Giáo sư Ngô Bảo Châu: "Về sự sợ hãi"

[Tu_Nhan_Dan_]

GS Ngô Bảo Châu
Mấy hôm nay định viết một bài về Tiến sỹ Cù Huy Hà Vũ nhưng không biết phải viết gì, vì những bài viết về ông đã quá nhiều. Hôm qua, nhân đọc cái note “Về sự sợ hãi” từ blog “Thích học Toán” của Giáo sư Ngô Bảo Châu về Tiến sỹ Vũ, cảm thấy không thể không viết vài lời để nói lên những suy nghĩ của mình.

Bắt đầu bài viết ngắn của mình, giáo sư Châu nói rằng: “Tôi vốn không đặc biệt hâm mộ ông Cù Huy Hà Vũ. Những lý lẽ ông đưa ra tôi cũng không thấy có tính thuyết phục đặc biệt. Nhưng với những gì xảy ra gần đây, ông thể hiện mình như một con người không tầm thường”. Mượn lời ông, tôi cũng muốn nói rằng tôi không đặc biệt hâm mộ giáo sư Ngô Bảo Châu, và vì thế không bị lòng ngưỡng mộ chi phối đến nỗi không thể viết một bài phản biện bài viết của ông.

Ngay từ lúc bắt đọc cái note này của ông, tôi cứ ngỡ như mình đang đọc một bài báo của một nhà báo ở New York Times, chứ không phải là của một người Việt Nam. Ông đã viết với giọng văn quá khách quan đến nỗi tôi cảm thấy ông là một người “ngoài cuộc”, nghĩa là ông đứng trên lập trường của một người không gắn cuộc sống, sinh mệnh và trách nhiệm của mình với cái đất nước này. Có lẽ lúc viết ông chỉ nhằm viết sao cho nó khách quan, không bị quan điểm chính trị chi phối. Nhưng đối với một người viết, tôi nghĩ điều quan trọng là mình làm sao để diễn đạt cái quan điểm chủ quan của mình với tinh thần tôn trọng sự thật và trách nhiệm, vậy là đủ. Thật sư tôi chưa hiểu lắm khi giáo sư Châu cho rằng : “Những lý lẽ ông (Ts Hà Vũ) đưa ra tôi (Gs Châu) cũng không thấy có tính thuyết phục đặc biệt”. Câu này hơi mâu thuẫn với câu tiếp theo: “Nhưng với những gì xảy ra gần đây, ông thể hiện mình như một con người không tầm thường”. Và nếu không phải là mâu thuẫn thì sự kết hợp của hai câu này cũng tạo cho người đọc cái cảm tưởng có căn cứ rằng ông Châu khẳng định những hành động của Tiến sỹ Hà Vũ mang nhiều tinh thần dũng cảm và lòng nhân hơn là tính hợp lý và trí tuệ.

Tôi không nghĩ như giáo sư Châu, qua những sự kiện nổi bật liên quan đến tiến sỹ Vũ từ trước đến nay, chúng ta có thể thấy những việc ông đã làm không những sáng suốt, hợp pháp, hợp lòng người, mà còn thể hiện hài hòa tinh thần trách nhiệm với lòng yêu nước, lòng nhân ái với dũng lược của một sĩ phu. Thử điểm lại vài hành động nổi bật mà tiến sỹ Vũ đã làm trong sự soi sáng của trí tuệ và lòng can đảm.

Ngày 11 tháng 6 năm 2009, ông gửi đơn kiện TT Nguyễn Tấn Dũng về việc ký quyết định cho phép Trung Quốc khai thác quặng bauxite ở Tây Nguyên. Trong việc này ông đã hoàn toàn đúng khi cho rằng ông Dũng đã lạm dụng quyền lực và vi phạm pháp luật khi ký quyết định mà không thông qua Quốc hội. Theo luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam, những dự án cấp tỉnh, vùng như dự án bauxite Tây Nguyên trước khi được cho phép thực hiện, chủ dự án phải lập báo cáo Đánh giá môi trường chiến lược cùng với thủ tục lập báo cáo, thẩm định và phê duyệt báo cáo rất kỹ lưỡng. Trong đó, sự tham gia của các tầng lớp dân chúng, đặc biệt là các chuyên gia về môi trường đóng vai trò cực kỳ quan trọng và không thể thiếu trong Hội đồng thẩm định báo cáo ấy. Mọi phê duyệt của cơ quan chức năng phải dựa vào kết quả thẩm định của Hội đồng thẩm định. Nhưng ông Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định mà không có bất cứ báo cáo Đánh giá môi trường chiến lược nào. Ngoài ra ông ta còn vi phạm một số luật khác. Với tư cách là một công dân, ông Vũ có quyền kiện thủ tướng. Sau thảm họa bùn đỏ ở Hungary, tất cả chúng ta đều có lý do vững chắc để khẳng định việc phản đối dự án bauxite của Nhóm bauxite Việt Nam, mà ông Vũ là cố vấn luật pháp là việc làm hoàn toàn chính đáng, hợp pháp và với tính thần trách nhiệm công dân cao.

