Cách nay đúng 9 năm đă sảy ra bạo loạn tại thành phố Urumqi thuộc vùng Tân Cương của Tàu đỏ.
https://vi.wikipedia.org/wiki/Wikipe...a/Th%C3%A1ng_7
Ngày 05 tháng 07, 2009
• 2009 – Hàng loạt vụ náo loạn bạo lực xảy ra tại Urumqi, Tân Cương, Trung Quốc, khiến 197 người thiệt mạng theo số liệu chính thức.
https://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%B..._n%C4%83m_2009
https://en.wikipedia.org/wiki/July_2...C3%BCmqi_riots
https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89...n_juillet_2009
https://nuocnha.blogspot.com/2018/07...-loan-tai.html
Bạo động tại Ürümqi, tháng 7 năm 2009
Bạo động ở Ürümqi (Tân cương)
Bạo động tại Ürümqi, tháng 7 năm 2009 (Trung Quốc)
Địa điểm Ürümqi, Khu tự trị dân tộc Duy Ngô Nhĩ Tân Cương, Trung Quốc
Thời điểm 5 tháng 7 năm 2009
Tử vong khoảng 156
Bị thương 1080
Bạo loạn Tân Cương (tiếng Anh: Xinjiang riots), hay Vụ bạo động tại Ürümqi (tiếng Anh: July 2009 Ürümqi riots), thủ phủ của khu tự trị dân tộc Duy Ngô Nhĩ Tân Cương ở miền Tây Trung Quốc xảy ra vào đêm ngày 5 tháng 7 năm 2009.
Vụ bạo động bao gồm 1.000 người tham gia và sau đó đă tăng lên tới khoảng 3.000 người. Ít nhất đă có 184 người chết, trong đó có 137 là người Hán và 46 là người Duy Ngô Nhĩ và 1 người Hồi.
Đây được coi là vụ bạo lực sắc tộc tồi tệ nhất Trung Quốc, diễn ra sau một năm khi xảy ra vụ bạo động Tây Tạng 2008.
Bạo lực là một phần của cuộc xung đột sắc tộc đang diễn ra giữa người Hán và người Uyghur (phiên âm Hán: Duy Ngô Nhĩ) - một dân tộc gốc Turk chủ yếu theo đạo Hồi và là một trong những nhóm sắc tộc được công nhận chính thức tại Trung Quốc.
(Các dân tộc Turk, được các sử liệu Trung Hoa cổ gọi chung là Đột Quyết (突厥), là các dân tộc nói các ngôn ngữ Turk, thuộc hệ dân Á Âu, định cư ở miền Bắc, Trung và Tây lục địa Á-Âu.)
Nhiều người cho rằng vụ bạo động bùng phát bởi sự bất măn với cách giải quyết của chính quyền trung ương Trung Quốc về cái chết của hai công nhân người Uyghur tại tỉnh Quảng Đông.
Quảng Đông là một tỉnh nằm ven bờ biển Đông của Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa.
Tân Hoa xă nói rằng hơn 800 người khác đă bị thương, nhiều xe cộ bị đốt cháy. Cảnh sát đă cố gắng dập tắt vụ nổi loạn bằng đạn hơi cay, ṿi rồng, xe bọc thép và rào chắn.
Tân Hoa Xă cho hay cảnh sát tin rằng những kẻ kích động đang "cố gắng tổ chức thêm nhiều vụ bạo động" ở các thành phố khác tại Tân Cương như Aksu (A Khắc Tô) và châu tự trị Kazakh Y Lê, với khoảng 200 người đang "cố gắng tụ tập" ở nhà thờ Hồi giáo Id Kah, trung tâm Kashgar (Khách Thập), nhưng đă bị cảnh sát giải tán vào buổi tối thứ Hai.
