Liên quan đến chuyến về Việt Nam biểu diễn sắp tới của danh ca Khánh Ly, Vũ Hoàng có cuộc phỏng vấn với nhạc sĩ Hoàng Thi Thao.
Vũ Hoàng: Trước hết cám ơn nhạc sĩ Hoàng Thi Thao đă dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn ngày hôm nay, thưa nhạc sĩ, nhiều ca sĩ đă về Việt Nam biểu diễn rồi, tại sao lần này ca sĩ Khánh Ly về VN dư luận lại rất xôn xao bàn tán ạ?
N.S Hoàng Thi Thao: Trả lời câu hỏi này, tôi nghĩ Khánh Ly đi hát khá sớm cuối thập niên 50, đầu thập niên 60. Tôi nhớ Khánh Ly đi hát ở Anh Vũ, ở Đại Nam, ở Đồng Khánh, thế nhưng không nổi tiếng, rồi sau đó, cô lên Đà Lạt hát, trong một dancing. Măi đến năm 1967, khi gặp lại Trịnh Công Sơn, tôi nói “gặp lại” là bởi v́ trước đó 2 năm Trịnh Công Sơn và Khánh Ly đă quen biết nhau ở Đà Lạt. 1967, Khánh Ly gặp Trịnh Công Sơn cùng nhau hát những bài da vàng hay phản chiến, những bài về thần thoại, về quê hương, về thân phận…
Lúc đó, cặp đôi Trịnh Công Sơn – Khánh Ly mới thực sự nổi tiếng và tiếng tăm Khánh Ly bắt đầu từ đó, nghĩa là từ năm 1967. Nói như vậy, Khánh Ly không hẳn nổi tiếng nhờ nghệ thuật ca hát, mà nổi tiếng là v́ đứng bên cạnh hay là vô t́nh bước một chân vào t́nh h́nh thời đó, tức là t́nh h́nh chiến tranh. Tôi không biết nói làm sao hơn cho rơ, lúc đó, không phải như những ca sĩ b́nh thường khác, Khánh Ly đă vô t́nh ḥa nhập với ḍng nhạc phản chiến và hiện thực của đất nước, chiến tranh vào thời đó, cho nên, không như những ca sĩ khác, Khánh Ly đă như vậy th́ tiếp theo những nhân vật như Phạm Duy, Nguyễn Cao Kỳ hay thiền sư Nhất Hạnh, tôi cho rằng Khánh Ly lại rơi vào người thứ 4.
Cũng như trước đây, những ngày 30/4 hay ngày lễ, Khánh Ly mặc những chiếc áo dài có cờ vàng ba sọc đỏ hay là hát những bài ca rất xúc động, th́ những ca khúc đó gây cho mọi người một ấn tượng khá nhiều. Cho nên, việc các ca sĩ khác về không ai ít đề cập, trong khi Khánh Ly được nhắc nhở đến cũng như dư luận xôn xao th́ chuyện đó không có ǵ ngạc nhiên.
Vũ Hoàng: Vâng, thưa ông, lư do nào mà ca sĩ Khánh Ly nhận lời mời lần này sau vài lần đă tŕ hoăn rồi, tức là v́ sao là lần này mà không phải lần nào khác ạ?
N.S Hoàng Thi Thao: Cách đây 2 năm, tôi có đoán với một số bạn là Khánh Ly không về đâu v́ nhiều lư do tôi đă nêu ra. H́nh như lúc đó, Khánh Ly cũng có một vài projects (dự án) ở đây, ra mắt CD ở nhà thờ Kiếng, cho nên, Khánh Ly đă hoăn chuyện đó, và trong thâm tâm Khánh Ly tôi nghĩ là cũng c̣n kẹt một số show ở đây, cho nên, việc đi Việt Nam lúc đó khá bất tiện và cũng chưa chuẩn bị kỹ. Nhưng lần này, tôi nghĩ, Khánh Ly nghĩ rằng tuổi tác đă lớn, khó có cơ hội khác để về và cũng có thể là ơn nghĩa, lời hứa với phía bên kia, đấy là suy nghĩ của tôi.
Vũ Hoàng: Theo ông th́ kịch bản sẽ diễn ra như thế nào? Chẳng hạn ca khúc ǵ hay ca sĩ Khánh Ly sẽ nói ǵ, làm ǵ, thưa ông?