Cũng trong năm 2009, ông Cù Huy Hà Vũ đã viết bài tố cáo Tòa án Đà Nẵng đã vi phạm nhân quyền nghiêm trong khi mang tướng Trần Văn Thanh đang bị hôn mê do tai biến ra xét xử, đề nghị cách chức và truy tố ông Chánh án Tòa án Đà Nẵng Nguyễn Văn Quận về “tội làm nhục người khác” và “tội ép buộc nhân viên tư pháp làm trái pháp luật”.

Ngày 14/9/2010 Tiến sĩ Hà Vũ lại có đơn kiện TT Nguyễn tấn Dũng về việc ban hành Nghị định số 136/2006/NĐ-CP cấm công dân khiếu nại tập thể, trái Hiến pháp và Pháp luật. Rồi cũng trong năm 2010, văn phòng luật sư của hai vợ chồng ông đã dũng cảm nhận lời bào chữa cho sáu giáo dân Cồn Dầu bị truy tố với tội danh ”chống người thi hành công vụ và gây rối trật tự công cộng”. Ông Vũ cũng nhiều lần trả lời phỏng vấn trên các đài thuộc kênh thông tin tự do, yêu cầu xóa bỏ Điều 4 Hiến pháp, tố cáo nhà cầm quyền Việt Nam vi phạm các quyền tự do dân chủ của công dân mà cụ thể là tố cáo Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục An ninh Trung tướng Vũ Hải Triều về tuyên bố của ông Vũ Hải Triều đã đánh sập 300 trang mạng.

Đó là vài sự kiện nổi bật liên quan đến hoạt động đấu tranh bảo vệ môi trường và nhân quyền của tiến sỹ Cù Huy Hà Vũ. Những việc ông làm đều dựa trên luật pháp (dù nền luật pháp Việt Nam hiện nay còn vô số điều đáng nói), hợp nhân tâm và đúng với thông lệ quốc tế. Thử hỏi khắp Việt Nam này, có mấy người dám làm những việc trọng đại với tri thức phong phú và tấm lòng rộng rãi như ông. Vậy mà không hiểu giáo sư Ngô Bảo Châu đã có ý gì khi nói: “Những lý lẽ ông đưa ra tôi cũng không thấy có tính thuyết phục đặc biệt”?

Trong phiên tòa 4/4 vừa qua, Hồi đồng xét xử vụ án ông Cù Huy Hà Vũ đã vi phạm trắng trợn điều 214 Bộ luật tố tụng hình sự Việt Nam khi họ từ chối công bố các tài liệu được cho là chứng cứ chống lại ông Vũ. Về điều này giáo sư Châu cho rằng: họ cẩu thả, “làm cho xong việc” và sợ hãi tranh luận.