Châu tự trị Ili (đỏ) tại Tân Cương (cam) và Trung Quốc
https://s20.postimg.cc/vjkispldp/Kas...ah_Moschee.jpg
Nhà thờ Hồi giáo Id Khar tại Kashgar, địa khu Kashgar
Địa khu Kashgar (đỏ) tại khu tự trị Tân Cương (cam) và Trung Quốc
Ngày hôm sau, cuộc biểu t́nh đă lan tới các thành phố lân cận Kashgar và bùng phát thành bạo lực.
Nguyên nhân
Tân Cương, một vùng đất rộng lớn ở Trung Á, là lănh thổ tự trị trong Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa. Thành phần sắc tộc tại đây rất đa dạng, gồm nhiều nhóm thiểu số - 45% dân cư là người Uyghur, 40% người Hán, - là sắc dân đa số tại Trung Quốc.
Thủ phủ Ürümqi là một thành phố công nghiệp hóa với 2.3 triệu người, với khoảng 75% dân cư là người Hán, 15% người Uyghur, 10% thuộc về các sắc tộc khác.
Toàn cảnh trung tâm Ürümqi nh́n từ Hồng Sơn.
Urumchi hay Ürümqi (tiếng Anh IPA: [uːˈruːmtʃi]; Tiếng Uyghur: ئۈرۈمچی, Ürümchi; giản thể: 乌鲁木齐, phồn thể: 烏魯木齊; bính âm: Wūlǔmùqí, tiếng Việt: U-rum-xi hoặc Urumsi, Hán-Việt: Ô Lỗ Mộc Tề) là thủ phủ khu tự trị Tân Cương, Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa.
Mâu thuẫn sắc tộc giữa người Uyghur và người Hán đă tồn tại từ nhiều thập kỷ, thỉnh thoảng bùng lên thành bạo lực sắc tộc. Một số người Uyghur tại đây tỏ ra bất măn với sự bất b́nh đẳng trong mức sống và sự phân biệt đối xử giữa người Hán và người thuộc các sắc dân thiểu số.
Bạo động bùng nổ từ vụ hai người Uyghur bị những đồng nghiệp người Hán tại Thiều Quan, Quảng Đông giết hại vào ngày 25 tháng 6 năm 2009.
Location of Shaoguan City jurisdiction in Guangdong
Án mạng xảy ra chỉ v́ một tin đồn do những công nhân bất b́nh thêu dệt, rằng vài người Uyghur đă hiếp dâm 2 phụ nữ người Hán tại một nhà máy.
Vụ bạo động tại Ürümqi bắt đầu sau một cuộc biểu t́nh ở đường Đại Ba Trát để phản đối cách giải quyết của chính quyền và yêu cầu một cuộc điều tra toàn diện về vụ án.
Theo những lănh đạo sống lưu vong, số người chết trong vụ án tại Quảng Đông cao hơn nhiều so với báo cáo.
Mặc dù người chịu trách nhiệm về việc tung tin đồn đă bị bắt, người Uyghur buộc tội nhà chức trách thất bại trong việc bảo vệ những công nhân Uyghur và bắt giữ những người Hán nào có liên quan.
Các viên chức chính quyền trung ương, mặt khác nói rằng vụ bạo động là "tội ác bạo lực có tổ chức" được "xúi giục, chỉ đạo từ nước ngoài và tiến hành bởi những kẻ ngoài ṿng pháp luật". Điều này ám chỉ Phong trào Độc lập Đông Turkestan và các lực lượng bên ngoài ủng hộ độc lập cho người Uyghur được lănh đạo bởi bà Rebiya Kadeer, một người bất đồng chính kiến.
2nd President of the World Uyghur Congress
On 17 March, 2005, Kadeer arrived to the Washington D.C. after serving 6 years prison term inUrumqi
Bà Kadeer phủ nhận những cáo buộc của chính quyền Trung Quốc rằng bà gần đây khuyến khích những người Uyghur "dũng cảm hơn" và "làm một điều ǵ đó lớn lao".
Những cuộc biểu t́nh ban đầu và sự leo thang
The New York Times trích dẫn lời một nhân chứng rằng vụ bạo động bắt đầu sau 6 giờ chiều ngày 5 tháng 7.
