NGÀY ẤY ...30 THÁNG TƯ , 1975

[Tigon]

5- Tổng Thống Dương Văn Minh Đồng Ý Cho Di Tản “Về Miền Tây”

Cũng khoảng 4 giờ chiều hôm ấy, trong cơn mưa nhỏ và mây xám âm u vùng BTL-HQ, Phó Đề Đốc Nguyễn Hữu Chí, Tư Lệnh Hành Quân Lưu Động Biển đã cùng với gia đình Phó Đề Đốc Hoàng Cơ Minh xuống HQ 3. Trong khi Phó Đề Đốc Hoàng Cơ Minh đứng trên một chiếc PCF, đậu ngay cầu tầu Tư Lệnh để dàn xếp mọi diễn biến. Ông nói như ban lệnh rất lớn chỉ về hướng tôi còn đang ngơ ngác hướng mắt nhìn ông: “anh sĩ quan, nhờ gặp sĩ quan trực liên lạc gấp với tư thất Tư Lệnh Chơn ngay bây giờ...”

Khi tôi bước vào chỗ ngồi làm việc cũ khoảng sau 1 giờ trưa, chuông điện thoại reo liên hồi, tôi kịp bốc điện thoại để nghe, đầu dây bên kia là Trung Tá Khanh-Chánh Văn Phòng Tư lệnh, đang đích thân “ra lệnh” cho tôi: “Phải Sĩ Quan Ban Thông Tin Báo Chí đó không?- chiều nay có họp ở Bộ TTM, anh cho mang, máy chụp hình và máy thu băng, lên chánh văn phòng Tư Lệnh“. Tôi thi hành ngay vì chánh văn phòng chỉ cần bước lên cầu thang bên phía tay mặt dãy nhà của tôi ngồi là tới.

Từ giờ phút ấy Tướng Minh trở lại chiến hạm. Từ đó có lệnh từ chiến hạm “Nội bất xuất, ngoại bất nhập”. Và cho đến chiều tối mới chuyển qua HQ 5, chiến hạm này “được chọn làm soái hạm chỉ huy” vì có Tư Lệnh Chung Tấn Cang trên tầu.

Đô Đốc Cang muốn bảo toàn đoàn Chiến Hạm đến giờ chót hoặc lên đường ra Côn Sơn, Phú Quốc hoặc Miền Tây. Những điều này khi trình bày với TT Dương Văn Minh đều được Tổng Thống gật đầu và không phản đối điều gì. Chủ trương của ông Cang cùng với các vị tướng tham mưu là không chấp nhận liên hiệp.

Xung quanh ông là những tướng lãnh chủ trương chống Cộng, chống Liên Hiệp với CS… như Phó Đề Đốc Hoàng Cơ Minh, Phó Đề Đốc Đinh Mạnh Hùng, Phó Đề Đốc Đặng Cao Thăng, Phó Đề Đốc Nguyễn Hữu Chí.. Và Phó Đề Đốc Nghiêm Văn Phú, là một sĩ quan chỉ huy mà trước đây từng có những bất hòa riêng với Tư Lệnh, nhưng chính cuộc chiến đấu và di tản cuối cùng gay go này đã đưa những người có những bất đồng ngồi lại gần nhau.. cùng hữu hiệu làm việc.

Họ thường xuyên liên lạc với Đại Tướng Minh, nhưng ngày cuối, Đại Tướng Minh đã bày tỏ rõ ý muốn ở lại của riêng ông, và buông xuôi đồng ý cho các đơn vị quân đội và HQ được quyền tự giải quyết hoặc đưa quân nhân các cấp “di tản… lui binh”, sau khi ông cảm thấy đã tuyệt vọng và bị lừa ?.

Phó Đề Đốc Nguyễn Hữu Chí, tức nhà thơ Hữu Phương lại là vị tướng độc nhất trong BTL HQ (?)”muốn phá hủy cơ sở Trung Tâm Hành Quân và Phòng Hai để bảo mật, theo như lời ông kể lại. Trong lúc rời nhiệm sở, ông nói ra ý định muốn dùng lựu đạn lân tinh để tiêu hủy hồ sơ theo mục đích bảo vệ những người còn kẹt lại và ngăn chặn khi VC tới“. Phó Đề Đốc Chí sau đó ra chiến hạm bằng tiểu đỉnh và lên bằng thang dây vì cầu tầu đã bị kiểm soát nghiêm nhặt, như lời ông kể lại khi đến Hoa Kỳ.

Các phòng sở khác êm ắng như nhà hoang cửa trống, ai cũng túa ra về vì tất cả họ tâm trạng đều rối bời, không ai tiếc nuối gì hoặc có một hành động gì khác, ngoài nhóm người thân cận với tân Tổng Thống Dương Văn Minh thì còn hy vọng vớt vát tìm giải pháp… chiến đấu (?)… Có lẽ vì vậy vài sĩ quan Hải Quân giờ chót chưa đi, khi “chọn” ở lại hay “không muốn đi”, như trường hợp Đại Tá Tấn không sau buổi họp sáng sớm ở TTM về, ông chủ trương “ở lại BTL-HQ chiến đấu. Vì không đi theo đoàn tầu, ở lại, ra trình diện bị trên 16 năm tù “cải tạo” thế mà còn bị mang tiếng là đặc công nằm vùng!. Ông Tấn đã kể lại và xác nhận “ được khẩu lệnh của Tổng Thống Dương Văn Minh hành xử quyền Tư Lệnh Hải Quân“.

Trưởng phòng Tâm Lý Chiến là HQ Trung Tá Lê Như Linh (người dành cho tôi những ưu ái- mà tôi không quên), ông cho tôi trái ngọt lẫn trái đắng: đi Hong Kong với Tư Lệnh Phó HQ Lâm Ngươn Tánh, (hai người đại diện HQ và chính phủ) đón tù binh VNCH tử thủ Hoàng Sa do Trung Cộng trao trả. Lên thăm Đài kiểm Báo TàKú trên đỉnh núi do HQ Trung Úy Phạm Ngọc Đông là Trưởng Đài. Ra Cửa Việt ghi nhận trận giao tranh với tầu địch. Ra Trại Tù Phú Quốc hai lần gặp Đại Tá Nguyễn Văn Thiện quan sát trại tị nạn, đón nhận hàng ngàn quân nhân di tản về. Hai lần ra BTL HQ vùng 1 tại đây ra gặp Tướng Thoại tại Đà Nẵng những ngày cuối tháng 3 suýt soát bị kẹt lại- khi hàng ngàn người dành chỗ lên C-130 về SàiGòn, rồi còn ra Quy Nhơn Ra Nha Trang và bên ngoài bãi biển Cam Ranh Nha Trang giữa tháng Tư gặp Tướng Hoàng Cơ Minh…Gần chót là trại tị nạn tại Căn Cứ Cát Lái do Người Nhái giữ an ninh. Tôi thấy bao nhiêu cam go phải hứng chịu!. Hai tháng cuối cùng đi liên miên như một “phóng viên chiến trường” mà thôi!

Tôi “nể” Trung Tá Linh. Ông “không rời bỏ đơn vị trước như một số sĩ quan khác ngay trong BTL-HQ”. Chính vào lúc 10 giờ sáng 30 tháng Tư, Trung Tá Linh còn vì nể tình tôi nhờ cậy, đã đón gia đình Giáo Sư ĐH Luật Khoa, Lê Đình Chi vô phòng làm việc của ông ngồi chờ, hứa sẽ giúp nếu có phương tiện. và tin loan truyền sau này của ông “kêu gọi các hạm trưởng không rời bến…”, cho mãi đến khi ông đã định cư ở HK, tôi vẫn “ngại ngần” không dám hỏi: Vì sao… và vì sao? Nhưng.. Tôi vẫn quý trọng ông luôn!

Tôi “tin chắc” trong suốt bao nhiêu năm trong Hải Quân (mãi đến 4 năm sau mất Sài Gòn) tôi chỉ thấy có một người đó là Trung Sĩ Tâm Lý Chiến, Huỳnh Thanh Vân, cũng là tài tử điện ảnh, là cán bộ nằm vùng sau 1975 đã trở thành thủ trưởng phòng Tài Chánh và Ngân Hàng Quận Tân Bình, “cấp bậc ngang hàng tướng lãnh” là dân nằm vùng mà thôi, như lời xác nhận của Trung Úy Tài Chánh Nguyễn Văn Hưng (ở gần nhà Bakerfield-CA, là hàng xóm với Đô Đốc Cang và suối gia của ông là Chuẩn Tướng Lưỡng- Nhẩy Dù).

Còn những tiếng đồn khác về như nhà văn Chu Sinh (Trung Úy Chu Sĩ Lương đơn vị chót BTL-LLThủy Bộ) theo lời Huỳnh Thanh Vân kể, và những người khác ở lại, hoặc không đi được. Gọi họ là “nằm vùng” thì tôi không bao giờ tin được và thật là “gieo tiếng ác” oan ức cho họ!.

Đô Đốc Cang, theo sát an ninh vào những giờ cuối cùng. Ông liên lạc với Bộ Tổng Tham Mưu, cũng như Đại Tá TQLC Cổ Tấn Tinh Châu, chỉ huy trưởng Đặc Khu Rừng Sát và Thủy Trình sông Lòng Tảo, Vàm Cỏ – Soài Rạp… để giữ an ninh cho đoàn chiến hạm có khả năng di chuyển trên sông Sài Gòn trong vòng vài giờ ra khơi, cùng hướng về điểm hẹn đặt dưới quyền chỉ huy toàn diện của chính ông, không trở thành mục tiêu của VC sẽ trải dài hai bên bờ sông. Ông Cang là vị tướng đã thu gom quân nhân dưới quyền tập hợp cùng di tản nhẹ nhàng nhất, mà chắc rằng không ai có khả năng điều động rộng lớn trong tình huống khó khăn và tuyệt vọng như thế !.

“Nếu không có lệnh đầu hàng, và nếu không có “lệnh nào khác” thì một khối lượng lớn tướng lãnh, sĩ quan, quân nhân các quân binh chủng và Hải Quân đã cùng có mặt tại Miền Tây” (?), như chính lời Đô Đốc Cang cho biết như vậy, qua các bài phỏng vấn và tin tức chính thức sau này.

Lực Lượng Đặc Nhiệm 99 cũng là “con đẻ” của ông, một tổ chức cần thiết để giữ an ninh giờ chót cho Sài Gòn. Có lẽ chính vì thế mà nhiều người còn rời Sài Gòn được trong ngày 30-4, như trường hợp nhà thơ Nhất Tuấn, và nhiều người khác còn cơ hội lên được Quân Vận Đỉnh 9604 ra khỏi sông Sài Gòn từ Nhà Bè hoặc Tướng Trung và Tướng Vĩnh Lộc rời Sài Gòn trong khoảng 4 giờ trên sông mà không bị VC bắn từ hai bên bờ sông.


Tới trưa 30-4, những vụ hôi của dọc kho Trịnh Minh Thế và Khánh Hội gây ra những vụ nổ súng và khói lửa trong khi VC vẫn chưa xuất hiện dọc đường như nhiều người lo âu.


Còn tiếp...

[Tigon]

6- Hải Quân Ra Khơi

Tư Lệnh HQ Chung Tấn Cang đã không ra đi bằng phương tiện hàng không. Mặc dù cũng giống như Phó Đề Đốc Chí, Đề Đốc Chơn, Đại Tá Tấn–Khối An Ninh HQ đều được cơ quan DAO dành chỗ sẵn để họ lên máy bay.

Cựu Đề Đốc Trần Văn Chơn tiếp xúc Hoài Hương nghiên cứu luận án về QLVNCH, (ảnh Phạm Quốc Bảo-năm 2000)

Trước đó một ngày, Đề Đốc hồi hưu Trần Văn Chơn “ra Vũng Tầu đón cha mẹ về cùng đi, chờ lên máy bay của Quân Đội HK, nhưng cuối cùng tôi đã quyết định ở lại. Con trai, là hạm trưởng HQ 601, HQ Đại Úy Trần Minh Chánh, cũng từ chối di tản trong chiều tối 29/4, để rồi phải chịu đi tù nhiều năm. "Đề Đốc Trần Văn Chơn đã kể lại trong buổi thăm viếng tại San José sau năm 2000, cùng hồi tưởng về năm tháng trước 1975, và những ngày cuối cùng tại BTL-HQ)

Trong cơn mưa chiều 29, “vài tướng lãnh bị “tạm giam” trong khu vực BTL Hải Quân như: Trung Tướng Lâm Quang Thi, Lâm Quang Thơ, Nguyễn Bảo Trị, Nguyễn Đức Thắng, Phạm Quốc Thuần, Chuẩn Tướng KQ Nguyễn Đức Khánh… được các sĩ quan Hải Quân nhanh chóng mời đón lên chiến hạm HQ. 2 cùng di tản chiến đấu”. Như sự chứng kiến và giúp cho xuống chiến hạm theo lời kể lại bằng trí nhớ còn đầy cảm xúc của Hạm Trưởng HQ 2- Đinh Mạnh Hùng.

Phó Đề Đốc Lâm Ngươn Tánh vừa rời chức vụ Tư Lệnh Hải Quân tháng trước, ngày đó cũng mới từ xa về, được hướng dẫn xuống Soái Hạm HQ 1, đậu ở vị trí 1 gần sát đường lộ mặt tiền BTL-HQ. Ở vị trí số 2 cặp chính giữa là HQ 3 -Phạm Ngũ Lão, Ngoài cùng vị trí số 3 là HQ 2 -Trần Quang Khải do HQ Trung Tá Đinh Mạnh Hùng là Hạm Trưởng kể lại: “đã tuân theo kế hoạch rời bến của Ông Số 1” “giờ Zéro”.

Có các chiến hạm khác kể cả các chiến hạm PCF trong nhóm tầu của Phó Đề Đốc Hoàng Cơ Minh chỉ huy đã rời bến từ sớm. Mỗi khi có một chiến hạm tách bến lại có vài người trên bờ nổ súng… Và nhiều trực thăng bay lượn xa gần vòng quanh Bộ Tư Lệnh càng lúc càng nhiều như muốn được nhảy xuống nước để được HQ vớt.

“Hải Quân ra đi không chỉ mang theo Hải Quân và gia đình của họ mà còn các quân nhân các cấp, mọi Quân, Binh Chủng và cả thường dân nữa“.

Trung Úy Y Sĩ SĐ 3 Bộ Binh, Phạm Anh Dũng cũng là một nhạc sĩ bày tỏ chân tình như “một lời tri ân” không thể quên đối với một Quân Chủng đã hoàn tất một sứ mệnh vì dân. “Tôi và Minh Hà, vợ mới cưới hai tuần thôi… như có Đức Mẹ hay Phật Quan Âm dẫn đường dắt tay chúng tôi cùng ra Bến Bạch Đằng, chạy loạn có nhau, vào lúc nửa đêm- lúc ấy một khoảng rào kẽm gai ở lối vào bỗng nhiên mở ra đủ để 3 người lọt vào.

Trong khi có hàng ngàn người nối đuôi nhau để qua khỏi rào kẽm gai tiến đến lên tầu mà không được. Một may mắn khó hiểu rõ ràng người phụ nữ nắm tay kéo tay chúng tôi vượt qua rào ra phía sau HQ 1 (nơi không có cầu thang lên tàu mà chỉ có dây kéo)… Rồi ngay tức khắc vợ tôi được kéo dây lên tầu, rồi đến lượt tôi. Nhưng người phụ nữ dắt tay chúng tôi lên tầu đã đi khuất. Chỉ đúng 2 phút ngay sau đó, tầu HQ-1 chặt dây, tiến máy xa bờ không còn ai lên được nữa… Nhờ tầu Hải Quân tôi được… ra đi“.

Sau này một bạn thân cũ của Hạm Trưởng Bá (khoá 11 HQ) kể lại: “HQ 801 rời bến khi gia đình tôi đã chọn một góc phòng.. tráng sự đông đúc… Chẳng bao lâu thì hạm trưởng xuống tầu, cho lệnh khởi hành. Tôi nhớ lại đêm ra đi từ HQCX. Tới trước BTL, rồi tôi nhìn lại nơi tầng thượng của Majestic, hồi Tết Mậu Thân, tôi và nhiều chiến sĩ HQ phải canh gác phòng thủ kéo dài trên 6 tháng… Tại mặt lộ, sát mặt đường nhìn ra bờ sông là quán ăn vỉa hè CaRic, nơi mà anh em Hải quân từ BTL rất quen và thích các món thịt nguội và lade..“..

