Giang Tuyết Cần (Jiang Xueqin) - PBD dịch
Trong bài trước(*) tôi đă nói về mâu thuẫn tư tưởng cố hữu được biểu lộ trong hai áng văn chương cổ điển là
1984 và
Đạo Đức Kinh và những ǵ mà hai tác phẩm này cho thấy về viễn ảnh Tây Phương ḥa hợp với Trung Cộng.
Tôi muốn nói thêm một chút bằng cách xét đến hai tác phẩm cổ điển về chiến lược và ngoại giao của Trung Hoa là
Tam Quốc Diễn Nghĩa và Tôn Tử
Binh Pháp, v́ tư tưởng lừa dối hai mang sâu đậm thật sáng tạo trong hai quyển sách này lên đến mức mà nếu đem so với quyển
Hoàng Tử(1) th́ quyển này đọc thấy thật hiền lành như thể là đọc quyển
Đắc Nhân Tâm(2) vậy.
Tam Quốc Diễn Nghĩa là một thiên anh hùng thật dông dài thiếu mạch lạc, nhưng chủ đề là truyện về hai vị tướng, Lưu Bị và đối thủ của ông ta là Tào Tháo, tranh hùng với nhau trong cuối triều nhà Hán. Theo lẽ th́ Lưu Bị tiêu biểu cho đức hạnh và khiêm tốn c̣n Tào Tháo là tiêu biểu cho cơ hội chủ nghĩa và tham vọng. Lưu Bị bị dồn vào vị thế lănh đạo để bảo vệ hoàng đế của ông ta, và khi hoàng đế qua đời th́ bộ hạ cầu khẩn ông ta dựng lại một đế quốc mới. Và, tuy lúc đầu Lưu Bị từ chối nhưng hoàn cảnh và ḷng cương quyết của bộ hạ ông ta đă buộc ông ta phải lên ngôi.
Tào Tháo cũng cầm kiếm để bảo vệ hoàng đế của ông ta, nhưng khi thấy có cơ hội th́ ông ta lập quỷ kế ngay để cướp ngôi. Không có ǵ khác biệt giữa hành động của Lưu Bị và Tào Tháo (cả hai đều mưu toan đầy tham vọng và áp dụng mánh khóe để sai khiến và lừa gạt bộ hạ), nhưng chính thái độ đạo đức giả và hai mang của Lưu Bị lại giúp cho ông ta trở thành anh hùng. Theo tiêu chuẩn của Orwell(3) th́ Lưu Bị đă thực hành hoàn toàn thành thạo niềm tin nhị trùng.
Sau đây là định nghĩa của Orwell về niềm tin nhị trùng:
‘Niềm tin nhị trùng có nghĩa là khả năng mang hai niềm tin trái ngược nhau cùng lúc trong đầu một người, và chấp nhận cả hai niềm tin đó. Người trí thức của Đảng biết phải thay đổi kư ức của ḿnh theo hướng nào; do đó y biết là y đang giả dối về t́nh thế hiện thực; nhưng v́ áp dụng niềm tin nhị trùng nên y cũng tự cảm thấy là không hề xúc phạm đến hiện thực.Tiến tŕnh này phải là có ư thức, v́ nếu không th́ sẽ không áp dụng được đủ mức chính xác, nhưng tiến tŕnh này cũng phải là vô thức, v́ nếu không sẽ gây ra cảm nghĩ lừa dối và rồi từ đó sẽ cảm thấy tội lỗi....cố ư nói dối trong khi thực tâm tin vào những lời dối trá đó, quên đi bất cứ sự thật nào đă trở thành bất tiện, và rồi, khi thấy cần thiết trở lại, th́ lôi ra từ trong quên lăng một khi c̣n cần đến, để chối bỏ hiện thực khách quan và trong lúc đó vẫn để ư đến hiện thực đă chối bỏ—tất cả những yếu tố này đều cần thiết phải có chứ không thể thiếu được.'(4)
Giờ ta hăy đọc một vài chiến lược của Tôn Tử:
'Các âm mưu quỷ kế bí mật nên được che giấu công khai hơn là kín đáo, và thái độ thật công khai thường chứa chấp bí mật tột độ.'
'Ta che giấu tư tưởng thù nghịch của ta bằng cách tỏ ra hết sức thân thiện bề ngoài. Ta tự làm cho kẻ thù ta phải mến ta, khiến chúng phải tin ta. Khi ta được chúng tin th́ ta có thể bí mật chống lại chúng.'
