Sự Ra Đời Của Chữ Quốc Ngữ & Cái Chết Của Ông Nguyễn Văn Vĩnh
Nguyễn Đ́nh Đăng , Tokyo , C/N 2012/07/18
Nhân kỷ niệm 85 năm băi bỏ chữ Nho ( 1919 ) và 80 năm ( 1924 )
quyết định đưa chữ Quốc ngữ vào dạy tại cấp tiểu học Việt Nam
Alexandre de Rhodes Nguyễn Văn Vĩnh
( 1591 - 1660 ) ( 1882 - 1936 )
Alexandre de Rhodes ( sinh năm 1591 tại Avignon , Pháp ; mất năm 1660 tại Ispahan , Ba Tư ) đă sang Việt Nam truyền đạo trong ṿng 6 năm ( 1624 -1630 ) .
Ông là người có công rất lớn trong việc La Mă hoá tiếng Việt ( nhiều tác giả gọi là La Tinh hoá . Thực ra mẫu tựchữ cái tiếng Việt hiện nay là mẫu tự chữ Roman chứ không phải là chữ La Tinh ) .
Kế tục công tŕnh của những người đi trước là các tu sĩ Jesuit ( Ḍng Tên ) người Bồ Đào Nha như Francisco de Pina , Gaspar d’Amaral , Antonio Barbosa ... trong việc La Mă hoá tiếng Việt , Alexandre de Rhodes đă xuất bản « Bài Giảng Giáo Lư Tám Ngày » đầu tiên bằng tiếng Việt và cuốn từ điển Việt - La - Bồ đầu tiên vào năm 1651 tại Rome .
Hệ thống chữ viết tiếng Việt dùng chữ cái La Mă này được chúng ta ngày nay gọi là chữ quốc ngữ ( chữ viết của quốc gia ) ***
*** Nguyễn Văn Vĩnh sinh năm 1882 tại Hà Nội cái năm thành Hà Nội thất thủ vào tay quân Pháp do Đại Tá Henri Rivière chỉ huy . Tổng Đốc Hà Nội Hoàng Diệu thắt cổ tự vẫn .
Gia đ́nh Nguyễn Văn Vĩnh nghèo nên không có tiền cho con cái đi học .
Lên 8 tuổi , cậu Vĩnh đă phải đi làm để kiếm sống .
Công việc của cậu lúc đó là làm thằng nhỏ kéo quạt để làm mát cho một lớp đào tạo thông ngôn do người Pháp mở ở đ́nh Yên phụ - Hà Nội .
Vừa kéo quạt , cậu vừa nghe lỏm bài giảng . Cậu ghi nhớ mọi thứ rất nhanh và c̣n trả lời được các câu hỏi của thày giáo trong khi các cậu con nhà giàu trong lớp c̣n đương lúng túng .
Thầy giáo người Pháp thấy vậy bèn nói với ông hiệu trưởng giúp tiền cho cậu vào học chính thức . Năm 14 tuổi Nguyễn Văn Vĩnh đỗ đầu khoá học và trở thành một thông dịch viên xuất sắc . Sau đó ông được bổ làm Trợ Lư cho Công Sứ Pháp tỉnh Bắc Ninh .
Năm 1906 , lúc ông 24 tuổi , Nguyễn Văn Vĩnh được Pháp gửi sang dự triển lăm tại Marseille . Tại đây , ông được tiếp cận với kỹ nghệ in ấn và báo chí . Ông c̣n là người Việt Nam đầu tiên gia nhập hội Nhân Quyền Pháp .
Trở về Việt Nam , Nguyễn Văn Vĩnh từ bỏ nghiệp quan chức và bắt đầu làm báo tự do .
- Năm 1907 ông mở nhà in đầu tiên ở Hà Nội và xuất bản tờ Đăng Cổ Tùng Báo - tờ báo đầu tiên bằng chữ quốc ngữ ở Bắc Kỳ .
- Năm 1913 ông xuất bản tờ Đông dương Tạp chí để dạy dân Việt viết văn bằng quốc ngữ .