Thứ nhất, tôi đồng ý với ông giáo sư khi ông cho rằng ở đây có sự sợ hãi tranh luận. Nhưng có lẽ ông chưa nói đầy đủ khi cho rằng Hội đồng xét xử sợ tranh luận. Hội đồng xét xử là người của chế độ, trước phiên tòa, họ là người đại diện cho chế độ, nói lên tiếng nói và bảo vệ quyền lợi chế độ. Vậy thì khi họ sợ hãi tranh luận thì điều đó cũng có nghĩa là cái chế độ này sợ hãi. Về cả mặt lý luận tư tưởng lẫn thực tiễn khách quan, sự tồn tại của chế độ này là cả một điều nghịch lý to lớn. Có ai không sợ hãi khi công lý, lòng người và sự thật không đứng về phía mình, dù kẻ đó có trong tay hàng ngàn đại bác, xe tăng, và hàng triệu Công an, Quân đội? Có ai không sợ hãi khi đối diện với một nhân cách lớn, một con người đại diện cho lòng dân, cho sự tiến bộ, đã tranh đấu hết mình cho công lý và sự thật, đặc biệt là khi gần đây một số chế độ độc tài lần lượt sụp đổ khi sự tồn tại không hợp lòng dân của họ đã đến đoạn đường cuối? Cả chế độ này đã, đang và sẽ sợ hãi những người con đất Việt đầy tài năng trí tuệ và có đủ cả sự can trường như ông Vũ, chứ không chỉ có mấy ông Thẩm phán và Hội thẩm tép riu.

Thứ hai, tôi không thể nào đồng ý khi giáo sư Ngô Bảo Châu cho rằng, Hội đồng xét xử đã cẩu thả trong việc xét xử. Họ không hề cẩu thả, thậm chí còn rất cẩn thận. Hơn nữa, tất cả mọi diễn tiến và kết quả ở bất cứ một phiên tòa nào ở Việt Nam hiện nay, đặc biệt là các phiên toà liên quan đến chính trị đều được xem xét ở hậu trường rất cẩn thận, nghĩa là mọi thứ đã được ngầm thỏa thuận và quyết định ở hậu trường trước khi phiên tòa bắt đầu. Các phiên tòa chỉ là một màn kịch, một trò hề công lý diễn ra cho công luận xem chơi. Hãy suy xét bằng tư duy logic để thấy rằng người ta không cẩu thả như giáo sư Châu nói. Trước tiên, Hội đồng xét xử là người phục vụ (và có liên đới quyền lợi với) chế độ, làm sao họ cẩu thả khi xét xử một vụ án liên quan đến uy tín và động chạm nghiêm trọng đến quyền lợi chế độ? Thứ nữa, khi bất cứ việc gì được sắp xếp từ trước thì chắc chắn nó luôn được xem xét cẩn thận bởi nhiều người với sự chỉ đạo thống nhất từ cấp trên; chỉ khi nào một phiên tòa được diễn tiến tự nhiên (như các phiên tòa dưới hệ thống Thông luật Anh- Mỹ chẳng hạn), không có sắp đặt trước thì khi sai sót xảy ra chúng ta mới có thể quy kết cho trình độ chuyên môn và mức độ cẩn thận của Thẩm phán. Theo tôi, phiên tòa xử tiến sỹ Cù Huy Hà Vũ được chuẫn bị cực kỳ công phu, không những trong phiên tòa mà cả ngoài phiên tòa Công an dày đặc, kiểm soát mọi biểu hiện của người dân đến xem, và đã có rất nhiều người bị bắt, bị đánh…(theo RFA). Nhà cầm quyền Việt Nam đã thẩm định và tiên liệu kỹ lưỡng về phản ứng của người dân trong nước cũng như cộng đồng quốc tế để đối phó.

Tiếp theo giáo sư Châu cho rằng: “Trong trường hợp này, rất nên tạo điều kiện cho ông ta (quan tòa) chuyển sang công tác khác, phù hợp hơn”. Cách chức một hai người có lỗi chỉ là sự giải quyết bề nổi, họ chỉ như những “con dê tế thần” của chế độ (lâu nay phương pháp này thường được nhà cầm quyền Việt Nam dùng khi có scandals). Sự ra đi của họ tạo sự chính danh ảo, sự chính danh mỵ dân cho những người còn tiếp tục cầm quyền. Vậy thì sự ra đi này có giải quyết được tận gốc vấn đề hay không? Hỏi cũng là để trả lời!

Giáo sư Ngô Bảo Châu đã viết một câu kết khá ấn tượng: “Không thể lấy sự cẩu thả và sự sợ hãi làm phương pháp bảo vệ chế độ”. Câu nói này thật hay và có gì đó mang hơi hướng triết lý nhưng thiết nghĩ những người cộng sản từ trước nay chưa bao giờ bất cẩn với sự sống còn của mình. Thay vì nói điều này với Hồi đồng xét xử phiên tòa 4/4, giáo sư Châu nên nói điều này (trừ cụm từ “sự cẩu thả”) với Bộ chính trị và những người cầm quyền chóp bu thì tốt hơn. Tôi thấy thật không công bằng khi cứ đổ lỗi cho mấy ông Thẩm phán và Hội thẩm.