Éo le trong chuyến hải hành cuối cùng Soái Hạm-(HQ 1) lại bị mắc cạn…

Cũng phải mất đến 4 giờ đồng hồ để HQ-1 được tầu HQ-801 kéo khỏi mắc cạn và để chuyển một số người sang HQ-801. Sĩ quan hiện diện trên tầu HQ-801, đứng ra phụ trách việc khó khăn kéo tầu HQ-1 ra khỏi chỗ cạn là Đại Tá Hải Quân Bùi Cửu Viên, Chỉ Huy Trưởng TTHL/HQ Cam Ranh, vì ông là người có nhiều kinh nghiệm về loại tầu 800…

Sau vài ngày đoàn Tầu ra đến điểm tập trung ở Côn Sơn đúng như kế hoạch của Tư Lệnh Cang, trong lúc Tư Lệnh tái phối trí Đoàn Hạm Đội, về Miền Tây như kế hoạch để tái hoạt động. Không rõ sẽ chọn là Côn Sơn hay Đảo TaMátSu (nơi Vua Gia Long từ ẩn trú trước khi về chiếm lại Đất Liền).

Đó là kế hoạch mật không được Tư Lệnh công bố. Tuy nhiên chiếc tầu nào không khiển dụng thì được đánh chìm, để thành lập một đội ngũ Hạm Đội. Lúc này xảy ra những trục trặc làm vỡ một phần kế hoạch vì đón người từ Năm Căn từ Phú Quốc của Trung Tá Nhượng không thi hành đúng lệnh!

Vì Thủy Thủ Đoàn HQ 801 có nhóm người muốn về, trong đó có Hạm Trưởng Nguyễn Phú Bá (vì nội bộ gia đình) cũng xin được rời bỏ Hạm Đội Di Tản trở về đất liền trên Tầu Dầu HQ 472, hướng về tới Vũng Tầu. Ở Côn Sơn trong những ngày đầu tháng 5-75, “Bộ Tư Lệnh HQ- Ngoài Khơi” do Tư Lệnh Cang đã chỉ định Đại Tá Bùi Cửu Viên làm hạm trưởng HQ 801 từ đó.. Lúc ấy tầu phải lo ngày 2 bữa cơm cho khoảng 2,000 đầu người, trong số này có cha Cao Văn Luận Cha Chu Quang Minh (nghe nói có thể có 2 vị tướng nhưng không xuất hiện).

Vì lo ngại Hạm Trưởng Bá-sẽ mang HQ 801 bỏ Đoàn Hạm Đội quay về, khiến nhiều người vội nhẩy sang HQ 9, trong số này có cả Trung Úy ca sĩ Vũ Trọng Thanh (BĐ-CTCT-HQ), sau này đến Hoa Kỳ, có con gái nối nghiệp là ca sĩ Thùy Hương-Trung Tâm Asia. HQ 801 tiếp tục hải trình “thuận buồm suôi gió” từ khi có Hạm Trưởng Bùi Cửu Viên chỉ huy…

Khi Chiến hạm rời bến, người ta nhìn thấy ngọn lửa đang bốc cao từ Kho Đạn Thành Tuy Hạ và Kho Xăng Nhà Bè. Mặc dù trước đó cũng có nhiều người rời Sài Gòn từ khu vực Quân Cảng vùng Cát Lái hướng về Phú Quốc. Trong lúc này Phi Trường Tân Sơn Nhất và Bộ Tư Lệnh Không Quân đã là trọng điểm của những đợt pháo kích, nhiều cấp tướng và cấp tá đã cho biết họ không còn tìm được máy bay để rời Sài Gòn. Hình ảnh Bộ Tư Lệnh Hải Quân và sông Sài Gòn bị pháo kích cũng trong tầm tiên liệu và lo âu như ở phi trường, nhưng làn sóng người vẫn kéo về thật đông.

Sáng sớm ngày 30 tháng 4, tuân lệnh từ nội các chính phủ, HQ Trung Tá Lê Như Linh cho phát ra lời kêu gọi “các chiến hạm đừng rời bến” mà một số hạm trưởng, sĩ quan nghe được trên hệ thống truyền tin nội bộ. Riêng HQ Đại Tá Nguyễn Văn Tấn, quyền Tư Lệnh BTL/HQ kể lại với tôi sau này”sau khi đi họp với Tướng Vĩnh Lộc từ 7 giờ 30 sáng, có cả ông Vanuxem cựu tướng lãnh Pháp trong buổi họp này. Tướng Vĩnh Lộc đã ra lệnh Hải Quân phải cung cấp chiến hạm cho ông“.

Trở về BTL/HQ ngay sau đó, Đại Tá Tấn đã ra lệnh cho Sĩ Quan Báo Chí, và phóng viên Võ Hà Anh (người xướng ngôn viên của chương trình Phát Thanh Hải Quân) viết các lời kêu gọi của Tư Lệnh HQ “ban hành lệnh cho anh em chiến sĩ tiếp tục giữ vững tay súng” mà không đi đâu cả“. Sĩ Quan Báo Chí cũng như phóng viên HQ lúc ấy cả hai người không ai viết hoặc đọc lời kêu gọi này.

Cựu Trưởng khối CTCT BTL-Hải Quân là Đại Tá Trần Văn Triết “đã rời nhiệm sở, trước đó đã nắm quyền kiểm soát, cho phép từng người xuống chiến hạm“. Cũng vẫn theo lời Tướng Chí và Hạm Trưởng Hùng cho biết: “ông Triết đã rời bến nhanh chóng và có mặt ở Phi đầu tiên, mà không đi theo 3 phân đội di tản của HQVN…”.

Lúc bấy giờ đi vào nơi phòng làm việc ở Bộ Tư Lệnh HQ không còn ai còn ngồi tại chỗ, phòng nào cũng vắng người, tôi còn trông thấy HQ Thiếu Tá Trần Bá Hạnh, còn ra vào văn phòng làm việc, chuyện trò với anh em đoàn viên, nét mặt trầm tĩnh. Lúc ấy bước vào Tiểu Ban Điện Ảnh, tôi nghe bản tin đặc biệt qua radio lập đi, lập lại cách 5-10 phút, loan tin: “tân nội các Vũ Văn Mẫu đòi trục xuất cơ quan DAO và lực lượng Hoa Kỳ..”

Anh em làm ở BTL-HQ đều biết “Thực sự Tướng Cang, là người lâu nay có uy thế liên lạc chặt chẽ với Bộ Tổng Tham Mưu, với Dinh Độc Lập, với cả ông Thiệu… Ông nổi danh từ khi tham gia đảo chánh 1-11-63 thành công, ông rất ít nói… Nhưng gần cuối tháng Tư, ông Cang để cho Phó Đề Đốc Diệp Quang Thủy có HQ Thiếu Tá Phước (Tacoma-WA) đi cùng, thay mặt ông là “con thoi” với ông Dương Văn Minh khi cần..”. Thiếu Tá Phước đã kể lại sau này.

Các chức vụ quan trọng kề cận Tư Lệnh Chung Tấn Cang như: Phó Đề Đốc Nguyễn Hữu Chí, Tư Lệnh Hành Quân Lưu Động Biển; HQ Đại Tá Nguyễn Xuân Sơn, Tư Lệnh Hạm Đội; HQ Đại Tá Đỗ Kiểm, Tham Mưu Phó Hành Quân BTL-HQ; Đại Tá Luân, Chỉ Huy Trưởng Khối Tiếp Vận; Đại Tá Phạm Mạnh Khuê-tân Tham Mưu Trưởng Hành Quân Biển, thế chỗ Đại Tá Sơn vào ngày chót; Phó Đề Đốc Diệp Quang Thủy, Tham Mưu Trưởng Hải Quân; Phó Đề Đốc Đinh Mạnh Hùng, Tư Lệnh Hành Quân Lưu Động Sông; Đại Tá Dõng, Tư Lệnh Lực Lượng Đặc Nhiệm 99. Những cách biệt cá nhân không còn nữa, cuộc di tản mang họ lại gần nhau.

Riêng trường hợp cá nhân tôi, chỉ là một sĩ quan rất trẻ, lúc ấy mang cấp bậc Trung Úy, và phục vụ trong lãnh vực Thông Tin-Báo Chí. Trong ban Thông Tin Báo Chí, tôi là trưởng Tiểu Ban Báo Chí, trong ban còn có ba Thượng Sĩ-Phóng Viên Báo Chí Hải Quân và một Thượng Sĩ-Báo chí (được tu nghiệp từ Hoa Kỳ) nhưng không phải là phóng viên hoặc không có nhiệm vụ viết tin.

Tiểu Ban Báo Chí còn có hai đoàn viên và hai nữ nhân viên dân chính. Chúng tôi thuộc Ban Thông Tin BTL/HQ do HQ Trung Úy Nguyễn Tất Ứng là Trường Ban Thông Tin, còn có hai tiểu ban khác nữa, một người bạn cấp bậc Trung Úy là trưởng Tiểu Ban Ấn Loát Hội Họa, có “Thượng Sĩ Tư Cầu” là phụ tá và Vũ Thái Hòa cũng là nhạc sĩ kiêm họa sĩ trong Ban Ấn-Họa, trong ban này có một đoàn viên tên Hào (cùng định cư tại WA) có người anh là nhà văn Đào Vũ Anh Hùng bên KQ. Trung Úy Chương An Hòa là trưởng Tiểu Ban Điện Ảnh, với phụ tá là Thượng Sĩ Sủng chuyên lo về hình chụp, quay phim (rất gần gũi trực tiếp với các vị tư lệnh), tiểu ban này còn có vài đoàn viên phụ tá.

Tôi muốn nhắc đến một chút về sự quan tâm chọn sĩ quan về làm ngành thông tin báo chí, mà Nguyễn Tất Ứng là một thí dụ. Trước 1968, Ứng quen biết và hoạt động với Cha Hoàng Quỳnh, chỉ qua một buổi gặp gỡ sơ giao giữa linh mục Quỳnh và Tư Lệnh Trần Văn Chơn, khi Cha Quỳnh chỉ thộ lộ vô tình: tôi có một giáo dân cũng là sĩ quan HQ có tinh thần cao tên là Nguyễn Tất Ứng… Không ngờ chẳng bao lâu sau, Tư Lệnh Chơn đã đích thân cho tìm ra Ứng, ban hành lệnh thuyên chuyển Trung Úy Ứng về làm thông tin-báo chí.

Đó cũng là trường hợp Trần Trọng Thức. Vì tôi là bạn cùng học với Ứng, nên chúng tôi làm việc chung rất hết lòng. Ứng không lên tầu kịp, phải cùng ở “trại Cải Tạo” chung trại với tôi, Hà Thúc Sinh, Nguyễn Văn Khoa, nhạc sĩ Nguyễn Văn Hóa… khi được thả về: người đi theo đường H.O., người chọn vượt biển… Ứng ở trong số những người theo đường vượt biển, đã cùng với vợ mới cưới cùng chìm sâu… trong lòng biển Đông.

Tôi còn nhớ trong những giây phút hoang mang ấy chúng tôi những người bạn thân quen ngoài Ứng, còn có HQ Trung Úy Phạm Vĩnh Xuân (nhà thơ Hà Thúc Sinh), và HQ Đại Úy Đặng Phú Thiệt (ban Nghiên Cứu Kế Hoạch-và ban Tuyên Vận cùng phòng Tâm Lý Chiến) tốt nghiệp từ Đại Học Chiến Tranh Chính Trị được chính Tư Lệnh Chơn “kéo” về phục vụ trong cùng Khối CTCT Hải Quân.

Gần cuối tháng 4-75, Đặng Phú Thiệt cũng từng bàn với tôi, “mình chiếm đoạt một tầu loại nhỏ càng sớm càng tốt rời Sài Gòn ra đi khi bị bỏ rơi..”,. Thân hơn nữa, tôi còn có HQ Trung Tá Trịnh Tiến Hùng, ông cũng là “cánh tay mặt” của Đại Tá Sơn, sau khi lo cho người thân và nhân viên thuộc cấp, chính ông cũng muốn giúp tôi mang gia đình lên tầu HQ với ông (nếu không có phương tiện di tản nào khác). Sau này tôi được biết ông Hùng thay vì lên Chiến Hạm, đã có phương tiện máy bay đi vào ngày cận chót.

Như phóng viên báo chí Hải Quân-Thượng Sĩ Nguyễn Viết Kim tức nhà văn Người Khăn Trắng, trong ngày 29 tháng 4, nhân việc đi săn tin tức, chở tôi trên chiếc xe Honda đàn ông đỏ của anh, tâm sự với nhau những lời từ giã, vì vợ con anh đã ra Vũng Tầu và chờ ra khơi rồi. Anh đang tìm đường gấp rút ra đi. Chúng tôi nói những lời chia tay từ đó. Trong cơn hỗn loạn ngày 29-4, thế mà tôi còn gặp Nick Út, Lara (ban Báo Chí Gia Long), gặp Đệ, ông Ba Lê, Huỳnh (của các hãng thông tấn Hoa Kỳ)… tất cả đều bối rối… chẳng khác gì tôi.

Như nhà văn Võ Hà Anh, vừa là Thượng Sĩ phóng viên Báo Chí và cũng nổi tiếng thời ấy in nhiều tiểu thuyết tên Dung-Võ Hà Anh, Anh rất chu đáo và lo cho anh em “trong phòng” Báo Chí. Chúng tôi, còn có Thượng Sĩ phóng viên Triều Dương, Thượng Sĩ Báo Chí Hà Minh Trung, và cô dân chính Cẩm Vân (học xong năm thứ Tư Công Pháp) để giúp có những giấy tờ lên máy bay đặc biệt do cơ quan DAO cấp cho thân nhân người Hoa Kỳ… Vợ chồng nhà văn Dung – Võ Hà Anh, sau vài năm ở lại, lặn lội ngược xuôi rồi cũng định cư tại Pháp.

Như HQ Thiếu Tá Nguyễn Đình Sài, tác giả của vài bài thơ hay, thường cho tôi đọc thời ấy vẫn rất giữ “quân phong quân kỷ” cùng với nhóm sĩ quan BTL-HQ phải vào doanh trại kiểm soát các toán sĩ quan và đoàn viên trực gác canh phòng mỗi đêm cho đến hết những đêm cuối… cho tới giờ lên tầu khuya 29 tháng Tư…

Và chúng tôi vẫn gặp bạn cũ, HQ Đại Úy Lê Rĩnh, sĩ quan tùy viên của Phó Đề Đốc Đinh Mạnh Hùng (là người chí thiết với Tướng Hoàng Cơ Minh tại vùng Bắc-Mỹ Châu); Nhà thơ Hà Thúc Sinh say mê làm thơ và dịch sách từ đó, là Trung Uý đơn vị trưởng Hải Tiếp Vụ trong Hải Quân Công Xưởng. Tuy nhiên Hà Thúc Sinh giống như Võ Hà Anh, Nguyễn Tất Ứng và trường hợp của nhiều người khác, họ cũng không liên lạc được với máy bay của DAO, (dù có chủ đích) nhưng với con số người quân đội cần bốc khỏi Sài Gòn ngày càng tăng, nhiều quân nhân và giới chức Hoa Kỳ vẫn chưa kịp lên máy bay rời Sài Gòn được…

Và dù biết danh sách các địa điểm trực thăng đón và có danh sách được đón đi, tôi cũng chẳng màng “đi qua điểm hẹn, hoặc chờ nghe bài hát White Christmas sẽ phát trên làn sóng phát thanh quân đội Hoa Kỳ”, được cho biết mật từ một tuần trước.. như phóng viên báo chí Thượng Sĩ Võ Hà Anh đã căn dặn, như lời dặn của một cô dân chính (thông dịch viên tại Phòng 2 thuộc Khối Hành Quân) có uy tín và tiếng nói với Phó Đề Đốc Nguyễn Hữu Chí.

HQ Đại Úy T. trước từng ở Phòng Hai trước năm 1970, vào khoảng 9 tới 10 giờ sáng 30 tháng 4 trở lại nhìn lại Phòng Hai “vô BTL coi thế nào” theo yêu cầu của Phó Đề Đốc Nghiêm Văn Phú đang đợi ngoài sông Vàm Cỏ. Đại Úy T lái Giang Tốc Đỉnh PBR, về đậu ngay bờ vách trước BTL, về chỉ để từ giã chốn làm việc năm xưa.. Gặp Đại Úy Tạo đang đứng kiểm soát cổng BTL-HQ, vì là bạn thân thiết cho Đại Úy T. biết “theo lệnh nghiêm ngặt của Đại Tá Tấn “nắm quyền” Tư Lệnh HQ, ra lệnh không cho ai vô Cao Ốc Mới” nơi có Phòng Hai, nhưng Đại Úy T (**) đã mãn nguyện trở về, nhìn lại Phòng Hai trong những giờ phút cuối cùng của quân chủng.