Những người biểu t́nh đổ ra đường, đốt cháy, đập phá xe cộ và tấn công lực lượng an ninh.
Ít nhất có 1000 người Uyghur đă tham gia khi vụ bạo động vừa mới bắt đầu, và con số này có thể sẽ tăng lên 3000 người.
Bài quá dài, phải cắt bớt
Trong ngày 8 tháng 7, hàng ngh́n binh lính đă được triển khai đến Tân Cương.
Quân đội và cảnh sát tuần tra thường xuyên trên các phố chính ở Ürümqi.
Hiện tại Ürümqi đă được kiểm soát. Trong khi đó, chủ tịch Hồ Cẩm Đào phải bỏ ngang hội nghị G8 tại Ư để trở về giải quyết.
https://s20.postimg.cc/lqkrpykst/Hu_Jintao.jpg
Hồ Cẩm Đào giản thể: 胡锦涛; phồn thể: 胡錦濤; bính âm: Hú Jǐntāo (sinh ngày 21 tháng 12 năm 1942) là một cựu chính trị gia Trung Quốc.
Vụ đâm kim chích và biểu t́nh
Nhiều nhóm người xuất hiện khắp nơi trong thành phố Urumqi dùng kim chích đâm người gốc Hán bắt đầu ngày 17/8, 21 người đă bị bắt. 476 người xin chữa trị v́ bị đâm, tuy rằng chỉ có 89 người có dấu hiệu rơ ràng là bị kim chích.
Tuy nguyên do của các cuộc tấn công này không được cho biết, đại đa số các nạn nhân, 433 người, là thành phần Hán tộc, với những người c̣n lại thuộc tám chủng tộc khác.
Bài quá dài, phải cắt bớt
Nhận định
Bài quá dài, phải cắt bớt
Thêm vào đó, một vài nhận định khác lại cho rằng nó rất giống với vụ bạo động Tây Tạng một năm trước về số lượng, tuy thời gian không kéo dài so với cách đây một năm, nhưng cũng đủ để khẳng định về sự bất ổn liên tục ở cả Tây Tạng và Tân Cương, hai tỉnh rộng lớn ở miền Tây Trung Quốc.
https://s20.postimg.cc/xv3hl3a8t/West_China.svg.png
Miền Tây Trung Quốc bao gồm miền Tây Bắc Trung Quốc và miền Tây Nam Trung Quốc. Các địa phương: thành phố Trùng Khánh, các tỉnh Cam Túc, Thiểm Tây, Thanh Hải, Quư Châu, Tứ Xuyên, Vân Nam và các khu tự trị Ninh Hạ, Tây Tạng, Tân Cương.
Phản ứng
Trong nước
Ngày 25 tháng 8 năm 2009, Chủ tịch nhà nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào lần đầu tiên đến viếng thăm Tân Cương sau vụ bạo động chủng tộc đẫm máu vào tháng 7/2009, ra lệnh cho các giới chức chính quyền địa phương và lực lượng an ninh phải chú trọng vào việc duy tŕ an ninh trật tự và ổn định xă hội trong vùng và cảnh cáo rằng thành phần đ̣i ly khai "thế nào cũng thất bại."
Đài truyền h́nh trung ương nhà nước Trung Quốc chiếu h́nh ảnh Hồ Cẩm Đào gặp gỡ đại diện các sắc tộc và dân chúng địa phương, viếng thăm nhà máy và nói chuyện với binh sĩ.
Hồ Cẩm Đào ra lệnh cho giới hữu trách phải "coi việc giữ ǵn ổn định xă hội là ưu tiên hàng đầu và duy tŕ sức mạnh để bảo đảm thắng lợi trong cuộc đấu tranh duy tŕ ổn định ở Tân Cương," Hồ Cẩm Đào nói với các binh sĩ và công an từng tham gia trấn áp bạo loạn
Cộng đồng quốc tế
• Afghanistan: Chính phủ Afghanistan "ủng hộ sự toàn vẹn lănh thổ và chủ quyền của Trung Quốc", theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao. Afghanistan đang theo sát t́nh h́nh và tin rằng Trung Quốc có thể "giải quyết vấn đề phù hợp với lợi ích quốc gia".
