Những diễn biến đang xảy ra ở Libya

[Tigon]

Phe nổi dậy trên đường tới Syrte và Ben Jawad

Ngày 29/08/2011, quân nổi dậy Libya chuẩn bị mở đợt tấn công vào Syrte để truy lùng ông Mouammar Kadhafi sau khi đã kiểm soát được thủ đô Tripoli.

Phe nổi dậy cũng đang nỗ lực giành lại quyền kiểm soát toàn lãnh thổ Libya, sau 6 tháng bị chiến tranh tàn phá.

Syrte là cứ địa quan trọng cuối cùng của phe ủng hộ Kadhafi. Hiện quân nổi dậy đang dần xiết chặt gọng kềm bao vây thành phố.

AFP cho biết, lực lượng nổi dậy từ Misrata đang tiến về Syrte và chỉ cách thành phố này khoảng 30km ở phía tây. Trên mặt trận phía đông của Syrte, phe nổi dậy tuyên bố đã chiếm được thành phố Bin Jawad, cách Syrte 100km.

Tại thủ đô Tripoli, tình hình hiện yên tĩnh trở lại. Trong đêm chủ nhật, rạng sáng thứ hai, có khoảng 6 vụ nổ dữ dội đã xảy ra ngay sau khi một máy bay của Liên minh Bắc Đại Tây Dương - NATO bay trên không phận thành phố.

Liên quan đến tung tích ông Kadhafi, cho đến giờ phút này vẫn là một điều bí ẩn. Nhiều tin đồn cho là Kadhafi đang lẩn trốn giữa các bộ tộc vẫn còn trung thành với ông tại Syrte.

Hôm qua, chủ nhật phe nổi dậy tuyên bố đã giải thoát cho hơn 10 ngàn tù nhân bị chế độ Kadhafi giam giữ. Đồng thời họ cũng tỏ ra lo ngại cho số phận của hơn 50 ngàn người bị bắt trong những tháng gần đây. AFP và tổ chức Quan sát Nhân quyền Human Right Watch nghi ngờ là quân đội trung thành với Kadhafi đã tiến hành các vụ thảm sát tù nhân.

Trong khi đó, từ Doha, trong phiên họp hôm nay giữa các tổng tư lệnh của các nước tham chiến tại Libya, Chủ tịch Hội đồng Quốc gia Lâm Thời – CNT, đã lên tiếng kêu gọi liên quân quốc tế tiếp tục hỗ trợ khi ông khẳng định rằng đại tá Kadhafi vẫn luôn là mối nguy hiểm không những cho dân tộc Libya mà cho cả thế giới.

Tin giờ chót, AFP cho biết, hôm nay Pháp đã cho mở cửa lại đại sứ quán của mình tại Tripoli. Sau khi quân nổi dậy quyết định đặt trụ sở chính phủ tạm thời tại Tripoli hôm thứ sáu vừa qua, đến lượt Pháp tuyên bố cho dời toàn bộ ê-kip ngoại giao làm đại diện cho Pháp tại Benghazi về lại thủ đô sáng hôm nay 29/08/11.

RFI

[Tigon]

Chủ tịch Liên Hiệp Châu Phi Jean Ping nói ông Gadhafi phải hiểu rằng phe đối lập đã nắm được quyền lực, và ông nên có hành động để ngăn ngừa đổ máu thêm

.Chủ tịch Liên Hiệp Châu Phi kêu gọi các chiến binh Libya ủng hộ ông Gadhafi chấp nhận thất trận.

Hôm thứ Hai, Chủ tịch Liên Hiệp Châu Phi, ông Jean Ping tuyên bố ông Gadhafi phải hiểu rằng phe đối lập đã nắm được quyền lực, và ông nên có hành động để ngăn ngừa đổ máu thêm.

Lên tiếng trước các nhà báo ở thủ đô Addis Ababa của Ethiopia, ông Ping kêu gọi cả những người trung thành với ông Gadhafi, lẫn các chiến binh của phe nổi dậy chấm dứt giao tranh, bởi vì theo ông “chiến tranh đã chấm dứt.”

Hôm thứ Sáu tuần trước, Liên Hiệp Châu Phi không thừa nhận Hội đồng Quốc gia Chuyển tiếp là thẩm quyền hợp pháp của Libya, nhưng hôm thứ Hai, ông Ping nói rằng lực lượng chống ông Gadhafi sẽ được hoan nghênh một khi họ thành lập một chính phủ đoàn kết gồm nhiều thành phần.