Là một người còn quá trẻ, thật sự tôi không tự tin lắm với việc viết phản biện nhắm vào một cá nhân, hơn nữa lại là một cá nhân nhiều thành tựu và uy tín như giáo sư Châu. Thế nhưng, cũng mượn lời ông, tôi muốn nói rằng chúng ta không nên sợ hãi tranh luận. Bởi sự thật có thể là nhiều mảnh ghép, chứ không nhất thiết phải là đúng hay sai. Tranh luận giúp chúng ta tìm ra nhiều mảnh ghép của chân lý, do đó việc tiếp cận nó sẽ dễ dàng hơn. Và chân lý đạt được thông qua lý luận luôn là thứ cần thiết để tạo nên sự canh tân ngoạn mục trong mọi lĩnh vực : chính trị, văn hóa, xã hội, khoa học…

Tam Kỳ, ngày 7 tháng 4 năm 2011

© Huỳnh Thục Vy

© Đàn Chim Việt

[Năng]

Theo thông tin cá nhân tôi tiếp xúc được ông Ngô là một người giỏi toán ông đã phối hợp cùng đồng nghiệp chứng minh được một bổ đề cơ bản trong toán học và xứng đáng nhận giải thưởng Fields, và bây giờ với thông tin trên cá nhân tôi thấy rằng ông Ngô đang tiếp tục với thói quen chứng minh của mình, nhưng lần này không phải bằng các con số toán học và đối tượng nghiên cứu của ông đã thay đổi, có vẻ như ông đáng cố gắng chứng minh rằng một người can đảm giữ gìn kỷ cương pháp luật của một chế độ là một người không tầm thường.
Chúc ông Châu thành công trên chuyên ngành mới này chuyên ngành của sự đánh giá phê bình giá trị của loài người với tư cách cũng như với vũ khí là người mang dòng máu Việt Nam,
TTH

[pheng]

Dám viết ra những lời phê bình thì đã là can đám lắm rồi, nhưng tại sao đã dám như vậy, mà lại còn không dám bước thêm một bước nữa tức phê bình cái hệ thống làm việc, mà chỉ phê bình những cá nhân

Cái phê bình cá nhân của NBC cho ta hai lý do:
- Thứ nhất, bào chữa bao che cho hệ thống, mà đổ thừa cho người làm việc
- Thứ hai, thiếu hiểu biết hay cố tình không biết hoàn cảnh của 1 người làm việc ở VN, là phải theo chỉ thị của hệ thống

Vậy thì, thật ra NBC viết những lời thổ lộ tự sự đó, vì chỉ tên blog cá nhân, với ý nghĩa gì. Nếu là đóng góp xây dựng thì chưa đủ hay chưa thực tế, còn nếu nói là phê bình thì cũng không đúng vì đã không đủ chiều sâu và tầm nhìn

Phải chăng NBC viết ra những lời đó chỉ là 1 việc làm tự cảm thương cho số phân, 1 kẻ anh hùng theo ông nghĩ, tức CHHV một cách tiêu cực, chứ đừng nói tới tư tưởng đấu tranh trong những gì ông ta viết

[Gánh Hàng Hoa]

Phải chăng NBC viết ra những lời đó chỉ là 1 việc làm tự cảm thương cho số phân, 1 kẻ anh hùng theo ông nghĩ, tức CHHV một cách tiêu cực, chứ đừng nói tới tư tưởng đấu tranh trong những gì ông ta viết

Người trí thức thường có nhu cầu PHẢI được nói ra những gì mình hiểu biết . Ít có trí thức nào đứng trước sự sai trái ấu trĩ hay ngu đần lại có thể lặng câm , vì lặng câm đồng nghĩa với sự đồng ý hay đồng tình , mà người trí thức thật sự không thể hạ mình để làm việc đó .