• Algeria: Một đoàn xe người Hán đă bị Al-Qaeda tấn công khiến 24 cảnh sát thiệt mạng.
• Ấn Độ: Chính phủ Ấn Độ kêu gọi Trung Quốc "tôn trọng quyền lợi của các sắc dân thiểu số ở cả Tây Tạng lẫn Tân Cương", và thúc giục cả hai bên kiềm chế. Nhiều tín đồ Hồi giáo Ấn Độ đă biểu t́nh rầm rộ ở nhiều nơi trên Ấn Độ với khẩu ngữ "tẩy chay Trung Quốc" và "bảo vệ người anh em Hồi giáo Uyghur".
• Argentina: Tổng thống Cristina Fernández de Kirchner kêu gọi Trung Quốc và người Duy Ngô Nhĩ "dừng sự thù địch với nhau", song cũng kêu gọi Trung Quốc "cải thiện chính sách với sắc dân thiểu số ở Tân Cương".
• Belarus: Bộ Ngoại giao lấy làm tiếc cho những thiệt hại về người và của trong vùng, và hi vọng nhà chức trách Trung Quốc sẽ thực hiện các biện pháp nhằm b́nh ổn lại t́nh h́nh.
• Brasil: Tổng thống Brasil Lula da Silva và chính phủ Brasil khẳng định Trung Quốc "sẽ kiểm soát được t́nh h́nh ở Tân Cương", song cũng cảnh báo Trung Quốc "phải chấm dứt những hành động tàn bạo ở Tân Cương". Cộng đồng người Liban theo đạo Hồi ở Brasil đă biểu t́nh phản đối tại đại sứ quán Trung Quốc ở Rio de Janeiro.
• Canada: Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Canada Lawrence Cannon "Yêu cầu đối thoại và sự thiện chí để giải quyết các bất b́nh, đồng thời đề pḥng t́nh h́nh có thể xấu đi".
• Đức: Thủ tướng Angela Merkel kêu gọi một giải pháp ḥa b́nh cho vụ bạo động. Bà tôn trọng Chính sách Một Trung Quốc nhưng cũng có nghĩa là tôn trọng quyền của các dân tộc thiểu số. Hai chai xăng đă được ném vào Ṭa lănh sự Trung Quốc ở München bởi những người không rơ danh tính.
• Hà Lan: Đại sứ quán Trung Quốc đă bị tấn công bởi những người hoạt động chính trị người Duy Ngô Nhĩ. Họ đập vỡ cửa sổ bằng gạch và đốt cờ Trung Quốc. 39 người vẫn bị giam giữ trong số 142 người bị bắt. Trung Quốc sau đó đă phải đóng cửa đại sứ quán cả ngày.
• Hoa Kỳ: Phát ngôn viên Nhà Trắng Robert Gibbs nói rằng Hoa Kỳ lấy làm tiếc về thiệt hại nhân mạng ở Tân Cương, đồng thời quan ngại sâu sắc và kêu gọi tất cả các bên kiềm chế. Phát ngôn viên Bộ Nhà nước Ian Kelly phát biểu "Điều quan trọng là các nhà chức trách Trung Quốc đă hành động để lập lại trật tự và đề pḥng bạo lực tiếp diễn". Mấy ngày sau, đại sứ quán Trung Quốc ờ Los Angeles đă bị tấn công.
• Iran: Ngoại trưởng Manuchehr Motaki chia sẻ mối quan ngại của Thổ Nhĩ Kỳ và Tổ chức Hội nghị Hồi giáo (OIC), qua đó yêu cầu chính phủ Trung Quốc tôn trọng quyền của người dân Hồi giáo tại Tân Cương.
• Kazakhstan: Nhà chức trách Kazakhstan tạm dừng cấp visa cho công dân vào Tân Cương, trong một thỏa thuận với Trung Quốc.