Tôi không còn gặp một bạn hữu hoặc nhân viên nào của Phòng Thông-Tin Báo Chí nữa, mỗi người tán loạn mỗi nơi, như phóng viên Hải Quân-Triều Dương, Nguyễn Tất Ứng, Thượng sĩ Hà Minh Trung, Dân Chính Cẩm Vân (nhân viên Dân Chính bị cho nghỉ việc vài ngày trước vì lý do ngân sách Quốc Phòng không còn để trả lương dân chính)…

Đêm 29–4, vào lúc tôi còn bận tìm người thân trong gia đình, tại Bộ Tư Lệnh, sĩ quan và đoàn viên họ gọi nhau ơi ới, mở lối đi về hướng cầu tầu cho quân nhân “Xuống tầu đi kìa, gấp lên tầu rời bến đêm nay...” Chiếc TV được mang ra đặt giữa cổng ra vào từ đêm 21-4, ông Thiệu đọc diễn văn từ chức vẫn chớp hình mà không ai muốn nhìn. Không gian đến rợn người, tôi lại rời BTL, lái xe về nhà với ý định mang gia đình vội vàng xuống chiến hạm ra đi theo bạn bè, đồng đội.

Còn tiếp...Còn tiếp...

[Tigon]

7- Chi Tiết Di Tản Của Hải Quân Và Ông Armitage

Lúc này có một sĩ quan liên lạc cấp tốc từ Hoa Thịnh Đốn cử tới là cựu Thiếu Tá Richard Armitage, , cấp tốc đến VN cùng với Thứ Trưởng Quốc Phòng đặc trách về Không Quân, Armitage về Hải Quân trong kế hoạch thu gom chiến cụ và nhân viên HK.

Sau này về Mỹ ( thời TT Bush và Bộ Trưởng Powell ông là thứ trưởng Bộ Ngọai Giao), vẫn giao tiếp với người Việt. Đề Đốc Trần Văn Chơn lại có cái nhìn khác, ông nói: “Ai đó đánh bóng tên tuổi ông ta- kệ họ, Armitage chỉ là một sĩ quan liên lạc với Đoàn Chiến Hạm HQVN… không hơn không kém!”

Trong khi bản tin tức từ Chiến Hạm USS Kirk viết rằng “Armitage góp công lớn trong việc cho quân nhân và người tị nạn tạm cư tại Phi” trái ngược với lời phát biểu của Đề Đốc Chơn rằng, khi chính quyền Phi ngăn cản, ông đã can thiệp và thuyết phục để Phi Luật Tân dành cho người tị nạn thiện cảm và đón nhận“.

Ai cũng có thể hiểu Armitage đã đóng vai trò theo dõi, đôn đốc cuộc “Di Tản- Lui Binh” êm thắm và “bí ẩn” từ ý muốn của chánh phủ Hoa Kỳ chứ không hẳn là như “phê phán” của Đề Đốc Chơn và Tư Lệnh Chung Tấn Cang.

Chính vậy Phó Đô Đốc Cang từng cho biết: “ông Armitage cũng không làm điều gì to tát và không tỏ lộ là “người” có quyền chỉ huy trong cuộc di tản như chúng ta lo ngại”… khi nhắc tới vai trò sĩ quan Hoa Kỳ này.

Đối với chính phủ Hoa Kỳ, có thể ông Armitage lãnh trách vụ trong chiến dịch mang về quân nhân, viên chức Hoa Kỳ và “chiến cụ chiến lược”, liên quan đến Hải Quân Mỹ, hoặc gì tàng trữ bí mật còn sót lại. Toàn thể quân nhân HK tại Sài Gòn lúc ấy chỉ còn khoảng 900 người và chánh phủ HK quan tâm nhất, cần mang ra khỏi VN an toàn càng sớm càng tốt.

Phó Đề Đốc Đinh Mạnh Hùng kể lại: “đã hướng dẫn sĩ quan liên lạc Armitage thăm quan sát vùng cầu Bình Lợi, quan sát khu Quân Cảng và HQCX sau đó đi xuống Chiến Hạm HQ 3 rồi chuyển qua HQ 5, và sau đó đón Tướng Cang và Tướng Diệp Quang Thủy từ một Tiểu Đỉnh lên Soái Hạm, thay vì xuống chiến hạm từ Bộ Tư Lệnh như bao nhiêu người khác để bảo mật vì đã có sự chen lấn ở Bến Tầu.


Còn tiếp...

[Tigon]

8- Ai Là Quyền Tư Lệnh Cuối Cùng Trên Đất Liền?


Chiều hôm 29-4-75, Nhóm Báo Chí Hải Quân nhận lệnh theo dõi các diễn biến đi họp tại Tổng Tham Mưu, như lời kêu gọi. Khuya 29 và rạng sáng ngày 30 tháng 4 lại được lệnh từ Đại Tá Tấn, vai trò của nhân vật số 1 của HQ; Đại Tá Tấn cũng mời Phó Đề Đốc Đặng Cao Thăng từ Miền Tây về cùng ông chỉ huy, Tướng Thăng nói “ Chờ tôi lấy trực thăng và sẽ có mặt tại BTL.”

Và đến gần trưa 30 tháng 4 vài giờ trước khi Tổng Thống Minh chính thức đọc lời đầu hàng lại có sự “xuất hiện” của Đại Tá Trịnh Xuân Phong, Đại Tá Trần Bình Phú, Trưởng Khối Nhân Viên Bộ Tư Lệnh được Tư Lệnh Cang (hay ông Tấn) chuyển lại quyền chính thức ra mặt, ở lại kiểm soát, chỉ huy Hải Quân?.

Nhiều người gọi ông Đại Tá Tấn là Tư Lệnh cuối tháng Tư, và ông cũng ra lệnh cho vài hạm trưởng trong ngày 29-4- “nhân danh Tư Lệnh” (dù không nói rõ Tư Lệnh tên gì), nhưng không xác định Tư Lệnh là chính ông hay không? Người ta thấy trong ngày 29 tháng Tư, ông Tấn trong quân phục đại lễ HQ, có hai xe Jeep Quân Cảnh hộ tống vào Bộ Tư Lệnh HQ.

Người ta tin rằng Đại Tá Tấn đã được Tổng Thống Dương Văn Minh bổ nhậm bằng khẩu lệnh ngay sau khi biết ý định của Tư Lệnh Hải Quân Chung Tấn Cang xin có kế hoạch di tản. Ông Minh nói, “Các anh cứ việc đi và cho mang theo hai người thân cũng là sĩ quan cao cấp VNCH”, đồng thời từ chối lên một chiến hạm chuẩn bị chu đáo “dành riêng để nghinh đón Nội Các và di tản các giới lãnh đạo quốc gia”.

Sau 16 năm tù “cải tạo” cay đắng nhục nhằn, xin đi Hoa Kỳ tị nạn, Đại Tá Tấn cho biết có ý định định cư tại thành phố Seattle cùng với Đại Tá Dũ (Cơ Khí), sau đó ông Tấn chuyển về Cali. Khi liên lạc lại được nhau tại Hoa Kỳ, khi tôi hỏi ông “có phải là quyền Tư Lệnh ngày 30-4 không?” Đại Tá Tấn “giữ thái độ yên lặng với quá khứ- trải qua 16 năm tù khổ nhục mà…!” và ông đã xác nhận vai trò của ông vào “chỉ huy giờ phút chót trong nỗ lực tuyệt vọng này là đúng“. Sau vài lần trò chuyện qua điện thoại, ông Tấn cho biết ông không có dịp giao tiếp trong cộng đồng nhiều…

Bấy giờ nhiều cánh quân VC đã vào tới Sài Gòn, xe tăng T-54 đã nghiến lòng đường phố Sài Gòn tới góc đường Đinh Tiên Hoàng, Hiền Vương, Hai Bà Trưng và nhiều nơi khác. Mặt khác đoàn quân CS Bắc Việt cũng trên đường tiến tới ủi xập cổng sắt Dinh Độc Lập (đến chính xác vào khoảng thời gian đã thoả thuận với giới chức Tòa Đại Sứ HK) và họ đòi chánh phủ VNCH phải đầu hàng.

Vài giờ trước đó, HQ Đại Tá Trần Bình Phú, Trưởng Khối Nhân Viên BTL-HQ cũng được các sĩ quan tham mưu và nhân viên có mặt lúc ấy xác nhận ông là người “ra mặt” chỉ huy tại Bộ Tư Lệnh HQ. HQ Trung uý Đỗ Anh Tuấn em vợ của Đại Tá Trần Bình Phú cùng với HQ Trung Tá Phan Ngọc Xuân chỉ huy trưởng Tổng Hành Dinh BTL/HQ tiếp tục cầm súng chỉ huy những vị này và vài sĩ quan, hạ sĩ quan thuộc Khối An Ninh đi theo Đại Tá Tấn là những người cuối cùng tôi gặp và từ giã ở vòng vây rào kẽm gai chằng chịt cản lối ra vào.


Còn tiếp...

[Tigon]

9- BTL/HQ Bỏ Ngỏ Từ Lúc Tổng Thống qua Đài Phát Thanh, ban hành lệnh Buông Súng- Chờ Bàn Giao

Giờ phút ấy tôi không nghĩ được: phải làm gì, bỏ chạy ra xe về đón gia đình xuống tàu hay loanh quanh vài điểm hẹn “chờ Trực Thăng”?

Không hiểu tại sao giờ phút đó chúng tôi còn đủ bình tĩnh, không sợ pháo kích và T-54 càn nát người và tiến vào vòng rào Hải Quân không chừng. Một trong những người may mắn cuối do ân huệ của Trung Tá Xuân (Tổng Hành Dinh) có cơ hội lên tàu ngày cuối cùng tại Bến Bạch Đằng đó là nhà thơ Du Tử Lê (là đại úy phòng Báo Chí-Tâm Lý Chiến).

Trong giờ phút căng thẳng tôi nghe theo lời yêu cầu của người bạn, chỉ biết Trung Úy Đỗ Anh Tuấn là người bạn tình nguyện trong “Công Tác Y Tế Xã Hội” (COMITA) ở trường Taberd có cả Thiếu Tá Y Sĩ Trần Đức Tường -SĐDù. Tuấn nói tôi lấy súng, bảo đứng cùng trong đội ngũ bảo vệ cuối cùng ở Bộ Tư Lệnh dưới quyền chỉ huy của Đại Tá Phú.

Tôi làm theo yêu cầu, cho đến khi biết rằng: Thật sự tuyệt vọng rồi, như lời anh Đệ thông tấn viên truyền hình ABC, anh Nick Út của hãng thông tấn AP, hai anh hôm trước đến chia tay tôi tại BTL/HQ và muốn rủ cô em Bình Minh cùng theo anh lên máy bay Hoa Kỳ.

Họ đưa tôi bản tin từ tờ New York Times từ ngày 24-4-75 viết về sự thất thủ đã là sự thực không chối cãi được khi viện trợ Hoa Kỳ cho VNCH đã bị ngưng. Chấm dứt bao nhiêu năm sát cánh: với 58,000 người lính Hoa Kỳ tử vong có lúc quân số lính Mỹ ở VN lên tới trên nửa triệu người, cũng như tổng cộng gần 200 tỷ đô la đã tiêu pha cho cuộc chiến tranh VN, với khoảng 500 triệu cho tài khoá năm cuối.

Thế mà bản tin những ngày cuối cùng tôi nghe được qua radio cho biết “viện trợ của HK sẽ không bằng hiện kim mà viện trợ bằng thuốc lá-(bán ra tính thành tiền?) dự trù cho tài khoá sau 1975 cũng bị cắt đứt. Hải Quân lúc ấy có quân số trên 40 ngàn chiến sĩ… nhưng viện trợ nay thực sự bị cắt ngang rồi!

“Hãy rời Sài Gòn ngay hôm nay đi – không thể là ngày mai!”. Phóng viên AP, Nick Út, và Đệ của Hệ thống Truyền hình Hoa Kỳ ABC và ông phóng viên Ba Lê của Truyền Hình Nhật NHK cùng nói như vậy. “Đừng để quá muộn!”

Cũng vào gần buổi trưa, Trung Tướng Vĩnh Lộc rời Bộ TTM và Trung Tướng Trần Văn Trung cũng đi vào Bến Bạch Đằng tìm gặp Đại Tá Tấn tìm tầu ra đi. Lúc này thì công trường Bạch Đằng cũng vẫn còn nhiều người chen lấn. Trước đó một giờ, Tiến Sĩ Lê Đình Chi, cùng với gia đình ông có Lê Đình Cẩm, Nguyễn Hữu Phúc (Puyallup-WA), Huyên (Pháp)… là những người thân cũ trên một chiếc xe van đến cổng BTL kiếm chúng tôi tìm đường ra đi, họ gặp được tôi, may mắn nhưng cũng đang vô cùng bối rối, may mắn gặp được Trung Tá Linh chờ cùng đi với họ trên bất cứ chiếc tầu nào đó, nếu giờ phút “thua trận” tan hàng xảy đến.
Về sự kiện rời Bến Bạch Đằng trưa ngày 30-4, HQ Thiếu Tá Tuần Giang Trần Thiện Hiệp sau này khi gặp nhau, thường kể lại: “trong một may mắn bất ngờ sau khi chờ đợi được đi theo cựu Tư Lệnh Trần Văn Chơn, biết ý định của ông Chơn, Hiệp đã nhẩy xuống chiếc LCM Giang Cảnh đậu gần HQCX, nhờ vậy mà có cơ hội mang theo được hai vị tướng Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa vào giờ chót.”.

Tướng Trần Văn Trung và Tướng Vĩnh Lộc lúc ấy là Tổng Tham Mưu Trưởng Quân Lực đã đến gặp Đại Tá Tấn, báo tin đã có văn thư “tan hàng” của Tổng Thống Minh mà ông có mang theo đây. Trong việc này Đại Tá Tấn kể lại: “chính tôi đã giúp Tướng Vĩnh Lộc Tổng Tham Mưu Trưởng rời Sài Gòn, đúng vào lúc tướng Nguyễn Hữu Hạnh lên thay“.

Tướng Vĩnh Lộc trước đó cũng đã từng kêu gọi “giữ vững tay súng”; trước đó Tướng Lộc cũng miệt thị Đại Tướng Viên về hành động đào tẩu. “Nhưng vào sáng ngày 30 tháng Tư, Tướng Vĩnh Lộc đã nhờ Trung Uý Hùng (Quân Cảnh) trên xe Jeep Quân Cảnh hộ tống đưa ông tới Đài Phát Thanh Sài Gòn để (ông) gửi đi thêm một thông điệp mới”. Thay vì tới đài phát thanh, Tướng Lộc đã đổi hướng về phía Bến Chương Dương và chia tay.. ở Bộ Tư Lệnh Hải Quân” theo lời Trung úy Hùng chua chát, kể lại với các bạn tù thời đi tù “cải tạo” Suối Máu.

Trong khi đó Đại Tá Tấn thì kể rằng “(hai người đã gặp nhau từ sáng sớm khi họp chung ở TTM); rồi đến trưa có biến cố mới- Tướng Vĩnh Lộc đã đến BTL-HQ tìm đường ra đi, cho biết: “đã có giấy tờ chính thức sẽ bàn giao (đầu hàng) của Đại Tướng Dương Văn Minh“.

Vào sáng ngày này, hệ thống vô tuyến liên lạc nội bộ hành quân có rất nhiều lời gọi tha thiết từ máy của các tướng tá, sĩ quan Bộ Binh thiết tha kêu gọi: “Các anh Hải Quân ơi, chờ chúng tôi đi với, hãy cứu lấy chúng tôi vì phi trường Tân Sơn Nhất cũng đã tan nát rồi. Đâu còn ngã nào để tránh CS đâu? – VC đã vào tới. Hải Quân đừng đi vội, kiên nhẫn chờ cứu chúng tôi.”