Ông Ping nói như vậy không có nghĩa ông Gadhafi phải là một thành phần trong chính phủ mới.

VOA

[Tigon]

Công nhân ngành sản xuất dầu ở Libya .

Đại công ty dầu Eni của Ý - công ty dầu nước ngoài lớn nhất tại Libya - đã ký một thỏa thuận sản xuất dầu với giới lãnh đạo quân nổi dậy để tái tục sản xuất dầu đầy đủ công suất.

Công ty Eni đã ký thỏa thuận này hôm thứ Hai tại Benghazi với Hội Đồng Chuyển Tiếp Quốc Gia
Hội đồng này là cơ quan lãnh đạo phe nổi dậy đã chiếm được nhiều nơi, nhưng chưa kiểm soát toàn bộ Libya, và cũng chưa tìm được ông Moammar Gadhafi.

Eni đã cắt giảm mạnh hoạt động của họ tại Libya trong 6 tháng bất ổn, sản lượng của họ từ 280.000 thùng dầu thô mỗi ngày xuống còn 50.000 thùng. Công ty tuyên bố sẽ cung cấp khối lượng sản phẩm dầu hỏa đầu tiên đã lọc cho chính phủ chuyển tiếp.

Công ty Eni và giới lãnh đạo quân nổi dậy đều trông đợi công ty mau chóng gia tăng hoạt động; nhưng tuần trước, giám đốc điều hành công ty Eni, ông Paolo Scaroni, nói có thể sẽ phải mất tới 18 tháng để có thể bắt đầu hoạt động đầy đủ, bởi vì những hư hại rộng lớn ở các khu khai thác dầu của công ty và vì tình trạng bất ổn vẫn tiếp tục tại Libya.

Eni là một trong số nhiều công ty dầu lớn trên thế giới đang mong sớm sản xuất lại dầu tại Libya.

Trước khi có cuộc nổi dậy hồi tháng Hai, Libya sản xuất khoảng 1,8 triệu thùng mỗi ngày, tức là khoảng 2% sản lượng dầu trên thế giới. Nhưng từ khi có cuộc nổi dậy, sản lượng dầu đã thâu nhỏ lại tới mức chỉ có 60.000 thùng một ngày.

VOA

[Tigon]

Chiến binh phe nổi dậy bắn vào căn nhà của ông Gadhafi trên bờ biển .

Truyền thông Algeria đưa tin, các thành viên trong gia đình ông Moammar Gadhafi đã lánh sang Algeria hôm thứ Hai khi quân nổi dậy Libya tiếp tục đi tìm ông.


Cơ quan thông tấn Algeria trích thuật nguồn tin Bộ Ngoại Giao nói vợ, con gái, hai người con trai của ông Gadhafi cùng các con đã tới Algeria sáng thứ Hai sau khi băng qua biên giới Libya.

Tại Libya, quân nổi dậy đã tiến gần hơn tới thành phố Sirte, quê nhà ông Gadhafi, sau khi chiếm được quyền kiểm soát thủ đô Tripoli.

Các cấp chỉ huy quân nổi dậy ở Mirata cho biết, lực lượng của họ từ phía tây đã tiến về Sirte hôm thứ Hai, cách thành phố cảng này khoảng 30 kilomet. Sirte nằm cách Tripoli 450 kilomét về hướng đông.

Hôm chủ Nhật, một phát ngôn viên quân nổi dậy nói lực lượng chống chính phủ sẽ chiếm Sirte bằng võ lực nếu các cuộc đàm phán với các thủ lãnh bộ tộc để họ đầu hàng không thành.

Kể từ khi các chiến binh lực lượng nổi dậy chiếm được Tripoli, người ta không nhìn thấy ông Gadhafi, và vùng Sirte được coi như một khu vực mà ông có thể tới đó để trốn.

Hôm thứ Hai, người đứng đầu Hội Đồng Chuyển Tiếp Quốc Gia, ông Mustafa Jalil, nói ông Gadhafi vẫn còn là một mối đe dọa cho Libya và thế giới.

