams trong quá khứ để xem những lời kể lể của anh có thật hay không. Sau kết quả sơ khởi (c̣n đang điều tra thêm nữa), đài NBC loan tin anh Williams sẽ bị treo gị sáu tháng không lương. Nghe th́ có cảm tưởng như anh này sẽ mất tiêu 5 triệu v́ anh lănh lương sơ sơ có 10 triệu đô một năm thôi. Trên thực tế, kẻ viết này cho rằng sự nghiệp đọc tin của anh Williams đến đây đă cáo chung tuy anh có thể có vai tṛ khác kín đáo hơn, hay nhẹ kư hơn. Vai tṛ của anh quan trọng ở niềm tin khán thính giả đặt nơi anh. Khi anh bị treo gị như vậy th́ rơ ràng đă mắc tội nói phét quá nhiều. Như vậy ḷng tin đối với anh sẽ mất, làm sao có thể tiếp tục làm người đọc tin nữa. Nhất là trong bối cảnh cạnh tranh sinh tử giữa các hệ thống truyền h́nh lớn của Mỹ.
Tuy chỉ là người đọc tin, nhưng anh Williams và những người đọc tin lại có ảnh hưởng cực kỳ lớn, v́ cả chục triệu dân Mỹ theo dơi tin thời sự mỗi ngày và hầu hết tin tưởng một cách tuyệt đối vào những người đọc tin.
C̣n tiếp...
Reply With Quote
Bookmarks