Hạm Trưởng Hùng (HQ-2) kể lại với lòng ngậm ngùi như dao cắt, sau bao năm đã trôi qua…

* * *

Nhưng bấy giờ là trưa 30 tháng Tư – “quá muộn thật rồi”…

Các nẻo đường đã rền tiếng xe tăng T-54, qua Lăng Cha Cả, qua cầu Trương Minh Giảng (có chiếc bị bắn lử bốc cháy cao ngút), T-54 qua Bà Quẹo, có nơi bị Biệt Động Quân và Nhảy Dù chống trả và tiếng đạn pháo kích thi nhau rền vang rất gần, và súng đã cùng với quân phục mũ nón vung vãi chất đống khắp nẻo đường từ BTL/HQ về tới Phú Nhuận nơi tôi đang cư trú tạm để gần với BTL-HQ hơn.

Khác với Đại Tá Tấn có mặt ngày 30-4, rồi ở lại, rồi… đi tù trên 16 năm, Đại Tá Phú cũng xuất hiện như chớp nhoáng từ sáng đến trưa- ngày 30-4; nhưng Đại Tá Phú cùng Trung Úy Tuấn “đã kịp rời Bến Bạch Đằng ra biển lớn ngay vào giờ phút ông Minh đọc lời đầu hàng trên radio”. Tuấn đã kể lại cho tôi nghe sau này, khi biết tin anh đã định cư ở miền Đông Hoa Kỳ với gia đình.

Và giờ phút cuối cùng ấy đã đến, đã xảy ra thật. Nhanh chóng như một chợp mắt. Từ đó radio đã nhiều lần đọc lời kêu gọi buông súng và “bàn giao”.

Thôi thế là hết tất cả, không theo tầu di tản về Miền Tây, không ra Phú Quốc, và cũng không được theo tầu ra khơi đi tị nạn. – Thôi… đành thôi.!

Tôi rời Công Trường Bạch Đằng có tượng đài Đức Thánh Trần uy linh, tay chỉ về hướng biển.
Nơi cổng vào Bộ Tư Lệnh, tôi tìm Tuấn, tìm Trung Tá Linh, tìm gia đình các bạn, TS Lê Đình Chi, sau đó tôi lái xe lách xe qua những tốp người đang hôi của tại khách sạn và căn cứ Mỹ tại các cao ốc xung quanh Bộ Tư Lệnh Hải Quân, để về nhà đón người thân yêu ra đi.

Tôi về thẳng nhà đón gia đình, trở lại Bến Bạch Đằng và chạy tiếp tới Đặc Khu Rừng Sát để tìm tàu rời Sài Gòn, thì bến bờ đã trở thành hoang vắng… Vô phương trong lúc tiếng pháo kích nổ vang đây đó.

Lòng cảm thấy như ông Dương Văn Minh đã mở “Lỗ Lù” (*) của chiến hạm đời tôi…. Lúc ấy tôi cảm thấy như đã quá muộn, tôi như lặng lờ chết chìm, chìm dần… khoan thai xuống lòng biển.

Như từ đáy biển sâu, tôi cầu mong cho vài chục chiến hạm và vài chục ngàn quân nhân và dân chúng miền Nam đi thoát được, khai mở ra những đợt thuyền nhân kế tiếp, Nếu họ không tập trung chiến đấu ở Miền Tây được, thì cũng tiếp tục “Khai phá mở mang bờ cõi sơn hà theo bước chân tiền nhân” bằng hình thức “mang Việt Nam ra khơi tới khắp Năm Châu, tận cuối chân trời và trên toàn cõi địa cầu.”


Phạm Kim

(Bài cập nhật 15-4-2011)


* Nhớ lại mỗi tháng Tư-Những Giờ Phút Tê Dại: Xa Sài Gòn… Di Tản Về Miền Tây… và Hy Vọng


Chú thích:

(*) “Lỗ Lù” : Van đắm tàu , dùng để mở cho nước vào để tự đánh chìm tàu

(**) Một số tên họ nhân vật, loại chiến hạm có thể sai chút ít vì ngày tháng qua đã lâu, dựa trên phỏng vấn một số lời kể khác nhau của các nhân chứng, và một số tên xin ẩn danh, hoặc chỉ dùng tên viết tắt.

Đô Đốc Chung Tấn Cang chỉ huy một cuộc di tản: Hy Vọng về Miền Tây- “Tái Phối Trí Hạm Đội-để còn tiếp tục chiến đấu”. Điểm tập họp dự trù là Côn Sơn-tuy thực hiện được-

Nhưng tất cả dự tính kế tiếp về Miền Tây (không rõ kế hoạch Tư Lệnh Cang-sẽ chọn đảo nào?-để từ đó tái phối trí trở về…

Mọi dự tính đều không êm xuôi- khi Đoàn Chiến Hạm phải bàn giao, “xóa tên” từng chiến hạm trước khi vào lãnh thổ Phi…

Rồi đến “Lễ Hạ Kỳ chung và riêng trên các chiến hạm ”
vào trưa ngày 7 tháng 5-75.

“Hy vọng” … không thành!




http://www.dactrung.com/Bai-bv-2989-...Quan_VNCH.aspx

[Tigon]

GIÃ TỪ VŨ KHÍ

Thị Xã Tam Kỳ, Quảng Tín.


Ngày Chúa Nhựt 23-03-1975 sáng. Theo Trưởng Ban 4 vào Bộ Tư Lệnh Tiền Phương Sư Đoàn 2 BB. Cuộc tiếp xúc thật nhanh, gọn vì không có kết quả như mong đợi. Con ai người nấy lo. Yêu cầu tiếp liệu cho đơn vị tăng phái lúc nào cũng phải nhường ưu tiên cho cơ hữu của Sư Đoàn, nhất là Trung Đoàn 5. Họ đang đụng nặng không kém.

Trưa. Theo đoàn xe tải đạn vào vị trí của Pháo Đội mà lòng buồn vô hạn. Những lời an ủi và giải thích, dù được người Pháo Đội Trưởng vui vẻ đón nhận, cũng chỉ để che dấu một thực trạng đau lòng: Quân Đội không đủ đạn cho chiến trường!

Bữa ăn thanh đạm với Đại úy Phương bị ngắt quãng liên tục, vì anh phải lên máy theo dõi tác xạ của 4 khẩu 105 ly. Tiếng pháo kích của địch, tiếng phản pháo của ta, tiếng rè rè của máy PRC 25, tiếng nói như hét khi liên lạc, tạo thành một thứ âm thanh hỗn tạp nhưng đặc thù của đời lính trận.

- Cánh 37 đang đụng nặng. Anh Phương buông máy, nói vội. Mình vừa ra lịnh ưu tiên cho Đại Đội 3. Ông Vương coi bộ mệt dữ. Thôi. Ăn tiếp đi Huy.

Cổ họng tôi đắng nghét. Cảm giác không khác gì đang nằm với trung đội ngoài kia. Vương Vũ đúng là cô đơn quá. Mấy thằng Em bây giờ chẳng còn ai bên cạnh. Lê Văn Hữu để lại nửa cái đầu ở Gò Nổi. Nguyễn Thanh Vân đang nằm liệt vì sốt rét rừng. Còn tôi đang thấp thỏm từ vòng đai Tiểu Khu. Bất lực. Các Trung Đội Trưởng bây giờ là ai, Người mới bổ sung hay những cọp già dạn dày trận mạc của Đại Đội? Con đường nhựa đổi thành màu đất, chạy thẳng về hướng tây. Chiến trường chỉ cách quốc lộ non 3 cây số. Trên dãy đồi tung tóe khói, có đồng đội cũ đang cầm cự với địch.

Định nhờ máy của Pháo Đội để gọi thăm người Đại Đội Trưởng cũ nhưng lại thôi. Chỉ thầm mong an lành đến với mọi người.

Chiều. Nắng nhạt. Tam Kỳ hầu như chỉ còn một nửa dân số. Bưu điện đã ngưng mọi dịch vụ chuyển ngân từ hôm qua. Thị xã vắng lặng. Nhà cửa như bị bỏ hoang. Trường Trung Học Tỉnh lỵ trở thành Bộ Tư Lệnh Tiền Phương của Sư Đoàn 2 Bộ Binh ngay từ khi mất Tiên Phước. Tam Kỳ còn được chút sinh khí là nhờ những quán xá, khách sạn vẫn còn mở cửa.

Quán cà phê là khoảng sân của ngôi biệt thự khá bề thế, kiểu nhà mát của các villa Pháp, nằm ngay cạnh hậu trạm của Liên Đoàn. Xế trưa, quán vắng nên vị chủ nhân kiêm phục vụ viên vui vẻ ngồi lại trò chuyện. Khi được hỏi vì sao còn ở lại thì người trung niên có dáng dấp rất nghệ sĩ cho biết ông là một doanh nhân, ở lại một mình, còn vợ con đã ra Đà Nẵng từ mấy hôm trước.

- Tôi không có gì để lo sợ cả. Nếu không thì đã vọt mất rồi. Quán cà phê là để bà vợ tôi có việc gì đó làm cho vui. Thu nhập không thành vấn đề, mặc dù công sức và tiền bạc bỏ ra cho ngôi vườn này cũng khá nhiều. Ông nói.

Tôi im lặng đảo mắt nhìn quanh. Đúng như lời ông nói. Quán đẹp là nhờ sự sắp xếp và bày biện cây kiểng: sạch sẽ và ngăn nắp. Quầy thâu ngân là một mái tranh thấp treo đèn và giỏ hoa. Giàn Akai nằm ngay trên quầy, cạnh tủ kiếng nhỏ bày bán thuốc lá. Quán có phong thái "Thạch Thảo " đúng như tên gọi.

Thấy tôi trầm ngâm, người chủ nhân đứng dậy đi vào nhà. Tiếng nhạc Paul Mauriat dìu dặt vọng lại từ hai chiếc loa đặt trên tam cấp dẫn lên cửa chính. Không khí im lắng trong màu nắng nhạt làm tôi chợt nhận ra cuộc chiến đang đến hồi quyết liệt, ngoài kia bỗng nhiên ngưng hẵn tiếng súng từ lúc nào không biết. Phút an bình tạm thời của một ngày chúa nhựt, hay là sự im lặng ngộp thở của cơn bão đang dần đến?

- Đang tìm hứng để làm thơ phải không?

Tôi quay lại, mừng rỡ nhận ra Đỗ Văn Tuấn, bạn học kiêm đồng đội quân trường. Tuấn ngồi xuống ghế đối diện, không chờ hỏi đã lên tiếng trước:

- Tao hỏi cầu may một Đại úy. Ổng cho biết mày đang làm xếp hậu trạm. Rồi lính của mày chỉ tao qua đây. Thật là bất ngờ!

Câu chuyện hàn huyên đưa chúng tôi trở lại thời lạng xe cua đào hồi còn ở trung học, rồi những buồn, vui quân trường, sau cùng là thực tại không có gì sáng sủa vì...

- Tụi tao như rắn không đầu. Hiện giờ đang lo bảo vệ Bộ Chỉ Huy tiền phương của Sư Đoàn. Đại Đội Trinh Sát coi như xóa sổ. Trung Đoàn 5 bây giờ cũng đang kẹt cứng. Nghe nói cánh Biệt Động Quân của mày cũng đụng nặng suốt hơn hai tuần nay.

Tôi gật đầu kể cho bạn nghe về những gì mình biết được. Tinh thần thì vẫn còn nhưng phương tiện thì nghèo đến mức cùng cực. Địch đang ở thế mạnh. Chiếm đâu, giữ đó. Còn mình thì chỉ thụ động phòng thủ, hay tấn công mà không có kết quả. Đạn dược nhỏ giọt. Dân chơi mà chỉ có tiền lẻ để xài. Thật là trớ trêu.

Tôi nhìn Tuấn, rồi chạnh nghĩ đến những bạn bè cùng lớp, những đồng đội cùng khóa ở Đồng Đế. Mới đó mà đã gần ba năm. Kẻ còn, người mất. Và giờ này chỉ có hai đứa ngồi bên ly cà phê nhắc chuyện xưa để buồn cho thực tại. Khi từ giã nhau, sau cái bắt tay chỉ là lời chúc lành cho những ngày vô định sắp tới.

Đêm. Dài vô tận. Thị xã im lìm trong cảnh nhá nhem của phố phường thiếu điện. Nặng nề và căng thẳng, không có chút sinh khí ngoại trừ tiếng quân xa qua lại đó đây và tiếng pháo rời rạc, có vẻ như thăm dò của đôi bên. Sinh hoạt hậu trạm vẫn chỉ là những công việc thường lệ của bố trí, gác đêm, trong tình trạng sẵn sàng ứng chiến lẫn tác chiến. Im lắng lạ thường. Cảm giác như nghẹt thở.

Thứ Hai 24-03-1975. Đêm về sáng.

Bê ta! Đúng là tiếng bộc phá của đặc công. Mọi người tỉnh giấc ngay sau tiếng nổ đầu tiên. Dàn tuyến phòng thủ. Nghe ngóng. Nhận định. Lên máy liên lạc với Liên Đoàn. Địch đang đột nhập Bộ Tư Lệnh Tiền Phương của Sư Đoàn. Chỉ vài trăm thước. Vài khu phố. Dăm ba cái ngã tư. Địch có thể xâm nhập qua đây bất cứ lúc nào. Tất cả đều sẵn sàng. Tiếng lựu đạn, tiếng súng nổ dòn trong đêm. Một đêm mất ngủ. Đêm thật dài, và thật căng thẳng.

6h:30. Đã có chút ánh sáng bình minh. Vẫn còn đụng độ quanh khu vực Trường Trung Học. Pháo bắt đầu nổ bên hướng Tiểu Khu và cả Bệnh Viện gần đó. Lệnh của Liên Đoàn: Nằm tại chỗ. Hậu trạm của các Tiểu Đoàn cho tin có đụng độ ở khu vực của 37 và 21. Tiểu Đoàn 39 phía Tây Bắc không có báo cáo chạm địch. Nhưng Tam Kỳ đang bắt đầu hoảng loạn.

8h:00. Không còn liên lạc được với Liên Đoàn qua điện thoại lẫn truyền tin. Không rõ vì sao. Chiếp Jeep duy nhất của Hậu trạm đã theo Đại úy Nhân về Đà Nẵng chiều hôm qua, nên Trung Sĩ Năm phải lấy Dodge chạy qua Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn nhận lịnh trực tiếp. Khi trở về thì báo cáo của người Hạ Sĩ Quan Ban 4 không có chút lạc quan:

- Liên Đoàn Trưởng và Ban 3 bận máy liên tục. Truyền Tin và nhóm Tác Chiến Điện Tử đóng ở đâu không biết. Ban 2 của Thiếu Tá Vũ cũng không thấy ai. Chắc là theo Liên Đoàn Phó qua Tiểu Khu họp khẩn cấp. Trinh Sát thì cũng chỉ biết lo bảo vệ khu ga xe lửa và phía tây của Bộ Chỉ Huy. Chỗ này là tùy Thiếu úy định đoạt. Bên đó cũng lộn xộn lắm vì không ai nắm rõ tình hình gì cả. Tôi thở dài nhìn quanh. Mỗi hậu trạm chỉ có vài người, lại phải lo quân nhu, tiếp liệu lỉnh kỉnh. Xe mười chiếc, người thì trên dưới một Trung Đội, kể cả tài xế và quân nhân chờ trở lại đơn vị. " Tùy Thiếu úy " cũng có nghĩa là không còn trông chờ lệnh lạc gì của ai. Và ngoài kia, phía quốc lộ Mộ , đã rần rần tiếng xe và dòng người rút về hướng Bắc. Tiếng súng và tiếng pháo kích đã thật gần. Thêm một cố gắng để liên lạc với Liên Đoàn mà không được, nên tôi cho lệnh thu dọn lều trại.

Còn đang loay hoay nhổ lều, cuốn bạt, thì Liên Đoàn Trưởng từ đâu phóng xe tới. Bộ dạng hầm hầm, nhìn quanh, rồi gào lên:

- Mấy anh đang làm gì vậy. Định chạy làng phải không? Ai chỉ huy ở đây?

Tôi lật đật đến chào kính. Chưa dứt câu thì bản đồ trên tay ông đã vỗ lên nón sắt của tôi:

- ĐM! Ngoài kia đang đánh đấm. Trong này tính vọt hả?!

