Hăy nghe tâm sự của Trịnh được gói ghém trong bài hát những ngày cuối cuộc đời: "Tiến Thoái Lưỡng Nan"
Ngay như cái tựa đề đă nói hết ư nghĩa về một t́nh huống khó xử nào đó, ví dụ như đi hay ở lại, làm hay không làm điều ǵ đó. Lăng mạn hơn có thể là yêu hay không, cưới hay bỏ và căng thẳng hơn ly dị hay sống chung thêm vài năm!
“Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận,
T́nh đôi ngập ngừng tiến thoái lưỡng nan”
Trịnh Công Sơn ắt hẳn không quá tay mơ để chỉ nói về một quan hệ tay ba nào đó hoặc chính của Ông. “T́nh đôi” ở đây là một danh từ theo nghĩa quá rộng để có thể ai cũng nh́n thấy ḿnh trong đó. Một việc làm không như ư, muốn nghỉ t́m việc khác nhưng lại lo sẽ không dễ dàng, một người cùng lúc thương cả hai cô (hai chàng) nhưng không dám bỏ một trong hai, một học sinh trước ngưỡng thi vào đại học vẫn thấy có nhiều chọn lựa mà không dám thi vào trường ḿnh thích (chắc là do nhắm không ăn)…Rất và rất nhiều t́nh huống giống như vậy. “T́nh đôi” là một t́nh huống mà trong đời của một người chắc gặp không dưới vài chục lần (?!) và đa phần nó gây cho ta cảm giác sợ sệt lo âu hơn là thú vị.
Hai câu tiếp theo nghe có vẻ như một hoàn cảnh nào đó tại một thời điểm không nhớ nổi. Đây là một kư ức khá êm ái. “ Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà”. Một khung cảnh thanh b́nh và cho đến khi ngồi viết lại thành lời nhạc, hẳn là TCS không dễ ǵ có được. Ở đoạn này, chắc là tác giả đang nhớ về kỷ niệm với một tâm trạng tiếc nuối.
“Mây bay khắp xứ chân mờ cơi xa
Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà”
Năm câu tiếp theo, tác giả xác định thời gian cũng là không rơ ràng là “ ngày xưa”.
“Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày xưa lận đận ko biết về đâu
Về đâu cuối ngơ về đâu cuối trời
Xa xăm tôi ngồi tôi t́m giấc mơ
Xa xăm tôi ngồi tôi t́m lại tôi”
Hoàn cảnh lận đận của TCS ít nhiều th́ hầu hết chúng ta ai cũng biết. Ông sống độc thân rồi phiêu dạt nhiều nơi và cũng có khá nhiều mối t́nh (?). Ông lận đận chắc là ông không dám quyết cái ǵ cả, ngay cả việc nên có vợ cho yên bề gia thất mà quyết không xong để rồi cho đến khi “ gần có” th́ lại cũng không đâu vào đâu cả. Gần đây lại có một số nhân vật được cho là bạn thân của ông đề cập đến “thái độ chính trị” của ông. Theo đó họ cho ông là cũng có chút tham vọng về chính trị. Tất nhiên đây cũng là một yếu tố khiến ông nói rằng “ Ngày nay lận đận là giọt hư không”. Vâng! Đă sống gần hết cuộc đời, không “hư không” th́ bảo phải làm ǵ. Cũng như mọi người thôi. Già th́ đến chùa chứ bon chen đâu nữa. Ví dụ như ai cũng có một ngày xưa với nhiều thăng trầm, hoặc là trong t́nh yêu hoặc trong làm ăn th́ khi đă qua rồi nh́n lại, thường là có một thái độ dễ dàng hơn, tha thứ hơn. Ở câu thứ Năm “Xa xăm tôi ngồi tôi t́m lại tôi” th́ đă quá rơ là tiếc nuối về chính ḿnh. Tiếc nuối về một thời mà có thể là rất“ oanh liệt”. Trong “Tiếng Xưa” của Dương Thiệu Tước cũng có câu “Phai tàn một thời liệt oanh xa đưa gió mây lạnh lùng” có ư rất giống với tâm trạng của Trịnh.
Hoàn cảnh ra đời bài hát này được cho là cũng mới đây và cũng là một trong rất ít bài cuối cùng trước khi ông mất. Biết vậy để thấy ông chắc là rất buồn khi viết bài hát này.
Tóm lại, với "Tiến thoái lưỡng nan" của TCS, hẳn trong chúng ta ít nhiều cũng đồng cảm chia sẻ với tác giả khi mà chắc rằng ai ai cũng có vài chục lần dính vụ này trong đời.
Toàn bộ lời nhạc:
Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
T́nh đôi ngập ngừng tiến thoái lưỡng nan
Mây bay khắp xứ chân mờ cơi xa
Vàng phai nhè nhẹ chiều hôm cửa nhà
Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày xưa lận đận ko biết về đâu
Về đâu cuối ngơ về đâu cuối trời
Xa xăm tôi ngồi tôi t́m giấc mơ
Xa xăm tôi ngồi tôi t́m lại tôi
Tiến thoái lưỡng nan đi về lận đận
Ngày nay lận đận là giọt hư không!
xuanmanhbk
Bookmarks