Lên Tây Bắc xem con gái tắm tiên.
Người ta vẫn kháo nhau: Lên Tây Bắc mà xem con gái Thái tắm tiên! Con gái Thái da trắng như hoa ban, uyển chuyển với những đường cong tuyệt mỹ! Con gái Thái dịu dàng hiền thục!
Mới nghe có vẻ như thô và phàm tục, nhưng với những người đă từng ở Tây Bắc. hoặc am hiểu văn hóa Thái th́ cảnh con gái Thái tắm tiên là một phần không thể tách rời trong văn hóa Thái và nếu thiếu cảnh trữ t́nh, nên thơ ấy suối ngàn Tây Bắc sẽ kém đi vẻ lung linh huyền ảo. Tây Bắc sẽ phần nào kém đi vẻ đẹp dung dị, nhưng vô cùng lăng mạn, nên thơ.
Người ta đi ngắm các cô gái Thái ḥa ḿnh với thiên nhiên đậm chất hoang sơ và huyền thoại như ngắm ánh b́nh minh trong sương sớm, ngắm hoa ban khoe sắc mùa xuân, hay thả hồn trong một tiếng chim lảnh lót đầu non.
Chẳng khác nào được nồng say trong vũ điệu x̣e, hay lâng lâng trong men rượu cần ngọt lịm, một điệu khắp trữ t́nh, để rồi tự lúc nào thấy ḿnh trong sáng hơn, biết trân trọng nâng niu những ǵ mà tạo hóa đă ban cho con người, giúp con người hướng thiện hơn, có thêm nghị lực niềm tin, vươn lên trong cuộc sống.
Các cô gái Thái ngay từ lúc c̣n nhỏ đă được các bà, các mẹ dạy cho cách thắt khăn nơi thắt lưng ‘”xài yêu” để có được thân h́nh tuyệt đẹp theo tiêu chí: “E” kiú manh po” – nghĩa là thắt đáy lưng con ṭ ṿ giống như thắt đáy lưng ong của các cô gái miền xuôi.
C̣n mái tóc luôn được chăm chút gội bằng các loại lá thơm như hương nhu, sả, bồ kết… và chải chuốt bằng nước vo gạo nếp. Lại được tắm ḿnh trong không khí trong lành của thiên nhiên hùng vĩ, bởi vậy cô gái Thái nào cũng cao ráo, trắng hồng, mái tóc đen dài mềm mại
Không những thế, các cô c̣n rất giỏi trong những công việc nội trợ như làm ruộng, quay xa, thêu thùa, dệt vải, múa x̣e. . . mà những câu dân ca Thái đă miêu tả được phần nào:
“Nướng quả ớt thơm mùi đĩa chéo
Đụng vào khung củi vải thành hoa
Tung năm tấm thành ra đàn gà..”, ‘úp bàn tay trái đă thành hoa đào
Ngửa bàn tay phải đă thành hoa tươi đất Mường Hỏ
Ngồi xổm thêu được thành h́nh chim phượng hoàng
Ngồi nghiêng quay sợi thành chùm hoa so se” -
(dân ca Thái).
Vẻ đẹp chân chất, trong sáng đến mức thánh thiện của các cô gái Thái đă trở thành nguồn đề tài và cảm hứng vô tận và làm nên sức sống cho bao tác phẩm thơ, ca, nhạc, họa…
Bởi vậy khi ngắm các cô gái Thái dịu dàng trong trang phục truyền thống: Váy đen bó sát người, “xửacỏm” – áo ngắn lung linh đôi hàng “mák pém” – Cúc bạc h́nh bướm (khăn thêu bồng bềnh trên đầu như áng mây xuân sớm tôn sắc hồng má đào thiếu nữ, một dải khăn xanh là đem nhấn nơi thắt lưng và dây xà tích bạc buông lợi bên hông, mỗi người đều như thấy ngân rung trong ḷng một cảm giác thanh cao trước một vẻ đẹp hoàn mỹ đến mức thật khó đặt tên cứ dư ba trong ḷng người và chợt thổn thức dâng dâng trong kư ức mỗi khi xa nhớ về Tây Bắc.
Sau mỗi buổi lao động về, các cô gái nghỉ chân bên suối, làn nước mát lành làm sạch sẽ bụi bặm, trả lại nước da trắng ngần của mẹ của cha và tinh hoa của núi ngàn chung đúc hàng ngàn năm mới có được .Bao nỗi mệt nhọc trôi theo ḍng nước, con người như được tiếp thêm nguồn năng lượng mới.