Ông trừng mắt nhìn tôi. Cả hậu trạm hết hồn đứng lặng người. Tôi cũng không nhận ra vị Trung Tá mới ba ngày trước đó đã gọi tôi trình diện và vui vẻ cho biết sẽ trả tôi về làm Chỉ Huy Hậu Cứ của Tiểu Đoàn 37 BĐQ. Hôm đó ông thân mật hỏi han chuyện Sài Gòn, và cả chuyện học hành của tôi trên Đà Lạt lúc chưa bị Tổng Động Viên. Hôm nay thì khác. Ông như chỉ muốn trút sự bực bội hay phẫn nộ gì đó, và tôi không may đã thành nạn nhân. Có lẽ là nạn nhân đầu tiên trong ngày.

Tôi cảm thấy nhục nhã vì bị đơn vị trưởng hành hung ngay trước mặt thuộc cấp của mình, nhưng vẫn giữ thế nghiêm và im lặng nhìn ông, không phân bua, không giải thích, và sau đó tôi lại thấy thông cảm cho ông. Xét cho cùng, quả là tôi cũng muốn bỏ cuộc. Tôi chỉ là tép riu, còn Liên Đoàn Trưởng của một đơn vị nổi tiếng mà chạy làng thì khó có thể chấp nhận được.

Không nhận được lời nào của tôi, Trung Tá An quay sang quát tháo mọi người cho đã nư rồi lên xe phóng đi sau câu chửi thề như lúc mới tới. Mọi người còn im lặng đứng nhìn tôi, hoang mang. Nhưng tôi đã nhìn ra được nỗi tuyệt vọng và sự đau khổ tột cùng qua thái độ của Trung Tá An nên cho lệnh thu dọn thật nhanh.

Khi đoàn xe chuyển bánh thì tôi biết là cũng đã đến lúc phải bỏ Tam Kỳ. Quốc Lộ Một đông nghẹt mọi thứ xe cộ và người, dân cũng như quân. Khó khăn lắm mấy chiếc GMC của 21 và 39 mới quẹo ra được quốc lộ để nhập vào dòng di tản. Đến phiên Hậu Trạm Liên Đoàn thì chỉ lọt mấy chiếc GMC chở xăng, dầu, đạn dược. Xe Dodge vì kéo "rờ mọoc" lương khô nên kẹt ngay giữa ngả tư . Loay hoay tới lui hoài không sao quẹo trái được. Toán Hậu Trạm của 37 đi sau cùng chờ lâu sốt ruột nên quay đầu tìm đường khác mà đi lúc nào không hay.

9h:30. Phía trước chỉ còn lác đác vài nhóm thường dân và sau lưng vắng hoe. Lo tìm cách quay xe quẹo vào trục lộ mà quên luôn cả những giao tranh đâu đó thật gần. Trên chiếc Dodge bây giờ chỉ còn tôi và hai binh sĩ thặng dư "theo Thiếu úy tới cùng". Tài xế thì vừa chưởi thề vừa cố gắng nhích tới nhích lui mà không có kết quả. Không thể bỏ xe, mà cũng không tháo đựơc "rờ moọc" để thoát thân. Đang lo lắng cùng cực thì từ đâu xuất hiện một gia đình năm người, hai vợ chồng, hai con nhỏ và một lão niên. Người chồng có lẽ là một nghĩa quân, súng đeo vai, tay xách bị. Thấy xe, họ mừng rỡ đứng lại, nhưng rồi thất vọng khi thấy đang kẹt tại giữa đường.

- Phải chạy nhanh lên, Thiếu úy ơi. Nghe nói xe tăng của tụi nó đã qua cầu phía bên kia phố rồi.

Nghe anh lính nói, tài xế hoảng hốt nhấn ga. Chiếc xe kẹt lề, nhồi lên nhích xuống. Vô phương. Tôi tuyệt vọng lắc đầu. Chưa biết phải làm sao thì từ đâu xuất hiện thêm vài người lính Sư Đoàn 2. Tôi hỏi thăm họ về Đỗ Văn Tuấn và tình hình bên Bộ Tư Lệnh Tiền Phương Sư Đoàn.

- Đặc công đánh vô Trường học từ sáng sớm. Một người lính kể lại. Tụi nó chỉ có mấy thằng nhưng liều mạng. Sau đó có thêm một toán nữa, có lẽ là du kích. Tới sáng thì mình bể tuyến, mạnh ai nấy rút. Tụi em kẹt lại sau cùng, chạy vòng phía sau rồi mới nhắm hướng bọc ra đây. Không còn ai nữa đâu. Tụi nó chiếm Trường học rồi.

Không suy nghĩ, tôi gọi họ cùng với mọi người khác phụ đẩy chiếc xe. Bảy, tám người góp chung sức lúc đang tuyệt vọng; nên kết quả là chiếc Dodge gầm rú, tới, lui vài lần rồi vọt ngay lên lên lề. "Móc hậu" phía sau ngã qua, lắc lại tưởng chừng như muồn gãy cả trục bánh.

Tài xế cho xe yên vị trên đường. Mọi người hối hả leo lên. Hai cháu bé và cụ già ngồi trong cabin, hai người lính Hậu Trạm đeo hai bên hông, những người còn lại đứng phía sau, kể cả tôi. Lúc xe chuyển bánh mới hay khu vực trong tầm mắt, trước, sau, đều vắng lặng. Mới hơn 10 giờ sáng mà Tam Kỳ đã bỏ ngỏ từ lâu. Tiếng súng lớn, nhỏ vẫn còn, nhưng ngoài tiếng xe Dodge đang rồ ga vì kéo nặng, tôi không nghe được tiếng xích sắt của T 54, mặc dù Trường Trung Học và chiếc cầu phía nam Thị xã chỉ cách chúng tôi vài trăm thước.

Đến gần Khu Hành Chánh và Tiểu Khu thì chúng tôi bắt kịp đoàn người di tản. Pháo của địch đang làm tình làm tội những nơi trọng yếu, kể cả Bệnh Viện . Con đường huyết mạch trở thành "Quốc Lộ kinh hoàng". Đáng buồn nhứt là những người dân không có phương tiện. Họ lết bết đi hai bên lề, đưa cặp mắt thèm thuồng pha lẫn van xin nhìn đoàn xe đủ loại đang ngược bắc.

Vừa ra khỏi Tam Kỳ thì cảnh tượng càng tang thương hơn. Quốc lộ bình thường khá rộng, bây giờ trở nên chật hẹp, với mọi thứ trên đời vung vãi trên đường: từ quần áo, vật dụng linh tinh, kể cả xăng dầu của xe cộ bị hư hỏng, đến những nhầy nhụa khác không thể phân biệt là thứ gì. Măc kệ. Xe vẫn cứ chạy. Người vẫn cứ đi. Không phải không khí chiến tranh mà là hình ảnh của một bi kịch thoát hiểm.

Tiếng hò hét, chửi bới, tiếng súng bắn mở đường hay xua đuổi những ai chắn lối, hoặc hù dọa những người muốn nhào lên xe để được sướng thân, hòa lẫn với tiếng kèn xe chói tai và liên tục, tạo thành một thứ âm thanh hỗn tạp, rối bời nhưng khẩn thiết.

Xe đò, xe nhà, xe hàng, xe gắn máy, quân xa, cơ giới đủ loại, lớn, nhỏ, hai bánh, ba bánh, bốn bánh v..v.. Mọi thứ đều cố bò, cố nhích về phía trước. Bò, nhích là phải, vì lòng đường chật ních các lọai xe và người. Xe hư là khốn nạn cuộc đời, vì chắc chắn phải bị bỏ lại. Sang, hèn như nhau. Dân, quân cũng không khác. Mọi thứ phương tiện, có động cơ hay không, đều được tận dụng để chở người, chở của.

Mạng người cũng rẻ rúng như bèo. Súng tha hồ bắn. Xe tha hồ lách, chạy, càng xa càng tốt. Giờ phút này ai nấy đều muốn đến nơi an toàn, và Đà Nẵng là mục tiêu tối hậu. Quốc Lộ 1 như con rắn khổng lồ. Đuôi còn lòng thòng nơi nào đó tận trong phố Tam Kỳ không chừng, còn đầu thì không biết đã tới đâu.

Trưa. Con đường từ Tam Kỳ về Thăng Bình, quận cực bắc của Quảng Tín, bình thường chỉ mất mười lăm, hai chục phút xe chạy là tới nơi. Hôm nay thì khác. Đôi khi chỉ có người (và vật) còn có thể di chuyển. Xe cộ thì nằm cứng một chỗ, mỗi lần có chiếc nào đó hết xăng hay hư máy nửa chừng, khổ sở lắm mới ủi được qua một bên để lấy lối cho xe chạy tiếp.

Còn tiếp...

[Tigon]

Giữa dòng thác người và xe đang chậm chạp tiến về phía bắc là một sĩ quan không rõ cấp bậc, đứng chận những quân nhân có lẽ là thuộc cấp của ông, đẩy họ vào lề, nơi đã có một số quân nhân khác đang xớ rớ đứng, ngồi. Chung quanh họ là vợ con, là người thân lớn, nhỏ. Mọi người đều lộ vẻ hoang mang, lo lắng. Chỉ có đám trẻ con còn được vài nụ cười ngây thơ và hồn nhiên khi tụm năm, tụm ba với nhau.

Nhìn lại xe Dodge mới hay gia đình người lính Tiểu Khu và nhóm quân nhân Sư Đoàn 2 cũng đã bỏ đi hồi nào không biết. Đoàn xe Hậu Trạm tìm được nhau nên cùng dừng lại để kiểm tra quân số, tiếp liệu phẩm và lên máy liên lạc với Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn. Nửa ngày trời dang nắng làm con người khô khốc, nhưng lại không thấy khát, không thấy đói. Chỉ hút thuốc, hút liên tục đến mềm môi, rát cổ, để tạm trấn áp nỗi lo lắng, buồn bực.

Tôi buột miệng chưởi thề khi có người đề nghị chạy luôn về hậu cứ, và ra lệnh nằm tại chỗ chờ tin tức của Liên Đoàn. Đành là giữa lúc hỗn quan, hỗn quân thì mình có toàn quyền quyết định. Nhưng cả buổi chỉ thấy vài nhóm đồ bông lẻ tẻ, đa số đeo theo xe hậu trạm mà đi. Các Tiểu Đoàn chắc chắn còn phía sau.

Tôi đã quyết định không sai. Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn đang ở phía trước không bao xa, ngay trong căn cứ Hương An. Chỉ vì lo điều động đại đơn vị nên bây giờ " Xếp " mới nhớ tới chúng tôi. Mất liên lạc suốt nửa ngày đồng nghĩa với đoán già, đoán non, hay đồn nhảm những tin tức không có ích lợi gì cho tinh thần chiến đấu của đơn vị.

Giờ này, Liên Đoàn Phó còn đang điều động hai Tiểu Đoàn 21 và 37 cùng với một Chi Đoàn Thiết Vận Xa triệt thoái theo chiến thuật, lấy quốc lộ làm trục chính tiến về hướng bắc. Họ là những người sau cùng rời khỏi Quảng Tín. Kỳ An ơi Kỳ An! Đất lành của hiền nhân Phan Chu Trinh đành bỏ lại cho địch. Ba cây số để ra tới quốc lộ phải trả bằng máu xương giữa nắng trưa hực lửa.

17h00. Dang nắng cả ngày ngoài trời, tinh thần căng thẳng cực độ. Sau cùng, hậu trạm được lệnh vào Hương An nằm chung với Liên Đoàn. Lại kiểm điểm nhân sự và tiếp liệu, phân chia vị trí cho từng hậu trạm Tiểu Đoàn, trực máy để liên lạc thẳng với Liên Đoàn Trưởng. Công việc thường lệ, quen thuộc, nên đâu vào đó rất nhanh, gọn. Thì giờ còn lại là nghe ngóng tình hình. Nhất là tin tức về các Tiểu Đoàn.

Không có dấu hiệu truy kích của đại quân địch khi đã ra khỏi Tam Kỳ. Chỉ là những hoạt động quấy rối của du kích địa phương dọc theo lộ trình di tản. Cứ vậy mà hai Tiểu Đoàn BĐQ cùng Chi Đoàn Thiết Vận Xa di chuyển về tới quận Thăng Bình và bắt tay với một đơn vị của Sư Đoàn 3 BB vào lúc gần nửa đêm.

Cùng lúc đó, Trinh Sát và ban 4 làm công việc của Kiểm Soát Quân Sự, đồng thời tìm xem còn đồng đội nào rơi rớt hay lạc lõng ở phía sau hay không. Hai chiếc GMC chầm chậm lăn bánh. Gió tháng 3 bắt đầu trở lạnh. Dân chúng đã tản mác đâu hết. Quốc lộ vắng lặng. Nhà cửa hai bên đường không có dấu hiệu còn người sinh sống. Có lẽ họ đã bỏ đi hay không muốn lên đèn, mở điện. Lác đác có vài bóng người đi dọc theo con lộ. Họ chỉ quay đầu nhìn theo xe, rồi lầm lũi bước tiếp. Dù sao đi nữa thì Thăng Bình hoàn toàn yên tĩnh. Một dấu hiệu đáng mừng, hay đáng lo?!

Đêm. Dài lê thê. Đêm căn cứ thật yên lắng, đủ để nghe tiếng truyền tin rè rè đâu đó. Lại cà phê, lại thấp thỏm. Vài nhóm nhỏ chụm đầu bàn tán, trao đổi tin tức, hỏi han tình hình. Lại một đêm hút thuốc đến vàng tay. Một ngày trời gần như quên lửng miếng ăn mà vẫn không thấy đói. Thêm một đêm chong mắt chờ sáng trong dằn vặt, âu lo.

Thứ ba 25-03-1975.

Sáng họp khẩn với Liên Đoàn, mới hay Pháo Đội 12 của Đại úy Phương và Trạm Xá của Y Sĩ Đại úy Nguyễn Trung Tín đã về tới Phú Lộc hôm qua. Ban 4 hành quân rời Hương An ngay sau khi liên lạc và điều động đoàn xe Quân Vận đến bốc toàn bộ Liên Đoàn về hậu cứ. Đoàn xe thật ra chỉ là vài chiếc tăng phái vì nhu cầu đâu phải chỉ có Bịệt Động Quân. Vì vậy xe hậu trạm rồi cơ hữu của từng Tiểu Đoàn cũng được xử dụng tối đa.

Tuy không kẹt xe và hỗn loạn như hôm qua, nhưng quốc lộ vẫn một nhịp hối hả, cấp bách của cơ giới đủ loại, nhứt là xe nhà binh. Về ngang Duy Xuyên đã thấy dòng người từ trong Trà Kiệu túa ra đủ để gây khó khăn cho giao thông trên lộ chính. Xe và người cứ thế mà dồn về Đà Nẵng. Vĩnh Điện cũng bị kẹt cầu, kẹt lộ, vì xe từ Tỉnh lộ nối với Giao Thủy, Đại Lộc cũng rần rần nhập vào. Nhưng về tới Miếu Bông, Câu Lâu, Cây Lan, Phước Tường, thì sự hớt hải mới rõ nét với những lo lắng, hoang mang trên mặt người và sự dồn nén, bế tắc lưu thông trên công lộ. Phải dùng đến sự thị uy của Quân Cảnh trên Commando Car mới giải tỏa trật tự và an ninh phần nào trên đường dẫn vào phố chính. Xe từ Huế xuống, từ Quảng Tín lên. Người theo xe nườm nượp. Đà Nẵng đã trở thành ốc đảo, thành chiếc phao và thành niềm hy vọng sau cùng của Quân và Dân Quân Khu 1.

Không kể thời gian chờ đợi, rồi thứ tự lên xe, thì phải mất hơn bốn tiếng mới đưa được toàn bộ Liên Đoàn 12 BĐQ về tới Phú Lộc, nhưng không phải ai cũng suông sẻ và may mắn như những chuyến đầu tiên. Đoàn xe sau cùng, vỏn vẹn có 6 chiếc dành cho Tiểu Đoàn 37 và số quân nhân còn lại của 21, đã bị phục kích tại cầu Bà Réng, cửa ngõ vào Đà Nẵng từ hướng nam, ngay trong vùng trách nhiệm của Trung Tá Võ Vàng, lúc đó đã về chỉ huy một lực lượng Địa Phương Quân của Tiểu Khu.

Một xe GMC tan tành vì B40! Lại đổ máu và chiến đấu trong điều kiện nghiệt ngã nhứt: mỗi người một gắp đạn phòng thân, đã cầm cự rồi đẩy lui đám du kích chừng 20,30 tên. Đường về lại chia hai ngả: kẻ qua Tổng Y Viện Duy Tân để được ướp lạnh hay băng bó, người vào Phú Lộc trong sự rời rã đến tột cùng.

