Nàng nh́n Địch Thanh:
- Cũng Luận-ngữ thiên Nghiêu-viết, Không-tử lại nói:
" Bất tri mạng, vô dĩ vi quân tử dă".
Nghiă là : không biết mạng trời, không thể là người quân tử được.
Câu này, ngài định rơ mệnh trời chính là thiên ư chứ không phải định mệnh.
Dư Tĩnh hoàn toàn bị Mỹ-Linh chinh phục. Y nhắc nhở nàng:
- Thánh Khổng c̣n tin rằng trời làm chủ tể cả vũ trụ. Trời có ư chí rất mạnh khiến sự biến hoá trong thế gian hợp với lẽ điều hoà. Con người không thể, và không nên trái với ư chí đó. Công chúa cần nhắc rơ điều này hơn.
Mỹ-Linh xá Dư Tĩnh:
- Đa tạ đại nhân nhắc nhở. Chính v́ lẽ như Dư đại nhân nói, nên thánh Khổng khuyên đệ tử phải sợ thiên mệnh, như trong thiên Quư-thị, Luận-ngữ nói:
" Người quân tử có ba điều sợ. Sợ trời, sợ bậc đại nhân, sợ lời thánh nhân".
Vương Duy-Chính nhắc lại nguyên văn:
- Quân tử hữu tam úy. Úy thiên mệnh. Úy đại nhân. Úy thánh nhân chi ngôn.
Mỹ-Linh hướng Duy-Chính gật đầu tỏ ư biết ơn. Nàng tiếp:
- Khổng-tử chỉ cho chúng ta biết một đường đi theo lư của trời toàn thiện. Ngài gắng hành động sao cho hợp với thiên lư, thiên đạo, hễ c̣n sức, c̣n hành đạo. Nên ngài bị người đương thời chê: biết rằng không thể làm được mà cứ làm. Khi trở về già ngài than trong thiên Hiến-vấn của sách Luận-ngữ:
Đạo ta sắp thi hành được ư? Do mệnh trời. Đạo ta sắp bị bỏ ư? Do mệnh trời.
Duy-Chính nhắc lại nguyên văn:
- Đạo chi tương hành dă dư? Mệnh dă. Đạo chi tương phế dă dư? Mệnh dă.
Mỹ-Linh hướng Duy-Chính mỉm cười tỏ ư biết ơn:
- Khi sắp mất, ngài buồn rằng đạo ḿnh không được dùng, mà không oán trời, trách người, cứ thản nhiên mà đợi mệnh:
Thượng bất oán thiên, hạ bất vưu nhân, cư dị dĩ sĩ mệnh.
Nàng chắp tay hướng Triệu Thành:
- Đối với vương gia, mệnh trời an bài rồi. Vương gia không thể nào tránh nổi.
Triệu Thành gật đầu:
- Đa tạ công chúa! Thế sau Khổng-tử. Mạnh-tử nói về mệnh có khác không?
- Mạnh á-thánh cho mệnh là những nguyên do nào đó, người nhân thế không rơ. Mà nguyên do đó ảnh hưởng bất ngờ tới hoạt động của ta, khiến ta tận lực, cũng không thành, lại cũng có người không làm mà thành. Vương gia hăy trở lại với Trung quốc sử. Hạng-Vơ anh hùng biết bao! Gia-cát Vũ-hầu tài năng biết bao, nhưng cuối cùng đành ôm hận. Hán Cao-tổ tài không có, đức cũng không. Thế mà lại dành được thiên hạ.
Thiếu-Mai gật đầu:
- Ngay như vương gia. V́ có mệnh, nên mới được đại sư Minh-Thiên, đạo sư Đông-Sơn, Vương, Dư đại nhân theo về. Lại như Mỹ-Linh, Thiệu-Thái, trước kia khư khư chống vương gia. Khi mệnh tới, hai người không hẹn, mà theo về vương gia dễ dàng. Rồi trên biển này, hai bang lớn nhất, đang chém giết nhau, gặp vương gia, lập tức thân thiện cùng ngồi đối ẩm.
Dư Tĩnh gật đầu:
- Đúng như Lê tiểu thư bàn. Bây giờ xin công chúa luận tiếp về chữ mệnh của Mạnh á-thánh.
- Trong sách Mạnh-tử, thiên Vạn-chương, người nói:
" Việc ḿnh không có ư làm, mà thành, do ư trời vậy. Việc ǵ ḿnh không mong cầu mà tự nhiên tới, mệnh trời vậy".
Địch Thanh ngơ ngác không hiểu. Dư Tĩnh đọc nguyên văn cho y nghe:
- Mạc chi vi, nhi vi giả, thiên dă. Mạc chi tri nhi chí giả, mệnh giă.
- Người cho rằng sống, chết, thành bại đều có trời. Cho nên ta phải thuận mệnh. Thuận mệnh theo Mạnh, không phải mặc cho sự việc xẩy ra sao th́ xảy. Trái lại phải biết tránh cái nguy, phải làm tṛn cái đạo của ḿnh. Ngài nói:
" Thị cố tri mệnh giả, bất lập hồ nham tường chi hạ. Tận ḱ đạo nhi tử giả, chính mệnh dă".