Nếu các chàng trai thường chọn nơi vực sâu, nước xiết để vẫy vùng thỏa sức trai. Th́ các cô gái lại t́m nơi ḍng chảy nông hơn, kín đáo. Các cô quay mặt vào bờ, ư tứ cởi cúc áo, chiếc váy lúc này được kéo cao che kín khuôn ngực thanh tân, lội xuống nước tới đâu váy được nâng dần lên đến đó. Cho đến khi ḍng nước đủ che kín thân ḿnh, các cô gái khéo léo quấn chặt váy trên đầu như một bông hoà, dù bơi lội, đùa nghịch, chiếc váy vẫn không thể rớt được. Thân h́nh tuyệt mỹ của các cô gái ẩn,hiện dưới ḍng nước biếc, thực đấy mà ảo đấy.
Các cô hồn nhiên té nước, trong ánh chiều Tây Bắc, từ những bàn tay như bông hoa ban huyền thoại tung lên muôn ánh cầu vồng. Ḍng suối như ḷng mẹ ôm ấp vuốt ve tấm thân tuyệt mỹ, sỏi đá nơi ḷng suối thêm rạng ngời ngần trắng, chim rừng- ngưng hót, gió như ngừng thổi, chỉ c̣n xanh ngắt đến thẫn thờ ngàn con mắt lá của đại ngàn. Tất cả như lặng đi trước kiệt tác của núi ngàn Tây Bắc
Những ḍng suối của khắp vùng Tây Bắc thường có những cái tên vô cùng ‘thơ mộng, chở đầy khát vọng về cuộc sống ấm no hạnh phúc, về t́nh yêu trắng trong chung thủy: Suối Tiên, Suối Mơ, Suối Xuân Không biết có phải từ khi các cô gái Thái khỏa ḿnh trong ḍng biếc, những ḍng suối già nua trầm mặc bỗng mangtrong ḿnh tâm hồn trẻ trung và cứ mộng mơ, khao khát một cuộc sống b́nh dị, yên vui – ước mơ cháy bỏng của bao đời.
Để rồi những ai được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của suối nguồn Tây Bắc trong một chiều các cô gái Thái tắm tiên, chợt thấy ḿnh trong sáng hơn, thanh cao hơn, như được ḥa ḿnh cùng đất và người của Tây Bắc huyền thoại
Mới nghe có vẻ như thô và phàm tục, nhưng với những người đă từng ở Tây Bắc, hoặc am hiểu văn hóa Thái th́ cảnh con gái Thái tắm tiên là một phần không thể tách rời trong văn hóa Thái và nếu thiếu cảnh trữ t́nh, nên thơ ấy, suối ngàn Tây Bắc sẽ kém đi vẻ lung linh huyền ảo. Tây Bắc sẽ phần nào kém đi vẻ đẹp dung dị nhưng vô cùng lăng mạn, nên thơ.
Người ta đi ngắm các cô gái ḥa ḿnh với thiên nhiên đậm chất hoang sơ và huyền thoại như ngắm ánh b́nh minh trong sương sớm, ngắm hoa ban khoe sắc mùa xuân, hay thả hồn trong một tiếng chim lảnh lót đầu non… chẳng khác nào được nồng say trong vũ điệu x̣e, hay lâng lâng trong men rượu cần ngọt lịm, một điệu khắp trữ t́nh… để rồi tự lúc nào thấy ḿnh trong sáng hơn, biết trân trọng nâng niu những ǵ mà tạo hóa đă ban cho con người, giúp con người hướng thiện hơn, có thêm nghị lực, niềm tin, vươn lên trong cuộc sống.
Các cô gái Thái ngay từ lúc c̣n nhỏ đă được các bà, các mẹ dạy cho cách thắt khăn nơi thắt lưng — “xài yêu” để có được thân h́nh tuyệt đẹp theo tiêu chí: “Eo kíu manh po” — nghĩa là thắt đáy lưng con ṭ ṿ, giống như thắt đáy lưng ong của các cô gái miền xuôi. C̣n mái tóc luôn được chăm chút gội bằng các loại lá thơm như hương nhu, sả, bồ kết… và chải chuốt bằng nước vo gạo nếp. Lại được tắm ḿnh trong không khí trong lành của thiên nhiên hùng vĩ, bởi vậy cô gái Thái nào cũng cao ráo, trắng hồng, mái tóc đen dài mềm mại.