Phú Lộc của những hân hoan lúc dưỡng quân, của hạnh phúc khi xum họp, đã thật nặng nề với bất ổn và xôn xao, cũng như bất cứ nơi nào khác. Nụ cười quen thuộc trong các trại gia binh đã nhường chỗ cho ánh mắt âu lo, bồn chồn, những giọt nước mắt xót xa cho những ai hy sinh hay trọng thương trong giờ phút cuối. Hậu cứ Liên Đoàn chưa bao giờ căng thẳng và buồn tẻ như lúc này. Sắp xếp đâu đó xong xuôi là đã chập choạng tối . Ăn tạm mì gói bên Câu Lạc Bộ, về xem công điện và văn thư mới nhận thì Đại úy Quỳnh vào thông báo Ban 4 trực chính, nên có công tác khẩn cần thi hành ngay. Tôi giao việc lại cho Ông Quỳnh, rồi đến gặp Trung úy Long, Ban 5, nhận một Tiểu Đội Kiểm Soát, và 2 GMC để ra Đà Nẵng tảo thanh, tước khí giới và bắt giữ những quân nhân bất hảo đang phá phách ngoài phố.

Đà Nẵng đang gặp nhân mãn. Người và xe đầy nghẹt trên đường. Thành phố đang lên cơn sốt vì dòng người di tản từ hai đầu Bắc, Nam dồn vào không ngớt. Cảnh sát sắc phục đã biến mất. Chỉ còn dân Dã Chiến và Quân Cảnh Tiểu Khu đang cố vãn hồi trật tự từ trên các Commando Car. Đã có lệnh nổ súng bắn bỏ những ai vô kỷ luật và phá rối trị an. Đã có những thương vong và bất hạnh vì những phát súng vô tội vạ hay cướp bóc lẻ tẻ.

Ngoài đường bây giờ lính tráng tới lui tấp nập. Dân chúng cũng xuôi ngược ồn ào. Lại thỉnh thoảng kẹt xe. Đôi lúc phải dừng lại để " hỏi thăm sức khỏe " phe ta: những anh em thuộc Liên Đoàn 14 và 15 BĐQ từ hướng tây bắc rút về. Tội nghiệp cho những con Cọp tan đàn không còn nanh vuốt đang lạc lõng giữa phố thị.

Lính thì không gom một ai. Vũ khí, đa số là M16 , thì cũng được nửa sàn xe. Một vòng phố chính cũng mất hơn hai tiếng đồng hồ. Đủ để chứng kiến cảnh hoang mang của dân tình và vẻ thất thểu của những người lính không còn đơn vị. Sự sụp đổ nhanh quá. Như Domino trên bàn cờ. Không có gì giữ lại được. Kể cả sự cố gắng ổn định tình hình của Tướng Tư Lệnh Quân Đoàn, một dũng tướng ngày đêm sát cánh với mọi đơn vị.

Đà Nẵng bây giờ là một cái rọ khổng lồ không hơn không kém. Hèn chi địch không cần truy đuổi ráo riết. Cứ để sợi thòng lọng từ từ siết lại. Tuy vẫn còn tiềm năng và đang cố vãn hồi trật tự, nhưng Đà Nẵng không khác gì cá nằm trên thớt, như con mồi đang tuyệt vọng vẫy vùng trong chiếc lưới đang dần dà phủ chụp.

23h00. Xe về Phú Lộc . Khu gia binh nhìn thoáng qua thì vẫn như lúc bình thường: tối tăm và im vắng sau khi máy đèn ngưng chạy. Nhưng chắc chắn trong từng nhà là những thao thức triền miên, vì chưa có lần nào Liên Đoàn rối rắm như hiện nay, kể cả Lam Sơn 719 và Mùa Hè Đỏ Lửa. Ba năm, hai lần lui binh khẩn cấp, nhưng lần này thì tình hình tồi tệ đến mức không ngờ. Buồn thay!

Hai chiếc GMC nằm ngay giữa sân cờ Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn. "Chiến lợi phẩm" để nguyên trên xe. Toàn là súng không có đạn. Mọi thứ khác, kể cả lựu đạn, được mang vào văn phòng ban 4. Ai nấy đều mệt nhoài. Hai ngày mất ngủ đang bắt đầu hành hạ tôi. Chỉ kịp hoàn tất bản báo cáo là hai mắt đã híp lại không cách gì cưỡng được. Trước khi thiếp đi, tôi cũng còn đọc thấy mảnh giấy trên bàn: 8 giờ sáng 26-03 họp với LĐT.

Thứ tư 26-03-1975.

Đêm ngủ ngon nhưng sáng dậy cả người khô ran. Câu Lạc Bộ vẫn đông nhưng câu chuyện đã không ồn ào như mọi khi. Ai nấy cũng đều có vẻ trầm ngâm một cách bất thường. Vài gương mặt quen thuộc của Tiểu Đoàn 37 cũng có mặt. Thì ra cuộc họp có các Đại Đội Trưởng về tham dự.

8h00: Phòng họp đang xì xào to nhỏ tự động lắng ngay xuống khi Liên Đoàn Trưởng xuất hiện . Vào hàng. Phắc. Chào kính. Trình diện. An vị. Lại im lặng. Không khí thật nặng nề. Trung Tá An trợn mắt nhìn khắp phòng rồi bất ngờ gào lên:

- Nếu tôi là Đại úy Phương thì ra ngoài sân cờ tự vận cho rồi.

Mọi người bàng hoàng chưa biết chuyện gì xảy ra, thì Liên Đoàn Trưởng đã chạy đến đấm túi bụi vào mặt người Pháo Đội Trưởng. Nhưng ông chỉ đánh trúng chừng hai bạt tai là đã bị Liên Đoàn Phó giữ lại từ phía sau, rồi kéo trở lại bục thuyết trình. Im lặng hồi lâu. Mọi người cũng nín thở sau phút giây bất ngờ. Một lát sau, Trung Tá An mới chậm rãi chỉ vào Đại úy Phương mà nói:

- Người này đã làm nhục cho binh chủng, vì chưa có lệnh mà đã rút chạy về hậu cứ, trong khi mọi người còn ở hành quân.

Tôi lạnh người vì lời buộc tội này. May quá! Nếu không vì chiếc xe Dodge bị kẹt ngay giữa phố Tam Kỳ thì không biết ai vọt trước ai. Và không chừng tôi cũng chịu chung số phận như Đại úy Phương hôm nay, nếu không cương quyết ở lại Thăng Bình.

Như muốn an ủi con chiên bị tế thần, đồng thời nói về tình trạng hỗn loạn lúc còn ở Quảng Tín, Liên Đoàn Phó ôn tồn giải thích với mọi người là sau cuộc họp khẩn cấp với Tiểu Khu vào sáng ngày 24-03-1975, thì ông trở về BCH/ LĐ 12BĐQ, đóng tại Ga xe lửa Quảng Tín, để thông báo cho Tr/ Tá An biết về cuộc triệt thoái ra khỏi Tỉnh.

Sau đó BCH/LĐ di tản khẩn cấp về hướng Đà Nẵng. Và đó cũng là lần gặp mặt cuối cùng trong ngày của ông với Liên Đoàn Trưởng, vì ông bận rộn với việc điều động các đơn vị trực thuộc (2 TĐ/ BĐQ và Chi Đoàn TVX) rời vị trí đóng quân để di tản về hướng bắc. Trong ngày 24-03-1975 ông không liên lạc được và cũng không nhận được một lệnh gì của Tr/ Tá An.

Theo lời Trung Tá Hoàng Phổ thì 24-03-1975 là một ngày xáo trộn về mọi mặt. Tiểu Khu không liên lạc được với Sư Đoàn 2 BB, nên đã họp các đơn vị còn lại, dưới sự chủ tọa của Đại Tá Đào Mộng Xuân, Tỉnh Trưởng kiêm Tiểu Khu Trưởng Quảng Tín. Sau khi thẩm định tình hình chung, tất cả sĩ quan đại diện các đơn vị đồng lòng chấp thuận giải pháp di tản khẩn cấp ngay sau đó.

. . . . . .




Còn tiếp...

[Tigon]

. . . . . .

Kết quả là Trung Tá Hoàng Phổ cùng với Bộ Chỉ Huy Nhẹ (6 quân nhân) và hai Tiểu Đoàn 21 và 37 về đến Thăng Bình sau một ngày di chuyển, và sau khi Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn 12 BĐQ đã yên ổn nằm trong căn cứ Hương An từ lâu rồi. Đến lúc đó, Chi Đoàn Thiết Vận Xa mới rời LĐ 12 BĐQ để tăng phái cho Trung Đoàn 56 của Sư Đoàn 3BB.

Sau đó, buổi họp được tập trung vào việc thông báo tình hình chung và tổng kết báo cáo của từng Ban và từng Tiểu Đoàn. Cuối cùng là nhận lệnh ứng chiến tại chỗ, cũng như chờ đợi bổ sung về mọi mặt. Không khí rõ ràng là căng thẳng. Trong ngày, có tin Liên Đoàn nhận lệnh trực tiếp của Tướng Trưởng để cùng Sư Đoàn 3 khai thông đoạn đường từ Non Nước đi Hội An. Nhưng rồi chờ mãi cũng không thấy gì.

11h00. Điện thoại từ Văn Phòng Liên Đoàn Trưởng gọi đích danh tôi qua trình diện. Trung Tá An ngồi yên tại bàn viết chờ tôi chào kính. Ô ng mệt mỏi và xanh xao thấy rõ:

- Bận quá nên tôi quên. Đây là Sự Vụ Lệnh về lại 37 để coi hậu cứ cho Thiếu Tá Gio. Cố gắng nhé.

Tôi nhận Sự Vụ Lệnh rồi trở về ban 4 ngồi thừ người. Đây là mơ ước từ lâu nhưng bây giờ thì đã trễ. Trung Tá An có lẽ chỉ muốn giữ lời hứa với đàn em mà thôi, vì ông dư biết trong điều kiện như hiện nay thì khó có thể nhận lãnh trách nhiệm mới.

Tuy vậy, tôi cũng lội qua hậu cứ của Tiểu Đoàn 37, theo đường tắt vòng ngang trại gia binh. Hậu cứ vắng tanh. Không gặp ai quen biết, mặc dù chỉ vài tiếng trước đây còn ngồi họp với nhau bên Liên Đoàn. Qua văn phòng của Đại Đội 3 cũng trống trơn. Vào Câu Lạc Bộ thì chỉ gặp những người không quen. Hỏi thăm về Nguyễn Thanh Vân, người về đơn vị sau tôi chừng một tháng, cũng không ai biết đang ở đâu. Một người lính cho biết đã thấy Vân theo Trung Sĩ Tuấn, Trung Đội Phó của Vân ra Đà Nẵng từ lâu.

Tôi xuống trại gia binh, định vào thăm gia đình Trung Sĩ Chế Việt, một người bạn văn nghệ, và thăm chị Hương, vợ Thiếu úy Vũ Thành Công, người đã nằm lại trên một ngọn đồi nào đó tại Quảng Tín hai tuần trước. Cả hai nhà đều đóng cửa im lìm. Tôi buồn bã về lại Liên Đoàn, lòng thầm nguyện vài lời kinh cho Phê Rô Vũ Thành Công, người bạn và cũng là người anh đã hết lòng chỉ dẫn tôi mọi điều. Chiều. Dạo một vòng qua hậu cứ 21 và 39 định tìm Cốc A Sam và Nguyễn Văn Ước, hai người bạn cùng khóa, về đơn vị cùng ngày. Cả hai hậu cứ cũng lác đác người ra, kẻ vào. Không ai biết hai người đồng khóa của tôi ở đâu. Lệnh ứng chiến coi như vô hiệu lực. Giá súng vẫn ngay ngắn nằm im trong các phòng, nhưng người cầm súng thì tản mác đâu không thấy. Tình trạng thật đáng buồn. Tôi như kẻ vô gia cư. Trên nguyện tắc, là đã về lại Tiểu Đoàn 37, nhưng thực tế thì không ai màng tôi muốn ở đâu. Thiếu Tá Gio không có công điện triệu hồi. Ban 1 Liên Đoàn chắc là chưa cắt giảm quân số nên Hỏa đầu vụ vẫn thoải mái "Mời Thiếu úy ăn trưa". Bữa ăn trưa không có tiếng hỏi han, bàn bạc tình hình. Vắng mặt hầu hết mọi người. Không khí thật buồn nản gì đâu! Vì vậy tôi quyết định ra Đà Nẵng, một mình.

Mấy hôm nay nắng đẹp, trời trong, nhưng lòng người thì héo úa. Nhịp sống Đà Nẵng vốn đã vội vàng, sôi nổi, nay lại càng dồn dập hơn, và cuống cuồng hơn bao giờ hết. Bưu điện ra thông báo ngưng mọi dịch vụ chuyển ngân, bưu phẩm v...v... Tình hình trầm trọng đến vậy sao? Vậy là lương tháng nằm gọn trong túi, không còn cơ hội gởi chút ít về cho gia đình như thông lệ. Chờ gần một tiếng mới tới phiên gọi điện thoại. Thằng bạn thân lo lắng hỏi han đủ thứ và cho biết Sài Gòn có tin đồn sẽ bỏ Đà Nẵng. Nhờ hắn nhắn tin tôi vẫn bình an đến gia đình và vài lời tâm tình vụn vặt khác, là đành gác máy để còn nhường cho người kế tiếp. Số người chờ gọi điện thoại, chờ gởi điện tín, đứng đông nghẹt cả tiền sảnh, lao nhao và bất an thấy rõ. Tôi trở ra đường, lòng nặng trĩu. Đâu cần phải chờ SàiGòn tung tin, ngay tại Đà Nẵng này cũng đã nhìn thấy được phần nào cuộc diện. Thành phố hỗn loạn hơn bao giờ hết. Ngoài đường bây giờ lính đông hơn dân. Họ đi thành từng đoàn, từng nhóm, đa số vẫn còn vũ khí. Cướp bóc xảy ra càng ngày càng nhiều hơn. Nhưng Đà Nẵng vẫn gượng sống. Hàng quán vẫn xôn xao, chợ búa vẫn xô bồ, sinh hoạt vẫn như mọi ngày, mặc dù tình hình đang đến hồi chung cuộc.

Bước chân đưa tôi dài theo Độc Lập, ra Hùng Vương để hướng về Chợ Cồn. Đi ngang cà phê Diên Hồng, ngay Ty Thông Tin thì gặp Nguyễn Văn Kiệt, anh chàng vừa theo Liên Đoàn 15 BĐQ rút về rừ mặt trận tây bắc đèo Hải Vân:

- Đi đâu lang thang vậy cha. Hai thằng kia đâu? Kiệt " Mã Tấu " hỏi tôi trước.

- Tao đi một mình. Không gặp Cốc A Sam và thằng Ước. Tôi vừa trả lời, vừa bắt tay chào những người ngồi chung với Kiệt. Không ngờ mày cũng biết chỗ này. Hai chị em cô hàng là hoa khôi ở đây đó.

- Tao và mấy thằng em đi lòng vòng chơi. Tình cờ thấy hai em này bảnh quá nên nhào vô luôn. Sẵn dịp ngồi nhìn qua khách sạn Ô Kê mà nhớ hồi tụi mình mới ra nhận đơn vị. Mày còn nhớ không?

Tôi gật đầu rồi gọi cà phê. Anh chàng trưởng toán Chuẩn úy "sữa" của gần hai năm trước vẫn không thay đổi: ồn ào, ruột để ngoài da và thoải mái chấp nhận mọi tình huống.

Chúng tôi trao đổi tin tức về Liên Đoàn 15 vừa di tản vào hôm qua, về tình hình của Đà Nẵng của và những bạn cùng khóa.

- Kệ mẹ nó. Tới đâu thì tới. Ai sao mình vậy. Cho tới giờ phút này tụi mình còn nguyên vẹn là đã tốt số lắm rồi.

"Mã Tấu" nhà ta khẳng khái kết luận.

Hai chữ nguyên vẹn làm tôi chợt nghĩ tới Đại Đội Trưởng của tôi thời còn ở Tiểu Đoàn 37. Khi rút khỏi Kỳ An , ông bị trúng mìn cụt chân, được đệ tử cõng và Tiểu Đoàn Phó chận xe, chuyển thẳng về Đà Nẵng và đang nằm trong Duy Tân. Tôi rủ Kiệt vào thăm Đại úy Vương. " Mã Tấu " gật đầu ngay và nói thêm.