Ông NBC hiểu rằng CHHV đã bị xử oan trong một phiên toà láo lếu nên lương tâm của người trí thức buộc ông phải lên tiếng , nhưng ông cũng thừa hiểu là bản thân ông cũng chẳng làm được gì hơn là vài lời than thở . Ít ra nó cho người ta thấy ông cũng là người hiểu biết , và không đồng tình với nhà nước CS về vụ xử án này .

[pheng]

Nhưng tựa đề bài viết của ông không cho phép ta giải thích như vậy, tức "Về sự sợ hãi"

Theo như bài viết, ông Châu chê trách quan toà đã làm việc tránh né, sợ hãi những lý luận của Cù, cùng với concept từ ngữ ông Châu sử dụng đó, chúng ta cũng không thể bỏ qua cái sợ hãi của ông ta khi viết, mà như tôi đã nói, phê bình những cá nhân mà không phê bình cái sai của hệ thống, đâm ra là 1 việc làm không dám nói thẳng, tức sợ hãi, chẳng lẽ chúng ta cho rằng ông ta không biết hay thiếu chiều sâu, về việc làm của những ông quan toà

Do đó cách viết của ông Châu làm ta nghĩ tới những câu nói chúng ta thường nghe là, đảng không sai, đường lối không sai mà chỉ có những cá nhân sai, nên ông Châu chỉ đề nghị thuyên chuyển công tác của những ông toà, mà không nói tới những cái sai cần sửa chữa, mà đơn giản và thiết thực nhất, chẳng mang lại ngộ nhận tai hại nào cho ông hay gia đình ông, là đề nghị mở lại vụ án cho Vũ, nếu ông Châu cho rằng những ông toà tắc trách thiếu trách nhiệm

[Gánh Hàng Hoa]

Bởi vậy nên Gánh mới nghĩ ông ta " thử lửa " coi thế nào .

Nếu ông viết như vậy mà " đảng ta " không phản ứng gì hết thì có lẽ lần sau ông ta sẽ mạnh miệng hơn . Còn nếu nói bây nhiêu đó mà đã có người " đến thăm " và " tận tình khuyên nhủ " thì ông ta có thể sẽ im luôn .

Đối với một số trí thức mà đảng ta không muốn ra mặt làm khó dễ để bị mang tiếng , vẫn sẽ cho người liên lạc đến nhà " thăm hỏi " và " khuyên nhủ " , một biện pháp quản chế mềm để ngăn ngừa họ phát biểu quá mạnh bạo, gây bất lợi cho đảng .

[pheng]

Tôi không cho là như vậy, vì phát ngôn thể hiện bản chất và quan điểm, cái tâm thiện và cái chí thẳng không bao giờ cho phép 1 người trí thức uốn mình, nên nếu giữ gìn bây giờ nhưng bùng nổ mai kia, nếu có thì thường là những trường hợp khi mà những quyền lợi cá nhân bị xâm phạm hay bất lực, là những gì ta thấy rất rõ nơi những ông già về hưu hiện nay

Về bản chất của Châu như tôi nói, thì thanh niên trí thức VN trong nước rất dễ phê bình Châu là kẻ ở nhà mát ăn bát vàng, trong địa vị của 1 người sống ở nước ngoài, thì ai chẳng có thể nói như vậy, còn nếu như ở vào hoàn cảnh trong nước như họ, thì có lẽ Châu là người lặn sâu nhất

[theviewingplatform]

Bản thân việc ông ta viết: 1. bằng thứ tiếng Việt không cần cho ai trong thế giới văn minh; 2. trong blog riêng; chứng tỏ ông ta chỉ là một thứ gà nhà ăn quẩn cối xay.

Phải viết bằng tiếng Anh, phải trao đổi thư từ với giới khoa học quốc tế, phải kết bạn với Secretary General Ban Ki-moon, phải bỏ con vợ người Việt Nam suốt đời chỉ quanh quẩn miếng và cho ngập họng, cúng rỗ ma chay dị đoan và lấy người da trắng, ngủ với người da trắng để hiểu được thế nào là tự do làm một cá tính độc lập, chứ không phải thành viên của bầy đàn, của ethnic.

Để cứu được dân tộc, trước hết phải là người con của nhân loại, thành viên của cả cộng đồng thế giới văn minh.