'Tự đả thương nhẹ hay đả thương không trí mạng đến bản thân để thu phục ḷng tin của kẻ thù. Đây là phương pháp đặc biệt hay được các điệp viên áp dụng: tức là làm cho ḿnh có vẻ như nạn nhân của chính phe của ḿnh để thu phục cảm t́nh và ḷng tin của kẻ thù.'(5)
Tam Quốc Diễn Nghĩa miêu tả niềm tin nhị trùng tác động như thế nào trong thực tế, và Tôn Tử
Binh Pháp là một cẩm nang huấn luyện cách thực hành niềm tin nhị trùng. (Có quá nhiều Lưu Bị trong suốt lịch sử Trung Hoa, nổi tiếng nhất dĩ nhiên là Mao Trạch Đông.)
Hăy so sánh các văn bản nền tảng này của đế quốc Trung Hoa với văn bản của đế quốc La Mă, quyển Aeneid của Virgil. Aeneas của thành Troy có hai đức tính chính: anh ta ngoan ngoăn và thành thật. Nhiều người Hoa sẽ xem anh ta là thằng ngốc, và ngay cả tác giả Virgil cũng tả anh ta là thiếu bất cứ động lực hoặc sáng kiến nào của chính ḿnh. Anh ta không phải là một tư tưởng gia mà cũng không phải là một người có khả năng tranh luận, và anh ta chỉ thực sự trở nên sống động và biểu lộ cá tính của ḿnh trên chiến trường và đă gieo mầm phát sinh đế quốc La Mă khi lănh đạo dân thành Troy của anh để chiến thắng các bộ lạc La Tinh dàn trận đánh anh ta.
Người Mỹ th́ ngưỡng mộ nhất là George Washington, một chiến sĩ đơn giản và thành thật đă sáng lập một quốc gia và để đổi lại công lao đó th́ ông chỉ xin về hưu tại nông trại của ông ở Virginia. Cả Aeneas lẫn George Washington ắt phải lấy làm kinh tởm nếu đọc
Binh Pháp Tôn Tử, và nhiều người Hoa chắc sẽ cho cả hai người này là chất phác và ngây thơ. Nhưng cả hai nhân vật này đều là những bậc anh hùng của hai đế quốc vĩ đại nhất trong lịch sử, và không phải ngẫu nhiên mà thành. Một quốc gia tôn sùng Aeneas hay Washington th́ cũng thường tôn sùng công sức làm việc chăm chỉ và ḷng thành thật, bổn phận và danh dự. C̣n một quốc gia tôn sùng Tôn Tử và Mao Trạch Đông th́ trong nhiều trường hợp cũng tôn sùng tính bất lương và hai mang, lừa dối và quỷ kế:
Trung Cộng đầy dẫy những kẻ mang niềm tin nhị trùng, và Orwell đă cảnh cáo chúng ta là hậu quả cuối cùng của niềm tin nhị trùng là một dân tộc không có khả năng tiến bộ, một nền văn hóa đắm ch́m trong tṛ quỷ thuật hướng nội là lừa dối và hai mang. Do đó, lịch sử lâu đời của Trung Hoa không phải là thực lực quư báu ǵ cả mà chính là một tai ương bị nguyền rủa nặng nề nhất.(6)
Source:
http://the-diplomat.com/china-power/...ethink-nation/
____________________ __
Chú thích của người dịch:
(*) Bài "Ngôn Ngữ, Văn Hóa và Chiến Tranh" (
Language, Culture and War) của cùng tác giả
(1) Tác giả là Niccoḷ Machiavelli. Có bản dịch là
Quân Vương
(2)
How to Win Friends & Influence của Dale Carnegie
(3) Tác giả
Trại Súc Vật và
1984 nói trên
(4) Trích từ quyển
1984 của Orwell
(5) Trung Cộng và Việt Cộng học cùng… binh pháp nham hiểm này!
(6) Thử ngẫm thêm: phải chăng Việt Nam cũng chịu cùng tai ương đó? Phải chăng người Việt quả có “xấu xí” v́ cũng tôn sùng niềm tin nhị trùng và những quỷ kế trong Tôn Tử Binh Pháp?
Nguồn
Reply With Quote
Bookmarks