- Tao có đọc thư của mày nói về một trong những người hùng trận Sa Huỳnh, kiêm " Bố Già " thương mày như con, nên muốn xem mặt ổng cho biết.

17h30. Quân Y Viện Duy Tân! Vườn Hoa Tình Thương của Quân Đội. Nơi xoa dịu những nhức nhối cả thể xác lẫn tinh thần của người chiến sĩ. Niềm hạnh phúc vô bờ của những ai đã bỏ lại máu ,thịt, xương của mình ngoài mặt trận. Bệnh viện tối tân đứng hàng thứ nhì của cả nước chiều nay tất bật không kém đường phố ngoài kia. Sôi nổi nhưng trật tự. Thật đáng khâm phục.

Đại úy Vương còn đau và mệt sau cuộc giải phẫu, nên chúng tôi không nói chuyện nhiều, chỉ an ủi và bày tỏ sự thông cảm, đồng thời trấn an nhau về tình hình hiện tại. Mãnh hổ một thời, nay chỉ là cọp già ba chân nên không dấu sự lo lắng cho vợ con. Tôi hứa sẽ làm hết sức cho gia đình ông và ngay sau đó cảm thấy xấu hổ vì biết là mình sẽ không giữ được lời.

- Nhưng ít ra mày cũng đã mang tới cho ổng một tia hy vọng.

Kiệt " Mã Tấu " thở dài khi chúng tôi ra cổng. Hy vọng là liều thuốc bổ về mọi mặt!

Tôi im lặng, trong lòng vẫn còn áy náy. Tép riu như tôi thì làm được gì!? Ngay lúc này tôi cũng là "Con Bà Phước" như Kiệt thôi. Thấy tôi không vui, " Mã Tấu" cũng không bắt chuyện. Khi về tới Chợ Cồn mới kéo tôi đi ăn.

Cầu Vồng. Quán cơm bình dân. Con đường Nguyễn Hoàng dẫn về Ga xe lửa, qua Trần Cao Vân, vào Tam Tòa. Hai đứa lội một vòng sau bữa ăn chiều, nhưng không tìm được hai người bạn Tiếp Liệu của tôi, với chủ đích là rủ nhau ra quán mà thôi. Người nhà của họ cho biết là hai bạn đó đã không thấy về từ hôm qua.

Lộng Ngọc. Lại là quán cà phê quen thuộc của dạo nào chân ướt chân ráo mới ra Đà Nẵng. Ngồi cầu may xem có tên nào "tung cánh chim tìm về tổ ấm " hay không. Rốt cuộc cũng chỉ có Kiệt và tôi ôn cố tri tân cho đến lúc quán đóng cửa.

- Tao hứa với một thằng em là về nhà nó ngủ, nhưng bây giờ thì trễ quá rồi.

- Nhà ở đâu? Tôi hỏi lại.

- Ông Ích Khiêm.

- Xa quá. Thôi, bụi đời đêm nay đi. Mai tính. Khách Sạn Ô Kê. Lại là Ô Kê! Một đêm thân tình với mọi thứ trên đời đem ra kể cho nhau nghe. Mới hôm nào cả đám gần 40 chục tên quai chảo quậy tứ tung lúc mới vừa từ Sài Gòn ra. Sau đó là 8 tên thức trắng để sáng chia tay ra đơn vị ngay sau đêm Noel 1973. Bây giờ chỉ có hai đứa chúng tôi nằm rù rì cho quên niềm ưu tư, lo lắng.



Còn tiếp...

[Tigon]

Thứ năm 27-03-1975.

Sáng. Chia tay với Kiệt mà lòng bùi ngùi. Hai thằng Sài Gòn gần như thức trắng đêm để bàn loạn đủ mọi điều liên quan tới thời cuộc để rồi chỉ nhìn nhau thở dài. Lại bắt tay chúc bình an như hai năm trước. Lại hẹn gặp nhau, nhưng địa điểm là tại...Sài Gòn!

Hẹn, mà trong lòng rưng rức, bán tín bán nghi vì...

Đà Nẵng trong cơn hấp hối đã trở thành ngựa chứng. Hỗn loạn đến cùng cực. Tình trạng tồi tệ đến mức rối rắm. Không cách gì vãn hồi được trật tự. Nhà cửa ngoài phố đã có dấu hiệu vô chủ. Quân xa và cơ giới vẫn chạy nghẹt đường. Lại thêm một ngày gượng sống để chờ phép lạ, hay đúng hơn là chờ được di tản vào Nam trước khi địch tràn vào.

Con đường từ quốc lộ vào Phú Lộc bình thường chỉ toàn in bánh xe ôm hay lác đác vài GMC hoặc Jeep ra vào, nhưng sáng nay thì mù mịt bụi cát vì một đoàn quân xa đang từ hậu cứ chạy ra. Không phải chuyển quân, mà dẫn đầu là chiếc Dodge của Trạm Xá. Tôi chua xót nghĩ: không lẽ .....

Đúng như tôi dự đoán. Khi về tới Liên Đoàn là nhận được tin Tổng Y Viện Duy Tân đang di tản. Xe ra đón thương binh rồi đưa họ thẳng xuống tàu Hải Quân để vào Sài Gòn trước. Tàu hải quân đậu ở đâu, bến nào? Không ai biết. Cứ cho xe ra nhận thương binh thì có chỉ thị tại chỗ ngay.

Thiếu úy cóc cắn như tôi mà còn biết là đã tới ngày cáo chung của Quân Đoàn 1 và Đà Nẵng, huống chi các đàn anh cấp lớn hơn. Cho nên tới phiên Liên Đoàn rơi vào tình trạng vô chủ. Cả hậu cứ vắng tanh dù mới hơn 10 giờ sáng.

Gặp Đại úy Phương tại ban 4 thì được biết sáng nay không có họp gì cả, vì Liên Đoàn Trưởng và Liên Đoàn Phó cùng với các ban trực thuộc hành quân đều không thấy đâu. Chắc là đi họp bên Sư Đoàn 3. Các ban khác thì chỉ làm việc cho có rồi mạnh ai nấy chạy lo gởi gấm gia đình trên những chuyến bay cuối cùng rời khỏi Đà Nẵng. Ban 4 thì lo giúp Bác Sĩ Tín di tản thương binh. Các Tiểu Đoàn, Pháo Đội 105 ly và Đại Đội Trinh Sát vẫn án binh bất động, cũng có nghĩa là bất khiển dụng.

Bữa cơm trưa trong phòng ăn chỉ vỏn vẹn có năm người. Đại úy Phương, Trung úy Long, ban 5, Thiếu úy Hướng, ban tài chánh, tôi, và người Hạ Sĩ Quan ẩm thực. Không có ai muốn gợi chuyện hay bàn luận, kể lể, nên bữa ăn thật buồn tẻ. Hầu như ai nấy cũng chỉ cầm hơi và cố nuốt để không phụ lòng một quân nhân hết lòng với bổn phận và hết tình với quân đội là người đã lo chu toàn hai bữa cơm cho chúng tôi.

- Có gì đâu Thiếu úy. Bổn phận mà. Trung Sĩ Kính cười nhẹ khi tôi ngỏ lời cám ơn sau bữa ăn.

Một vòng hậu cứ của 39 và 21 rồi cả khu gia binh Phú Lộc mà vẫn không tìm được Nguyễn Văn Ước và Cốc A Sam nên tôi lững thững lội ra tận ga Hòa Khánh, thăm gia đình người chủ quán cà phê Hương Xưa.

Quán trưa, người vắng. Anh Quyến, một Sĩ quan Cảnh Sát còn kẹt đâu đó trong Ty Nội An. Tiếp tôi là chị Quyến và Hương, em anh Quyến. Chúng tôi ngồi tại chiếc bàn quen thuộc, trong góc, sát quầy thu tiền. Nơi mà chỉ mới một năm trước đây là chỗ tụ tập của nhóm nhỏ ưa thích văn nghệ đủ mọi thành phần, đủ loại sắc phục trong vùng.

Chiếc bàn có khắc tên những người đã vĩnh viễn ra đi, là nhân chứng của một chuyện tình dễ thương và lãng mạn không thua gì tiểu thuyết, phim ảnh giữa một lao công đào binh, Hồ Huy Đăng và Hương, cô nữ sinh Trung Học Hòa Khánh.

Hồ Huy Đăng, người lao công gốc Tiểu Khu Gia Định, dân nhà giàu ham vui, thích làm binh nhì hơn đi học khóa Sĩ Quan, chỉ vì làm lính thì dễ xin về gần Sài Gòn hơn làm quan. Tay đàn ghi ta ngọt như Trung Nghĩa, thầy dạy nhảy của hầu hết những ai thích nhót ở Tiểu Đoàn 37 BĐQ, hai lần trúng đạn khi tải thương tại Phong Thử và Tiên Phước, là linh hồn của ban Văn Nghệ Tiểu Đoàn. Lần nào về dưỡng quân, anh cũng ra đây ngồi mỗi ngày. Cả đơn vị đều tin tưởng anh nên thả lỏng anh muốn đi đâu thì đi, không hỏi han, dò xét và không sợ anh bỏ trốn, dù biết là người nhà đã có lần vào tận hậu cứ để thuyết phục anh vọt ra Đà Nẵng để xuống tàu người anh rể, một Sĩ Quan cấp tá đang công tác tuần duyên tại vùng Một.

- Dù sao nó cũng có học. Tại gàn bướng và nghệ sĩ quá, nên cứ là lính suốt đời.

Thiếu tá Gio đã từng công khai bày tỏ sự thương tưởng của mình đối với một lao công đào binh đa tài, đa năng. Buồn thay, chỉ một ngày sau khi được phục hồi danh dự, cố Binh Nhứt Hồ Huy Đăng đạp mìn banh xác tại Trà Kiệu, cuối tháng 7 -1974, để lại những trái tim đẫm lệ tại Phú Lộc, Hòa Khánh và cả Sài Gòn.

- Hồi đó vui quá. Chị Quyến chép miệng thở dài.

- Ngày nào cũng ca hát tới khuya. Hương cũng gật đầu phụ họa. Mọi người đều nói chưa bao giờ khu này dễ thương đến như vậy.

Tôi cũng góp lời nhắc những chuyện tưởng chừng như không thể nào thực hiện được trong môi trường và điều kiện của đời quân ngũ. Trong một lần dưỡng quân. Nhằm phiên tôi trực Đại Đội nên phải dẫn cả Trung Đội qua nằm bên hậu cứ Liên Đoàn ứng chiến. Tối hôm đó cả nhóm văn nghệ tiểu đoàn hẹn nhau ra Hương Xưa để họp mừng Sinh Nhật của Hương. Kẹt một người cũng mất vui, nên tôi bỏ nhỏ với anh em là nếu có gì cần thì chạy ra quán gọi tôi về ngay.

Buổi họp mặt thật thân tình. Quán cà phê thành sân khấu văn nghệ. Mọi thực khách, từ bạn học của Hương cho tới hàng xóm của anh chị Quyến, vốn là những người lính Sư Đoàn 3, Chi Khu và cả Nhân Dân Tự Vệ trong khu vực, đều hát hò với nhóm BĐQ một cách thân mật và tất nhiên, người vui nhứt là cô nữ sinh vừa tròn 17 tuổi, và nổi bật hơn hết là Hồ Huy Đăng.

Vui quá nên quên cả giờ giấc và ngoại cảnh. Đến khi tan hàng thì tôi điếng hồn khi nhận ra cả đám em út với súng đạn đầy đủ đang cười cười đứng ngay ngoài cửa chờ chúng tôi về chung. Thấy tôi nhăn nhó, người Tiểu Đội Trưởng khinh binh trấn an:

- Chuẩn úy đừng lo. Họ chỉ cần vài người theo tăng cường cho Kiểm Soát Quân Sự thôi, nên ông phó cho tụi này ra đây, cả buổi tối mà nằm treo võng trong đó thì chán chết.

May quá. Đúng như lời anh ta nói. Không có gì trục trặc trong suốt mấy tiếng đồng hồ vui chơi ngoài quán. Thật là một kỷ niệm khó quên!

Tôi từ giã chị Quyến và Hương sau vài lời an ủi về sự lo lắng tất nhiên cho một tương lai mờ mịt . Nói với họ mà cũng như nói với chính mình vì trong hoàn cảnh hiện nay thì ai cũng như ai. Mọi người đều là nạn nhân của thời cuộc. Cách này hay cách khác .

Chiều. Hậu cứ vẫn một nhịp điệu lây lất cho hết ngày. Thưa thớt người qua lại. Chỉ có khu vực Phòng Tài Chánh là còn một số thân nhân tử sĩ ngồi chờ thủ tục giấy tờ và quân xa ra vào lấy nhiên liệu để lo việc chuyển tải thương binh. Các nơi khác đều vắng tanh. Bên Câu Lạc Bộ thì từng nhóm vài ba người ngồi bàn tán công khai tình hình chiến sự. Tôi gặp lại Đại úy Phương tại đây. Anh Phương ngồi một mình tư lự, tay xoay xoay ly cà phê một cách vô thức trong khi mắt dán vào khoảng trống ngoài cửa sổ kế bên. Thoáng thấy tôi, anh vẫy tay gọi lại ngồi chung bàn.

- Huy còn ở lòng vòng với Liên Đoàn hả?

- Thì cũng như Đại úy thôi.

- Tôi thì khác. Dù sao cũng còn mấy tấn sắt vô dụng vì chẳng còn đạn, nằm bên kia chưa biết giải quyết ra sao. Còn Huy thì đã hết bổn phận ở đây rồi mà.

Tôi cười, nói đại khái về tình hình bên Tiểu Đoàn 37 và cả hai Tiểu Đoàn còn lại cho anh biết rồi kết luận:

- Hậu cứ chẳng còn gì để bàn giao. Dù có thì cũng chỉ là con số trên giấy tờ mà thôi. Giữ sự vụ lệnh lại làm kỷ niệm còn hơn.

Chúng tôi cùng im lặng hồi lâu. Anh lại nhìn ra cửa sổ, còn tôi châm điếu thuốc, dựa lưng vào tường, thả bâng quơ vài vòng khói trắng, trong đầu trống rỗng. Một lát sau, tôi nghe tiếng anh thở dài:

- Sáng hôm qua...

- Tôi rất thông cảm cho Đại úy. Mọi người cũng nghĩ như vậy. Vã lại, tôi cũng là nạn nhân của " Bố già " như anh.

Đại úy Phương nhướng mày, ngạc nhiên, nhưng không hỏi thêm mà chỉ tiếp lời vừa bị tôi cắt ngang:

- Tôi biết Ông An đang đau lắm. Tôi không hận ông ấy đã đánh tôi. Mình là vật tế thần để ông ấy đỡ mất mặt với mọi người. Xem như đó là cách trả ơn cho Quân Đội và gánh cái nhục chung với thượng cấp . Trong hoàn cảnh như hiện nay, nếu tôi là " Xếp", thì cũng phản ứng như vậy thôi.

Tâm sự của Đại úy Phương làm tôi suy nghĩ về chính mình trong ngày rời bỏ Tam Kỳ. Và mặc dù vẫn thấy Liên Đoàn Trưởng hơi quá đáng, tôi cũng đồng tình với anh Phương khi nghĩ về nỗi lòng của Trung Tá An.

Câu nói của Đại úy Phương về chuyện trả ơn cho Quân Đội cứ lảng vảng trong đầu sau khi từ giã nhau. Mãi nghĩ ngợi lan man mà không biết tôi đã đi hết chiều dài của Phú Lộc, đang trên đường vào hậu cứ Tiểu Đoàn 37. Nhưng thay vì quẹo phải để tới cổng chánh thì tôi đi thẳng, xuyên qua ngôi làng nhỏ, ngay trước mặt hậu cứ để ra tới biển.

Tôi nằm dài trên cát, dưới bóng mát của hàng dương, nhìn ra khơi. Xa xa là vài chiếc thuyền con đang hướng về chân trời, nơi có những chấm đen chập chờn trong khói sóng. Là tàu Hải Quân như lời đồn hay là ảo giác của hy vọng mong manh? Mặc kệ. Tôi nhắm mắt, thiếp đi trong tiếng sóng đều đặn vỗ bờ và tiếng rì rào nhè nhẹ như âm nhạc của hàng dương cao, rậm.