Ông Jalil cũng kêu gọi NATO tiếp tục yểm trợ lực lượng của ông. Nhận định của ông được đưa ra khi các giới chức quốc phòng của các quốc gia tham gia hoạt động quân sự tại Libya họp ở Qatar.

Lãnh đạo các nước hậu thuẫn cho những hoạt động của NATO tại Libya sẽ nhóm họp tại Paris vào thứ Năm để thảo luận về phương cách trợ giúp Libya, giờ đây khi lực lượng đối lập đã kiểm soát thủ đô.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton sẽ có mặt trong số những người tham gia cuộc họp này.


VOA

[Tigon]

Chính phủ Algeria cho biết vợ và ba người con của đại tá Gaddafi đang ở Algeria

Vợ và ba người con của Đại tá Muammar Gaddafi đang tị nạn ở Algeria, các quan chức nước này cho biết.

Thông cáo của Bộ ngoại giao Algeria cho biết, vợ ông là bà Safia, con gái Ayesha và hai người con trai Muhammad và Hannibal đã rời Libya vào sáng thứ Hai 29/8.

Tin tức này đã được thông báo với Liên Hiệp Quốc và các lãnh đạo quân nổi dậy, hãng thông tấn Algeria APS trích Bộ Ngoại giao Algeria cho biết.

Các thành viên gia đình Đại tá Gaddafi đã vượt qua biên giới giữa Libya và Algeria vào lúc 08:45 giờ địa phương (tức 07:45 GMT) ngày 29/8.

Đại sứ Algeria ở Liên Hiệp Quốc nói rằng họ được tiếp nhận trên cơ sở nhân đạo.

Trong khi đó, quân nổi dậy nói họ đã phát hiện bốn hố chôn tập thể trong những ngày gần đây.

Theo Hội đồng Chuyển giao Quốc gia ̣(NTC), có ít nhất 53 người thiệt mạng tại đây.

Một nhân chứng tận mắt chứng kiến cho biết hơn 100 người đã bị hành quyết theo lệnh của chính Khamis Gaddafi, một trong các con trai của Đại tá Gaddafi

Theo Bộ trưởng Tư pháp NTC Muhammed al-Alagi, thêm ba hố chôn người tập thể được phát hiện ở Libya, bao gồm một số nơi gần hai thị trấn Brega và Ras Lanuf.

Địa điểm này gần với những doanh trại quân đội nằm dưới quyền Khamis. Quân nổi dậy nói bản thân ông Khamis có thể đã bị giết trong một trận đụng độ gần Bani Walid.

Phóng viên BBC Andrew Hosken, người đã đến thăm một trong những địa điểm thảm sát ở đông nam Tripoli, nói:

"Ở trang trại này, tôi thấy một số lượng lớn các thi thể bị cháy đen mà người ta cho là đây là các binh lính từ chối chiến đấu cho đại tá Gaddafi trong những tuần gần đây."

[Tigon]

Hàng ngàn tù nhân chính trị bị Gaddafi giam cầm trong những nhà tù bí mật trong lòng đất

Quân nổi dậy Libya nói họ quan ngại cho số phận của hàng ngàn tù nhân bị chế độ Gaddafi giam cầm ở Tripoli.

Đại tá Ahmed Omar Bani, phát ngôn viên quân nổi dậy, nói không ai biết tình tṛang của khoảng 50.000 người bị bắt trong những tháng gần đây.

Quân nổi dậy tin rằng số tù nhân này có thể đang bị giam giữ trong những nhà tù bí mật trong lòng đất vốn đã bị bỏ hoang từ khi chính quyền Gaddafi sụp đổ.

Các nhóm hoạt động nhân quyền thậm chí còn có bằng chứng hàng chục người bị thảm sát gần các nhà tù. Tuy nhiên đại tá Bani không kết tội ai đứng đằng sau các vụ thảm sát tù nhân này.

“Số người bị bắt trong tháng qua được ước tính vào khoảng từ 57.000 đến 60.000 người,” đại tá Bani nói trong một cuộc họp báo ở Benghazi.

“Khoảng 10.000 đến 11.000 tù nhân đã được thả cho đến nay… Vậy còn số khác đi đâu?” ông nói.

Ông kêu gọi bất cứ ai có thông tin về những tù nhân này hãy hợp tác, và nói rằng sẽ rất ‘kinh hoàng’ nếu những tù nhân này đã bị sát hại.