N.S Hoàng Thi Thao: Thật ra đây là câu hỏi khó, rất khó trả lời. Bởi v́ ai cũng biết “nhập gia tùy tục,” vào đến nơi, lâu nay ở trong nước những buổi ca nhạc tầm cỡ như thế này th́ luôn luôn có sự kiểm duyệt, phúc khảo, có nghĩa là phải biểu diễn trước để cho nhiều cơ quan, bộ sở thông tin văn hóa, rồi cục biểu diễn, rồi công an văn hóa, rồi ban tư tưởng, tuyên giáo…họ kiểm tra: từ cách ăn mặc cho đến những ǵ cần nói, hay ca khúc…
Tôi nghĩ rằng, ca khúc có thể kiểm duyệt được v́ bài thế nào th́ cứ thế mà hát, nhưng cái nói, người dân Việt Nam hiện nay cũng như ở Hà Nội, họ không trông đợi Khánh Ly hát nhiều đâu, bởi v́ họ biết một người phụ nữ, một ca sĩ 70 tuổi hát khó mà hay, chuyện đó cũng b́nh thường. Nhưng họ trông đợi là thái độ, những điều cảm xúc của Khánh Ly qua những phát biểu, chuyện kiểm duyệt những lời nói, những phát biểu là quá khó, bởi v́ khi nói phải tùy theo cảm hứng của ḿnh lúc đó, sân khấu thế nào, khán giả thế nào, bài hát thế nào…
Hát xong phải nói vài câu, những điều suy nghĩ, cũng như trước khi hát cũng phải có script (lời thoại) để giới thiệu bài hát cũng như nói đến tâm tư của ḿnh, th́ những cái đó không thể nào kiểm duyệt trước được. Tôi cũng v́ t́nh nghĩa với Khánh Ly ngày xưa, rất thân thiết, tôi quí mến Khánh Ly, cho nên tôi thấy xót cho Khánh Ly.
Nói thật, tâm tư của tôi là xót cho Khánh Ly khi phải hát như vậy. Ḿnh là một người nghệ sĩ tự do, mà ḿnh bị phải thế này, phải thế kia… Khánh Ly không thể nào hát những bài người ta yêu thích, người ta mong đợi “khi đất nước tôi thanh b́nh, tôi đi thăm hầm chông và mă tấu”… làm sao mà hát được những điều đó… hay là “một chiếc xe tang” “trái ḿn nổ chậm” “người chết hai lần”… những điều đó rơ ràng Trịnh Công Sơn lên án phía bên nào th́ ai cũng thấy. “Một ngàn năm nô lệ giặc Tàu, 20 năm nội chiến từng ngày” th́ làm sao mà hát được. Cho nên những ǵ muốn hát lại không hát được, những ǵ muốn nói lại sẽ bị kiểm duyệt. Tôi nghĩ kịch bản, danh sách bài hát của Khánh Ly, tôi không nghĩ ra mà thấy mệt mỏi.
Vũ Hoàng: Xin được hỏi ông câu cuối, ca sĩ Khánh Ly về Việt Nam dư luận đă bàn tán xôn xao như vậy rồi th́ không biết là khi ca sĩ Khánh Ly trở ngược lại Hoa Kỳ th́ mọi chuyện sẽ như thế nào ạ?
N.S Hoàng Thi Thao: Th́ mọi người cũng không nói ǵ nhiều đâu, sau khi trở về cũng im lặng thôi. Khánh Ly im lặng th́ mọi người cũng im lặng theo thôi, hoặc là cũng lai rai một số bài cũng hơi phiền muộn cô ấy thôi. Thế nhưng, tôi đoán Khánh Ly đi chuyến này về rồi giải nghệ luôn, tôi nghĩ như vậy! Bởi v́ nhiều lần rồi, tôi đă vài lần phụ giúp, đi xem hoặc đánh đàn và Khánh Ly tuyên bố giải nghệ và lần này đến tuổi này, Khánh Ly đóng góp quá nhiều rồi, nếu có giải nghệ th́ cũng thật đúng thời điểm.
Tôi cũng xin nói thêm, trong một clip quảng cáo, Khánh Ly nói lần này về để gặp Trịnh Công Sơn, tôi lại thấy là h́nh như cô ta quảng cáo cho show hơn là sự thật. Bởi v́ làm sao mà gặp được, nếu muốn gặp, th́ tại sao trước đó 1 tháng Khánh Ly không về ngày 1/4, để cùng với các em của Trịnh Công Sơn ra Phú Mỹ Hưng hát cho ba mươi mấy ngh́n người, tiền bạc sẽ có, mà nó hai bên cả bên ngoài cũng như trong nước không ai có thể chê trách ǵ được cả.
Tôi c̣n nhớ, những thập niên cuối 60, đầu 70, Khánh Ly và Trịnh Công Sơn đă cầm tay nhau bước lên vinh quang, th́ nếu ngày 1/4 mà Khánh Ly về hát cho đồng bào ở Phú Mỹ Hưng như 2 năm qua, th́ tôi nghĩ chắc chắn thành công ghê lắm, hay ghê lắm và không có một điều tiếng ǵ cả.
Vũ Hoàng: Xin cám ơn nhạc sĩ Hoàng Thi Thao rất nhiều đă dành cho đài RFA cuộc phỏng vấn ngày hôm nay.
* Nghe âm thanh cuộc phỏng vấn ở Link: http://www.rfa.org/vietnamese/in_dep...014154936.html
Reply With Quote
Originally Posted by Sydney
Bookmarks