Giấc ngủ ngắn nhưng thật say, không mộng mị, đủ lấy lại sức sau mấy ngày biếng ăn, mất ngủ. Nước biển mát lạnh làm tôi tỉnh hẳn khi vốc mấy bụm rửa mặt. Trở ra theo con đường cũ, tôi lững thững vòng qua hậu cứ Tiểu Đoàn 37. Vừa tới cổng thì gặp Nguyễn Thanh Vân và Trung Sĩ Tuấn, làm phó cho tôi một thời gian, bây giờ là Trung Đội Phó của Vân, cùng đi ra.

- Về nhận bàn giao trễ vậy ông. Vân nói đùa. Phải khao đó nha.

Tôi hỏi thăm tình hình thì được biết hậu cứ chỉ còn cái vỏ. Mỗi ngày điểm danh cho có lệ. Chỉ có trực gác là còn quy củ nhà binh, mọi thứ khác, kể cả lệnh cấm trại và ứng chiến tại chỗ coi như đã không còn hiệu lực. Bằng chứng là hai chàng đang trên đường rời hậu cứ để ra Đà Nẵng.

Vân rủ tôi cùng đi. Tôi gật đầu . Cả ba chúng tôi đi tắt xuống khu gia binh, băng qua đám ruộng và khu nghĩa trang cũ của người Hoa để ra Phú Lộc. Chừng nửa tiếng sau là chúng tôi có mặt ngoài Chợ Cồn. Trong những ồn ào của thành phố đang tuyệt vọng, có ba chàng độc thân lang thang, hòa lẫn vào dòng thác ngược xuôi của đám rắn không đầu, của đám cọp không còn móng vuốt. Một Sư Đoàn Bộ Binh còn nguyên vẹn, hơn một Trung Đoàn Bộ Binh từ Huế vào, Ba Liên Đoàn Biệt Động Quân, Một Trung Đoàn của Sư Đoàn 2, không kể hai Lữ Đoàn Thủy Quân Lục Chiến ở vùng Hà Nha, Thường Đức và các đơn vị của Tiểu Khu Quảng Nam, Quảng Tín cùng với những đơn vị và binh chủng khác đều đang tập trung tại Đà Nẵng. Nửa triệu người. Trong số đó có ít nhứt 20 ngàn tay súng còn đủ khả năng tác chiến. Vậy mà Đà Nẵng không có sức kháng cự và sắp rơi vào tay địch. Vì sao!?

Chúng tôi không có thì giờ và cũng không muốn nhức đầu vì những viễn ảnh đen tối nên tận dụng thời gian để lòng vòng phố xá. Vui được lúc nào hay lúc đó. Nên lại quán hàng lê la, lại cà phê, bi da cả buổi, rồi vòng trở lại Phước Tường, tìm đến nhà Trung Sĩ Lộc, một thời cũng làm phó cho Vân.

Trung Sĩ nhứt Lộc "điếc" niềm nở tiếp chúng tôi và bày ngay một chầu nhậu dã chiến để " lãng quên đời ". Chưa có cuộc nhậu nào " êm ái " như lần này vì cả bốn người không ai buồn mở miệng nói, đùa như thường lệ. Chỉ rót cho nhau rồi yên lặng nâng ly.

Cứ như vậy mà uống cho tới khi chị Lộc nhắc mọi người đi ngủ thì cũng đã gần sáng.

Còn tiếp...

[Tigon]

Thứ sáu 28-03-1975.

8h00. Lộc "điếc" quyết định không vào hậu cứ. Trung Sĩ Tuấn cũng về nhà tận trong Tam Tòa. Chỉ có Vân và tôi đón xe lam vào Phú Lộc, dù không biết là sẽ làm gì sau đó.

Lại một ngày dài đang bắt đầu trong hối hả. Đà Nẵng như đang chạy đua với thời gian. Địch gia tăng pháo kích vào Phi Trường, đài Kiểm Báo và căn cứ Hải Quân bên Sơn Trà. Phố vẫn đông nghẹt người và xe. Vẫn là nỗi hớt hải như những ngày qua, nhưng hôm nay thì trầm trọng hơn.

Chúng tôi chia tay khi vào tới Phú Lộc. Vân theo đường tắt, băng ruộng vào Tiểu Đoàn 37. Tôi quyết định vào Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn. Vắng ngắt. Chỉ lẻ tẻ một vài người còn ngồi đâu đó trong các văn phòng. Hình như không còn ai muốn làm việc. Câu Lạc Bộ cũng không có ai. Tôi rảo một vòng rồi về lại văn phòng ban 4. Chỉ có Trung Sĩ Năm đang xớ rớ trước cửa. Tôi hỏi thăm về Đại úy Quỳnh, Trưởng Ban 4, và về cuộc di tản thương binh cả ngày hôm qua. Trung Sĩ Năm lắc đầu:

- Tội nghiệp Ông Quỳnh lắm. Ổng lo đủ thứ. Chạy tới chạy lui với Bác Sĩ Tín để lo cho anh em ngoài Duy Tân. Nhưng khi xuống tới bến phà thì không thấy tàu nào vô được. Tụi nó pháo quá xá. Bên phi trường còn tệ hơn, cũng bị pháo tưng bừng. Chết nhiều lắm. Nghe nói mình xin cho thương binh nằm tạm trong Bệnh Viện Việt Đức để chờ tải thương tiếp. Sáng nay Ổng có vào đây một chút để lo xin thêm xe của Quân Vận rồi vọt ngay về nhà để lo cho gia đình. Công việc ở đây chỉ có tôi. Mấy anh em khác thì cũng ở nhà luôn từ lâu nay rồi.

Tôi nghe nói mà cảm thấy xấu hổ vì mấy hôm vừa qua, chỉ biết thở vắn than dài và lòng vòng cho qua ngày giờ. Vì vậy tôi quyết định ở lại ban 4, biết đâu chừng còn có thể làm được chuyện gì đó. Trung Sĩ Năm giao cho tôi mớ công điện mới nhận và những báo cáo mới thảo xong rồi từ giã về. Tôi vừa xem báo cáo vừa quay điện thoại gọi qua hậu cứ Tiểu Đoàn 37, mục đích là thăm Thiếu Tá Gio và giải thích vì sao tôi có Sự Vụ Lệnh mà không về nhận bàn giao. Bên kia đầu giây là Thiếu úy Tuấn, người tạm thay thế Thiếu úy An để coi hậu cứ từ tháng giêng đến nay:

- Ông Huy ơi là Ông Huy. Đi đâu mất biệt vậy?! Tuấn reo lên.

Tôi giải thích việc Liên Đoàn giữ tôi ngoài ban 4 hành quân, để Đại úy Quỳnh lo cho ban 4 hậu cứ. Sau đó "Xếp " quên luôn nhu cầu của Tiểu Đoàn 37, mãi cho tới hôm kia mới có lệnh trả tôi về. Tiếc là đã quá trễ.

- Nhờ hồng phúc của ngài. Tuấn đùa. Nên tui hưởng nhàn mấy tháng nay. Khỏe chuyện này nhưng nhức đầu chuyện khác huynh trưởng ơi.

Chúng tôi nói thêm vài chuyện nữa rồi gác máy. Người bạn khóa 59 Rừng Núi Sình Lầy, có gốc cỡ cổ thụ vì bố là công chức cao cấp, dân kỳ cựu làm tại Tòa Hành Chánh Tỉnh. Từ lề đường Bạch Đằng, thoải mái buớc xuống sông Hàn là có ghe đưa ngay ra tàu hải quân, vậy mà Tuấn vẫn chung thủy ngồi tại hậu cứ trong lúc chung quanh chẳng còn ai. Thật đáng nể phục.

Có bóng người đến ngay trước cửa - Nguyễn Thanh Vân, với ba lô mini đeo một bên vai, trên nắp ba lô là hai trái "măng cụt" M.26. Lựu đạn tròn khó cầm nhưng dễ lăn.

- Ông đi hành quân hả? Tôi cười.

- Tui tính đi luôn nhưng nghĩ tới ông nên vô từ giã.

Tôi hỏi Vân định đi đâu. Người bạn khóa 6 /72 Thủ Đức nói ngay là xuống Thanh Bình, ra bờ biển tìm ghe đánh cá, mướn họ ra khơi. Cùng lắm là cướp ghe. Tôi hỏi sao không thực hiện chuyện này ngay tại làng chài Phú Lộc thì Vân lắc đầu:

- Họ chỉ có ghe nhỏ không đủ mạnh để nhồi sóng, nhứt là khi có đạn pháo kích rớt nổ kế bên. Vả lại quen nhau quá. Làm liều, trở mặt cướp ghe thì ...

Vân bỏ lững câu nói, nhưng tôi hiểu. Dù trong hoàn cảnh sống chết chỉ trong đường tơ kẽ tóc, thì người lính cũng nghĩ đến chút tình quân dân. Huống chi đây lại là những người rất thân quen với Biệt Động Quân từ bao lâu nay.

Tôi biết Vân không còn tiền, vì lương tháng 3 đã xả láng từ lúc còn nằm trong Trạm Xá của Bác Sĩ Tín khi bị sốt rét ở Tam Kỳ, nên móc túi đưa cho anh chàng một ít. Anh bạn gốc Long Xuyên từ chối. Tôi nhét đại vào túi áo Vân:

- Coi như cho mượn. Nếu về được Sài Gòn ông thì ghé đưa cho bà già tôi.

Vân ngập ngừng rồi gật đầu. Chúng tôi từ giã nhau sau lời chúc bình an và cái siết tay thật chặt . Khi ra tới cửa, Vân bất chợt quay lại hỏi tôi:

- Tụi mình đi chung nha! Ông đâu cần phải ở lại đây.

Tôi lắc đầu, không trả lời. Chỉ cười tiễn chân bạn, lòng thầm chúc bình an cho Vân. Người bạn Trung Đội Trưởng đi chưa bao lâu thì có một chiếc Jeep ghé lại. Bước xuống xe là một Trung Tá. Tôi ra cửa chào ông. Vị Sĩ Quan Sư Đoàn 3 cho biết Ông thuộc Phòng Một, vừa chạy một vòng hậu cứ Liên Đoàn.

- Như đi vào chỗ không người. Lính tráng hầu không còn ai. Nơi này cũng vậy. Thiếu úy là sĩ quan duy nhất còn trực văn phòng.

Tôi không giải thích hoàn cảnh của mình, mà chỉ hỏi thăm vị Trung Tá về sự có mặt của ông thì được biết là Sư Đoàn cần nắm chắc khả năng tác chiến của đơn vị, kể cả tăng phái, để có kế hoạch phòng thủ Đà Nẵng. Ông cho biết đại đơn vị của Sư Đoàn đang từ vùng Đức Dục và Đại Lộc rút về. Mặt trận vùng Nam Ô, và ở phía tây bắc thì hy vọng vào Tiểu Khu và Liên Đoàn 12 BĐQ.

- Nhưng với tình hình này thì coi như tuyệt vọng rồi. Ông thở dài, nhìn quanh một vòng rồi ra xe.

Tôi thừ người ngồi nhìn mớ giấy tờ bề bộn trên bàn, lòng trống rỗng. Một lát sau bỏ ra ngoài đi một vòng khu vực sân cờ. Đã quá trưa, nên cả hậu cứ đã vắng càng thêm vắng. Bước chân đưa tôi thả dài qua Câu Lạc Bộ rồi ra cổng chính. Trại gia binh và con đường ngoài Phú Lộc đang rần rần người qua lại. Không thấy ai quen. Cũng không biết phải làm gì nên tôi trở vào ban 4, nằm trên chiếc ghế bố trong góc phòng, định nghỉ mệt một chút rồi đi kiếm gì ăn, không ngờ lại ngủ một giấc ngon lành.

Chiều. Bụng đói khi thức dậy. Lại mì gói bên Câu Lạc Bộ. Cà phê và vài hơi thuốc cho tỉnh táo rồi ngồi đó mà vẩn vơ nghĩ ngợi về tình trạng của đơn vị và tình hình chung. Rối rắm và mù mờ về mọi mặt. Bỏ đi, hay ở lại?! Chỉ có bấy nhiêu thôi mà lấn cấn, phân vân thật nhức đầu. Sau cùng, tôi trở qua bên văn phòng.

Vừa đi ngang qua khu Tài Chánh thì đã thấy Đại úy Phương và người tài xế của anh. Xe đang nổ máy. Anh Phương mang nón sắt và cả áo giáp như đi hành quân. Thấy tôi, anh xuống xe kéo tôi lại:

- Huy hay gì chưa ?

- Hay chuyện gì? Đại úy.

- Thượng Sĩ Chấn ôm tiền vọt rồi. Bây giờ Ban Tài Chánh trống trơn. Thiếu Tá Bộ cả ngày không thấy đâu. Trung Tá An nghe nói ở miết trong nhà. Hậu cứ bây giờ coi như vô chủ. Huy có muốn đi với tôi không?

Lần thứ nhì có người rủ đi. Đi đâu?! Cá nằm trong rọ. Thú kẹt trong chuồng. Lấy gì mà thoát. Và cũng như nhiều người khác, Anh Phương đưa ra một lối thoát, một hy vọng:

- Mình tìm cách qua Bộ Chỉ Huy Hải Quân bên Sơn Trà, hay qua Non Nước, may ra có tàu hay ghe đón ra biển.

Nghe cũng có lý, nhưng tôi ngần ngại vì nhiều nguyên do, mà quan trọng nhứt là đơn vị vẫn còn đây. Không thể bỏ đi ngang như vậy. Anh Phương tỏ vẻ thất vọng khi tôi lắc đầu, nhưng không nói gì, chỉ đưa tay bắt rồi ra hiệu cho tài xế chuyển bánh. Tôi đứng nghiêm chào anh để tỏ lòng kính trọng một đàn anh vui tánh, hiền hòa với mọi người.

Bên phòng Tài Chánh không còn ai lảng vảng. Nhưng rồi từ đâu không biết, một số quân nhân đến trước cửa nhìn vào, bàn tán xôn xao. Có người còn khẳng định thấy Thượng Sĩ Chấn ôm cặp táp đi về hướng biển Phú Lộc. Người khác thì nói Ông Chấn có bà con làm lớn bên Hải Quân nên hẹn nhau đưa tàu vào đón ra khơi. Thôi thì đủ mọi thứ tin đồn. Nhưng chắc chắn Thượng Sĩ Chấn không thể mang đi hết số tiền trong két sắt. Hình như lương lính vẫn chưa phát chỉ vì muốn giữ chân họ, nên tiền còn lại chắc chắn phải hơn chục triệu. Không phát lương mà lính không làm loạn thì cũng lạ nên tôi cũng bán tín bán nghi. Mọi người còn đang ồn ào, lao nhao thì Trung úy Long, ban 5, từ đâu xuất hiện ra lệnh giải tán. Khi chỉ còn lại hai người, anh nói nhỏ với tôi:

- Bố già chỉ thị riêng cho tôi và ông Hòe bằng mọi cách phải đục tủ sắt lấy tiền. Không thể bỏ cho tụi nó lấy xài. Cơm chiều xong là bắt tay vào việc. Huy có thể giúp một tay không. Bí mật. Càng ít người biết càng tốt.

Tôi gật đầu, phần lớn vì tò mò và cũng vì không biết đi đâu, làm gì cho qua đêm nay. Trung úy Long vui mừng hẹn gặp lại khoảng 7, 8 giờ tối, rồi về khu nhà cư xá Sĩ Quan bên kia đường. Còn tôi định ra Hòa Khánh xem lễ chiều và ghé Hương Xưa giết thì giờ. Nhưng mới tới sân cờ là gặp Đại úy Hòe. Ông cho biết là cần gấp một số quân xa, càng nhiều càng tốt để lo chuyển gia đình binh sĩ ra bến phà ngoài sông Hàn chờ tàu Hải Quân vào đón.

- Không có Ông Quỳnh ở đây. Huy lo dùm nha. Càng sớm càng tốt.

Tôi gật đầu, không suy nghĩ. Quay điện thoại gọi các Tiểu Đoàn, nói ngắn gọn mọi chuyện. Đi một vòng gom những ai còn lai vãng để phụ mở kho kiểm lại xăng, dầu chờ cấp phát cho đoàn xe. Còn đang đôn đốc nhân sự thì có người nói đã thấy Đại úy Quỳnh đưa đoàn xe Quân Vận vào hậu cứ. Ông đang bàn riêng với Trung Tá An bên khu cư xá.

. . . . . . . .


Còn tiếp...