Quân nổi dậy quả quyết rằng họ có số liệu theo dõi chi tiết. Do đó họ có thể đưa ra số liệu về số người bị bắt và được thả, và hiện giờ họ phải chạy đua với thời gian để tìm ra và giải thoát cho họ.

Những tù nhân vẫn còn mất tích này nằm trong số hàng chục ngàn người Lybia bị chế độ Gaddafi gom lại kể từ khi cuộc nổi dậy chống chế độ bắt đầu vào ngày 17/2. Họ là những người biểu tình phản đối ở Tripoli hoặc đến từ những nơi khác của Libya.

Theo phóng viên BBC Jon Leyne ở Bengahzi thì nhiều người thuộc phe nổi dậy và những người ủng hộ họ đã bị lực lượng trung thành với Gaddafi bắt trong các trận chiến ở Benghazi và nhiều thành phố khác.

Phóng viên cũng cho biết thêm là nhiều nhà hoạt động nhân quyền khác, thậm chí là những người chỉ bị nghi ngờ là ủng hộ phe nổi dậy – đã bị bắt giữ trong làn sóng đàn áp của lực lượng an ninh, nhất là khi Đại tá Gaddafi đang cố gắng ngăn chặn đà nổi dậy lan đến thủ đô Tripoli.

( Còn tiếp...)

[Tigon]

Đề xuất đàm phán

Tổ chức theo dõi nhân quyền nói họ có bằng chứng về việc lực lượng ủng hộ Gaddafi đã giết hại ít nhất 17 tù nhân và bị tình nghi đã tiến hành 'những cuộc hành quyết tàn bạo hàng chục dân thường' trong những ngày trước khi Tripoli rơi vào tay quân nổi dậy.

Hồi đầu tuần hãng Reuters cho biết họ đã phát hiện được một địa điểm thảm sát rõ ràng ở Tripoli. Ngoài ra 50 thi thể đã bị cháy đen cũng được tìm thấy ở một nhà kho ở phía nam thủ đô Tripoli vào ngày thứ Bảy 27/8.

"Chúng tôi không giao nộp công dân của mình, Chỉ có Gaddafi mới làm điều đó"

Mohammed al-Alagi, bộ trưởng Tư pháp, Hội đổng quốc gia chuyển tiếp

Nhưng vẫn chưa rõ ai chịu trách nhiệm về những cuộc thảm sát này

Quân nổi dậy tấn công vào Tripoli hồi đầu tuần trước và giành kiểm soát gần như toàn thành phố sau hai ngày giao tranh.

Mặc dù người ta vẫn còn nghe thấy các cuộc đọ súng rải rác vẫn ở nhiều nơi trong thủ đô vào Chủ nhật ngày 28/8, quân nổi dậy nói họ đã hoàn toàn nắm quyền kiểm soát và đang cố khôi phục lại những dịch vụ tối thiểu như cung cấp nước sạch.

Tuy nhiên, quân đội trung thành với Đại tá Gaddafi vẫn đang tiếp tục chiến đấu ở nhiều nơi khác ở Libya – nhất là xung quanh thị trấn Sirte, quê nhà của Đại tá Gaddafi.

Tư lệnh quân nổi dậy ở Misrata Mohammed al-Fortiya nói với hãng AFP rằng quân nổi dậy hiện đang cách Sirte 30 km về phía tây và đã chiếm được thành phố chiến lược Bin Jawad nằm cách Sirte 100 km về phía đông.

Nhiều lãnh đạo quân sự của phe nổi dậy tin rằng Gaddafi và những người thân cận của ông ta có thể đã bỏ chạy đến Sirte.

Tuy nhiên vẫn ̣đang có những lời đồn rằng gia đình Gaddafi hiện đang trốn ở Tripoli, và một số đã bỏ chạy sang Algiers, hoặc một số đang tìm nơi trú ẩn ở Châu Âu.

Vào cuối tuần, người phát ngôn của chế độ Gaddafi đề xuất mở các cuộc thương lượng với Hội đồng chuyển tiếp quốc gia, chính quyền của phe nổi dậy.

Tuy nhiên, Hội đồng chuyển tiếp quốc gia đã bác bỏ đề xuất đó. Họ mô tả Đại tá Gaddafi là một tên tội phạm cần được đưa ra xét xử.

( Còn tiếp...)