[HienNguyen]

Phải nhận định ngay từ đầu .
GS Ngô Bảo Châu trước khi nhận giải đã tuyên bố tôi xin nhập QT Pháp để dành tiếng tăm cho nước Pháp . VN thấy có mùi là lôi kéo thế thôi .
GS Ngô bảo Châu vừa nhận được ngôi nhà Ông cũng tuyên bố ngô nhà dành cho tập thể , không phải riêng gì của Ông .
Bây giờ Ông tuyên bố vậy đừng có lấy nhà lui mà mất mặt cả CP .

[Phú Quốc]

Chúng ta rất cần những uy tín của những người nổi tiếng trong thế giới văn minh, như Ngô Bảo Châu, Philipp Rösler..., những người mà không VC man rợ nào dám chạm tay bẩn thỉu vào.

Nếu họ đủ nhận thức và can đảm dẫn đầu phong trào đấu tranh công khai vì tự do, dân chủ cho Việt Nam, họ sẽ cuốn theo được sau mình hàng triệu người Việt và lúc đó chúng ta sẽ thực sự trở thành sức mạnh.

Còn nếu một khi có uy tín như thế, song vẫn chỉ dừng lại ở vài nhận xét bâng quơ trong blog riêng, phỏng ích gì? Tâm trạng đó có ở bất kỳ người có lương tri nào. Phải chăng Ngô Bảo Châu không tin lắm vào uy tín, tiếng nói của mình?

Chào Bạn theviewingplatform,

Do đòi hỏi suy luận logic nên một nhà toán học thường cũng là một nhà triết học. Họ thuộc về những người đưa ra đường lối mới để hướng dẫn người khác chứ đòi hỏi họ làm 1 nhà chính trị thì có hơi khó không?

Cả thế giới đều công nhận giáo sư Ngô Bảo Châu là một người thông minh, người thông minh là người có suy nghĩ tự do, và người là một người không sợ hãi.

Tôi tin giáo sư Châu không e ngại gì đâu, ông chỉ thận trọng. Xin trích dẫn một đoạn của triết gia J . Krishnamurti trong bài "Sự Sợ Hãi Hủy Diệt Tư Tưởng của Con Người":

Bạn có biết thông minh là gì hay không?

Chắc chắn rằng nó là cái khả năng được suy nghĩ tự do, không có sợ hãi, không có một công thức, để bạn bắt đầu khám phá cho chính mình điều gì là thật sự, điều gì là đúng; nhưng nếu bạn sợ hãi bạn sẽ không bao giờ thông minh. Bất kỳ hình thức nào của tham vọng, thuộc về tinh thần hay đời thường, đều nuôi dưỡng ưu tư, sợ hãi; vì vậy tham vọng không thể nào giúp đỡ bạn tạo ra một cái trí rõ ràng, đơn giản, ngay thẳng và vì vậy thông minh.

Bạn biết không, khi còn nhỏ bạn được sống trong một môi trường không có sợ hãi là rất quan trọng. Hầu hết mọi người chúng ta, khi lớn lên, trở nên sợ hãi; chúng ta sợ hãi sống, sợ hãi mất việc làm, sợ hãi truyền thống, sợ hãi những điều gì người láng giềng, hay điều gì người vợ hay người chồng sẽ nói, sợ hãi cái chết. Hầu hết mọi người chúng ta đều có sợ hãi trong một hình thức này hay một hình thức khác; và ở đâu có sợ hãi đều không có thông minh.

Và liệu rằng tất cả mọi người, khi còn nhỏ, có thể ở trong một môi trường không có sợ hãi mà có nghĩa là ở trong một bầu không khí của tự do – tự do, không phải làm cái gì chúng ta thích, nhưng để hiểu rõ toàn bộ sự tiến hành của cuộc sống? Cuộc sống thực sự rất đẹp đẽ, nó không phải là sự vật xấu xa này mà chúng ta đã tạo ra; và bạn có thể trân trọng sự phong phú của nó, chiều sâu của nó, sự dễ mến lạ lùng của nó chỉ khi nào bạn phản kháng mọi thứ – chống lại tôn giáo có tổ chức, chống lại truyền thống, chống lại xã hội thối nát hiện nay – để cho bạn, như một con người, tìm ra cho chính mình điều gì là sự thật. Không phải là bắt chước nhưng là khám phá – đó là giáo dục, phải vậy không?