Ông là người đầu tiên dịch ra chữ quốc ngữ các tác phẩm của các đại văn hào Pháp
như Balzac , Victor Hugo , Alexandre Dumas , La Fontaine , Molière ... và cũng là người đầu tiên dịch Truyện Kiều sang tiếng Pháp . Bản dịch Kiều của ông Vĩnh rất đặc sắc v́ ông không chỉ dịch cả câu mà c̣n dịch nghĩa từng chữ và kể rơ các tích cổ gắn với nghĩa đó - một điều chỉ có những ai am hiểu sâu sắc văn chương Việt Nam ( bằng chữ Nôm ) , Trung Hoa ( bằng chữ Nho ) , và Pháp mới có thể làm được .
Sự cố gắng và sức làm việc phi thường của ông Vĩnh đă góp phần rất quan trọng trong việc truyền bá kiến thức và văn hoá phương Tây trong dân Việt , và đẩy xă hội Việt Nam đi đến chỗ dần dần chấp nhận chữ quốc ngữ .
- Năm 1915 vua Duy Tân ra chỉ dụ băi bỏ các khoa thi ( Hương - Hội - Đ́nh ) ở Bắc Kỳ .
- Năm 1918 vua Khải Định ra chỉ dụ băi bỏ các khoa thi này ở Trung Kỳ và đến năm 1919 băi bỏ hoàn toàn các trường dạy chữ Nho ,
thay thế bằng hệ thống trường Pháp - Việt .
- Ngày 18/09/1924 , toàn quyền Đông Dương Merlin kư quyết định đưa chữ Quốc Ngữ vào dạy ở 3 năm đầu cấp tiểu học .
Như vậy là , sau gần ba thế kỷ kể từ khi cuốn từ điển Việt - La - Bồ của Alexandre de Rhodes ra đời , người Việt Nam mới thật sự đoạn tuyệt với chữ viết của Trung Hoa , chính thức chuyển sang dùng chữ quốc ngữ .
Đây quả thực là một cuộc chuyển hoá vô cùng lớn lao , trong đó ông Nguyễn Văn Vĩnh đă vô h́nh chung đóng vai tṛ một nhà văn hoá lớn của dân tộc Việt Nam .
Ông Nguyễn Văn Vĩnh , tuy nhiên , đă không thể kiếm sống bằng nghề báo của ḿnh .
Ông là người luôn lên tiếng phản đối chính sách hà khắc của Pháp đối với thuộc địa , là người Việt Nam đầu tiên và duy nhất đă hai lần từ chối huân chương Bắc đẩu bội tinh của chính phủ Pháp ban tặng , và cũng là người đă cùng với 4 người Pháp viết đơn gửi nhà cầm quyền Đông Dương phản đối việc bắt giữ Cụ Phan Chu Trinh .
V́ thế nhà cầm quyền thuộc địa của Pháp ở Đông Dương chẳng ưa ǵ ông .
Toà báo của ông vỡ nợ . Gia sản của ông bị tịch biên . Ông bỏ đi đào vàng ở Lào và mất ở đó năm 1936 v́ sốt rét .
Người ta t́m thấy xác ông nằm trong một chiếc thuyền độc mộc trên một ḍng sông ở Sepole .
Trong tay ông lúc đó vẫn c̣n nắm chặt một cây bút và một quyển sổ ghi chép : Ông đang viết dở thiên kư sự bằng tiếng Pháp « Một tháng với những người t́m vàng » .
Khi đoàn tàu chở chiếc quan tài mang thi hài ông Vĩnh về đến ga Hàng Cỏ , hàng ngàn người dân Hà Nội đứng chờ trong một sự yên lặng vô cùng trang nghiêm trước quảng trường nhà ga để đưa tiễn ông - con người bằng tài năng và sức lao động không biết mệt mỏi của ḿnh đă góp phần làm cho chữ quốc ngữ trở thành chữ viết của toàn dân Việt .
http://www.congdongnguoiviet.fr/VanH...huQuocNguH.htm
Reply With Quote
Originally Posted by Dean Nguyen
Bookmarks