[Tigon]

Không giao nộp người Libya

Thêm nhiều xác chết bị phát hiện ở Tripoli trong tình trạng bị trói và thối rữa

Trong một diễn biến khác, chính quyền phe nổi dậy đã tuyên bố hôm Chủ nhật ngày 28/8 rằng họ không có ý định dẫn độ Abdel Basset al-Megrahi, người bị kết tội đã đánh bom chiếc may bay của hãng hàng không PanAm năm 1988 trên bầu trời Lockerbie ở Scotland.

Megrahi được thả hai năm trước ở Scotland sau khi được xác nhận là bị bệnh nặng và chỉ còn sống được có vài tháng – một hành động đã làm gia đình nhiều nạn nhân vụ đánh bom ở Mỹ và Anh tức giận.

Kể từ khi được thả, đã có những lời kêu gọi đưa Megrahi trở lại Anh hoặc đưa đến Mỹ để xét xử.

Theo đài truyền hình Mỹ CNN thì Megrahi đã được tìm thấy ở một biệt thự sang trọng ở Tripoli trong tình trạng hôn mê và ‘cận kề cái chết’… sống nhờ vào oxy và ống truyền dịch và được gia đình chăm sóc.

“Chúng tôi cho ông thở oxy, không có ai hướng dẫn chúng tôi làm gì cả,” Khaled, con trai Megrahi, nói với CNN.

“Không có bác sĩ. Không có ai để hỏi cả. Chúng tôi cũng không có đường dây điện thoại nào để gọi đi cả,” anh nói thêm.

Bộ trưởng Tư pháp của Hội đồng chuyển giao quốc gia Mohammed al-Alagi nói với phóng viên ở Tripoli rằng họ sẽ ‘không chuyển giao bất kỳ công dân Libya nào cho phương Tây cả.”

“Al-Megrahi đã bị xét xử một lần và ông ta sẽ không bị xét xử lần nữa. Chúng tôi không giao nộp công dân của mình. Chỉ có Gaddafi mới làm điều đó,” ông nói thêm.

Các phóng viên cho biết lệnh dẫn độ al-Megrahi sẽ làm dân chúng Libya bất bình vì nhiều người tin rằng ông ta chỉ là con chốt thí vô tội trong một trò chơi chính trị.

BBC

[Tigon]

Hôm thứ Hai ngày 29/8, Đại tá Al-Mahdi Al-Haragi của quân nổi dậy nói rằng Khamis, người đã chỉ huy một binh đoàn của Libya vốn bị buộc t̀ội đã gây ra một vụ thảm sát vào tuần trước, đã chết sau khi bị thương nặng trong một trận chiến.

Phát ngôn viên quân sự của quân nổi dậy Ahmed Bani nói các thi thể trong trận đánh đó đều bị thiêu hủy đến mức không thể nhận dạng, nhưng các binh lính bị bắt nói những thi thể này là cận vệ của Khamis.

Ông Bani cũng cho biết anh rể của Đại tá Gaddafi và người đứng đầu cơ quan tình báo Abdullah al-Sanussi, “gần như chắc chắc đã bị giết” trong cùng vụ đụng độ.

Phóng viên BBC Jon Leyne ở thành phố miền đông Benghazi nói ông nghe về việc này lần đầu tiên là từ phía quân nổi dậy hai ngày trước đó.

Tuy nhiên, vào lúc đó, nhà chức trách Algeria đã phủ nhận việc một đoàn xe bọc thép gồm sáu chiếc đã băng qua biên giới.

Algeria là nơi tị nạn hiển nhiên của gia đình Gadhafi vì hai quốc gia này có chung một đường biên giới dài và chính phủ Algeria cho đến nay vẫn chưa công nhận Hội đồng Chuyển giao Quốc gia của quân nổi dậy, phóng viên BBC cho biết.

"Họ được tiếp đón trên cơ sở nhân đạo," Mourad Benmehidi, đại sứ Algeria ở LHQ nói với BBC.

"Quy luật thiêng liêng về lòng mến khách trong văn hóa chúng tôi là điều mà mọi người phải luôn nhớ, đặc biệt ở khu vực sa mạc này nơi chúng tôi có nghĩa vụ giúp đỡ bất kỳ một ai."