Nghĩa là: chẳng nên đứng dưới chân tường sắp đổ. Phải biết làm tṛn cái đạo của ḿnh.
Đến đó Mỹ-Linh nh́n Đông-Sơn lăo nhân:
- Tóm lại Khổng, Mạnh đều tin có số mệnh, nhưng vẫn chú trọng về nhân sự. Trong khi đó Trang-tử kiến giải hơi khác một chút. Ông nói: Biết không thể nào làm khác được, đành coi như số mạng, chỉ bậc có đức mới hành sự như thế .
Nàng nh́n Đông-Sơn lăo nhân:
- Đạo sư, không biết câu trên ở chương nào trong Nam-hoa kinh. Tiểu nữ quên mất rồi.
Đông-Sơn lăo nhân nói:
- Câu đó nguyên văn như thế này: "Tri bất khả nại hà, nhi an chi nhược mệnh. Duy hữu đức giả an chi", thuộc thiên "Đức-sung-phù".
- Đa tạ đạo sư. Câu trên ư muốn nói: Biết không thể nào làm khác được hơn. Ḿnh phải hiểu là đă gắng sức rồi, mà không thay đổi được t́nh thế. Phần khác, trong thiên Đại-tôn-sư, ông tin số mạng, khuyên người ta phải tuyệt đối theo số mạng:
Trang-tử nói: Tôi nghĩ không ra, v́ đâu mà tôi tới nông nỗi này! Cha mẹ tôi đâu có muốn cho tôi nghèo như thế này! Trời chẳng riêng ai, đất chẳng riêng ai. Trời đâu có muốn bắt riêng tôi nghèo! Nghĩ măi duyên cớ, mà không ra. Chẳng qua tôi tới nông nỗi này do mạng ư? ».
Đông-Sơn lăo nhân gật đầu:
- Trang-tử hơi yếm thế đấy chứ. Nhưng dù yếm thế, ông cũng khẳng định mọi việc đều do mệnh. Mệnh đă an bài công chúa thắng bần đạo, nên hết kỳ duyên nọ, đến kỳ duyên kia đến với công chúa. Mệnh khiến vương gia sinh làm con thứ, nhưng anh hùng, tài trí, sau này thành đại minh quân. Mệnh đưa đẩy, nên bản triều mới nảy ra Lưu hậu chuyên quyền, vương gia phải đứng dậy làm việc vua Thuấn vua Vũ.
Mỹ-Linh tuyệt không ngờ Đông-Sơn lăo nhân bị nàng đánh bại, mà lại thuận theo ư kiến của nàng với Thiếu-Mai.
Mỹ-Linh định luận về mệnh theo Lăo, Mặc. Nhưng nh́n ra, thấy dường như Đông-Sơn lăo nhân đang ngủ. V́ vậy nàng kết luận:
- Dù tướng mệnh, dù hoàn cảnh, vương gia đă được trời phú cho cai trị thiên hạ, làm lên sự nghiệp đâu đấy tỏ. Vương gia có chối cũng không được.
Triệu Thành nghe Mỹ-Linh, Dư Tĩnh, Vương Duy-Chính luận về mệnh rồi quyết đoán mệnh trời thuộc về y. Y không c̣n nghi hoặc nữa. Y hướng vào mọi người:
- Hôm nay muộn rồi. Ngày mai chúng ta bàn chuyện thực tế, sao để ta ngồi vào chính vị.
Trời về chiều. Đoàn Thông không thuộc phe đảng Dực-Thánh vương. Y nào biết những ǵ đă xẩy ra phía sau sân khấu quan trường. Suốt mấy hôm theo Dực-Thánh vương tiễn sứ đoàn về nước, chắp nhặt những mẩu đối thoại của sứ đoàn với mọi người, y lờ mờ đoán ra việc Dực-Thánh vương mưu đi với Tống cướp ngôi.
Bây giờ th́nh ĺnh y thấy công chúa B́nh-Dương, thế-tử Thiệu-Thái lại đáp thuyền đi cùng sứ đoàn. Y không hiểu ǵ cả. Y chỉ biết líu ríu dọn pḥng cho nàng ở, cùng cắt hai thủy thủ già hầu hạ.
Đoàn Thông xuất thân là đệ tử của Trần Tự-An. Y được sư phụ tin tưởng, thương yêu vô bờ bến. Hôm hạm đội đậu ở Thăng-long, đúng lúc đại hội giỗ Bắc-b́nh vương. Bởi làm tới Đề-đốc. Y không được đi trong môn phái Đông-a. V́ vậy y lẫn vào dân chúng, để quan sát đại hội.
Trước kia y cứ lo sư phụ ḱnh chống triều đ́nh, thực khó khăn cho y muôn vàn. Trong đại hội y thấy rơ ràng phái Đông-a nghiêng hẳn về phía họ Lư. Hơn nữa, sư muội Thanh-Mai của y sắp làm Khai-Quốc vương phi. Tương lai sẽ làm Hoàng-hậu toàn thể tộc Việt. Y mừng khôn tả.
Bookmarks