• Kyrgyzstan: Chính phủ Kyrgyzstan đă chuẩn bị đương đầu với "ḍng người tị nạn" và thắt chặt kiểm soát biên giới.
• Liên đoàn Ả Rập: Các nước trong khối Ả Rập đă mạnh tay chỉ trích chính quyền Trung Quốc. Chủ tịch khối Nabil El Arabi đă cực lực lên án Trung Quốc "đàn áp người Hồi giáo" ở Tân Cương, và yêu cầu Trung Quốc "tôn trọng văn hóa Hồi giáo" ở vùng này. Biểu t́nh chống Trung Quốc đă bùng phát khắp các nước Ả Rập: Liban, Qatar, Kuwait, Sudan, Ai Cập, Algeria, Palestine, Syria, Iraq, UAE, Oman, Maroc, Tunisia, Libya và Yemen.
• Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland: Thủ tướng Gordon Brown đă thúc giục cả hai bên kiềm chế.
• Liên minh châu Âu: Bà Catherine Ashton tỏ ra quan ngại về t́nh h́nh bạo lực ở Tân Cương, và nhấn mạnh Trung Quốc "phải đảm bảo cho cộng đồng người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương".
• Na Uy: Khoảng 100 người Uyghur đă biểu t́nh bên ngoài đại sứ quán Trung Quốc ở Oslo. 11 người đă bị bắt và một trong số đó đang cố trèo lên hàng rào đại sứ quán. Tất cả đă được thả tự do sau đó mà không bị cáo buộc ǵ cả.
• Nga: Ngoại trưởng Sergey Lavrov nói vụ bạo động là việc nội bộ của Trung Quốc, nhưng Tổng thống Dmitry Medvedev đă lớn tiếng chỉ trích chính sách tôn giáo, dân số của Trung Quốc, mặc dù khá tôn trọng quyền lợi của Trung Quốc ở Tân Cương.
• Nhật Bản: Phó bộ trưởng Ngoại giao Mitoji Yabunaka trong phản ứng về sự kiện nói rằng "Chính phủ Nhật đang để ư sát sao vụ việc và quan ngại về t́nh h́nh bạo lực tại Tân Cương".
• Pakistan: Chính phủ Pakistan khẳng định vụ bạo động Tân Cương "sẽ không gây ảnh hưởng tới quan hệ hai nước", và cáo buộc các phần tử ly khai người Duy Ngô Nhĩ "cố t́nh làm mất ổn định Trung Quốc".
• Pháp: Người phát ngôn Bộ ngoại giao Eric Chevallier bày tỏ quan ngại về các sự kiện đang diễn ra, "và châu Âu sẽ có phản ứng lại".
• Romania: Chính phủ Romania đă cảnh báo công dân nước ḿnh "tránh đi du lịch Tân Cương", và kêu gọi 2 bên kiềm chế.
• Serbia: Bộ Ngoại giao ủng hộ những nỗ lực của Trung Quốc nhằm khôi phục lại trật tự ở Tân Cương và tuyên bố phản đối chủ nghĩa ly khai.
• Thổ Nhĩ Kỳ: Bộ trưởng tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Nihat Ergün đă kêu gọi tẩy chay hàng hóa Trung Quốc v́ vụ bạo động có liên quan tới người gốc Thổ, trong khi Thủ tướng Recep Tayyip Erdoğan đă gọi vụ bạo lực ở Tân Cương là "diệt chủng". Hàng ngàn người dân Thổ Nhĩ Kỳ và người Duy Ngô Nhĩ vốn có thiện cảm với người Thổ đă biểu t́nh lớn ở trước đại sứ quán Trung Quốc ở Istanbul và vài nơi khác, giương những biểu ngữ mang tên "đà đảo Trung Quốc diệt chủng" và "hăy dừng ngay hành động diệt chủng người Duy Ngô Nhĩ".