Tuy nhiên, phát ngôn viên của NTC Mahmoud Shamman nói: "Đây có thể coi là một hành động gây hấn chống lại người dân Libya và đi ngược lại nguyện vọng của họ.”

"Chúng tôi sẽ dùng tất cả các biện pháp pháp lý để đưa những tên tội phạm này về nước và đưa chúng ra trước công lý ở Libya.”

Muhammad và Hannibal là hai trong số những người con trai của Gadhafi ít dính líu nhất đến chính trị.

BBC

[Hạ Nhân]

Cuộc truy lùng Gadhafi đã bắt đầu, theo bản tin dưới đây của AP sáng nay. Các chi tiết trong bản tin này cho thấy rằng Gadhafi rất có thể vẫn còn lẫn trốn ở Libya chứ không chạy sang Algeria cùng với gia đình của khứa lão vào ngày hôm qua, và rằng Mỹ, Anh, Pháp và phe cách mạng dân chủ Libya đang gặp muôn vàn khó khăn trong việc truy tìm tên cựu lãnh đạo độc tài này, vì đất đai của Libya quá rộng, trong khi nhân sự của phe thắng trận không có bao nhiêu.

Điều thích thú trong bản tin này là cách Mỹ và phe đồng minh truy tìm Saddam Hussein trong một thời gian hơn hai năm mới tóm cổ được hắn, một điều mà Mỹ và các phe liên hệ rất quan ngại trong lúc này, vì chừng nào Gadhafi còn lẫn trốn (chưa bị bắt), thì tình hình ở Libya vẫn còn rối loạn, chính yếu là cha con Gadhafi vẫn còn có khả năng và phương tiện chiến tranh để phản công, hoặc ít nhất là kích động những chiến binh trung thành nổi loạn. Dựa vào những kinh nghiệm đau thương và cực kỳ tốn kém trong việc truy lùng Saddam Hussein, đây là động lực chính yếu thúc đẩy Mỹ và các phe liên hệ tiến hành truy tìm Gadhafi ngay trong lúc này.

Một điều lý thú khác là, mặc dù dân số của Libya chỉ có 6-7 triệu, nhưng diện tích đất đai của Libya lên đến 680,000 square miles (theo bài báo), so với 170,000 của Iraq, và 236,000 km2 của VN. Hy vọng là Mỹ và các phe liên hệ, dựa vào những kinh nghiệm thu lượm được từ việc truy lùng Saddam Hussein, Bin Ladden và những kỹ thuật chiến tranh điện tử hiện đại, sẽ đạt được mục đích của mình dễ dàng hơn và sớm hơn. Dưới đây là nội dung của bài báo được trích dẫn:

"WASHINGTON (AP) — Libyan leader Moammar Gadhafi is on the run, his capital all but fallen to rebels, his hometown under siege.

Now comes another difficult task for the rebels and the civilian government they are trying to install: capturing Gadhafi before the fugitive dictator is able to mount a revenge assault from hiding or inspire an insurgency that could drag on for years.

Gadhafi's wife and three of his children fled Libya to neighboring Algeria on Monday. But the Obama administration said it has no indication Gadhafi has left the country.

As U.S. forces learned in the massive, monthslong manhunt for Iraqi dictator Saddam Hussein in 2003, intelligence will be key to finding him.

Thanks to NATO and its small cadre of military advisers on the ground in Libya, the rebels will be able to draw on electronic clues known as signals intelligence, ranging from images from drones, spy planes and satellites to stolen transmissions from radio and phones — an advantage U.S. troops did not have in 2003 in Iraq, when the use of such equipment was in its infancy, and the intelligence not well shared with those on the ground.

Greed also helps. Multimillion-dollar rewards led to the capture or killing of many of what the military calls "high value targets" in Iraq, including Saddam's sons Odai and Qusai in 2003. A tipster in search of a reward revealed their whereabouts to the CIA, and the Army's Delta Force pounced, backed by the 101st Airborne Division. The combined forces ultimately killed the sons in a protracted firefight in northern Iraq.

A Libyan businessman reportedly has offered a $2 million reward for Gadhafi.

But the key to capturing Saddam turned out to be gumshoe detective work mainly by U.S. special operations forces, with information gathered largely from captured suspects. Through the interrogations, the U.S. was able to map the tribal network protecting the deposed Iraqi leader.

That effort was backed by nearly 200,000 conventional troops who helped secure a country stretching over nearly 170,000 square miles.

