Một đêm tháng ba nhưng c̣n buồn hơn cả đêm tháng mười. Lính đă rút đi không c̣n ai lảng vảng bên những cô gái chưa chồng. Ấp trưởng ấp phó và một vài anh dân quân tự vệ cũng theo chân họ hoăc là lên phố hoặc đến ngủ ở các làng gần quốc lộ. Những đứa bé đă được bà nội hay bà ngoại kéo vô nhà bắt phải đi ngủ sớm. Chỉ c̣n những chị vợ bộ đội chờ chồng trong mỏi ṃn. Chó không sủa, gà không gáy. Giống như những đêm mà cán bộ bỏ làng đi tập kết.
Trong cái yên lặng đến nguội lạnh ấy, ông Khứ và cô Thảnh đến thăm từng nhà. Họ chào hỏi ngọt ngào. Họ hỏi thăm trong bao nhiêu năm qua sống ra sao. Họ xin lỗi đă không giữ trọn lời hứa là trở về sau hai năm. Họ bảo vợ xa chồng, cha mẹ xa con, ông bà xa cháu là do đế quốc Mỹ. Nhiệm vụ của họ và của cả toàn dân lúc này rất nặng nề v́ phải chiến đấu với kẻ thù hùng mạnh và nguy hiểm hơn. Nhưng họ bảo nhất định thắng. Nhất định phải đánh cho Mỹ cút đánh cho nguỵ nhào !
Sáng hôm sau cái tin ông Khứ về làng đă làm cho mọi người thấy như sắp sống lại cái thời chín năm. Lại đào hầm, lại vót chông, lại đi dân công tải đạn, lại biểu t́nh hoan hô đả đảo và nhất định là phải có khả năng ! Thế là cả nhà ông phó Ba thuê hẳn một chiếc xe chở tất cả đồ đạc lên phố. Bà hàng vải sau khi bà phó Ba mất đă có thể đường hoàng giúp đỡ con cháu ông một cách nhiệt t́nh. Bà cho hẳn một cái nhà kho để các cháu ăn ngủ được thoải mái. C̣n ông th́ bà rất muốn cái miệng tiếu lâm ở bên cạnh để giúp bà đỡ buồn.
Các ông hương kiểm, hương mục, chánh tuần, phó tuần cũng dọn sạch đồ lên phố chỉ chừa lại cái nhà không. Các ông vẫn chưa đi hẳn v́ hăy c̣n đồng ruộng trâu ḅ. Nhà ông tổng Bá th́ chính ông đă phải trả nợ máu bằng chính máu của ḿnh rồi. Bà tổng sau cái chết oan nghiệt của chồng, giờ già sọm lú lẫn. Thằng Mậu, thằng Tài đă đi lính biệt kích. Chỉ c̣n cậu Khánh dở điên dở khùng, lúc nào cũng mang trên lưng mấy cái xương đầu chó mà tụi dân quân gặm xong quẳng đi. Thỉnh thoảng cậu lại bày ra giữa cầu, thắp nhang khấn vái rồi đọc văn tế do chính cậu làm.
Gần một nửa làng bỏ đi. Rất nhiều nhà bỏ không, ai muốn vào ở cũng được, nhưng cô Sáu vẫn cứ về lại cái cḥi của ḿnh. Cô bảo ở đó quen rồi, có sông nước bên cạnh làm việc ǵ cũng dễ. Bây giờ cô lại đi mót lúa, chẳng đầu cơ tích trử thứ ǵ nên cũng chẳng phải lo ông Khứ tịch thu. Khi thằng thủ ngữ Đực chết th́ chỉ c̣n mỗi một ḿnh tôi là nghèo trơ khất và vẫn bị gọi bằng thằng. Cái tên thằng Chó Đẻ chắc vẫn c̣n theo tôi cho đến tận già.
Khi ông Khứ và cô Thảnh về thăm làng th́ cũng có nghĩa là các làng khác cán bộ đi tập kết đă trở về. Lực lượng cộng sản mạnh lên trông thấy. Họ thành lập MTGPMN, cờ của họ bây giờ là nửa xanh nửa đỏ. Họ lại đánh trống, khua chiêng, gơ thùng thiếc. Các ấp chiến lược liên tục bị đốt cháy. Dân chạy loạn kéo nhau đi ḱn ḱn. Họ dồn đuổi quân cộng hoà chỉ c̣n giữ được các thị trấn và tỉnh lỵ.