• Thụy Điển: Bộ trưởng ngoại giao Thụy Điển Carl Bildt kêu gọi cả hai bên kiềm chế và nhấn mạnh rằng người Hán và người Uyghur "nên dừng sự thù địch với nhau".
• Thụy Sĩ: Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ kêu gọi cả hai bên kiềm chế, bày tỏ quan ngại về sự việc và gửi lời chia buồn tới gia đ́nh các nạn nhân. Đồng thời hối thúc Trung Quốc tôn trọng tự do ngôn luận và tự do báo chí.
• Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan): Chính phủ không đưa ra bất cứ phản ứng chính thức nào nhưng hi vọng t́nh h́nh sẽ được giải quyết theo một "cách thỏa đáng".
• Úc: Thủ tướng Kevin Rudd đă nghe "các báo cáo đáng lo ngại" về bạo lực ở Tân Cương và thúc giục các bên kiềm chế để đem lại một "sự ḥa giải cho các trở ngại".
• Uzbekistan: Tổng thống Islam Karimov khẳng định vụ bạo lực Tân Cương "sẽ không gây ảnh hưởng ngoại giao Uzbekistan-Trung Quốc", song cũng yêu cầu Trung Quốc "tôn trọng người Uzbek đang sống ở Trung Quốc", mặc dù cộng đồng người Uzbek thiểu số ở Trung Quốc không tham gia vụ bạo loạn này.
• Việt Nam: Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Dũng nói "Việt Nam đang theo dơi sát sao t́nh h́nh và tin rằng chính phủ Trung Quốc đang áp dụng các biện pháp phù hợp để lập lại trật tự công cộng và sự ổn định".
• Ư: Tổng thống Giorgio Napolitano đă đưa ra vấn đề nhân quyền tại cuộc họp báo với Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào. Ông nói cả hai bên đă đồng ư rằng "Những tiến bộ kinh tế và xă hội đạt được ở Trung Quốc đang đặt ra những yêu cầu mới về giới hạn nhân quyền".
Hậu quả lâu dài
Bài quá dài, phải cắt bớt
Hành quyết 9 người
Bài quá dài, phải cắt bớt
Liên hệ
Theo những nhà chính trị học trên thế giới, vụ bạo động ở Tân Cương có nhiều nét rất giống với vụ bạo động Tây Tạng cách đây một năm trước, khi mâu thuẫn dẫn đến bùng phát bạo lực bắt nguồn từ chính sách của Trung Quốc với 2 vùng này mà bị cho là chính sách "Hán hóa" 2 vùng này, khiến mâu thuẫn sắc tộc này sinh và bùng phát thành xung đột và bạo lực.
https://s20.postimg.cc/aflkfgnu5/TAR-_TAP-_TAC.png
Bạo động tại Tây Tạng năm 2008 bắt đầu bằng các cuộc biểu t́nh ngày 10 tháng 3 năm 2008, kỷ niệm lần thứ 49 ngày nổi dậy Tây Tạng, một cuộc nổi dậy chống lại sự cai trị của Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa ở Tây Tạng.
Các cuộc phản đối bắt đầu bằng việc các nhà sư kêu gọi thả các sư đang bị giam giữ tháng 10 năm 2007, khi họ kỷ niệm Đăng-châu Gia-mục-thố (Đạt-lại Lạt-ma hiện nay) nhận Huy chương Vàng của Quốc hội Hoa Kỳ vào ngày 27 tháng 9 năm 2007.
Chính v́ lư do này mà nhiều vụ bạo lực đă bùng phát liên tiếp ở cả hai vùng, song nó vẫn gây nhiều tranh căi. Thêm nữa, việc Trung Quốc cấm cửa giới báo chí vào khu vực này cũng gây ra khó khăn cho việc xác định nguyên nhân v́ sao bạo lực bùng phát dữ dội ở 2 vùng này.
Điều đấy khiến cho Tây Tạng và Tân Cương đă cùng lúc trở thành những miền đất đáng sợ nhất Trung Quốc và thế giới gần đây.
Bookmarks