The Libyan rebels are being aided by small CIA teams, including former U.S. special operators on contract to the intelligence agency, as well as a small number of advisers from British and French special operations teams, according to three former U.S. officials, speaking on condition of anonymity to discuss matters of intelligence.

But that's far smaller than the U.S. effort to find Saddam. And though Gadhafi's army is dissolving in the face of the NATO-backed onslaught, the rebels have roughly 680,000 square miles to cover, an area several times greater than Iraq.

CIA officers on the ground will touch base with sources who have kept them informed throughout the battle to oust Gadhafi, one of the former U.S. officials said. But the agency does not have officers in sufficient numbers, nor the human intelligence network built on the ground yet to help the rebels conduct an effective manhunt, the official added.

One key to tracking Gadhafi will be to study what he did in the past, a U.S. official said. In 1986, when the U.S. bombed the Libyan cities of Tripoli and Benghazi, he went to the city of Sabha, in a mountainous region of southern Libya. "He was shocked and surprised," with his arm in a sling, the official said.

Two of Gadhafi's sons reportedly are leading two loyalist Libyan army units in the south as well, which could provide him support.

But Gadhafi no doubt knows that's what's expected of him.

And from watching the hunt for Saddam and, more recently, al-Qaida leader Osama bin Laden, he knows that staying off phones or other modern forms of communication and altering his "pattern of life" are key.

That's how Saddam evaded capture for so long.

The U.S.-led invasion of Iraq began March 20, 2003. Baghdad, the capital, fell on April 9. Saddam allegedly was spotted that very day in the city, before vanishing and taunting U.S. forces from hiding spots across the country.

Special operations forces that helped chase Saddam say he'd done everything right. He stayed off cell or satellite phones. He changed his behavior patterns to avoid detection. He traveled in taxis and wore traditional tribal clothing.

Most of all, he took shelter in a place that no one would have expected from a dictator who once occupied multiple palaces — and he stayed in one place, when they thought he'd move locations every night.

A special operations team finally captured Saddam in a "spider hole," dug under an outbuilding at a farm near his hometown of Tikrit, on Dec. 13, 2003.

The area where he was captured had been scoured by up to 4,000 troops.

"It was a whole brigade, multiple special operations teams, a huge reconnaissance and grass-roots intelligence effort," said retired Col. James Hickey, who oversaw the conventional forces who provided security and some key intelligence links that led to Saddam's capture.

Special operations teams worked closely with all conventional troops across Iraq, sharing information from hundreds of raids and arrests aimed at all the top officials listed in the famous deck of cards of Iraq's most wanted, according to three special operations officials, speaking on condition of anonymity to describe the still-classified operation.

Special operations and regular troops alike specifically targeted the young men from the mafia-like families who were key in Saddam's pre-invasion security apparatus.

"There were five families in Tikrit that were intimates with Saddam's family that he trusted. A lot of those members were recruited into his inner circle of security," Hickey said.

Information gained from questioning the fighting-age men captured in the Sunni Triangle helped build a database showing the hierarchy and relationships of Saddam's security structure.

Breaks came in roundabout ways.

A special operations raid in Samarra led to another raid of three sites in Baghdad. That led to the capture of a man who U.S. forces thought knew where Saddam was. His interrogation and others produced tips that led searchers to the general area where Saddam was hiding.

Hickey's 4th Infantry Division forces secured the outer perimeter, while special operations teams swept through it.

"We hit it at 8 p.m.," Hickey said.

A Delta Force assault team took the detainee to the site, according to the three special operations officials.

The detainee guided the special operations unit to a lean-to on a concrete pad, in the middle of the small farm, two of the officials said. "You want to know where Saddam is? He's there," the detainee said, pointing at a spot in front of the shed with his flex-cuffed hands.

One of the special operators picked up a shovel and scraped away the dirt, and found two rope handles attached to a piece of Styrofoam that was hiding the opening to Saddam's subterranean dugout.

Saddam was huddled inside, armed with two AK-47s and a pistol. He never moved toward the weapons. The nine-month manhunt ended without a shot fired.

But in those nine months, a Sunni insurgency inspired by Saddam took hold and plagued the country for the next five years. Remnants of it threaten security still.

The Libyan hunt for Gadhafi has just begun."

Hạ Nhân