Một đêm sau khi ông Khứ và cô Thảnh về chừng mười ngày th́ toàn bộ hàng rào chiến lược của làng An Định bị đốt cháy. Thực ra, cũng như các cây cọc pḥng không, chỉ loè chơi trước các máy chụp h́nh và máy quay phim chứ giết được ai, giữ được cái ǵ. Đó là chưa kể sau khi ông Diệm bị giết, ấp chiến lược đổi thành ấp tân sinh th́ cũng chẳng c̣n vị tướng nào thèm ngó đến nữa. Nắng mưa, cả trâu ḅ và con người làm cho nó xiêu vẹo nghiêng ngả, nhiều đoạn người ta lấy trộm gần hết.
Nên cộng sản đốt là để biểu dương lực lượng chứ đâu phải đốt mới vào được. Chỉ tiếc bao nhiêu tiền của công sức mồ hôi chỉ để làm giàu cho thằng Hậu và cộng sản đốt coi chơi. Cây khô gặp lửa cháy c̣n nhanh hơn cả nhà ông tổng Bá bị Tây đốt. Lửa rùng rùng, hung dữ và tàn nhẫn như khi lửa tràn qua cánh đồng đang mùa lúa chín. Lửa khói trùm cả làng khiến nhiều người hốt hoảng chạy ra sông như những con chuột khi cháy nhà.
Đă đến lúc người ta đành bỏ rơi cái làng này. Từ trên cao máy bay phát lệnh di tản. Mọi người phải rời bỏ nhà cửa ruộng vườn trong ṿng 24 tiếng đồng hồ. Sau đó sẽ oanh kích tự do. Ai không đi coi như theo Việt cộng ! Mọi người nhốn nháo thu dọn đồ đạc. Tiếng heo gà kêu, tiếng trẻ con khóc. Tiếng gọi cha gọi mẹ xao xác. Không làm sao nói hết được cảnh hỗn loạn của dân làng. Mà tội nghiệp thay, những người c̣n lại đều là những người nghèo. Tài sản của họ chỉ có cái xoong méo và mấy cái quần áo rách. Họ buồn bă rời làng, lếch thếch đi về phía cái quầng sáng của ánh đèn phố quận.
Trong cảnh nhốn nháo ấy cô Sáu tôi vẫn ra sông đăi mớ lúa vừa mót được. Cô bảo, ai chạy đâu th́ chạy, tao cứ ở đây. Cộng sản cũng là người chứ có phải ma quỷ ǵ đâu mà sợ. Khi thấy tôi có ư muốn đi, cô bảo, ừ mày cũng nên chạy đi. Không chừng lên trên đó biết đâu mày lại t́m được mẹ.
Nhưng tôi ḷng dạ nào mà để cô ở lại một ḿnh. Vả lại lên đó biết lấy ǵ mà sống. Trong khi ở đây lúa chín tràn bờ chưa ai gặt, cá lội đầy sông, rau cỏ đầy vườn. Cứ nghĩ tới đó th́ dù ngày mai hay ngày mốt có oanh kích tự do cũng đâu có ǵ đáng sợ. Con sông đó, đồng ruộng kia, chỗ nào trốn núp mà không được.
Thế là cả làng chỉ có cô cháu tôi và cậu Khánh điên là ở lại. Khi thấy tôi, cậu nói : Ta là Tổng thống, mi là Thủ tướng. Này nữ công dân kia nghe ta ra lệnh: Hăy nấu cơm cho ta ăn ! Dù không có lệnh, cô Sáu tôi vẫn vui vẻ nhóm lửa nấu cơm. Tôi xuống sông bắt cá c̣n cậu th́ ngồi trên cầu nói lảm nhảm như đang đọc thơ. Một lúc sau, cơm vừa chín tới, cá rô nướng thơm lừng, cô Sáu bày mâm bát ra giữa cầu lúc này không c̣n ai qua lại cho Tổng thống và Thủ tướng cùng ăn.
Cô tôi ngồi hầu bên cạnh. Không phải cô tôi đùa, cũng không phải nghĩ ḿnh quá nghèo nên không dám ngồi cùng mâm với cậu là con nhà giàu. Cô tôi hầu thực sự v́ đối với cô, cậu Khánh, thầy Hiên, cụ cử Vân là những người cô quư trọng dù điên hay tỉnh. Những người có chữ trước hết là những người đạo đức, những người được sinh ra để dạy điều hay lẽ phải cho người khác. Và chuyệ̣n đỡ bát xới cơm, rẽ cái xương con cá cho cậu ăn đâu phải lúc nào cũng làm được. Cô tôi sẽ rất vui nếu ngày nào cũng được nấu cơm cho cậu ăn.
Bookmarks