Không những thế, các cô c̣n rất giỏi trong những công việc nội trợ như làm ruộng, quay xa, thêu thùa, dệt vải, múa x̣e… mà những câu dân ca Thái đă miêu tả được phần nào:
“Nướng quả ớt thơm mùi đĩa chéo
Đụng vào khung cửi vải thành hoa
Tung nắm tấm thành ra đàn gà…”, “Úp bàn tay trái đă thành hoa đào
Ngửa bàn tay phải đă thành hoa tươi đất Mường Hỏ
Ngồi xổm thêu được thành h́nh chim phượng hoàng
Ngồi nghiêng quay sợi thành chùm hoa so se” (dân ca Thái).
Vẻ đẹp chân chất, trong sáng đến mức thánh thiện của các cô gái Thái đă trở thành nguồn đề tài và cảm hứng vô tận cũng như làm nên sức sống cho bao tác phẩm thơ, ca, nhạc, họa…
Bởi vậy, khi ngắm các cô gái Thái dịu dàng trong trang phục truyền thống: váy đen bó sát người, “xửa cỏm” — áo ngắn lung linh đôi hàng “mák pém” — cúc bạc h́nh bướm, khăn piêu bồng bềnh trên đầu như áng mây xuân sớm tôn sắc hồng má đào thiếu nữ, một dải khăn xanh là điểm nhấn nơi thắt lưng và dây xà tích bạc buông lơi bên hông, mỗi người đều như thấy ngân rung trong ḷng một cảm giác thanh cao trước một vẻ đẹp hoàn mỹ đến mức thật khó đặt tên, cứ dư ba trong ḷng người và chợt thổn thức dâng dâng trong kư ức mỗi khi xa nhớ về Tây Bắc…
Sau mỗi buổi lao động về, các cô gái nghỉ chân bên suối, làn nước mát lành làm sạch sẽ bụi bặm, trả lại nước da trắng ngần của mẹ, của cha và tinh hoa của núi ngàn chung đúc hàng ngàn năm mới có được. Bao nỗi mệt nhọc trôi theo ḍng nước, con người như được tiếp thêm nguồn năng lượng mới.
Nếu các chàng trai thường chọn nơi vực sâu, nước xiết để vẫy vùng thỏa sức trai th́ các cô gái lại t́m nơi ḍng chảy nông hơn, kín đáo. Các cô quay mặt vào bờ, ư tứ cởi cúc áo, chiếc váy lúc này được kéo cao che kín khuôn ngực thanh tân, lội xuống nước tới đâu váy được nâng dần lên đến đó. Cho đến khi ḍng nước đủ che kín thân ḿnh, các cô gái khéo léo quấn chặt váy trên đầu như một bông hoa, dù bơi lội, đùa nghịch, chiếc váy vẫn không thể rơi được.
Thân h́nh tuyệt mỹ của các cô gái ẩn hiện dưới ḍng nước biếc, thực đấy mà ảo đấy. Các cô hồn nhiên té nước, trong ánh chiều Tây Bắc, từ những bàn tay như bông hoa ban huyền thoại tung lên muôn ánh cầu vồng. Ḍng suối như ḷng mẹ ôm ấp vuốt ve tấm thân tuyệt mỹ, sỏi đá nơi ḷng suối thêm rạng ngời ngần trắng, chim rừng ngưng hót, gió như ngừng thổi, chỉ c̣n xanh ngắt đến thẫn thờ ngàn con mắt lá của đại ngàn. Tất cả như lặng đi trước kiệt tác của núi ngàn Tây Bắc…
Những ḍng suối của khắp vùng Tây Bắc thường có những cái tên vô cùng thơ mộng, chở đầy khát vọng về cuộc sống ấm no hạnh phúc, về t́nh yêu trắng trong chung thủy: Suối Tiên, Suối Mơ, Suối Xuân…
Không biết có phải từ khi các cô gái Thái khỏa ḿnh trong ḍng biếc, những ḍng suối già nua trầm mặc chợt nhận ra ḿnh có một trái tim nồng cháy và tâm hồn trẻ trung, để rồi cứ mộng mơ, khao khát một cuộc sống b́nh dị, yên vui — ước mơ cháy bỏng của bao đời? Để rồi những ai được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của suối nguồn Tây Bắc trong một chiều các cô gái Thái tắm tiên, chợt thấy ḿnh trong sáng hơn, thanh cao hơn, như được ḥa ḿnh cùng đất và người của Tây Bắc huyền thoại…
Đây củng là một nét văn hóa của người Việt ở Tây Bắc, ḿnh hy vọng bài này sẽ không bị chỉ trích hay xóa. Chỉ muốn giới thiệu một nét văn hóa rất b́nh thường mà người dân tộc Thái vẫn duy tŕ dù bây giờ họ củng đă văn minh như người Kinh.
Bookmarks